استخفاف در جامعه‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-]] | + - [[))
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = استخفاف
| عنوان مدخل  = استخفاف
| مداخل مرتبط = [[استخفاف در قرآن]] - [[استخفاف در حدیث]] - [[استخفاف در فقه سیاسی]]
| پرسش مرتبط  = استخفاف (پرسش)
}}


{{امامت}}
== [[تحقیر]] و [[استخفاف]] دیگران ==
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
[[تحقیر]] و کوچک‌شماری نابه‌حق دیگران به عنوان نمود دیگری از [[خودستایی]] و [[خودبزرگ‌بینی]]، هم به دلیل غیراخلاقی بودن فی‌نفسه و هم به دلیل نقشی که در [[برانگیختن]] واکنش‌های مخرب محتمل همچون نفرت‌زایی، [[کشمکش]]، [[دشمنی]]، [[انتقام]]، ارتکاب عمل مشابه در مورد دیگران، [[انکار]] و توجیه [[ضعف‌ها]] و... دارد، از آن به شدت [[نهی]] شده است. [[تحقیر]] گاه توسط اشخاص نسبت به یکدیگر و گاه توسط یک [[جامعه]] با یک [[قوم]] نسبت به دیگر [[جوامع]] و [[اقوام]] [[اعمال]] می‌شود؛ همچنین [[تحقیر]] و [[استخفاف]] شیوه‌ها و اشکال مختلفی دارد. [[تفسیر نمونه]] در توضیح [[آیه]] ۵۴ [[سوره زخرف]] می‌نویسد: اصولاً [[راه و رسم]] همه حکومت‌های [[جبار]] و [[فاسد]] این است که برای ادامه [[خودکامگی]] باید [[مردم]] را در سطح پایینی از [[فکر]] و [[اندیشه]] نگهدارند، و با انواع وسایل آنها را [[تحمیق]] کنند، آنها را در یک حال بی‌خبری از واقعیت‌ها فرو برند و ارزش‌های [[دروغین]] را [[جانشین]] ارزش‌های [[راستین]] کنند و دایماً آنها را نسبت به [[واقعیت]] شست‌وشوی مغزی دهند؛ چراکه بیدار شدن [[ملت‌ها]] و [[آگاهی]] و [[رشد فکری]] آنها بزرگ‌ترین [[دشمن]] حکومت‌های [[خودکامه]] و [[شیطانی]] است که با تمام قوا با آن [[مبارزه]] می‌کنند؟ این شیوه [[فرعونی]]، یعنی [[استخفاف]] [[عقول]] با شدت هر چه تمام‌تر در عصر و [[زمان]] ما بر همه [[جوامع]] [[فاسد]] [[حاکم]] است، اگر [[فرعون]] برای نیل به این [[هدف]] وسایل محدودی در [[اختیار]] داشت، [[طاغوتیان]] امروز با استفاده از وسایل [[ارتباط]] جمعی، مطبوعات، فرستنده‌های رادیو و تلویزیونی و انواع فیلم‌ها و حتی [[ورزش]] در شکل [[انحرافی]]، و [[ابداع]] انواع مدهای مسخره، به [[استخفاف]] [[عقول]] [[ملت‌ها]] می‌پردازند، تا در بی‌خبری کامل فرو روند و از آنها [[اطاعت]] کنند<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۸۸.</ref><ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۲۹۳.</ref>
