احادیث دوازده خلیفه چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'دوازده امام' به 'دوازده امام') |
جز (جایگزینی متن - 'دوازده' به 'دوازده') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
#این [[احادیث]] [[ظهور]] در اتصال و پیاپی آمدن [[دوازده امام]] بعد از [[رسول خدا]]{{صل}} تا [[قیامت]] دارند و اینکه زمانی بی وجود آنان نخواهد بود<ref>ر.ک: [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ [[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]، ص ۵۹؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۲۱.</ref>؛ | #این [[احادیث]] [[ظهور]] در اتصال و پیاپی آمدن [[دوازده امام]] بعد از [[رسول خدا]]{{صل}} تا [[قیامت]] دارند و اینکه زمانی بی وجود آنان نخواهد بود<ref>ر.ک: [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ [[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]، ص ۵۹؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۲۱.</ref>؛ | ||
#بستگی داشتن [[قیام]] و قوام [[دین]] به وجود [[دوازده امام]] طبق [[احادیث]] و بر [[حق]] بودن آنها؛ مطابق [[حدیث]] [[دوازده نفر]] کسانی هستند که [[قیام]] و قوام [[دین]] به آنها بستگی دارد و حال اگر [[دین]] پابرجا و [[عزیز]] است به وجود این [[دوازده امام]] است که یکی از آنها باقی مانده و [[حافظ]] [[دین]] و [[شریعت]] است<ref>ر.ک: [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۲۱؛ [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ [[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]، ص ۵۹.</ref>. | #بستگی داشتن [[قیام]] و قوام [[دین]] به وجود [[دوازده امام]] طبق [[احادیث]] و بر [[حق]] بودن آنها؛ مطابق [[حدیث]] [[دوازده نفر]] کسانی هستند که [[قیام]] و قوام [[دین]] به آنها بستگی دارد و حال اگر [[دین]] پابرجا و [[عزیز]] است به وجود این [[دوازده امام]] است که یکی از آنها باقی مانده و [[حافظ]] [[دین]] و [[شریعت]] است<ref>ر.ک: [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۲۱؛ [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ [[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]، ص ۵۹.</ref>. | ||
#اشاره به عدد | #اشاره به عدد دوازده و از قبیلۀ [[قریش]] و بنا به روایتی از [[بنی هاشم]]<ref>ر.ک: [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ [[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]، ص ۵۹.</ref>؛ بنابراین برای تمامی این [[احادیث]] مصداق و تطبیقی جز [[امامان]] [[دوازده گانه]] که آخرین آنان، [[امام دوازدهم]]، [[مهدی منتظر]]{{ع}} است و نزد شیعۀ [[امامیه]] [[اثنا عشریه]] شناخته شده‌اند کس دیگری نیست<ref>ر.ک: [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت، ج۱۴]]، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱.</ref>. | ||
#ارتباط [[احادیث دوازده خلیفه]] با [[احادیث]] [[ثقلین]] و [[غدیر]] در [[حجة الوداع]]<ref>ر.ک: [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت، ج۱۴]]، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱.</ref>؛ هر سه [[حدیث]] در یک سفر [[حج]] یا لااقل در یک برهۀ زمانی که همان روزهای پایانی [[زندگی]] [[شریف]] [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} و با هدفی واحد که همان [[هدایت]] [[مسلمانان]] به راه [[نجات]] از [[انحراف]] و [[گمراهی]] پس از [[پیامبر]] {{صل}} باشد صادر گردیده است و [[حقیقت]] امر این است که این سه [[حدیث]] به کمک همدیگر تصویری کامل از [[راه هدایت]] [[مسلمانان]] و تضمین آیندۀ حرکت آنان پس از [[پیامبر]] ترسیم مینمایند. طبق [[حدیث]] [[پیشوایان]] [[دوازده گانه]] این مطلب روشن میشود که [[دین خدا]] تا [[روز قیامت]] به واسطۀ وجود [[ائمه]]{{ع}} که اولین آنها [[امام علی]]{{ع}} و تعداد آنها نیز | #ارتباط [[احادیث دوازده خلیفه]] با [[احادیث]] [[ثقلین]] و [[غدیر]] در [[حجة الوداع]]<ref>ر.ک: [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت، ج۱۴]]، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱.</ref>؛ هر سه [[حدیث]] در یک سفر [[حج]] یا لااقل در یک برهۀ زمانی که همان روزهای پایانی [[زندگی]] [[شریف]] [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} و با هدفی واحد که همان [[هدایت]] [[مسلمانان]] به راه [[نجات]] از [[انحراف]] و [[گمراهی]] پس از [[پیامبر]] {{صل}} باشد صادر گردیده است و [[حقیقت]] امر این است که این سه [[حدیث]] به کمک همدیگر تصویری کامل از [[راه هدایت]] [[مسلمانان]] و تضمین آیندۀ حرکت آنان پس از [[پیامبر]] ترسیم مینمایند. طبق [[حدیث]] [[پیشوایان]] [[دوازده گانه]] این مطلب روشن میشود که [[دین خدا]] تا [[روز قیامت]] به واسطۀ وجود [[ائمه]]{{ع}} که اولین آنها [[امام علی]]{{ع}} و تعداد آنها نیز دوازده [[پیشوا]] است، نه کمتر و نه بیشتر برپا و برقرار خواهد بود و [[تمسک]] به این [[پیشوایان]] همواره مایۀ [[هدایت]] [[مؤمنان]] خواهد گردید<ref>ر.ک: [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت، ج۱۴]]، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[وجود امام مهدی از منظر قرآن و حدیث (کتاب)|وجود امام مهدی از منظر قرآن و حدیث]]، ص۶۳ ـ ۶۴.</ref>. | ||
