ابعاد سیاسی انتظار: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۹

ابعاد سیاسی انتظار

انسان‌ها خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در جهان حاکم سازد، ظلم، اختناق، استکبار و استعباد را نفی کند. انسان‌ها خواستار سیاستی الهی و حکومتی واحد هستند، که مرز جغرافیایی، تیپ و نژاد نشناسد، رهبر و راهنمای‌شان قانون واحدی باشد که ضعیف و قوی، سیاه و سفید، در آن یکی باشد و سخن از رجزخوانی‌ها و حمله‌های نظامی ابرقدرتان به میان نیاید^[۱].

بدون شک با توجه به جهانی ‌بودن حکومت حضرت مهدی (ع)، نیازمند بازشناسی و بازنمایی ابعاد سیاسی حکومت جهانی آن حضرت به جهانیان هستیم و مشتاقان برپایی حکومت عدل جهانی ‌باید در دو محور، زمینه‌های سیاسی این اتفاق بزرگ را فراهم نمایند:

آشنا شدن با روش‌های سیاسی حضرت مهدی (ع)
آشناکردن دیگران با این اندیشه بلند سیاسی^[۲].

اگرچه تقویت پیوند قلبی با امام عصر (ع) و تجدید دائمی عهد و پیمان، از نشانه‌های آمادگی سیاسی در ولایت‌پذیری آن حضرت به شمار می‌آید^[۳] ولی فرد منتظر نمی‌تواند خود را از حضور سیاسی و اجتماعی محروم نماید تا اشخاص غیرمعتقد و منحرف، مسند امور را به دست گیرند^[۴].

مهارت‌های سیاسی

انسان منتظر در عمل و رفتار خویش مهارت‌هایی لازم دارد تا در عرصۀ اجتماع و سیاست از اصول و هویت خود دفاع کند و بتواند جامعه را برای ظهور آماده سازد. از جملۀ مهارت‌ها و اقدامات نهفته در انتظار، محورهای ذیل است:

حق‌طلبی، ظلم ستیزی و نفی طاغوت: افراد و گروه‌های مفسد در جامعه، به دلیل منافع نامشروع خویش، از اقدامات فساد انگیز خود دست نمی‌کشند و جامعه را دچار اختلال می‌‌کنند. از این رو، راه اصلاح جامعه منوط به حذف این موانع فساد با برخوردهای قهرآمیز است و آیات قرآن کریم به صراحت بر ضرورت بکارگیری روش حق‌طلبی و ظلم ستیزی در اصلاح مفاسد تأکید دارند و دستور جهاد با کفار و منافقین در همین راستا است: ﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ﴾^[۵]. منتظر واقعی کسی است که اگر انحراف و کژی ببیند، اعتراض کند و درصدد اصلاح آن برآید: ﴿قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى﴾^[۶].^[۷]
عدالت‌گرایی: در روایات بسیاری، مهم‌ترین رهاورد قیام و انقلاب حضرت مهدی (ع) پر شدن جهان از عدالت و دادگری بیان شده است: پیامبر گرامی اسلام (ص) دربارۀ عدالت گستری و همچنین اصحاب حضرت مهدی (ع) فرموده است: «مهدی به عدالت حکم نموده، به آن امر می‌‌کند. خداوند عزوجل او و کلامش را تصدیق می‌‌نماید..».^[۸]. ایجاد حکومت عدل و حمایت از حقوق اکثریت مستضعف از ویژگی‌های حکومت ایده آل است. تأکید قرآن کریم بر عدالت خواهی و مطالبۀ حقوق خود و جامعه از مصادیق مهم مشارکت سیاسی و دخالت در سرنوشت خویش است^[۹]، چون موجب جلب توجه حاکمان به حقوق گروه‌های آسیب پذیر جامعه است و نوعی نظارت و بازخواست دولت‌هاست^[۱۰].

پرسش مستقیم

ابعاد سیاسی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

↑ ر.ک: قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.
↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸
↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸
↑ ر.ک: فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹.
↑ «ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر» سوره توبه، آیه ۷۳.
↑ «بگو: تنها شما را به (سخن) یگانه‌ای اندرز می‌دهم و آن اینکه: دو تن دو تن و تک تک برای خداوند قیام کنید» سوره سبأ، آیه ۴۶.
↑ ر.ک: موسوی، سید مهدی، تربیت سیاسی در پرتو انتظار، ص ۳۸-۳۹.
↑ «مَهْدِیٌّ یَحْکُمُ بِالْعَدْلِ وَ یَأْمُرُ بِهِ یُصَدِّقُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ...»؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۰، ح۴.
↑ ﴿وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ﴾«و اگر دو دسته از مؤمنان جنگ کنند، میان آنان را آشتی دهید پس اگر یکی از آن دو بر دیگری ستم کرد با آن کس که ستم می‌کند جنگ کنید تا به فرمان خداوند باز گردد» سوره حجرات، آیه ۹.
↑ ر.ک: موسوی، سید مهدی، تربیت سیاسی در پرتو انتظار، ص ۳۸-۳۹.