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[استخفاف]]''' است. "'''استخفاف'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[استخفاف در قرآن]] - [[استخفاف در حدیث]] - [[استخفاف در فقه سیاسی]] </div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[استخفاف (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==[[تحقیر]] و [[استخفاف]] دیگران==
== [[آیات قرآنی]] مرتبط ==
[[تحقیر]] و کوچک‌شماری نابه‌حق دیگران به عنوان نمود دیگری از [[خودستایی]] و [[خودبزرگ‌بینی]]، هم به دلیل غیراخلاقی بودن فی‌نفسه و هم به دلیل نقشی که در [[برانگیختن]] واکنش‌های مخرب محتمل همچون نفرت‌زایی، [[کشمکش]]، [[دشمنی]]، [[انتقام]]، ارتکاب عمل مشابه در مورد دیگران، [[انکار]] و توجیه [[ضعف‌ها]] و... دارد، از آن به شدت [[نهی]] شده است. [[تحقیر]] گاه توسط اشخاص نسبت به یکدیگر و گاه توسط یک [[جامعه]] با یک [[قوم]] نسبت به دیگر [[جوامع]] و [[اقوام]] [[اعمال]] می‌شود؛ همچنین [[تحقیر]] و [[استخفاف]] شیوه‌ها و اشکال مختلفی دارد. [[تفسیر نمونه]] در توضیح [[آیه]] ۵۴ [[سوره زخرف]] می‌نویسد: اصولاً [[راه و رسم]] همه حکومت‌های [[جبار]] و [[فاسد]] این است که برای ادامه [[خودکامگی]] باید [[مردم]] را در سطح پایینی از [[فکر]] و [[اندیشه]] نگهدارند، و با انواع وسایل آنها را [[تحمیق]] کنند، آنها را در یک حال بی‌خبری از واقعیت‌ها فرو برند و ارزش‌های [[دروغین]] را [[جانشین]] ارزش‌های [[راستین]] کنند و دایماً آنها را نسبت به [[واقعیت]] شست‌وشوی مغزی دهند؛ چراکه بیدار شدن [[ملت‌ها]] و [[آگاهی]] و [[رشد فکری]] آنها بزرگ‌ترین [[دشمن]] حکومت‌های [[خودکامه]] و [[شیطانی]] است که با تمام قوا با آن [[مبارزه]] می‌کنند؟ این شیوه [[فرعونی]]، یعنی [[استخفاف]] [[عقول]] با شدت هر چه تمام‌تر در عصر و [[زمان]] ما بر همه [[جوامع]] [[فاسد]] [[حاکم]] است، اگر [[فرعون]] برای نیل به این [[هدف]] وسایل محدودی در [[اختیار]] داشت، [[طاغوتیان]] امروز با استفاده از وسایل [[ارتباط]] جمعی، مطبوعات، فرستنده‌های رادیو و تلویزیونی و انواع فیلم‌ها و حتی [[ورزش]] در شکل [[انحرافی]]، و [[ابداع]] انواع مدهای مسخره، به [[استخفاف]] [[عقول]] [[ملت‌ها]] می‌پردازند، تا در بی‌خبری کامل فرو روند و از آنها [[اطاعت]] کنند<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۸۸.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۲۹۳.</ref>
 