===نتیجه=== | ===نتیجه=== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
[[پرونده:151910.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد مهدی آصفی]]]] | [[پرونده:151910.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد مهدی آصفی]]]] | ||
::::::[[آیت‌الله]] '''[[محمد مهدی آصفی]]'''، در دو مقاله ''«[[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]»'' و ''«[[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[آیت‌الله]] '''[[محمد مهدی آصفی]]'''، در دو مقاله ''«[[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]»'' و ''«[[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«[[بخاری]]، در کتاب الاحکام از صحیح اش، گزارش میکند که [[جابر بن سمره]] گفت: شنیدم [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "دوازه [[امیر]] خواهد بود". سپس کلمه‌ای فرمود که نشنیدم. پدرم گفت: [[پیامبر]] فرمود: "همگی، از [[قریش]]اند". [[مسلم]]، در کتاب الاماره، باب {{متن حدیث| النَّاسُ تَبَعٌ لِقُرَيْش }} [[مردم]] پیرو قریش‌اند، از صحیح‌اش میگوید: [[جابر بن سمره]] گفت: شنیدم [[پیامبر]] فرمود: "اگر | ::::::«[[بخاری]]، در کتاب الاحکام از صحیح اش، گزارش میکند که [[جابر بن سمره]] گفت: شنیدم [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "دوازه [[امیر]] خواهد بود". سپس کلمه‌ای فرمود که نشنیدم. پدرم گفت: [[پیامبر]] فرمود: "همگی، از [[قریش]]اند". [[مسلم]]، در کتاب الاماره، باب {{متن حدیث| النَّاسُ تَبَعٌ لِقُرَيْش }} [[مردم]] پیرو قریش‌اند، از صحیح‌اش میگوید: [[جابر بن سمره]] گفت: شنیدم [[پیامبر]] فرمود: "اگر دوازده مرد بر [[مردم]] [[حکم]] رانند، پیوسته، کارشان رو به راه خواهد بود". سپس [[پیامبر]] کلمه‌ای فرمود که نفهمیدم. از پدرم پرسیدم: "[[رسول الله]] چه فرمود؟". گفت: "همگی، از قریش‌اند"<ref>صحیح مسلم، چاپ دارالفکر، ج ۶، ص ۳، ح ۶، (باب ان الناس تبع لقریش از کتاب الامارة).</ref>. | ||
::::::[[مسلم]]، در صحیح، در همان کتاب، همان باب، از [[جابر بن سمره]] گزارش میکند که شنیدم [[رسول الله]] {{صل}} فرمود: "با [[دوازده خلیفه]]، [[اسلام]]، پیوسته، عزت‌مند خواهد ماند". سپس کلمه‌ای فرمود که نفهمیدم. به پدرم گفتم: "چه فرمود؟". گفت: "همگی، از قریش‌اند"<ref>صحیح مسلم، چاپ دارالفکر، ج ۶، ص ۳، ح ۸.</ref>. [[مسلم]]، در کتاب الاماره، باب "الناس تبع..". از صحیح اش، از [[جابر بن سمره]] [[نقل]] میکند: همراه پدرم، بر [[پیامبر]] وارد شدم و شنیدم که فرمود: "کار [[امت]]، رو به راه نخواهد شد، مگر [[دوازده خلیفه]] میانشان باشند". سپس سخنی فرمود که نشنیدم و به پدرم گفتم: "چه فرمود؟". گفت: "همگی، از قریش‌اند"<ref>صحیح مسلم، چاپ دارالفکر، ج ۶، ص ۳، ح ۸.</ref>. | ::::::[[مسلم]]، در صحیح، در همان کتاب، همان باب، از [[جابر بن سمره]] گزارش میکند که شنیدم [[رسول الله]] {{صل}} فرمود: "با [[دوازده خلیفه]]، [[اسلام]]، پیوسته، عزت‌مند خواهد ماند". سپس کلمه‌ای فرمود که نفهمیدم. به پدرم گفتم: "چه فرمود؟". گفت: "همگی، از قریش‌اند"<ref>صحیح مسلم، چاپ دارالفکر، ج ۶، ص ۳، ح ۸.</ref>. [[مسلم]]، در کتاب الاماره، باب "الناس تبع..". از صحیح اش، از [[جابر بن سمره]] [[نقل]] میکند: همراه پدرم، بر [[پیامبر]] وارد شدم و شنیدم که فرمود: "کار [[امت]]، رو به راه نخواهد شد، مگر [[دوازده خلیفه]] میانشان باشند". سپس سخنی فرمود که نشنیدم و به پدرم گفتم: "چه فرمود؟". گفت: "همگی، از قریش‌اند"<ref>صحیح مسلم، چاپ دارالفکر، ج ۶، ص ۳، ح ۸.</ref>. | ||
::::::[[ترمذی]]، در کتاب [[الفتن]]، باب "ما جاء فی الخلفاء" از [[سنن]]اش، به [[نقل]] از [[جابر بن سمره]] میگوید: [[رسول الله]] {{صل}} فرمود: "پس از من، [[دوازده امیر]] خواهد بود". [[راوی]]، در دنباله آورده است: "[[ابو عیسی]] میگوید: این [[حدیث]]، صحیح است"<ref>سنن الترمذی، ج ۴، ص ۵۰۱، چاپ مصطفی البابی الحلبی.</ref>. [[ابو داوود]] در [[سنن]]، به [[نقل]] از [[جابر بن سمره]] میگوید: شنیدم [[رسول الله]] {{صل}} فرمود: "با [[دوازده خلیفه]]، این [[دین]]، پیوسته، عزت‌مند خواهد بود". [[مردم]]، [[تکبیر]] بر آوردند و فریاد زدند. سپس کلمه‌ای فرمود که نفهمیدم. به پدرم گفتم: "[[پدر]]! چه فرمود؟" گفت: "همه، از قریش‌اند"<ref>سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۴۲۱، چاپ مصطفی البابی الحلبی ۱۳۷۱.(آغاز کتاب المهدی.)</ref>. | ::::::[[ترمذی]]، در کتاب [[الفتن]]، باب "ما جاء فی الخلفاء" از [[سنن]]اش، به [[نقل]] از [[جابر بن سمره]] میگوید: [[رسول الله]] {{صل}} فرمود: "پس از من، [[دوازده امیر]] خواهد بود". [[راوی]]، در دنباله آورده است: "[[ابو عیسی]] میگوید: این [[حدیث]]، صحیح است"<ref>سنن الترمذی، ج ۴، ص ۵۰۱، چاپ مصطفی البابی الحلبی.</ref>. [[ابو داوود]] در [[سنن]]، به [[نقل]] از [[جابر بن سمره]] میگوید: شنیدم [[رسول الله]] {{صل}} فرمود: "با [[دوازده خلیفه]]، این [[دین]]، پیوسته، عزت‌مند خواهد بود". [[مردم]]، [[تکبیر]] بر آوردند و فریاد زدند. سپس کلمه‌ای فرمود که نفهمیدم. به پدرم گفتم: "[[پدر]]! چه فرمود؟" گفت: "همه، از قریش‌اند"<ref>سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۴۲۱، چاپ مصطفی البابی الحلبی ۱۳۷۱.(آغاز کتاب المهدی.)</ref>. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
