استقامت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۲۲

استقامت به معنای اعتدال، ثبات و مداومت و پایداری است و در عرف به معنای ثبات قدم و تحمل همه سختی‌هاست و در مفهوم قرآنی اصطلاحی برای پایداری در دین و مسیر حق در برابر کژی‌هاست. اساس پیروزی در کارها استقامت و پایمردی است که آثاری را در پی دارد مانند: بهره‌مندی از ولایت الهی در دنیا و آخرت.

معناشناسی

استقامت از ریشه «قوم» دارای معانی مختلفی مانند اعتدال^[۱]، ثبات و مداومت^[۲]، استمرار^[۳]، پایداری، ایستادن، درست شدن و قیمت نهادن^[۴] است^[۵].^[۶]

در ادبیات فارسی استقامت به معنای راستی، ایستادن، پایداری‌کردن، ثبات و استقرار در کار آمده است^[۷]. این واژه در عرف رایج به معنای ثبات قدم و تحمل همه سختی‌ها و ناامید نشدن در مقابل آنهاست^[۸].^[۹]

استقامت در مفهوم قرآنی اصطلاحی برای پایداری در دین و مسیر حق در برابر کژی‌هاست^[۱۰].^[۱۱]

نگرش قرآنی و روایی

از نگاه قرآنی

قرآن در سطح فردی به استقامت در برابر وسوسه‌های شیطان و در سطح اجتماعی به ثبات قدم امر کرده است. استقامت ابعاد مختلفی دارد، در بُعد سیاسی، موفقیت‌ها در صحنه سیاسی رهین همت مردم و استقامت رزمندگان و در بُعد اقتصادی، حل مشکلات اقتصادی نیازمند مقاومت ملت است و در بُعد فرهنگی ـ اجتماعی، مراکز دانشگاهی محلی برای تربیت انسانی و ایجاد استقامت عمومی است^[۱۲].

استقامت در انجام وظایف، در آیاتی چون ﴿فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ﴾^[۱۳] و ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا﴾^[۱۴] و نظایر آنها تأکید شده است. در روایات نیز استقامت در حق به عنوان لازمه ایمان و شرط بهره‌مندی از آثار آن فراوان آمده است^[۱۵].

از نگاه روایی

در گفتار امام علی (ع) چنین می‌یابیم: بر شما باد کار و تلاش باز هم کار و تلاش سپس کار را به پایان رساندن باز هم پایان رساندن کار آنگاه استقامت در حفظ عمل و حراست از آثار و برکات آن باز هم استقامت^[۱۶].^[۱۷]

جایگاه و ضرورت

از قرآن و روایات اسلامی فهمیده می‌شود اساس پیروزی در کارها استقامت و پایمردی است. قرآن سربازان کم‌تعدادِ اسلام را که یاری خداوند شامل آنان شده با همین وصف معرفی می‌کند و صابران را کسانی می‌داند که در سختی‌ها، استقامت به خرج می‌دهند و از پای درنمی‌آیند^[۱۸] .^[۱۹] استقامت تنها تسلیم‌ نشدن در برابر مشکلات نیست؛ چنان‌که پایداری در میدان جهاد و عدم خضوع در برابر دشمن به مراتب اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند؛ به گونه‌ای که مجاهدت‌های امت‌های پیشین به همراه پیامبران الهی (صبر و شکیبایی طالوتیان در برابر سپاه جالوت) الگویی آموزنده برای مجاهدان آینده معرفی شده است^[۲۰].^[۲۱]

آثار و پیامدها

در قرآن کریم آثاری برای استقامت بازگو شده که بخشی از آن، پاداش اهل استقامت در دنیا و پاره‌ای دیگر پاداش در آخرت است؛ برخی از این آثار عبارت‌اند از:

ویژگی بهره‌مندی از ولایت الهی، در دنیا و آخرت شامل بندگان با استقامت می‌گردد^[۲۲].
اهل استقامت، از رهگذر بهره‌ای که از ولایت الهی و نزول فرشتگان بشارت دهنده دارند، از چنبره ترس و اندوه آزادند^[۲۳].
اهل استقامت در دنیا از برکات خداوند بهره‌مند می‌شوند^[۲۴].
در آخرت زندگی جاودانه در بهشت موعودی که همه چیز در آن فراهم است، فرجام نیکوی بندگانی است که بر ربوبیت خداوند استقامت می‌ورزند^[۲۵].^[۲۶]

