ابعاد اجتماعی انتظار: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مهدویت/بالا}}
{{مدخل مرتبط
{{انتظار/ابعاد}}
| موضوع مرتبط = ابعاد انتظار
==مقدمه==
| عنوان مدخل  =  
==اهمیت بعد [[اجتماعی]] [[انتظار]]==
| مداخل مرتبط =  
*[[جامعه]] از انسان‌های مختلف با [[افکار]]، اهداف، [[آرزوها]]، [[رفتار]] و گفتار گوناگون و با سطوح مختلف مادی و [[معنوی]] تشکیل می‌شود. هر یک از افراد اجتماع بر [[جامعه‌]] تأثیر می‌گذارند و از [[جامعه]] تأثیر متقابل می‌پذیرند<ref>ر.ک. [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۳.</ref>. [[انتظار]] در ابعاد گوناگون حیات انسانی آثار ژرف می‌گذارد و بیشترین اثرگذاری آن در بُعد تعهدها و مسئولیت‌های [[اجتماعی]] عینیت می‌یابد؛ زیرا که در مفهوم [[انتظار]]، [[انسان‌گرایی]] نهفته است. [[انسان]] [[منتظر]] پیوندی ناگسستنی با [[هدف‌ها]] و آرمان‌های [[امام]] [[منتظر]] خود دارد و در آن راستا گام بر می‌دارد و [[امام موعود]]، [[یار]] [[حقیقی]] [[مظلومان]] و [[مستضعفان]] است. پس [[منتظران]] باید به [[یاری]] انسان‌های [[مظلوم]] و [[محروم]] بشتابند و مشکلات [[مردم]] را برطرف سازند. شاید یکی از معانی {{متن حدیث|"انتظار الفرج من الفرج"}}؛ [[انتظار فرج]] جزء [[فرج]] است<ref>بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۳۱، ح۲۹.</ref> از [[امام رضا]] {{ع}} همین معنا باشد که [[جامعۀ منتظر]] مشکلات و نابسامانی‌های [[مردم]] را برطرف می‌کند<ref>ر.ک. [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۷، ۸۸.</ref>.
| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
}}