:::::#تردیدی نیست که [[حدیث]] "اثنا عشر خلیفة" از [[رسول الله]] {{صل}} است که [[شیعه]] و [[سنی]] از طرق بسیار، آن را [[روایت]] کردهاند. [[روایت]] [[بخاری]] و [[مسلم]] - از [[اهل سنت]] - و کلینی و [[صدوق]] و [[شیخ طوسی]] - از [[شیعه]] - ما را از دیگر [[راویان]] این [[حدیث]]، بی نیاز میکند. | :::::#تردیدی نیست که [[حدیث]] "اثنا عشر خلیفة" از [[رسول الله]] {{صل}} است که [[شیعه]] و [[سنی]] از طرق بسیار، آن را [[روایت]] کردهاند. [[روایت]] [[بخاری]] و [[مسلم]] - از [[اهل سنت]] - و کلینی و [[صدوق]] و [[شیخ طوسی]] - از [[شیعه]] - ما را از دیگر [[راویان]] این [[حدیث]]، بی نیاز میکند. | ||
:::::#این [[احادیث]]، آشکارا میگوید، [[امامان]] ذکر شده در [[روایت]]، بر حق‌اند و از شمار [[پیشوایان]] [[ستم]] و [[بیداد]]، مانند [[معاویه]]، [[یزید]]، [[ولید]]، [[متوکل]]،... نیستند. | :::::#این [[احادیث]]، آشکارا میگوید، [[امامان]] ذکر شده در [[روایت]]، بر حق‌اند و از شمار [[پیشوایان]] [[ستم]] و [[بیداد]]، مانند [[معاویه]]، [[یزید]]، [[ولید]]، [[متوکل]]،... نیستند. | ||
:::::#شمارشان، [[دوازده تن]] است، به تعداد نقیبان [[بنی اسراییل]]. خدای بلند مرتبه می‌فرماید: "[[خدا]]، از [[بنی اسراییل]] [[عهد]] گرفت، و | :::::#شمارشان، [[دوازده تن]] است، به تعداد نقیبان [[بنی اسراییل]]. خدای بلند مرتبه می‌فرماید: "[[خدا]]، از [[بنی اسراییل]] [[عهد]] گرفت، و دوازده بزرگ، میان آنان برانگیختیم که پیشوای هر نسلی باشند"{{متن قرآن| وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيبًا وَقَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَآتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَآمَنتُم بِرُسُلِي وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَلأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ فَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ مِنكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاء السَّبِيلِ}}<ref> و به راستی خداوند از بنی اسرائیل پیمان گرفت و از ایشان دوازده سرپرست را برانگیختیم و خداوند فرمود: من با شمایم؛ اگر نماز را بر پا داشتید و زکات پرداختید و به پیامبران من ایمان آوردید و آنان را یاری کردید و به خداوند وامی نکو پرداختید من از گناهان شما چشم می‌پوشم و شما را به بوستان‌هایی در می‌آورم که از بن آنها جویبارها روان است، پس از آن، هر یک از شما کفر ورزد بی‌گمان راه میانه را گم کرده است؛ سوره مائده، آیه: 12.</ref>. | ||
:::::#زمانی، بی وجود آنان نخواهد بود. | :::::#زمانی، بی وجود آنان نخواهد بود. | ||
::::::برای تمامی این [[احادیث]]، مصداق و تطبیقی جز [[امامان]] [[دوازده گانه]] - که آخرین آنان، [[امام دوازدهم]]، [[مهدی منتظر]] {{ع}} است - و نزد [[شیعه امامیه]] اثنا عشریه شناخته شده‌اند، سراغ نداریم. اگر زحمت و مشقتی را که علمایی مانند [[سیوطی]] متحمل شده‌اند تا [[دوازده امیر]] پس از [[رسول الله]] {{صل}} را مرتب کنند، ببینیم، [[قلب]] مان مطمئن خواهد شد که مقصود [[رسول الله]] {{صل}} جز [[امامان]] [[دوازده گانه]] [[اهل بیت]] {{عم}} نیست. بر توجیهی که [[سیوطی]] برای این [[روایت]] آورده، محمود ابو ریه، حاشیه خوبی زده است: "[[خدا]] بیامرزد آن کسی را که بگوید، [[سیوطی]]، با این توجیهش مانند کسی است که شبانه برای جمع آوری هیزم برود که هر خس و خاری را کورمال و با دست زخمی گرد آورد!"<ref>اضواء علی السنة المحمدیة، ص ۲۱۲، چاپ دارالتالیف، مصر.</ref>»<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]، [[جستارهایی در کلام اسلامی (کتاب)|جستارهایی در کلام اسلامی]]، ص ۱۰۳-۱۰۶؛ [[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۵۹.</ref>. | ::::::برای تمامی این [[احادیث]]، مصداق و تطبیقی جز [[امامان]] [[دوازده گانه]] - که آخرین آنان، [[امام دوازدهم]]، [[مهدی منتظر]] {{ع}} است - و نزد [[شیعه امامیه]] اثنا عشریه شناخته شده‌اند، سراغ نداریم. اگر زحمت و مشقتی را که علمایی مانند [[سیوطی]] متحمل شده‌اند تا [[دوازده امیر]] پس از [[رسول الله]] {{صل}} را مرتب کنند، ببینیم، [[قلب]] مان مطمئن خواهد شد که مقصود [[رسول الله]] {{صل}} جز [[امامان]] [[دوازده گانه]] [[اهل بیت]] {{عم}} نیست. بر توجیهی که [[سیوطی]] برای این [[روایت]] آورده، محمود ابو ریه، حاشیه خوبی زده است: "[[خدا]] بیامرزد آن کسی را که بگوید، [[سیوطی]]، با این توجیهش مانند کسی است که شبانه برای جمع آوری هیزم برود که هر خس و خاری را کورمال و با دست زخمی گرد آورد!"<ref>اضواء علی السنة المحمدیة، ص ۲۱۲، چاپ دارالتالیف، مصر.</ref>»<ref>[[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی (مقاله)|درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی]]، [[جستارهایی در کلام اسلامی (کتاب)|جستارهایی در کلام اسلامی]]، ص ۱۰۳-۱۰۶؛ [[بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی (مقاله)|بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۵۹.</ref>. | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
