خیرخواهی در جامعه‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85...» ایجاد کرد) |
(←پانویس) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = خیرخواهی | |||
| عنوان مدخل = خیرخواهی | |||
| مداخل مرتبط = [[خیرخواهی در حدیث]] - [[خیرخواهی در اخلاق اسلامی]] - [[خیرخواهی در معارف دعا و زیارات]] - [[خیرخواهی در فقه سیاسی]] - [[خیرخواهی در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[خیرخواهی در حقوق اسلامی]] - [[خیرخواهی در معارف و سیره علوی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
واژه “نصح” در اصل به معنای [[خالص]] بودن است و مقابل [[غش]] قرار دارد، چه در موضوع یا سخن یا عمل. منظور از آن در آیاتی چون {{متن قرآن|أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنْصَحُ لَكُمْ}}<ref>«پیام‌های پروردگارم را به شما می‌رسانم و برای شما خیرخواهی می‌کنم» سوره اعراف، آیه ۶۲.</ref> یا {{متن قرآن|وَلَا يَنْفَعُكُمْ نُصْحِي إِنْ أَرَدْتُ أَنْ أَنْصَحَ لَكُمْ}}<ref>«و چون خداوند بر آن باشد که شما را گمراه بگذارد اگر من هم بخواهم برایتان خیرخواهی کنم خیرخواهی من به شما سودی نخواهد رساند» سوره هود، آیه ۳۴.</ref> تحقق [[صدق]] و [[خلوص]] کامل از غش در اقوال و [[اعمال]] و [[اجرای حق]] و [[حقیقت]] در همه حرکات برای آنها و برای [[صلاح]] آنهاست<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۲، ص۱۳۷-۱۳۸.</ref>. | واژه “نصح” در اصل به معنای [[خالص]] بودن است و مقابل [[غش]] قرار دارد، چه در موضوع یا سخن یا عمل. منظور از آن در آیاتی چون {{متن قرآن|أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنْصَحُ لَكُمْ}}<ref>«پیام‌های پروردگارم را به شما می‌رسانم و برای شما خیرخواهی می‌کنم» سوره اعراف، آیه ۶۲.</ref> یا {{متن قرآن|وَلَا يَنْفَعُكُمْ نُصْحِي إِنْ أَرَدْتُ أَنْ أَنْصَحَ لَكُمْ}}<ref>«و چون خداوند بر آن باشد که شما را گمراه بگذارد اگر من هم بخواهم برایتان خیرخواهی کنم خیرخواهی من به شما سودی نخواهد رساند» سوره هود، آیه ۳۴.</ref> تحقق [[صدق]] و [[خلوص]] کامل از غش در اقوال و [[اعمال]] و [[اجرای حق]] و [[حقیقت]] در همه حرکات برای آنها و برای [[صلاح]] آنهاست<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۲، ص۱۳۷-۱۳۸.</ref>. | ||
نصیحت و [[ارشاد]] [[وظیفه]] بسیار مهمی است که دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای دارد. همه [[انسان‌ها]] به دلیل [[ابتلا]] به امور روزمره و اشتغال، از عروض تدریجی [[غفلت]] و حجاب‌های بعضاً خسارت‌بار برکنار نیستند. [[نصایح]] مشفقانه، [[خواب غفلت]] را می‌زداید و آنها را به [[وظایف]] و [[مسئولیت‌ها]] توجه می‌دهد. به دلیل تقابلی بودن این وظیفه، اگر عده‌ای به نصیحت مأمورند، افراد مقابل نیز به [[نصیحت‌پذیری]] [[مأمور]] خواهند بود. | نصیحت و [[ارشاد]] [[وظیفه]] بسیار مهمی است که دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای دارد. همه [[انسان‌ها]] به دلیل [[ابتلا]] به امور روزمره و اشتغال، از عروض تدریجی [[غفلت]] و حجاب‌های بعضاً خسارت‌بار برکنار نیستند. [[نصایح]] مشفقانه، [[خواب غفلت]] را می‌زداید و آنها را به [[وظایف]] و [[مسئولیت‌ها]] توجه می‌دهد. به دلیل تقابلی بودن این وظیفه، اگر عده‌ای به نصیحت مأمورند، افراد مقابل نیز به [[نصیحت‌پذیری]] [[مأمور]] خواهند بود. | ||
== [[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط == | |||