==ابعاد [[اجتماعی]] [[انتظار]]==
== اهمیت بعد [[اجتماعی]] [[انتظار]] ==
*باید توجه داشت [[انتظار]] [[اجتماعی]] همانند [[انتظار]] به طور عام دارای ابعاد ذیل است:
[[جامعه]] از انسان‌های مختلف با [[افکار]]، اهداف، [[آرزوها]]، [[رفتار]] و گفتار گوناگون و با سطوح مختلف مادی و [[معنوی]] تشکیل می‌شود. هر یک از افراد اجتماع بر جامعه‌ تأثیر می‌گذارند و از [[جامعه]] تأثیر متقابل می‌پذیرند<ref>ر.ک: [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۳.</ref>. [[انتظار]] در ابعاد گوناگون حیات انسانی آثار ژرف می‌گذارد و بیشترین اثرگذاری آن در بُعد تعهدها و مسئولیت‌های [[اجتماعی]] عینیت می‌یابد؛ زیرا که در مفهوم [[انتظار]]، [[انسان‌گرایی]] نهفته است. [[انسان]] [[منتظر]] پیوندی ناگسستنی با [[هدف‌ها]] و آرمان‌های [[امام]] [[منتظر]] خود دارد و در آن راستا گام بر می‌دارد و امام موعود، یار [[حقیقی]] [[مظلومان]] و [[مستضعفان]] است. پس [[منتظران]] باید به [[یاری]] انسان‌های [[مظلوم]] و [[محروم]] بشتابند و مشکلات [[مردم]] را برطرف سازند. شاید یکی از معانی {{متن حدیث|انتظار الفرج من الفرج}}؛ [[انتظار فرج]] جزء [[فرج]] است<ref>بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۳۱، ح۲۹.</ref> از [[امام رضا]] {{ع}} همین معنا باشد که جامعۀ منتظر مشکلات و نابسامانی‌های [[مردم]] را برطرف می‌کند<ref>ر.ک: [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۷، ۸۸.</ref>.
#'''بعد [[فکری]] و [[اعتقادی]] (بعد [[علمی]] و معرفتی)''': [[انتظار]] موجب رشد [[فکری]] و [[اعتقادی]] [[منتظران]] می‌‌شود به گونه ایی که نگاه [[مردم]] به طور فراگیر به [[اهداف ]] [[آفرینش انسان]] دوخته شده، راه‌های کمال را یکی پس از دیگری سپری کنند<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۶۸.</ref> و در این زمینه در رابطه با [[اصول اعتقادی]] مانند [[توحید]] و [[نبوت]] و... از مرزهای [[فکری]] خود و [[جامعه]] محافظت می‌‌نمایند<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۱۱۰-۱۱۸.</ref>.
#'''[[بعد روحی و روانی]]''': در بحث [[انتظار]] اساسی‌ترین ویژگی در بعد [[رفتار]]، ایجاد "[[آمادگی]] روحی و روانی" است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.  </ref> به گونه ایی که [[جامعه]] از تنگناهای روحی و روانی<ref>ر.ک. [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ۵ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ص۳۱۲-۳۱۴.</ref> آزاد شده و با [[قوت]] و [[قدرت]] بالای روحی و روانی بتوانند بر [[دشمنان]] چیره شوند<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref>. در زمینۀ روحی و روانی باید توجه داشت وجود [[هدف]] مشترک در یک [[ملت]] یا [[جامعه]]، موجب نوعی پیوند، دل‌بستگی و [[وحدت]] میان معتقدان به آن [[هدف]] می‌شود. در میان جامعه‌ای که بزرگ‌ترین آرمانش، [[ظهور امام عصر]] {{ع}} است، نوعی هم‌دلی، هم‌نوایی و هم‌اندیشی پدید می‌آید<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref>.
#'''بعد [[اخلاقی]] و [[تربیتی]]''': یکی دیگر از شاخص‌های اصلی [[حکومت مهدوی]]، [[تهذیب نفس]] و [[آراستگی]] به [[مکارم اخلاق]] است<ref>ر.ک. [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر (مقاله)|ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر]]، ص ۲۶۵؛ شرفی، محمد رضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref>. [[انتظار]] در بین [[جامعۀ منتظر]]؛ [[فرهنگی]] ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند [[جامعه اسلامی]] را در راه [[پیشرفت]] و [[تکامل]] جلو ببرد<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۲۰۰-۲۰۱.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، جامعه‌ای [[اسلامی]] است و بزرگترین وجه تمایز آن از دیگر جامعه‌ها، [[اخلاق]] [[نورانی]] [[اسلام]] است<ref>ر.ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۸۴-۸۸.</ref>. از کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار]]، [[آراستگی]] [[جامعه]] به [[خوبی‌ها]] و پیراستن از بدی‌هاست<ref>ر.ک. [[محمد صادق ربانی‌ خوراسگانی|ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۴۵.</ref>، میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] فرد و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]]، تعامل وجود دارد<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref> هر کس به اندازۀ [[توان]] خود برای [[اصلاح جامعه]] می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های [[اجتماعی]]، ساکت و بی‌تفاوت نمی‌ماند؛ چرا که [[منتظر]] [[مصلح جهانی]] در [[اندیشه]] و عمل، مسیر [[صلاح]] و [[راستی]] را طی می‌کند<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۴۲.</ref> تا [[مفاسد اخلاقی]]، سرقت، جنایت، آدم‌کشی، بهره‌گیری و [[استثمار]] [[انسان]] از [[انسان]] از [[جامعه]] رخت بربندد. [[فضیلت‌ها]] بر فضیحت‌ها باز شناخته شده و طرد و محکوم گردد در [[جامعه]] [[برادری]] و [[تعاون]] باشد، تضامن و تکافل [[اجتماعی]] جای پایی پیدا کند<ref>ر.ک. [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.
#'''بعد [[سیاسی]]''': [[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]]، اختناق، [[استکبار]] و استعباد را نفی کند<ref>ر.ک. [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref> و لازمۀ آن داشتن روحیۀ [[حق‌طلبی]] و [[عدالت‌گرایی]] است.
#'''[[بعد اقتصادی]] [[انتظار]]''': حراست از [[فرهنگ دینی]] و زنده نگه داشتن اندیشۀ [[اسلامی]] از [[وظایف منتظران]] است و این مسأله بدون پشتوانه [[مالی]] و [[اقتصادی]] امکان‌پذیر نیست لذا [[منتظران]] باید این [[آمادگی]] [[مالی]] و [[اقتصادی]] برای [[ظهور]] را فراهم کنند<ref>ر.ک. [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹.</ref>.
#'''بعد [[نظامی]] و انتظامی''': امر بسیار مهم و مغفول، [[آمادگی نظامی]] در [[عصر انتظار]] است. جامعۀ منتظرِ یک [[قیام]] بزرگ و یک درگیری [[عظیم]] جهانی، باید [[آمادگی]] برای این درگیری و [[کمک]] به آن را داشته باشد<ref>ر.ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۸۴-۸۸.</ref>.