::::::[[احمد بن حنبل]] به اسناد خود از مسروق [[نقل]] میکند: ما در حضور [[عبد الله بن مسعود]] نشسته بودیم و او در حال [[قرآن]] خواندن بود که مردی به وی گفت: ای أبا عبد الرحمن! آیا از [[رسول خدا]] سؤال کردید که چند [[خلیفه]] بر این [[امّت]] [[حکومت]] خواهد کرد؟ [[ابن مسعود]] پاسخ گفت: از زمانی که وارد [[عراق]] شدهام، کسی پیش از تو در این باره از من سؤالی نکرده است. سپس گفت: آری! ما در این باب از [[حضرت رسول]]{{صل}} سؤال کردیم و ایشان پاسخ فرمود: «[[دوازده خلیفه]] به عدد نقبای [[بنی اسرائیل]]».<ref> مسند احمد/ ج 5/ صص 90 و 93 و 97 و 100 و 106 و 107 و نیز صدوق (ره) از ابن مسعود این حدیث را روایت کرده است؛ ر. ک: إکمال الدین/ ج 1/ ص 270/ ح 16.</ref>. | ::::::[[احمد بن حنبل]] به اسناد خود از مسروق [[نقل]] میکند: ما در حضور [[عبد الله بن مسعود]] نشسته بودیم و او در حال [[قرآن]] خواندن بود که مردی به وی گفت: ای أبا عبد الرحمن! آیا از [[رسول خدا]] سؤال کردید که چند [[خلیفه]] بر این [[امّت]] [[حکومت]] خواهد کرد؟ [[ابن مسعود]] پاسخ گفت: از زمانی که وارد [[عراق]] شدهام، کسی پیش از تو در این باره از من سؤالی نکرده است. سپس گفت: آری! ما در این باب از [[حضرت رسول]]{{صل}} سؤال کردیم و ایشان پاسخ فرمود: «[[دوازده خلیفه]] به عدد نقبای [[بنی اسرائیل]]».<ref> مسند احمد/ ج 5/ صص 90 و 93 و 97 و 100 و 106 و 107 و نیز صدوق (ره) از ابن مسعود این حدیث را روایت کرده است؛ ر. ک: إکمال الدین/ ج 1/ ص 270/ ح 16.</ref>. | ||
::::::از این [[احادیث]] نکاتی استفاده میشود: | ::::::از این [[احادیث]] نکاتی استفاده میشود: | ||
:::::#عدد این [[حکمرانان]] یا [[خلفا]] از | :::::#عدد این [[حکمرانان]] یا [[خلفا]] از «دوازده» [[تجاوز]] نمی‌کند و همگی از قریش‌اند و این عدد منطبق است بر عقیده [[شیعه]] در شماره ائمه [[معصومین]]{{ع}} که جمیع آن بزرگواران قرشیاند. گاهی ادّعا میشود که عنوان «[[حکمرانان]] یا [[خلفا]]» بر واقعیت [[حیات]] ائمه طاهرین{{ع}} [[تطبیق]] نمی‌کند. پاسخ این اشکال کاملا واضح است؛ زیرا مراد [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[خلافت]] و [[حکمرانی]] براساس [[استحقاق]] و [[شایستگی]] است. حاشا که مقصود حضرتش معاویهها و یزیدها و مروانهایی باشد که با [[سرنوشت]] [[امّت اسلام]] به هر شکل که خواستند، بازی کردند، بلکه منظور از «[[خلیفه]]»، کسی است که «[[خلافت]] و [[حکومت]]» خود را وامدار [[شارع مقدس]] است و این، با محجور ماندن آن حضرات از [[حکومت]] بر [[امّت]]، به جهت [[ستم]] دیگران بر ایشان، تنافی ندارد. ازاین‌رو، در عون المعبود فی شرح [[سنن]] أبی [[داود]] چنین آمده است: توربشتی میگوید: برداشت صحیح از این [[روایت]] این است که مقصود از [[خلفا]]، [[حکمرانان]] [[عادل]] و شایستهاند. چون در [[حقیقت]] ایشان [[استحقاق]] عنوان «خلیفگی» دارند، ولی لازم نیست که از [[حکومت]] و [[قدرت]] بالفعل نیز برخوردار باشند، هرچند فرض شده که ایشان عملا حاکمند. پس، مراد از [[امیر]] و [[خلیفه]] افرادی هستند که مجازا بدین عنوان از ایشان یاد شده است چنین در المرقاة آمده است<ref>عون المعبود/ ج 11/ ص 262/ شرح حدیث 4259.</ref>. | ||
:::::#مدلول [[نصّ]]، همین [[دوازده تن]] است، همچنان که مقتضای [[تشبیه]] ایشان به نقبای [[بنی اسرائیل]] نیز همین است، [[خداوند متعال]] می‌فرماید: [[خداوند]] از [[بنی اسرائیل]] [[میثاق]] و [[تعهّد]] گرفت و از میان ایشان [[دوازده نقیب]] برانگیخت<ref>مائده/ 12.</ref>. | :::::#مدلول [[نصّ]]، همین [[دوازده تن]] است، همچنان که مقتضای [[تشبیه]] ایشان به نقبای [[بنی اسرائیل]] نیز همین است، [[خداوند متعال]] می‌فرماید: [[خداوند]] از [[بنی اسرائیل]] [[میثاق]] و [[تعهّد]] گرفت و از میان ایشان [[دوازده نقیب]] برانگیخت<ref>مائده/ 12.</ref>. | ||
:::::#این [[احادیث]]، خالی نبودن زمان از [[دوازده امام]] را مفروض میگیرند و بیان میدارند که باید یکی از آنان تا هنگامی که [[دین]] میپاید، در قید [[حیات]] باشد تا [[قیامت]] فرارسد. مسلم در این زمینه [[حدیث]] صریحی را چنین [[نقل]] میکند: این امر در [[قریش]] باقی می‌ماند تا زمانی که از [[مردمان]] دو تن زنده باشند<ref>صحیح مسلم/ ج 3/ ص 1154/ ح 1820؛ صحیح بخاری/ ج 9/ ص 701/ ح 1995..</ref>. این [[حدیث]] دقیقا بر [[اعتقاد]] [[شیعه]] مبنی بر زنده بودن [[امام دوازدهم]] [[مهدی موعود]] (عجلّ [[الله]] تعالی فرجه) منطبق می‌باشد؛ موعودی که باید در [[آخر الزمان]]- طبق [[بشارت]] جدّ مکرّمش [[رسول خدا]]{{صل}} - [[ظهور]] کند و [[زمین]] را که در آن زمان از [[ظلم و جور]] پر شده است، از عدلوداد آکنده سازد. | :::::#این [[احادیث]]، خالی نبودن زمان از [[دوازده امام]] را مفروض میگیرند و بیان میدارند که باید یکی از آنان تا هنگامی که [[دین]] میپاید، در قید [[حیات]] باشد تا [[قیامت]] فرارسد. مسلم در این زمینه [[حدیث]] صریحی را چنین [[نقل]] میکند: این امر در [[قریش]] باقی می‌ماند تا زمانی که از [[مردمان]] دو تن زنده باشند<ref>صحیح مسلم/ ج 3/ ص 1154/ ح 1820؛ صحیح بخاری/ ج 9/ ص 701/ ح 1995..</ref>. این [[حدیث]] دقیقا بر [[اعتقاد]] [[شیعه]] مبنی بر زنده بودن [[امام دوازدهم]] [[مهدی موعود]] (عجلّ [[الله]] تعالی فرجه) منطبق می‌باشد؛ موعودی که باید در [[آخر الزمان]]- طبق [[بشارت]] جدّ مکرّمش [[رسول خدا]]{{صل}} - [[ظهور]] کند و [[زمین]] را که در آن زمان از [[ظلم و جور]] پر شده است، از عدلوداد آکنده سازد. | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۴۰: | ||