# نصیحت انسان‌ها، رویه [[پیامبران]]: {{متن قرآن|أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنَا لَكُمْ نَاصِحٌ أَمِينٌ}}<ref>«پیام‌های پروردگارم را به شما می‌رسانم و من برای شما خیرخواهی امینم» سوره اعراف، آیه ۶۸.</ref>. | # نصیحت انسان‌ها، رویه [[پیامبران]]: {{متن قرآن|أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنَا لَكُمْ نَاصِحٌ أَمِينٌ}}<ref>«پیام‌های پروردگارم را به شما می‌رسانم و من برای شما خیرخواهی امینم» سوره اعراف، آیه ۶۸.</ref>. | ||
# نصیحت مشفقانه، رویه [[صالحان]]: {{متن قرآن|وَجَاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ}}<ref>«و مردی از دورترین جای شهر شتابان آمد؛ گفت: ای موسی! سرکردگان (شهر) در کار تو همدل شده‌اند تا تو را بکشند پس (از شهر) بیرون رو که من از خیرخواهان توام» سوره قصص، آیه ۲۰.</ref>. | # نصیحت مشفقانه، رویه [[صالحان]]: {{متن قرآن|وَجَاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ}}<ref>«و مردی از دورترین جای شهر شتابان آمد؛ گفت: ای موسی! سرکردگان (شهر) در کار تو همدل شده‌اند تا تو را بکشند پس (از شهر) بیرون رو که من از خیرخواهان توام» سوره قصص، آیه ۲۰.</ref>. | ||
#در آیاتی نیز نصیحت از جمله طرق [[اتمام حجت]] بر [[بندگان]]<ref>{{متن قرآن|فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَقَالَ يَا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَنَصَحْتُ لَكُمْ فَكَيْفَ آسَى عَلَى قَوْمٍ كَافِرِينَ}} «آنگاه (شعیب) از آنان رو گرداند و گفت: ای قوم من! به راستی پیام‌های پروردگارم را به شما رسانده‌ام و برای شما خیرخواهی کرده‌ام؛ اکنون چگونه برای قومی کافر اندوهگین شوم؟» سوره اعراف، آیه ۹۳.</ref>؛ و ناصح بودن برای [[خدا]] و [[رسول]] از مصداق‌های [[احسان]] معرفی شده است<ref>{{متن قرآن|لَيْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَى وَلَا عَلَى الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}} «بر ناتوانان و بیماران و آنان که چیزی برای بخشیدن (به راه و راهیان جهاد) نمی‌یابند چون خیرخواه خداوند و پیامبرش باشند گناهی نیست؛ (آری) بر نیکوکاران ایرادی نیست و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۹۱.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۳۸۱.</ref> | # در آیاتی نیز نصیحت از جمله طرق [[اتمام حجت]] بر [[بندگان]]<ref>{{متن قرآن|فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَقَالَ يَا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَنَصَحْتُ لَكُمْ فَكَيْفَ آسَى عَلَى قَوْمٍ كَافِرِينَ}} «آنگاه (شعیب) از آنان رو گرداند و گفت: ای قوم من! به راستی پیام‌های پروردگارم را به شما رسانده‌ام و برای شما خیرخواهی کرده‌ام؛ اکنون چگونه برای قومی کافر اندوهگین شوم؟» سوره اعراف، آیه ۹۳.</ref>؛ و ناصح بودن برای [[خدا]] و [[رسول]] از مصداق‌های [[احسان]] معرفی شده است<ref>{{متن قرآن|لَيْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَى وَلَا عَلَى الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}} «بر ناتوانان و بیماران و آنان که چیزی برای بخشیدن (به راه و راهیان جهاد) نمی‌یابند چون خیرخواه خداوند و پیامبرش باشند گناهی نیست؛ (آری) بر نیکوکاران ایرادی نیست و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۹۱.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۳۸۱.</ref> | ||
== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']] | # [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده:خیرخواهی]] | [[رده:خیرخواهی]] | ||