موانع و چالش‌ها

استقامت‌ورزی برای مؤمنان، به سبب عوامل بازدارنده‌ای در بیرون و درون وجود آدمی، همواره با موانع و دشواری‌هایی همراه است که با توجه به مفهوم استقامت، هر کوتاهی و نقصی در عبودیت خدا را، می‌توان مانع استقامت تلقی کرد، ازاین‌رو در بعضی از آیات مرتبط با استقامت به چند عامل کلی اشاره شده است. این موانع عبارت است از: فراموشی یاد خدا^[۲۷]؛ پیروی از هوا و هوس^[۲۸]؛ پیروی از راه نادانان^[۲۹]؛ ممانعت شیطان از حرکت انسان در صراط مستقیم^[۳۰]؛ اختلاف و تنازع^[۳۱] و دنیاطلبی^[۳۲].^[۳۳]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

↑ تاج العروس، ج۱۷، ص۵۹۲؛ الصحاح، ج۵، ص۲۰۱۷؛ مجمع البحرین، ج۳، ص۵۶۶.
↑ النهایه، ج۴، ص۱۲۵.
↑ الفروق اللغویه، ص۵۱؛ ترتیب العین، ص۶۹۴.
↑ لغت‌نامه، ج۶، ص۲۱۸۱؛ فرهنگ فارسی، ج۱، ص۲۵۵.
↑ القاموس المحیط، ج۲، ص۱۵۱۷؛ المعجم الوسیط، ص۷۶۸؛ الصحاح، ج۵، ص۲۰۱۷.
↑ رضوی، سید عباس و قدمی، غلام رضا، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳.
↑ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۱۸۳۹.
↑ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۳۸۴–۳۸۵.
↑ طبرسی، منیره، مقاله «استقامت»، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.
↑ التحریر والتنویر، ج۱۱، ص۲۸۲.
↑ رضوی، سید عباس و قدمی، غلام رضا، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳.
↑ طبرسی، منیره، مقاله «استقامت»، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.
↑ «پس چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن» سوره هود، آیه ۱۱۲.
↑ «آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند» سوره فصلت، آیه ۳۰.
↑ ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ﴾ «آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره احقاف، آیه ۱۳؛ ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ﴾ «فرشتگان بر آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند، فرود می‌آیند که نهراسید و اندوهناک نباشید و شما را به بهشتی که وعده می‌دادند مژده باد!» سوره فصلت، آیه ۳۰.
↑ «الْعَمَلَ الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَايَةَ النِّهَايَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ الِاسْتِقَامَةَ»، نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶.
↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی، ص ۱۶۰.
↑ سوره انفال، آیه ۶۵.
↑ طباطبایی، المیزان، ۹/۱۲۲–۱۲۳.
↑ سوره بقره، آیه ۲۵۰.
↑ طبرسی، منیره، مقاله «استقامت»، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.
↑ سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱.
↑ سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱.
↑ سوره جن، آیه ۱۶.
↑ سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱؛ سوره احقاف، آیه ۱۴.
↑ المیزان، ج۱۸، ص۱۹۶. رضوی، سید عباس و قدمی، غلام رضا، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳.
↑ سوره جن، آیه ۱۷.
↑ سوره شوری، آیه ۱۵.
↑ سوره یونس، آیه ۸۹.
↑ سوره اعراف، آیه ۱۶.
↑ سوره انفال، آیه ۴۶.
↑ سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.
↑ رضوی، سید عباس و قدمی، غلام رضا، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳.

[1] تاج العروس، ج۱۷، ص۵۹۲؛ الصحاح، ج۵، ص۲۰۱۷؛ مجمع البحرین، ج۳، ص۵۶۶.

[2] النهایه، ج۴، ص۱۲۵.