:::::*'''اولاً''': در بسیاری از روایات کلمه بعدی به کار رفته است، که ظهور در اتصال و پیاپی آمدن دوازده امام بلافاصله بعد از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} دارد. | :::::*'''اولاً''': در بسیاری از روایات کلمه بعدی به کار رفته است، که ظهور در اتصال و پیاپی آمدن دوازده امام بلافاصله بعد از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} دارد. | ||
:::::*'''ثانیاً''': مطابق حدیث صحیح مسلم و دیگران، این دوازده نفر کسانی هستند که قیام و قوام دین به آنها بستگی دارد. و نیز اسلام به وجود آنها عزیز است. حال اگر دین پابرجاست و عزیز است به وجود این دوازده امام است، که یکی از آنها باقی مانده و حافظ [[دین]] و [[شریعت]] است»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۲۱.</ref>. | :::::*'''ثانیاً''': مطابق حدیث صحیح مسلم و دیگران، این دوازده نفر کسانی هستند که قیام و قوام دین به آنها بستگی دارد. و نیز اسلام به وجود آنها عزیز است. حال اگر دین پابرجاست و عزیز است به وجود این دوازده امام است، که یکی از آنها باقی مانده و حافظ [[دین]] و [[شریعت]] است»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۲۱.</ref>. | ||
:::::*«مسلم به سندش از [[جابر بن سمره]] [[نقل]] کرده که گفت: با پدرم بر [[پیامبر]]{{صل}} وارد شدیم، شنیدیم که می‌فرمود:{{متن حدیث| إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَا يَنْقَضِي حَتَّى يَمْضِيَ فِيهِمْ اثْنَا عَشَرَ خَلِيفَةً. قَالَ : ثُمَّ تَكَلَّمَ بِكَلَامٍ خَفِيَ عَلَيَّ. قَالَ : فَقُلْتُ لِأَبِي : مَا قَالَ ؟ قَالَ : كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ }}؛ «این امر مقتضی نمیشود تا اینکه [[دوازده خلیفه]] در میان آنها بگذرد. آنگاه تکلّم به [[کلامی]] کرد که بر من مخفی شد. از پدرم سؤال کردم: که [[رسول خدا]] صلّی اللّه علیه و اله چه فرمود؟ پدرم گفت: فرمود: همه آنها از قریش‌اند»<ref>صحیح مسلم، ج 6، ص 3، شرح صحیح مسلم، ج 12، ص 201.</ref> و نیز به سندش از [[جابر]] [[روایت]] کرده که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|لَا یَزَالُ اَمْرُ الناس مَاضِیًا ما وَلِیَهُمْ اثْنَا عَشَرَ رَجُلًا...}}<ref>همان.</ref>؛ «دائما امر [[مردم]] گذرا است تا آنکه | :::::*«مسلم به سندش از [[جابر بن سمره]] [[نقل]] کرده که گفت: با پدرم بر [[پیامبر]]{{صل}} وارد شدیم، شنیدیم که می‌فرمود:{{متن حدیث| إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَا يَنْقَضِي حَتَّى يَمْضِيَ فِيهِمْ اثْنَا عَشَرَ خَلِيفَةً. قَالَ : ثُمَّ تَكَلَّمَ بِكَلَامٍ خَفِيَ عَلَيَّ. قَالَ : فَقُلْتُ لِأَبِي : مَا قَالَ ؟ قَالَ : كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ }}؛ «این امر مقتضی نمیشود تا اینکه [[دوازده خلیفه]] در میان آنها بگذرد. آنگاه تکلّم به [[کلامی]] کرد که بر من مخفی شد. از پدرم سؤال کردم: که [[رسول خدا]] صلّی اللّه علیه و اله چه فرمود؟ پدرم گفت: فرمود: همه آنها از قریش‌اند»<ref>صحیح مسلم، ج 6، ص 3، شرح صحیح مسلم، ج 12، ص 201.</ref> و نیز به سندش از [[جابر]] [[روایت]] کرده که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|لَا یَزَالُ اَمْرُ الناس مَاضِیًا ما وَلِیَهُمْ اثْنَا عَشَرَ رَجُلًا...}}<ref>همان.</ref>؛ «دائما امر [[مردم]] گذرا است تا آنکه دوازده مرد متولّی آنان گردد.»... [[بخاری]] نیز به سندش از [[جابر]] [[نقل]] کرده که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|یکونُ اِثْنی عَشَرَ اَمیراً...}}<ref>صحیح بخاری، ج 8، ص 127، کتاب الاحکام، باب الاستخلاف، حدیث 7223.</ref>؛«[[دوازده امیر]] خواهد بود.»... | ||
::::::از آنجا که این [[حدیث]] و [[حدیث غدیر]] و [[ثقلین]] در [[حجة الوداع]] از [[پیامبر]]{{صل}} صادر شده است لذا میتوانند همدیگر را [[تفسیر]] کنند، به این نحو که بگوییم: این [[دوازده خلیفه]] و [[امام]] از [[عترت]] و [[اهل بیت]] [[معصوم]] [[پیامبر]]{{صل}} هستند، که در رأس آنها [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} قرار دارد. و نیز می‌توان با نظر به [[آیه]] «[[اولی الامر]]» که [[عصمت]] آنها استفاده میشود به دست آورد که مقصود به اولی الامر همان [[دوازده خلیفه]] و [[امام]] هستند که [[پیامبر]]{{صل}} به آمدنشان اشاره کرده است. | ::::::از آنجا که این [[حدیث]] و [[حدیث غدیر]] و [[ثقلین]] در [[حجة الوداع]] از [[پیامبر]]{{صل}} صادر شده است لذا میتوانند همدیگر را [[تفسیر]] کنند، به این نحو که بگوییم: این [[دوازده خلیفه]] و [[امام]] از [[عترت]] و [[اهل بیت]] [[معصوم]] [[پیامبر]]{{صل}} هستند، که در رأس آنها [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} قرار دارد. و نیز می‌توان با نظر به [[آیه]] «[[اولی الامر]]» که [[عصمت]] آنها استفاده میشود به دست آورد که مقصود به اولی الامر همان [[دوازده خلیفه]] و [[امام]] هستند که [[پیامبر]]{{صل}} به آمدنشان اشاره کرده است. | ||