{{ارزش‌های اجتماعی} | {{ارزش‌های اجتماعی}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۰۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث خیرخواهی است. خیرخواهی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: خیرخواهی در حدیث - خیرخواهی در اخلاق اسلامی - خیرخواهی در معارف دعا و زیارات - خیرخواهی در فقه سیاسی - خیرخواهی در جامعه‌شناسی اسلامی - خیرخواهی در حقوق اسلامی - خیرخواهی در معارف و سیره علوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
واژه “نصح” در اصل به معنای خالص بودن است و مقابل غش قرار دارد، چه در موضوع یا سخن یا عمل. منظور از آن در آیاتی چون ﴿أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنْصَحُ لَكُمْ﴾[۱] یا ﴿وَلَا يَنْفَعُكُمْ نُصْحِي إِنْ أَرَدْتُ أَنْ أَنْصَحَ لَكُمْ﴾[۲] تحقق صدق و خلوص کامل از غش در اقوال و اعمال و اجرای حق و حقیقت در همه حرکات برای آنها و برای صلاح آنهاست[۳]. نصیحت و ارشاد وظیفه بسیار مهمی است که دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای دارد. همه انسان‌ها به دلیل ابتلا به امور روزمره و اشتغال، از عروض تدریجی غفلت و حجاب‌های بعضاً خسارت‌بار برکنار نیستند. نصایح مشفقانه، خواب غفلت را می‌زداید و آنها را به وظایف و مسئولیت‌ها توجه می‌دهد. به دلیل تقابلی بودن این وظیفه، اگر عده‌ای به نصیحت مأمورند، افراد مقابل نیز به نصیحت‌پذیری مأمور خواهند بود.
آیات قرآنی مرتبط
- نصیحت انسان‌ها، رویه پیامبران: ﴿أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنَا لَكُمْ نَاصِحٌ أَمِينٌ﴾[۴].
- نصیحت مشفقانه، رویه صالحان: ﴿وَجَاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ﴾[۵].
- در آیاتی نیز نصیحت از جمله طرق اتمام حجت بر بندگان[۶]؛ و ناصح بودن برای خدا و رسول از مصداق‌های احسان معرفی شده است[۷].[۸]
منابع
پانویس
- ↑ «پیام‌های پروردگارم را به شما می‌رسانم و برای شما خیرخواهی می‌کنم» سوره اعراف، آیه ۶۲.
- ↑ «و چون خداوند بر آن باشد که شما را گمراه بگذارد اگر من هم بخواهم برایتان خیرخواهی کنم خیرخواهی من به شما سودی نخواهد رساند» سوره هود، آیه ۳۴.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۲، ص۱۳۷-۱۳۸.
- ↑ «پیام‌های پروردگارم را به شما می‌رسانم و من برای شما خیرخواهی امینم» سوره اعراف، آیه ۶۸.
- ↑ «و مردی از دورترین جای شهر شتابان آمد؛ گفت: ای موسی! سرکردگان (شهر) در کار تو همدل شده‌اند تا تو را بکشند پس (از شهر) بیرون رو که من از خیرخواهان توام» سوره قصص، آیه ۲۰.
- ↑ ﴿فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَقَالَ يَا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَنَصَحْتُ لَكُمْ فَكَيْفَ آسَى عَلَى قَوْمٍ كَافِرِينَ﴾ «آنگاه (شعیب) از آنان رو گرداند و گفت: ای قوم من! به راستی پیام‌های پروردگارم را به شما رسانده‌ام و برای شما خیرخواهی کرده‌ام؛ اکنون چگونه برای قومی کافر اندوهگین شوم؟» سوره اعراف، آیه ۹۳.
- ↑ ﴿لَيْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَى وَلَا عَلَى الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾ «بر ناتوانان و بیماران و آنان که چیزی برای بخشیدن (به راه و راهیان جهاد) نمی‌یابند چون خیرخواه خداوند و پیامبرش باشند گناهی نیست؛ (آری) بر نیکوکاران ایرادی نیست و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۹۱.
- ↑ شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۳۸۱.