[1] ر.ک: قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.

[2] ر.ک: سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸

[3] ر.ک: سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸

[4] ر.ک: فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹.

[5] «ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر» سوره توبه، آیه ۷۳.

[6] «بگو: تنها شما را به (سخن) یگانه‌ای اندرز می‌دهم و آن اینکه: دو تن دو تن و تک تک برای خداوند قیام کنید» سوره سبأ، آیه ۴۶.

[7] ر.ک: موسوی، سید مهدی، تربیت سیاسی در پرتو انتظار، ص ۳۸-۳۹.

[8] «مَهْدِیٌّ یَحْکُمُ بِالْعَدْلِ وَ یَأْمُرُ بِهِ یُصَدِّقُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ...»؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۰، ح۴.

[9] ﴿وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ﴾«و اگر دو دسته از مؤمنان جنگ کنند، میان آنان را آشتی دهید پس اگر یکی از آن دو بر دیگری ستم کرد با آن کس که ستم می‌کند جنگ کنید تا به فرمان خداوند باز گردد» سوره حجرات، آیه ۹.

[10] ر.ک: موسوی، سید مهدی، تربیت سیاسی در پرتو انتظار، ص ۳۸-۳۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{مهدویت/بالا}}
+{{مدخل مرتبط
-{{انتظار/ابعاد}}
+| موضوع مرتبط = ابعاد انتظار
-==مقدمه==
+| عنوان مدخل  =
-==ابعاد [[سیاسی]] [[انتظار]]==
+| مداخل مرتبط =
-*[[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]]، اختناق، [[استکبار]] و استعباد را نفی کند. [[انسان‌ها]] خواستار سیاستی [[الهی]] و [[حکومتی]] واحد هستند، که مرز جغرافیایی، تیپ و نژاد نشناسد، [[رهبر]] و راهنمای‌شان [[قانون]] واحدی باشد که ضعیف و [[قوی]]، سیاه و سفید، در آن یکی باشد و سخن از رجزخوانی‌ها و حمله‌های [[نظامی]] ابرقدرتان به میان نیاید<ref>ر.ک. [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.
+| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
-*بدون [[شک]] با توجه به جهانی ‌بودن [[حکومت حضرت مهدی]] {{ع}}، [[نیازمند]] بازشناسی و بازنمایی ابعاد [[سیاسی]] [[حکومت جهانی]] آن [[حضرت]] به جهانیان هستیم و [[مشتاقان]] برپایی [[حکومت عدل جهانی]] ‌باید در دو محور، زمینه‌های [[سیاسی]] این اتفاق بزرگ را فراهم نمایند:
+}}
-#آشنا شدن با روش‌های [[سیاسی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}}
-#آشناکردن دیگران با این [[اندیشه]] بلند [[سیاسی]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۶۸</ref>.
-*اگرچه تقویت پیوند قلبی با [[امام عصر]] {{ع}} و تجدید دائمی [[عهد]] و [[پیمان]]، از نشانه‌های [[آمادگی]] [[سیاسی]] در [[ولایت‌پذیری]] آن [[حضرت]] به شمار می‌آید<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸</ref> ولی فرد [[منتظر]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید تا اشخاص غیرمعتقد و [[منحرف]]، [[مسند]] امور را به دست گیرند<ref>ر.ک. [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹.</ref>.
-==مهارت‌های [[سیاسی]]==
-*[[انسان]] [[منتظر]] در عمل و [[رفتار]] خویش مهارت‌هایی لازم دارد تا در عرصۀ اجتماع و [[سیاست]] از اصول و [[هویت]] خود [[دفاع]] کند و بتواند [[جامعه]] را برای [[ظهور]] آماده سازد. از جملۀ مهارت‌ها و اقدامات نهفته در [[انتظار]]، محورهای ذیل است:
-#[[حق‌طلبی]]، [[ظلم ستیزی]] و [[نفی طاغوت]]: افراد و گروه‌های [[مفسد]] در [[جامعه]]، به [[دلیل]] [[منافع]] [[نامشروع]] خویش، از اقدامات [[فساد]] انگیز خود دست نمی‌کشند و [[جامعه]] را دچار اختلال می‌‌کنند. از این رو، راه [[اصلاح جامعه]] منوط به حذف این موانع [[فساد]] با برخوردهای قهرآمیز است و [[آیات قرآن کریم]] به صراحت بر [[ضرورت]] بکارگیری روش [[حق‌طلبی]] و [[ظلم ستیزی]] در [[اصلاح]] [[مفاسد]] تأکید دارند و [[دستور]] [[جهاد]] با [[کفار]] و [[منافقین]] در همین راستا است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر» سوره توبه، آیه ۷۳.</ref>. [[منتظر واقعی]] کسی است که اگر [[انحراف]] و کژی ببیند، [[اعتراض]] کند و درصدد [[اصلاح]] آن برآید: {{متن قرآن|قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى}}<ref>«بگو: تنها شما را به (سخن) یگانه‌ای اندرز می‌دهم و آن اینکه: دو تن دو تن و تک تک برای خداوند قیام کنید» سوره سبأ، آیه ۴۶.</ref>.<ref>ر.ک. [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]، ص ۳۸-۳۹.</ref>
-#[[عدالت‌گرایی]]: در [[روایات]] بسیاری، مهم‌ترین رهاورد [[قیام]] و [[انقلاب حضرت مهدی]] {{ع}} پر شدن [[جهان]] از [[عدالت]] و [[دادگری]] بیان شده است: [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} دربارۀ [[عدالت گستری]] و همچنین [[اصحاب حضرت مهدی]] {{ع}} فرموده است: «[[مهدی]] به [[عدالت]] [[حکم]] نموده، به آن امر می‌‌کند. [[خداوند عزوجل]] او و کلامش را [[تصدیق]] می‌‌نماید..».<ref>{{متن حدیث|"مَهْدِیٌّ یَحْکُمُ بِالْعَدْلِ وَ یَأْمُرُ بِهِ یُصَدِّقُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ..."}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۰، ح۴.</ref>. [[ایجاد حکومت]] [[عدل]] و [[حمایت]] از [[حقوق]] [[اکثریت]] [[مستضعف]] از [[ویژگی‌های حکومت]] ایده آل است. تأکید [[قرآن کریم]] بر [[عدالت]] خواهی و مطالبۀ [[حقوق]] خود و [[جامعه]] از مصادیق مهم مشارکت [[سیاسی]] و دخالت در [[سرنوشت]] خویش است<ref>{{متن قرآن|وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ}}«و اگر دو دسته از مؤمنان جنگ کنند، میان آنان را آشتی دهید پس اگر یکی از آن دو بر دیگری ستم کرد با آن کس که ستم می‌کند جنگ کنید تا به فرمان خداوند باز گردد» سوره حجرات، آیه ۹.</ref>، چون موجب جلب توجه [[حاکمان]] به [[حقوق]] گروه‌های آسیب پذیر [[جامعه]] است و نوعی نظارت و بازخواست دولت‌هاست<ref>ر.ک. [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]، ص ۳۸-۳۹.</ref>
-==پرسش مستقیم==
+== ابعاد [[سیاسی]] [[انتظار]] ==
-* [[ ابعاد سیاسی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)]]
+[[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]]، اختناق، [[استکبار]] و استعباد را نفی کند. [[انسان‌ها]] خواستار سیاستی [[الهی]] و [[حکومتی]] واحد هستند، که مرز جغرافیایی، تیپ و نژاد نشناسد، [[رهبر]] و راهنمای‌شان [[قانون]] واحدی باشد که ضعیف و [[قوی]]، سیاه و سفید، در آن یکی باشد و سخن از رجزخوانی‌ها و حمله‌های نظامی ابرقدرتان به میان نیاید<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.
+بدون [[شک]] با توجه به جهانی ‌بودن [[حکومت حضرت مهدی]] {{ع}}، [[نیازمند]] بازشناسی و بازنمایی ابعاد [[سیاسی]] [[حکومت جهانی]] آن حضرت به جهانیان هستیم و [[مشتاقان]] برپایی [[حکومت عدل جهانی]] ‌باید در دو محور، زمینه‌های [[سیاسی]] این اتفاق بزرگ را فراهم نمایند:
+# آشنا شدن با روش‌های [[سیاسی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}}
+# آشناکردن دیگران با این [[اندیشه]] بلند [[سیاسی]]<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۶۸</ref>.
+اگرچه تقویت پیوند قلبی با [[امام عصر]] {{ع}} و تجدید دائمی [[عهد]] و [[پیمان]]، از نشانه‌های آمادگی [[سیاسی]] در [[ولایت‌پذیری]] آن حضرت به شمار می‌آید<ref>ر.ک: سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸</ref> ولی فرد [[منتظر]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید تا اشخاص غیرمعتقد و [[منحرف]]، مسند امور را به دست گیرند<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹.</ref>.