::::::از آنجا که [[پیامبر]]{{صل}} برای این [[دوازده امام]] و [[خلیفه]] صفاتی از جمله: [[عزت]] [[دین]] به واسطه وجود آنها و وابسته بودن [[دین]] به آنها و...ذکر کرده است، پی میبریم که مقصود به این [[دوازده نفر]]- خصوصا با در نظر گرفتن [[حدیث ثقلین]] و [[آیه اولی الأمر]]- [[دوازده امام]] [[معصوم]] هستند. و نیز از آنجا که در برخی [[روایات]] کلمه «بعدی» به کار رفته دلالت دارد بر اینکه این افراد بهطور متصل از زمان [[وفات پیامبر]]{{صل}} تا نزدیک شدن [[برپایی قیامت]] بهطور متصل در خارج وجود دارند و این تنها با نظر [[شیعه امامیه]] [[سازگاری]] دارد که [[معتقد]] به [[دوازده امام]] [[معصوم]] از بعد [[وفات پیامبر]]{{صل}} بوده و [[امام زمان]] خود را [[حضرت مهدی]]{{ع}} می‌دانند. [[دوازده امامی]] که همگی از [[قریش]] و [[بنی هاشم]] و از [[عترت]] خاص [[پیامبر]]{{صل}} و جملگی از [[عصمت]] برخوردارند. نتیجه اینکه [[امام زمان]]{{ع}} باید در قید [[حیات]] باشد تا زمانی که [[ظهور]] کرده و [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] کند»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[وجود امام مهدی از منظر قرآن و حدیث (کتاب)|وجود امام مهدی از منظر قرآن و حدیث]]، ص۶۳، ۶۴.</ref>. | ::::::از آنجا که [[پیامبر]]{{صل}} برای این [[دوازده امام]] و [[خلیفه]] صفاتی از جمله: [[عزت]] [[دین]] به واسطه وجود آنها و وابسته بودن [[دین]] به آنها و...ذکر کرده است، پی میبریم که مقصود به این [[دوازده نفر]]- خصوصا با در نظر گرفتن [[حدیث ثقلین]] و [[آیه اولی الأمر]]- [[دوازده امام]] [[معصوم]] هستند. و نیز از آنجا که در برخی [[روایات]] کلمه «بعدی» به کار رفته دلالت دارد بر اینکه این افراد بهطور متصل از زمان [[وفات پیامبر]]{{صل}} تا نزدیک شدن [[برپایی قیامت]] بهطور متصل در خارج وجود دارند و این تنها با نظر [[شیعه امامیه]] [[سازگاری]] دارد که [[معتقد]] به [[دوازده امام]] [[معصوم]] از بعد [[وفات پیامبر]]{{صل}} بوده و [[امام زمان]] خود را [[حضرت مهدی]]{{ع}} می‌دانند. [[دوازده امامی]] که همگی از [[قریش]] و [[بنی هاشم]] و از [[عترت]] خاص [[پیامبر]]{{صل}} و جملگی از [[عصمت]] برخوردارند. نتیجه اینکه [[امام زمان]]{{ع}} باید در قید [[حیات]] باشد تا زمانی که [[ظهور]] کرده و [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] کند»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[وجود امام مهدی از منظر قرآن و حدیث (کتاب)|وجود امام مهدی از منظر قرآن و حدیث]]، ص۶۳، ۶۴.</ref>. | ||
نسخهٔ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۰۶
| احادیث دوازده خلیفه چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / وجود امام مهدی از دیدگاه حدیث |
| مدخل اصلی | دلایل وجود امام مهدی |
احادیث دوازده خلیفه چگونه بر وجود امام مهدی(ع) دلالت دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده میشود:
 |
 |
 |
 |
|
| آصفی | حکیم | حسنی | العمیدی | رضوانی |
حدیث دوازده خلیفه
- یکی از احادیثی که در ساخت نظریۀ رهبری مهدی منتظر(ع) نقش داشته، حدیث دوازده خلیفه است که از احادیث صحیح و متواتر بوده و شیعیان و اهل تسنن آن را درست دانسته[۱] و آن را در کتابهای حدیثیشان نقل کردهاند:
- اهل سنت: بخاری در کتاب الاحکام از صحیح اش[۲]؛ مسلم در کتاب الاماره[۳] و.....
- شیعیان: شیخ حر عاملی در اثبات الهداة؛ کلینی در کافی؛ صدوق در عیون الاخبار؛ شیخ ابوجعفر طوسی در الغیبة[۴] و...[۵].
- حدیث عبارت است از اینکه جابر بن سمرة میگوید از پیامبر اکرم(ص) شنیدم فرمودند: «ائمه بعد از من دوازده امیر خواهند بود» و سپس فرمودند: «جملگی آنها از قبیله قریش‌اند»[۶].[۷] از مطالعۀ متن تمامی احادیثی که در این زمینه وارد شده است استفاده میشود آنان امیر، از قریش و جانشین پیغمبر هستند، اسلام به واسطۀ آنان عزیز می‌ماند، دین به واسطۀ آنان بر پا میشود، سرپرست امت هستند[۸]. این حدیث به لحاظ تاریخی پیش از حیات ائمه(ع) صادر شده و پیش از شکل گرفتن و تکامل یافتن تفکر و فرهنگ شیعی در کتب صحاح اهل سنّت و غیر آن ثبت و ضبط شده است، لذا این حدیث، انعکاس و ثبت یک پدیدۀ تاریخی انجام پذیرفته و پایان یافته نیست، بلکه تعبیر از یک حقیقت و خبردادن از یک مشیّت الهی است که بر زبان پیامبر جاری شده است. بنابراین سخن حضرت که فرمودند: «خلفای بعد از من دوازده تن خواهند بود»؛ از آن جهت صادر شده که در آینده شاهد نظام امامتی باشد که با علی بن ابی طالب(ع) آغاز و با امام مهدی(ع) پایان مییابد و این تنها تفسیر معقول و منطقی برای این حدیث است[۹].