==پرسش مستقیم==
== ابعاد [[اجتماعی]] [[انتظار]] ==
* [[ ابعاد اجتماعی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)]]
باید توجه داشت [[انتظار]] [[اجتماعی]] همانند [[انتظار]] به طور عام دارای ابعاد ذیل است:
# '''بعد [[فکری]] و [[اعتقادی]] (بعد [[علمی]] و معرفتی)''': [[انتظار]] موجب رشد [[فکری]] و [[اعتقادی]] [[منتظران]] می‌‌شود به گونه ایی که نگاه [[مردم]] به طور فراگیر به [[اهداف]] [[آفرینش انسان]] دوخته شده، راه‌های کمال را یکی پس از دیگری سپری کنند<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۶۸.</ref> و در این زمینه در رابطه با [[اصول اعتقادی]] مانند [[توحید]] و [[نبوت]] و... از مرزهای [[فکری]] خود و [[جامعه]] محافظت می‌‌نمایند<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۱۱۰-۱۱۸.</ref>.
# '''بعد روحی و روانی''': در بحث [[انتظار]] اساسی‌ترین ویژگی در بعد [[رفتار]]، ایجاد "آمادگی روحی و روانی" است<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲. </ref> به گونه ایی که [[جامعه]] از تنگناهای روحی و روانی<ref>ر.ک: [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۵ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی ج۵]]، ص۳۱۲-۳۱۴.</ref> آزاد شده و با قوت و [[قدرت]] بالای روحی و روانی بتوانند بر [[دشمنان]] چیره شوند<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref>. در زمینۀ روحی و روانی باید توجه داشت وجود [[هدف]] مشترک در یک [[ملت]] یا [[جامعه]]، موجب نوعی پیوند، دل‌بستگی و [[وحدت]] میان معتقدان به آن [[هدف]] می‌شود. در میان جامعه‌ای که بزرگ‌ترین آرمانش، [[ظهور امام عصر]] {{ع}} است، نوعی هم‌دلی، هم‌نوایی و هم‌اندیشی پدید می‌آید<ref>ر.ک: [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref>.
# '''بعد [[اخلاقی]] و [[تربیتی]]''': یکی دیگر از شاخص‌های اصلی [[حکومت مهدوی]]، [[تهذیب نفس]] و [[آراستگی]] به [[مکارم اخلاق]] است<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر (مقاله)|ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر]]، ص ۲۶۵؛ شرفی، محمد رضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref>. [[انتظار]] در بین جامعۀ منتظر؛ [[فرهنگی]] ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند [[جامعه اسلامی]] را در راه [[پیشرفت]] و [[تکامل]] جلو ببرد<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۲۰۰-۲۰۱.</ref>. جامعۀ منتظر، جامعه‌ای [[اسلامی]] است و بزرگترین وجه تمایز آن از دیگر جامعه‌ها، [[اخلاق]] [[نورانی]] [[اسلام]] است<ref>ر.ک: [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۸۴-۸۸.</ref>. از کارکردهای [[اجتماعی]] [[انتظار]]، [[آراستگی]] [[جامعه]] به خوبی‌ها و پیراستن از بدی‌هاست<ref>ر.ک: [[محمد صادق ربانی‌ خوراسگانی|ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۴۵.</ref>، میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] فرد و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]]، تعامل وجود دارد<ref>ر.ک: [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۷-۱۴۱.</ref> هر کس به اندازۀ [[توان]] خود برای [[اصلاح جامعه]] می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های [[اجتماعی]]، ساکت و بی‌تفاوت نمی‌ماند؛ چرا که [[منتظر]] مصلح جهانی در [[اندیشه]] و عمل، مسیر [[صلاح]] و [[راستی]] را طی می‌کند<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref> تا مفاسد اخلاقی، سرقت، جنایت، آدم‌کشی، بهره‌گیری و [[استثمار]] [[انسان]] از [[انسان]] از [[جامعه]] رخت بربندد. [[فضیلت‌ها]] بر فضیحت‌ها باز شناخته شده و طرد و محکوم گردد در [[جامعه]] [[برادری]] و [[تعاون]] باشد، تضامن و تکافل [[اجتماعی]] جای پایی پیدا کند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.
# '''بعد [[سیاسی]]''': [[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]]، اختناق، [[استکبار]] و استعباد را نفی کند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref> و لازمۀ آن داشتن روحیۀ [[حق‌طلبی]] و عدالت‌گرایی است.
# '''[[بعد اقتصادی]] [[انتظار]]''': حراست از فرهنگ دینی و زنده نگه داشتن اندیشۀ [[اسلامی]] از [[وظایف منتظران]] است و این مسأله بدون پشتوانه [[مالی]] و [[اقتصادی]] امکان‌پذیر نیست لذا [[منتظران]] باید این آمادگی [[مالی]] و [[اقتصادی]] برای [[ظهور]] را فراهم کنند<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹.</ref>.
# '''بعد نظامی و انتظامی''': امر بسیار مهم و مغفول، [[آمادگی نظامی]] در عصر انتظار است. جامعۀ منتظرِ یک [[قیام]] بزرگ و یک درگیری عظیم جهانی، باید آمادگی برای این درگیری و کمک به آن را داشته باشد<ref>ر.ک: [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۸۴-۸۸.</ref>.