[3] الفروق اللغویه، ص۵۱؛ ترتیب العین، ص۶۹۴.

[4] لغت‌نامه، ج۶، ص۲۱۸۱؛ فرهنگ فارسی، ج۱، ص۲۵۵.

[5] القاموس المحیط، ج۲، ص۱۵۱۷؛ المعجم الوسیط، ص۷۶۸؛ الصحاح، ج۵، ص۲۰۱۷.

[6] رضوی، سید عباس و قدمی، غلام رضا، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳.

[7] دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۱۸۳۹.

[8] انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۳۸۴–۳۸۵.

[9] طبرسی، منیره، مقاله «استقامت»، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.

[10] التحریر والتنویر، ج۱۱، ص۲۸۲.

[11] رضوی، سید عباس و قدمی، غلام رضا، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳.

[12] طبرسی، منیره، مقاله «استقامت»، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.

[13] «پس چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن» سوره هود، آیه ۱۱۲.

[14] «آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند» سوره فصلت، آیه ۳۰.

[15] ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ﴾ «آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره احقاف، آیه ۱۳؛ ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ﴾ «فرشتگان بر آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند، فرود می‌آیند که نهراسید و اندوهناک نباشید و شما را به بهشتی که وعده می‌دادند مژده باد!» سوره فصلت، آیه ۳۰.

[16] «الْعَمَلَ الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَايَةَ النِّهَايَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ الِاسْتِقَامَةَ»، نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶.

[17] عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی، ص ۱۶۰.

[18] سوره انفال، آیه ۶۵.

[19] طباطبایی، المیزان، ۹/۱۲۲–۱۲۳.

[20] سوره بقره، آیه ۲۵۰.

[21] طبرسی، منیره، مقاله «استقامت»، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.

[22] سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱.

[23] سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱.

[24] سوره جن، آیه ۱۶.

[25] سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱؛ سوره احقاف، آیه ۱۴.

[26] المیزان، ج۱۸، ص۱۹۶. رضوی، سید عباس و قدمی، غلام رضا، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳.

[27] سوره جن، آیه ۱۷.

[28] سوره شوری، آیه ۱۵.

[29] سوره یونس، آیه ۸۹.

[30] سوره اعراف، آیه ۱۶.

[31] سوره انفال، آیه ۴۶.

[32] سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.