چگونگی دلالت احادیث دوازده خلیفه بر وجود امام مهدی(ع)
- احادیث دوازده خلیفه از طرق مختلف دلالت بر وجود امام مهدی(ع) میکند مانند:
- این احادیث ظهور در اتصال و پیاپی آمدن دوازده امام بعد از رسول خدا(ص) تا قیامت دارند و اینکه زمانی بی وجود آنان نخواهد بود[۱۰]؛
- بستگی داشتن قیام و قوام دین به وجود دوازده امام طبق احادیث و بر حق بودن آنها؛ مطابق حدیث دوازده نفر کسانی هستند که قیام و قوام دین به آنها بستگی دارد و حال اگر دین پابرجا و عزیز است به وجود این دوازده امام است که یکی از آنها باقی مانده و حافظ دین و شریعت است[۱۱].
- اشاره به عدد دوازده و از قبیلۀ قریش و بنا به روایتی از بنی هاشم[۱۲]؛ بنابراین برای تمامی این احادیث مصداق و تطبیقی جز امامان دوازده گانه که آخرین آنان، امام دوازدهم، مهدی منتظر(ع) است و نزد شیعۀ امامیه اثنا عشریه شناخته شده‌اند کس دیگری نیست[۱۳].
- ارتباط احادیث دوازده خلیفه با احادیث ثقلین و غدیر در حجة الوداع[۱۴]؛ هر سه حدیث در یک سفر حج یا لااقل در یک برهۀ زمانی که همان روزهای پایانی زندگی شریف پیغمبر اکرم (ص) و با هدفی واحد که همان هدایت مسلمانان به راه نجات از انحراف و گمراهی پس از پیامبر (ص) باشد صادر گردیده است و حقیقت امر این است که این سه حدیث به کمک همدیگر تصویری کامل از راه هدایت مسلمانان و تضمین آیندۀ حرکت آنان پس از پیامبر ترسیم مینمایند. طبق حدیث پیشوایان دوازده گانه این مطلب روشن میشود که دین خدا تا روز قیامت به واسطۀ وجود ائمه(ع) که اولین آنها امام علی(ع) و تعداد آنها نیز دوازده پیشوا است، نه کمتر و نه بیشتر برپا و برقرار خواهد بود و تمسک به این پیشوایان همواره مایۀ هدایت مؤمنان خواهد گردید[۱۵].
نتیجه
- در نتیجه خداوند متعال، پیامبر(ص) و اهل بیت پیامبر(ع) را از روز اول، عهده‌دار کار گذاشتن خشتهای اصلی و بنانهادن بنیان احساس پنهان و نهفته در انسان، مبنی بر وجود نجاتبخش و رهاییدهنده و اصلاح‌‌کنندۀ تمام بشر قرار داده و ایشان این مأموریت را به انجام رسانده‌اند[۱۶].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته میشود:
| ۱. آیت‌الله آصفی؛ |
|---|
|
| ۲. آیت الله حکیم؛ |
|---|
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ |
|---|
|
| ۴. آقای العمیدی؛ |
|---|
سپس کلامی فرمود که من نشنیدم، لیکن پدرم گفت که ایشان فرمودند: همگی از قریش خواهند بود[۵۶]. در صحیح مسلم آمده است:دین همچنان پابرجا خواهد بود تا روز قیامت فرارسد، یا اینکه دوازده خلیفه که همگی از قریش‌اند، بر شما ظاهر گردند[۵۷].
|
| ۵. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛ |
|---|
|
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ ر.ک: حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۴۴ـ۴۷.
- ↑ صحیح مسلم، ج ۶، ص ۳، ح ۶.
- ↑ صحیح مسلم، ج ۶، ص ۳، ح ۸.
- ↑ ر.ک: آصفی، محمد مهدی، درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی، ص ۵۹.
- ↑ ر.ک: حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱.
- ↑ «الْأَئِمَّةُ بَعْدِی اثْنَا عَشَرَ کُلُّهُمْ مِنْ قُرَیْشٍ»؛ کفایة الاثر، ص۲۷.
- ↑ ر.ک: حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۴۴ـ۴۷.
- ↑ ر.ک: حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱.
- ↑ ر.ک: حبیب العمیدی، سید ثامر هاشم، در انتظار ققنوس، ص۱۲۶ـ ۱۲۸.
- ↑ ر.ک: آصفی، محمد مهدی، درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی، ص ۵۹؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۳۲۱.
- ↑ ر.ک: رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۳۲۱؛ آصفی، محمد مهدی، درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی، ص ۵۹.
- ↑ ر.ک: آصفی، محمد مهدی، درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی، ص ۱۰۳ـ۱۰۶؛ بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی، ص ۵۹.
- ↑ ر.ک: حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱.
- ↑ ر.ک: حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱.
- ↑ ر.ک: حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ج۱۴، ص ۱۱۱ـ۱۲۱؛ رضوانی، علی اصغر، وجود امام مهدی از منظر قرآن و حدیث، ص۶۳ ـ ۶۴.
- ↑ ر.ک: حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۴۴ـ۴۷.
- ↑ صحیح مسلم، چاپ دارالفکر، ج ۶، ص ۳، ح ۶، (باب ان الناس تبع لقریش از کتاب الامارة).
- ↑ صحیح مسلم، چاپ دارالفکر، ج ۶، ص ۳، ح ۸.
- ↑ صحیح مسلم، چاپ دارالفکر، ج ۶، ص ۳، ح ۸.
- ↑ سنن الترمذی، ج ۴، ص ۵۰۱، چاپ مصطفی البابی الحلبی.
- ↑ سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۴۲۱، چاپ مصطفی البابی الحلبی ۱۳۷۱.(آغاز کتاب المهدی.)
- ↑ مسند احمد بن حنبل، ج ۵، ص ۸۶- ۱۰۸.
- ↑ مسند ابی عوانة، ج ۴، ص ۳۹۶ و ۳۹۸ و ۳۹۹.