== پرسش مستقیم ==
* [[ابعاد اجتماعی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)]]
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان انتظار فرج}}
{{پرسمان انتظار فرج}}


==منابع==
== منابع ==
{{فهرست اثر}}
{{منابع}}
{{ستون-شروع|3}}  
# [[پرونده:10748.jpg|22px]] [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|'''در انتظار خورشید ولایت''']]
# [[پرونده:10748.jpg|22px]] [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|'''در انتظار خورشید ولایت''']]
# [[پرونده:136865.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت''']]
# [[پرونده:136865.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت''']]
# [[پرونده:3694G001.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|'''پرسمان مهدویت''']]
# [[پرونده:3694G001.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|'''پرسمان مهدویت''']]
# [[پرونده:10119016.jpg|22px]] [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۵ (کتاب)|'''دانشنامهٔ امام مهدی''']]
# [[پرونده:10119016.jpg|22px]] [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۵ (کتاب)|'''دانشنامهٔ امام مهدی ج۵''']]
# [[پرونده:97B13919.jpg|22px]] [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|'''فلسفه انتظار''']]
# [[پرونده:97B13919.jpg|22px]] [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|'''فلسفه انتظار''']]
# [[پرونده:1368178.jpg|22px]] [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|'''مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار''']]
# [[پرونده:1368178.jpg|22px]] [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|'''مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار''']]
خط ۳۳: خط ۳۷:
# [[پرونده:1100125.jpg|22px]] [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|'''نگاهی به مسأله انتظار''']]
# [[پرونده:1100125.jpg|22px]] [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|'''نگاهی به مسأله انتظار''']]
# [[پرونده:136857.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|'''موعودشناسی و پاسخ به شبهات''']]
# [[پرونده:136857.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|'''موعودشناسی و پاسخ به شبهات''']]
# [[پرونده:13681062.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|'''معارف و عقاید''']]
# [[پرونده:13681062.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵ ج۲''']]
{{پایان}}
{{پایان منابع}}
{{پایان}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس}}
{{پانویس2}}
 