[33] رضوی، سید عباس و قدمی، غلام رضا، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش غیرنهایی}}
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[استقامت در قرآن]] - [[استقامت در حدیث]] - [[استقامت در فقه سیاسی]] - [[استقامت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
-{{نبوت}}
-==مقدمه==
+'''استقامت''' به معنای [[اعتدال]]، [[ثبات]] و مداومت و [[پایداری]] است و در عرف به معنای ثبات قدم و تحمل همه [[سختی‌ها]]ست و در مفهوم [[قرآنی]] اصطلاحی برای [[پایداری]] در [[دین]] و مسیر [[حق]] در برابر کژی‌هاست. اساس پیروزی در [[کارها]] استقامت و [[پایمردی]] است که آثاری را در پی دارد مانند: بهره‌مندی از [[ولایت الهی]] در [[دنیا]] و [[آخرت]].
-منظور [[استقامت]] و ایستادگی‌های [[پیامبر]] در طول [[دعوت]] است که [[خداوند]] بارها [[فرمان]] به آن می‌دهد و یکی از [[علل]] موفقیت وی در به انجام رسیدن اهداف [[رسالت]] است که [[قرآن]] در [[آیات]] فراوان با آن اشاره کرده است:
-*{{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«پس چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن و (نیز) آنکه همراه تو (به سوی خداوند) بازگشته است (پایداری کند) و سرکشی نورزید که او به آنچه انجام می‌دهید بیناست» سوره هود، آیه ۱۱۲.</ref>
-*{{متن قرآن|فَلِذَلِكَ فَادْعُ وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَقُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ اللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ لَا حُجَّةَ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ اللَّهُ يَجْمَعُ بَيْنَنَا وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ}}<ref>«پس به همین (یگانگی مردم را) فرا خوان و چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن و از هوس‌های آنان پیروی مکن و بگو: به هر کتابی که خداوند فرو فرستاده است ایمان دارم و فرمان یافته‌ام که میان شما دادگری کنم، خداوند پروردگار ما و شماست، کردارهای ما از آن ما و کردا» سوره شوری، آیه ۱۵.</ref>
-*'''نکته''': [[پیامبر]] همراه [[مؤمنین]]، [[مأمور]] به استقامت در امر [[توحید]] و [[دعوت]] به آن است. در این حرکت جمعی او و همراهان باید مواظب باشند که دچار [[تجاوز]] و [[طغیان]] نشوند و از هواها و [[تمایلات]] [[انسان‌ها]] [[پیروی]] نکنند و اساس حرکت و [[مأموریت]]، [[دعوت به توحید]]، [[کتاب خدا]] و [[عدالت]] و عدم تخطی از [[احکام]] است، که استقامت می‌طلبد و [[پیامبر]] به چنین استقامتی [[مأمور]] است و همچنین [[مؤمنان]] پیرو [[پیامبر]]<ref>اینکه پیامبرفرموده: سوره هود من را پیر کرد. مربوط به همین آیه استقامت است که بسیار مشکل است؛ مخصوصاً حفظ عدالت وطغیان نکردن. ر. ک: البرهان</ref>
-*{{متن قرآن|إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«اینها آیات خداوند است که آن را به درستی بر تو می‌خوانیم و همانا تو بی‌گمان از فرستادگانی» سوره بقره، آیه ۲۵۲.</ref> {{متن قرآن|عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«و دروغ انگاران آیات ما، کران و لالانی در تاریکی‌هایند؛ هر کس را خداوند بخواهد، در بیراهی وا می‌نهد و هر کس را بخواهد، بر راهی راست می‌دارد» سوره انعام، آیه ۳۹.</ref>
-*{{متن قرآن|قُلْ يَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ}}<ref>«بگو ای قوم من! هر چه می‌توانید کرد انجام دهید من نیز خواهم کرد، به زودی خواهید دانست که سرانجام (نیکوی) جهان واپسین از آن کیست؛ به راستی ستمگران رستگار نمی‌گردند» سوره انعام، آیه ۱۳۵.</ref>
-*در این دو [[آیه]] نیز [[خداوند]] استقامت و [[پایداری]] [[محمد]]{{صل}} را تأیید کرده است و به او [[دستور]] داده که به [[مخالفان]] بگو شما در [[جایگاه]] خود باشید و من هم در [[جایگاه]] خودم که [[توحید]] است، با استقامت عمل می‌کنم و شما در [[آینده]] نتیجه را خواهید دید<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر، محمد جعفر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۱۰۶.</ref>.
-== پرسش‌های وابسته ==
+== معناشناسی ==