- ↑ (ج ۶/ص ۲۴۸)
- ↑ (ص ۹۴ و ۹۷)
- ↑ (ص ۲۰۸)
- ↑ (ص ۶۱)
- ↑ (ج ۱۳/ص ۱۷۹)
- ↑ (ج ۲/ص ۱۵۸)
- ↑ (ج ۱۴/ص ۳۵۳)
- ↑ (ج ۲۴/ص ۲۸۱)
- ↑ (ج ۱/ص ۴۵۵)
- ↑ (ج ۱۰/ص ۳۲۸)
- ↑ و به راستی خداوند از بنی اسرائیل پیمان گرفت و از ایشان دوازده سرپرست را برانگیختیم و خداوند فرمود: من با شمایم؛ اگر نماز را بر پا داشتید و زکات پرداختید و به پیامبران من ایمان آوردید و آنان را یاری کردید و به خداوند وامی نکو پرداختید من از گناهان شما چشم می‌پوشم و شما را به بوستان‌هایی در می‌آورم که از بن آنها جویبارها روان است، پس از آن، هر یک از شما کفر ورزد بی‌گمان راه میانه را گم کرده است؛ سوره مائده، آیه: 12.
- ↑ اضواء علی السنة المحمدیة، ص ۲۱۲، چاپ دارالتالیف، مصر.
- ↑ آصفی، محمد مهدی، درآمدی بر ولادت و غیبت امام مهدی، جستارهایی در کلام اسلامی، ص ۱۰۳-۱۰۶؛ بررسی مفهوم مهدی نوعی و اثبات دیدگاه تشیع در مورد حضرت مهدی، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۵۹.
- ↑ ر.ک: کتاب ایشان، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر.
- ↑ برای مطالعه این روایات و شناختن مصادر و منابع آنها به کتاب منتخب الاثر و معجم احادیث امام مهدی (ع) ۲، ۲۵۵- ۲۶۵ همچنین کتاب احادیث المهدی فی مسند احمد بن حنبل مراجعه کنید.
- ↑ درباره حدیث غدیر و تواتر آن و دلالت‌هایی که در آن موجود است می‌توانید به دائرة المعارف الغدیر تألیف علامه امینی همچنین جلدی که مخصوص به این روایت شریف در عبقات الانوار و کتابهای دیگر آمده است مراجعه کنید.
- ↑ ر.ک: معجم احادیث الامام المهدی ۱، ۱۶- ۳۸.
- ↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ص ۱۱۱-۱۲۱.
- ↑ صحیح مسلم، کتاب الامارة، شماره حدیث ۱۸۲۱.
- ↑ سنن الترمذی، ج ۴، ص ۵۰۱، سنن ابی داود، ج ۴، ص ۱۰۶، رقم الحدیث ۴۲۷۹، مسند احمد، ج ۵، رقم الحدیث ۹۰، المعجم الکبیر؛ الطبرانی، ج ۲، ص ۲۳۸، رقم الحدیث ۱۹۹۶، مستدرک الحاکم، ج ۳، ص ۶۱۸، البدایة و النهایة، ج ۱، ص ۱۵۳.
- ↑ تفسیر ابن کثیر، ج ۲، ص ۲۴، تفسیر آیه ۱۲ سوره المائده.
- ↑ تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۲۴۰.
- ↑ الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۸۵.
- ↑ احمد محمود صبحی؛ الزیدیة، ص ۳۵.
- ↑ الکافی، ج ۱، ص ۵۹۸، باب ۱۲۶، حدیث ۹.
- ↑ الکافی، ج ۱، ص ۵۹۱، باب ۱۲۶، حدیث ۱.
- ↑ کمال الدین، ص ۲۶۴، باب ۲۸، ج ۴، ینابیع المودة، ج ۳، ص ۳۸۴، باب ۹۴، کفایة الاثر، صص ۱۰- ۲۲.
- ↑ النعمانی؛ الغیبة، ص ۶۶، باب ۴، حدیث ۶.
- ↑ الإرشاد، ج ۲، صص ۳۴۵- ۳۴۶.
- ↑ الشهید صدر، بحث حول المهدی، ص ۶۷.
- ↑ ینابیع المودة، ج ۳، ص ۲۹۰، حدیث رقم ۴.
- ↑ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۴۴-۴۷.
- ↑ صحیح بخاری/ ج 4/ کتاب الأحکام/ باب الإستخلاف/ ص 164؛ شیخ صدوق (ره) این حدیث را از طریق جابر بن سمرة در إکمال الدین/ ج 1/ ص 272 و نیز در الخصال/ ج 2/ صص 469 و 475 نقل کرده است.
- ↑ صحیح مسلم/ ج 2/ کتاب الأمارة/ باب «مردم پیروان قریش‌اند»/ ص 119. (وی این حدیث را از نه طریق نقل کرده است).
- ↑ مسند احمد/ ج 5/ صص 90 و 93 و 97 و 100 و 106 و 107 و نیز صدوق (ره) از ابن مسعود این حدیث را روایت کرده است؛ ر. ک: إکمال الدین/ ج 1/ ص 270/ ح 16.
- ↑ عون المعبود/ ج 11/ ص 262/ شرح حدیث 4259.
- ↑ مائده/ 12.
- ↑ صحیح مسلم/ ج 3/ ص 1154/ ح 1820؛ صحیح بخاری/ ج 9/ ص 701/ ح 1995..
- ↑ برای آشنایی بیشتر با این اقوال ر. ک: السلوک لمعرفة دول الملوک/ مقریزی/ ج 1/ صص 13- 15؛ تفسیر ابن کثیر/ ج 2/ ص 34 ذیل آیه دوازدهم سوره مائده؛ شرح العقیدة الطحاویة/ ج 2/ ص 736؛ شرح ابن القیم علی سنن أبی داود/ ج 11/ ص 263/ ح 4259؛ الحاوی للفتاوی/ ج 2/ ص 85.
- ↑ ینابیع المودّة/ قندوزی/ ج 3/ باب 77/ ص 105.
- ↑ بحث حول المهدی/ شهید سید محمد باقر صدر/ صص 54- 55.
- ↑ حبیب العمیدی، سید ثامر هاشم، در انتظار ققنوس، ص۱۲۶-۱۲۸.
- ↑ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۳۲۱.
- ↑ صحیح مسلم، ج 6، ص 3، شرح صحیح مسلم، ج 12، ص 201.
- ↑ همان.
- ↑ صحیح بخاری، ج 8، ص 127، کتاب الاحکام، باب الاستخلاف، حدیث 7223.
- ↑ رضوانی، علی اصغر، وجود امام مهدی از منظر قرآن و حدیث، ص۶۳، ۶۴.