{{امام مهدی}}


[[رده:ابعاد انتظار]]
[[رده:ابعاد انتظار]]
[[رده:مدخل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۱

این مدخل زیرشاخهٔ بحث ابعاد انتظار است. مدخل مرتبط ندارد پرسش‌های مرتبط با این مدخل را ببینید

اهمیت بعد اجتماعی انتظار

جامعه از انسان‌های مختلف با افکار، اهداف، آرزوها، رفتار و گفتار گوناگون و با سطوح مختلف مادی و معنوی تشکیل می‌شود. هر یک از افراد اجتماع بر جامعه‌ تأثیر می‌گذارند و از جامعه تأثیر متقابل می‌پذیرند[۱]. انتظار در ابعاد گوناگون حیات انسانی آثار ژرف می‌گذارد و بیشترین اثرگذاری آن در بُعد تعهدها و مسئولیت‌های اجتماعی عینیت می‌یابد؛ زیرا که در مفهوم انتظار، انسان‌گرایی نهفته است. انسان منتظر پیوندی ناگسستنی با هدف‌ها و آرمان‌های امام منتظر خود دارد و در آن راستا گام بر می‌دارد و امام موعود، یار حقیقی مظلومان و مستضعفان است. پس منتظران باید به یاری انسان‌های مظلوم و محروم بشتابند و مشکلات مردم را برطرف سازند. شاید یکی از معانی «انتظار الفرج من الفرج»؛ انتظار فرج جزء فرج است[۲] از امام رضا (ع) همین معنا باشد که جامعۀ منتظر مشکلات و نابسامانی‌های مردم را برطرف می‌کند[۳].

ابعاد اجتماعی انتظار

باید توجه داشت انتظار اجتماعی همانند انتظار به طور عام دارای ابعاد ذیل است:

  1. بعد فکری و اعتقادی (بعد علمی و معرفتی): انتظار موجب رشد فکری و اعتقادی منتظران می‌‌شود به گونه ایی که نگاه مردم به طور فراگیر به اهداف آفرینش انسان دوخته شده، راه‌های کمال را یکی پس از دیگری سپری کنند[۴] و در این زمینه در رابطه با اصول اعتقادی مانند توحید و نبوت و... از مرزهای فکری خود و جامعه محافظت می‌‌نمایند[۵].
  2. بعد روحی و روانی: در بحث انتظار اساسی‌ترین ویژگی در بعد رفتار، ایجاد "آمادگی روحی و روانی" است[۶] به گونه ایی که جامعه از تنگناهای روحی و روانی[۷] آزاد شده و با قوت و قدرت بالای روحی و روانی بتوانند بر دشمنان چیره شوند[۸]. در زمینۀ روحی و روانی باید توجه داشت وجود هدف مشترک در یک ملت یا جامعه، موجب نوعی پیوند، دل‌بستگی و وحدت میان معتقدان به آن هدف می‌شود. در میان جامعه‌ای که بزرگ‌ترین آرمانش، ظهور امام عصر (ع) است، نوعی هم‌دلی، هم‌نوایی و هم‌اندیشی پدید می‌آید[۹].
  3. بعد اخلاقی و تربیتی: یکی دیگر از شاخص‌های اصلی حکومت مهدوی، تهذیب نفس و آراستگی به مکارم اخلاق است[۱۰]. انتظار در بین جامعۀ منتظر؛ فرهنگی ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند جامعه اسلامی را در راه پیشرفت و تکامل جلو ببرد[۱۱]. جامعۀ منتظر، جامعه‌ای اسلامی است و بزرگترین وجه تمایز آن از دیگر جامعه‌ها، اخلاق نورانی اسلام است[۱۲]. از کارکردهای اجتماعی انتظار، آراستگی جامعه به خوبی‌ها و پیراستن از بدی‌هاست[۱۳]، میان سلامت اخلاقی فرد و سلامت اخلاقی جامعه، تعامل وجود دارد[۱۴] هر کس به اندازۀ توان خود برای اصلاح جامعه می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های اجتماعی، ساکت و بی‌تفاوت نمی‌ماند؛ چرا که منتظر مصلح جهانی در اندیشه و عمل، مسیر صلاح و راستی را طی می‌کند[۱۵] تا مفاسد اخلاقی، سرقت، جنایت، آدم‌کشی، بهره‌گیری و استثمار انسان از انسان از جامعه رخت بربندد. فضیلت‌ها بر فضیحت‌ها باز شناخته شده و طرد و محکوم گردد در جامعه برادری و تعاون باشد، تضامن و تکافل اجتماعی جای پایی پیدا کند[۱۶].
  4. بعد سیاسی: انسان‌ها خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در جهان حاکم سازد، ظلم، اختناق، استکبار و استعباد را نفی کند[۱۷] و لازمۀ آن داشتن روحیۀ حق‌طلبی و عدالت‌گرایی است.
  5. بعد اقتصادی انتظار: حراست از فرهنگ دینی و زنده نگه داشتن اندیشۀ اسلامی از وظایف منتظران است و این مسأله بدون پشتوانه مالی و اقتصادی امکان‌پذیر نیست لذا منتظران باید این آمادگی مالی و اقتصادی برای ظهور را فراهم کنند[۱۸].
  6. بعد نظامی و انتظامی: امر بسیار مهم و مغفول، آمادگی نظامی در عصر انتظار است. جامعۀ منتظرِ یک قیام بزرگ و یک درگیری عظیم جهانی، باید آمادگی برای این درگیری و کمک به آن را داشته باشد[۱۹].