==[[آیات قرآنی]] مرتبط==
# [[تحقیر]] انسان‌های [[ضعیف]]، مشی [[طاغیان]] و ستم‌پیشگان: {{متن قرآن|فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ}}<ref>«آنگاه قوم خود را سبکسار کرد (و از راه به در برد) و آنان از او فرمان بردند زیرا آنان قومی بزهکار بودند» سوره زخرف، آیه ۵۴.</ref>.
# [[تحقیر]] انسان‌های [[ضعیف]]، مشی [[طاغیان]] و ستم‌پیشگان: {{متن قرآن|فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ}}<ref>«آنگاه قوم خود را سبکسار کرد (و از راه به در برد) و آنان از او فرمان بردند زیرا آنان قومی بزهکار بودند» سوره زخرف، آیه ۵۴.</ref>.
# [[نکوهش]] [[منافقان]] به سبب برخورد تحقیرآمیز با [[ایمان]] آورندگان: {{متن قرآن|وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمَا آمَنَ النَّاسُ قَالُوا أَنُؤْمِنُ كَمَا آمَنَ السُّفَهَاءُ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاءُ وَلَكِنْ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«و چون به آنان گویند که مانند (دیگر) مردمان ایمان بیاورید می‌گویند آیا ما چون کم خردان ایمان بیاوریم؟ آگاه باشید! آنان خود کم خردند امّا نمی‌دانند» سوره بقره، آیه ۱۳.</ref>.
# [[نکوهش]] [[منافقان]] به سبب برخورد تحقیرآمیز با [[ایمان]] آورندگان: {{متن قرآن|وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمَا آمَنَ النَّاسُ قَالُوا أَنُؤْمِنُ كَمَا آمَنَ السُّفَهَاءُ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاءُ وَلَكِنْ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«و چون به آنان گویند که مانند (دیگر) مردمان ایمان بیاورید می‌گویند آیا ما چون کم خردان ایمان بیاوریم؟ آگاه باشید! آنان خود کم خردند امّا نمی‌دانند» سوره بقره، آیه ۱۳.</ref>.
#برخی [[آیات]] نیز به نقل [[تاریخی]] [[تحقیر]] [[پیروان راستین]] [[پیامبران]] توسط اشراف و متمکنان [[متکبر]] با [[هدف]] آشنایی بیشتر [[مؤمنان]] با عملکرد پیشینیان و تقویت [[روحیه]] ایشان در [[مبارزه]] با خرده‌گیران و [[استخفاف]] کنندگان پرداخته است<ref>{{متن قرآن|فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ مَا نَرَاكَ إِلَّا بَشَرًا مِثْلَنَا وَمَا نَرَاكَ اتَّبَعَكَ إِلَّا الَّذِينَ هُمْ أَرَاذِلُنَا بَادِيَ الرَّأْيِ وَمَا نَرَى لَكُمْ عَلَيْنَا مِنْ فَضْلٍ بَلْ نَظُنُّكُمْ كَاذِبِينَ}} «پس سردستگان کافر از قوم وی گفتند: ما تو را جز بشری مانند خویش نمی‌دانیم و جز این نمی‌بینیم که فرومایگان ما نسنجیده از تو پیروی کرده‌اند و در شما برتری نسبت به خویش نمی‌بینیم بلکه شما را دروغگو می‌پنداریم» سوره هود، آیه ۲۷.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۲۹۳.</ref>
# برخی [[آیات]] نیز به نقل [[تاریخی]] [[تحقیر]] [[پیروان راستین]] [[پیامبران]] توسط اشراف و متمکنان [[متکبر]] با [[هدف]] آشنایی بیشتر [[مؤمنان]] با عملکرد پیشینیان و تقویت [[روحیه]] ایشان در [[مبارزه]] با خرده‌گیران و [[استخفاف]] کنندگان پرداخته است<ref>{{متن قرآن|فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ مَا نَرَاكَ إِلَّا بَشَرًا مِثْلَنَا وَمَا نَرَاكَ اتَّبَعَكَ إِلَّا الَّذِينَ هُمْ أَرَاذِلُنَا بَادِيَ الرَّأْيِ وَمَا نَرَى لَكُمْ عَلَيْنَا مِنْ فَضْلٍ بَلْ نَظُنُّكُمْ كَاذِبِينَ}} «پس سردستگان کافر از قوم وی گفتند: ما تو را جز بشری مانند خویش نمی‌دانیم و جز این نمی‌بینیم که فرومایگان ما نسنجیده از تو پیروی کرده‌اند و در شما برتری نسبت به خویش نمی‌بینیم بلکه شما را دروغگو می‌پنداریم» سوره هود، آیه ۲۷.</ref><ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۲۹۳.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== منابع ==
 