+== مهارت‌های [[سیاسی]] ==
+[[انسان]] [[منتظر]] در عمل و [[رفتار]] خویش مهارت‌هایی لازم دارد تا در عرصۀ اجتماع و [[سیاست]] از اصول و [[هویت]] خود [[دفاع]] کند و بتواند [[جامعه]] را برای [[ظهور]] آماده سازد. از جملۀ مهارت‌ها و اقدامات نهفته در [[انتظار]]، محورهای ذیل است:
+# [[حق‌طلبی]]، [[ظلم ستیزی]] و نفی طاغوت: افراد و گروه‌های [[مفسد]] در [[جامعه]]، به [[دلیل]] منافع [[نامشروع]] خویش، از اقدامات [[فساد]] انگیز خود دست نمی‌کشند و [[جامعه]] را دچار اختلال می‌‌کنند. از این رو، راه [[اصلاح جامعه]] منوط به حذف این موانع [[فساد]] با برخوردهای قهرآمیز است و [[آیات قرآن کریم]] به صراحت بر [[ضرورت]] بکارگیری روش [[حق‌طلبی]] و [[ظلم ستیزی]] در [[اصلاح]] [[مفاسد]] تأکید دارند و [[دستور]] [[جهاد]] با [[کفار]] و [[منافقین]] در همین راستا است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر» سوره توبه، آیه ۷۳.</ref>. [[منتظر واقعی]] کسی است که اگر [[انحراف]] و کژی ببیند، [[اعتراض]] کند و درصدد [[اصلاح]] آن برآید: {{متن قرآن|قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى}}<ref>«بگو: تنها شما را به (سخن) یگانه‌ای اندرز می‌دهم و آن اینکه: دو تن دو تن و تک تک برای خداوند قیام کنید» سوره سبأ، آیه ۴۶.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]، ص ۳۸-۳۹.</ref>
+# عدالت‌گرایی: در [[روایات]] بسیاری، مهم‌ترین رهاورد [[قیام]] و [[انقلاب حضرت مهدی]] {{ع}} پر شدن [[جهان]] از [[عدالت]] و [[دادگری]] بیان شده است: [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} دربارۀ عدالت گستری و همچنین [[اصحاب حضرت مهدی]] {{ع}} فرموده است: «[[مهدی]] به [[عدالت]] [[حکم]] نموده، به آن امر می‌‌کند. [[خداوند عزوجل]] او و کلامش را تصدیق می‌‌نماید..».<ref>{{متن حدیث|مَهْدِیٌّ یَحْکُمُ بِالْعَدْلِ وَ یَأْمُرُ بِهِ یُصَدِّقُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ...}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۰، ح۴.</ref>. ایجاد حکومت [[عدل]] و حمایت از [[حقوق]] [[اکثریت]] [[مستضعف]] از ویژگی‌های حکومت ایده آل است. تأکید [[قرآن کریم]] بر [[عدالت]] خواهی و مطالبۀ [[حقوق]] خود و [[جامعه]] از مصادیق مهم مشارکت [[سیاسی]] و دخالت در [[سرنوشت]] خویش است<ref>{{متن قرآن|وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ}}«و اگر دو دسته از مؤمنان جنگ کنند، میان آنان را آشتی دهید پس اگر یکی از آن دو بر دیگری ستم کرد با آن کس که ستم می‌کند جنگ کنید تا به فرمان خداوند باز گردد» سوره حجرات، آیه ۹.</ref>، چون موجب جلب توجه [[حاکمان]] به [[حقوق]] گروه‌های آسیب پذیر [[جامعه]] است و نوعی نظارت و بازخواست دولت‌هاست<ref>ر.ک: [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]، ص ۳۸-۳۹.</ref>.
+== پرسش مستقیم ==
+* [[ابعاد سیاسی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)]]
+== پرسش‌های وابسته ==
 {{پرسمان انتظار فرج}}
-==منابع==
+== منابع ==
-{{فهرست اثر}}
+{{منابع}}
-{{ستون-شروع|3}}
 # [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|'''تربیت سیاسی در پرتو انتظار''']]
 # [[پرونده:151984.jpg|22px]] [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|'''امام مهدی ذخیره امامت''']]
 # [[پرونده:1100125.jpg|22px]] [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|'''نگاهی به مسأله انتظار''']]
 # [[پرونده:1100126.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|'''نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی''']]
-{{پایان}}
+{{پایان منابع}}
-{{پایان}}
-==پانویس==
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-{{پانویس2}}
-{{امام مهدی}}
 [[رده:ابعاد انتظار]]
-[[رده:مدخل]]