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

  1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
  2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
  3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
  4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
  5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
  6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
    1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
    2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
  8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
  9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
  10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
  11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
  12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
  14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
  19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
  20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
  21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
  22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
  23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
  24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
  25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش) ‏
  27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
  28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
  29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
  30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
  33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
  34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
  35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
  36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
  37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
  38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
  39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
  40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
  41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
  42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
  43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
  46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
  47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
  48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
  49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
  52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش) ‏
  59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
  60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
  61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
  62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
  64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
  65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
  66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
  70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
  71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
  72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
  73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
  74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
  75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
  77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
  78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
  80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
  81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
  82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
  83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
  84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
  85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
  86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
  87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
  88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
  89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
  90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
  91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
  92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
  93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
  94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
  95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
  96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
  97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
  98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
  99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
  100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
  101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
  103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
  104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
  105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
  106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
  107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
  109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
  110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
  111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
  113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
  115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
  117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
  118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
  119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
  121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
  122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
  123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
  126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
  127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
  128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
  129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
  130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
  131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منابع

  1. ان‍ص‍اری‌؛ ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌، در انتظار خورشید ولایت
  2. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت
  3. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت
  4. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی ج۵
  5. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار
  6. شرفی، محمد رضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار
  7. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر
  8. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت
  9. شفائی، محبوب، موعود حق
  10. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار
  11. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات
  12. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲

پانویس

  1. ↑ ر.ک: ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌، در انتظار خورشید ولایت، ص ۱۲۳.
  2. ↑ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۳۱، ح۲۹.
  3. ↑ ر.ک: رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۷، ۸۸.
  4. ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
  5. ↑ ر.ک: مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۱۰-۱۱۸.
  6. ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  7. ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.
  8. ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲.
  9. ↑ ر.ک: شرفی، محمد رضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۷-۱۴۱.
  10. ↑ ر.ک: الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵؛ شرفی، محمد رضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۷-۱۴۱.
  11. ↑ ر.ک: مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۲۰۰-۲۰۱.
  12. ↑ ر.ک: شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.
  13. ↑ ر.ک: ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۴۵.
  14. ↑ ر.ک: شرفی، محمد رضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۷-۱۴۱.
  15. ↑ ر.ک: زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.
  16. ↑ ر.ک: قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.
  17. ↑ ر.ک: قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.
  18. ↑ ر.ک: فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹.
  19. ↑ ر.ک: شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=ابعاد_اجتماعی_انتظار&oldid=1315505»