{{منابع}}
==منابع==
# [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']]
# [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']]
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس2}}
{{پانویس}}


[[رده:استخفاف]]
[[رده:استخفاف]]
[[رده:مدخل]]
 
{{ارزش‌های اجتماعی}}
{{ارزش‌های اجتماعی}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۵۶

تحقیر و استخفاف دیگران

تحقیر و کوچک‌شماری نابه‌حق دیگران به عنوان نمود دیگری از خودستایی و خودبزرگ‌بینی، هم به دلیل غیراخلاقی بودن فی‌نفسه و هم به دلیل نقشی که در برانگیختن واکنش‌های مخرب محتمل همچون نفرت‌زایی، کشمکش، دشمنی، انتقام، ارتکاب عمل مشابه در مورد دیگران، انکار و توجیه ضعف‌ها و... دارد، از آن به شدت نهی شده است. تحقیر گاه توسط اشخاص نسبت به یکدیگر و گاه توسط یک جامعه با یک قوم نسبت به دیگر جوامع و اقوام اعمال می‌شود؛ همچنین تحقیر و استخفاف شیوه‌ها و اشکال مختلفی دارد. تفسیر نمونه در توضیح آیه ۵۴ سوره زخرف می‌نویسد: اصولاً راه و رسم همه حکومت‌های جبار و فاسد این است که برای ادامه خودکامگی باید مردم را در سطح پایینی از فکر و اندیشه نگهدارند، و با انواع وسایل آنها را تحمیق کنند، آنها را در یک حال بی‌خبری از واقعیت‌ها فرو برند و ارزش‌های دروغین را جانشین ارزش‌های راستین کنند و دایماً آنها را نسبت به واقعیت شست‌وشوی مغزی دهند؛ چراکه بیدار شدن ملت‌ها و آگاهی و رشد فکری آنها بزرگ‌ترین دشمن حکومت‌های خودکامه و شیطانی است که با تمام قوا با آن مبارزه می‌کنند؟ این شیوه فرعونی، یعنی استخفاف عقول با شدت هر چه تمام‌تر در عصر و زمان ما بر همه جوامع فاسد حاکم است، اگر فرعون برای نیل به این هدف وسایل محدودی در اختیار داشت، طاغوتیان امروز با استفاده از وسایل ارتباط جمعی، مطبوعات، فرستنده‌های رادیو و تلویزیونی و انواع فیلم‌ها و حتی ورزش در شکل انحرافی، و ابداع انواع مدهای مسخره، به استخفاف عقول ملت‌ها می‌پردازند، تا در بی‌خبری کامل فرو روند و از آنها اطاعت کنند[۱][۲]

آیات قرآنی مرتبط

  1. تحقیر انسان‌های ضعیف، مشی طاغیان و ستم‌پیشگان: فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ[۳].
  2. نکوهش منافقان به سبب برخورد تحقیرآمیز با ایمان آورندگان: وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمَا آمَنَ النَّاسُ قَالُوا أَنُؤْمِنُ كَمَا آمَنَ السُّفَهَاءُ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاءُ وَلَكِنْ لَا يَعْلَمُونَ[۴].
  3. برخی آیات نیز به نقل تاریخی تحقیر پیروان راستین پیامبران توسط اشراف و متمکنان متکبر با هدف آشنایی بیشتر مؤمنان با عملکرد پیشینیان و تقویت روحیه ایشان در مبارزه با خرده‌گیران و استخفاف کنندگان پرداخته است[۵][۶]

منابع

پانویس

  1. ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۸۸.
  2. شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۲۹۳.
  3. «آنگاه قوم خود را سبکسار کرد (و از راه به در برد) و آنان از او فرمان بردند زیرا آنان قومی بزهکار بودند» سوره زخرف، آیه ۵۴.
  4. «و چون به آنان گویند که مانند (دیگر) مردمان ایمان بیاورید می‌گویند آیا ما چون کم خردان ایمان بیاوریم؟ آگاه باشید! آنان خود کم خردند امّا نمی‌دانند» سوره بقره، آیه ۱۳.
  5. فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ مَا نَرَاكَ إِلَّا بَشَرًا مِثْلَنَا وَمَا نَرَاكَ اتَّبَعَكَ إِلَّا الَّذِينَ هُمْ أَرَاذِلُنَا بَادِيَ الرَّأْيِ وَمَا نَرَى لَكُمْ عَلَيْنَا مِنْ فَضْلٍ بَلْ نَظُنُّكُمْ كَاذِبِينَ «پس سردستگان کافر از قوم وی گفتند: ما تو را جز بشری مانند خویش نمی‌دانیم و جز این نمی‌بینیم که فرومایگان ما نسنجیده از تو پیروی کرده‌اند و در شما برتری نسبت به خویش نمی‌بینیم بلکه شما را دروغگو می‌پنداریم» سوره هود، آیه ۲۷.
  6. شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۲۹۳.