+استقامت از ریشه «[[قوم]]» دارای معانی مختلفی مانند [[اعتدال]]<ref>تاج العروس، ج۱۷، ص۵۹۲؛ الصحاح، ج۵، ص۲۰۱۷؛ مجمع البحرین، ج۳، ص۵۶۶.</ref>، [[ثبات]] و مداومت<ref>النهایه، ج۴، ص۱۲۵.</ref>، استمرار<ref> الفروق اللغویه، ص۵۱؛ ترتیب العین، ص۶۹۴.</ref>، [[پایداری]]، ایستادن، درست شدن و قیمت نهادن<ref>لغت‌نامه، ج۶، ص۲۱۸۱؛ فرهنگ فارسی، ج۱، ص۲۵۵.</ref> است<ref>القاموس المحیط، ج۲، ص۱۵۱۷؛ المعجم الوسیط، ص۷۶۸؛ الصحاح، ج۵، ص۲۰۱۷.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]] و [[غلام رضا قدمی|قدمی، غلام رضا]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>
+در ادبیات فارسی استقامت به معنای [[راستی]]، ایستادن، پایداری‌کردن، ثبات و استقرار در کار آمده است<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۱۸۳۹.</ref>. این واژه در عرف رایج به معنای ثبات قدم و تحمل همه [[سختی‌ها]] و ناامید نشدن در مقابل آنهاست<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۳۸۴–۳۸۵.</ref>.<ref>[[منیره طبرسی|طبرسی، منیره]]، [[استقامت - طبرسی (مقاله)|مقاله «استقامت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.</ref>
+استقامت در مفهوم [[قرآنی]] اصطلاحی برای [[پایداری]] در [[دین]] و مسیر [[حق]] در برابر کژی‌هاست<ref>التحریر والتنویر، ج۱۱، ص۲۸۲.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]] و [[غلام رضا قدمی|قدمی، غلام رضا]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>
+== نگرش قرآنی و روایی ==
+===از نگاه قرآنی===
+{{اصلی|استقامت در قرآن}}
+[[قرآن]] در سطح فردی به استقامت در برابر [[وسوسه‌های شیطان]] و در سطح [[اجتماعی]] به ثبات قدم [[امر]] کرده است.
+استقامت ابعاد مختلفی دارد، در بُعد [[سیاسی]]، موفقیت‌ها در صحنه سیاسی رهین [[همت]] مردم و استقامت [[رزمندگان]] و در بُعد اقتصادی، حل مشکلات [[اقتصادی]] نیازمند مقاومت [[ملت]] است و در بُعد [[فرهنگی]] ـ اجتماعی، مراکز دانشگاهی محلی برای تربیت انسانی و ایجاد استقامت عمومی است<ref>[[منیره طبرسی|طبرسی، منیره]]، [[استقامت - طبرسی (مقاله)|مقاله «استقامت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.</ref>.
+استقامت در انجام [[وظایف]]، در آیاتی چون {{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}}<ref>«پس چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن» سوره هود، آیه ۱۱۲.</ref> و {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا}}<ref>«آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند» سوره فصلت، آیه ۳۰.</ref> و نظایر آنها تأکید شده است. در [[روایات]] نیز استقامت در [[حق]] به عنوان [[لازمه ایمان]] و شرط بهره‌مندی از آثار آن فراوان آمده است<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}} «آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره احقاف، آیه ۱۳؛ {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ}} «فرشتگان بر آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند، فرود می‌آیند که نهراسید و اندوهناک نباشید و شما را به بهشتی که وعده می‌دادند مژده باد!» سوره فصلت، آیه ۳۰.</ref>.
+===از نگاه روایی===
+{{اصلی|استقامت در حدیث}}
+در گفتار [[امام علی]] {{ع}} چنین می‌یابیم: بر شما باد کار و تلاش باز هم کار و تلاش سپس کار را به پایان رساندن باز هم پایان رساندن کار آنگاه استقامت در [[حفظ]] عمل و حراست از آثار و [[برکات]] آن باز هم استقامت<ref>{{متن حدیث|الْعَمَلَ الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَايَةَ النِّهَايَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ الِاسْتِقَامَةَ}}، نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۱۶۰.</ref>
+== جایگاه و ضرورت ==
+از قرآن و [[روایات اسلامی]] فهمیده می‌شود اساس پیروزی در [[کارها]] استقامت و [[پایمردی]] است. قرآن سربازان کم‌تعدادِ [[اسلام]] را که یاری خداوند شامل آنان شده با همین وصف معرفی می‌کند و [[صابران]] را کسانی می‌داند که در [[سختی‌ها]]، استقامت به [[خرج]] می‌دهند و از پای درنمی‌آیند<ref>سوره انفال، آیه ۶۵.</ref> .<ref>طباطبایی، المیزان، ۹/۱۲۲–۱۲۳.</ref> استقامت تنها تسلیم‌ نشدن در برابر [[مشکلات]] نیست؛ چنان‌که [[پایداری]] در میدان [[جهاد]] و عدم [[خضوع]] در برابر [[دشمن]] به مراتب اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند؛ به گونه‌ای که مجاهدت‌های [[امت‌های پیشین]] به همراه پیامبران الهی (صبر و [[شکیبایی]] طالوتیان در برابر [[سپاه]] [[جالوت]]) الگویی آموزنده برای [[مجاهدان]] [[آینده]] معرفی شده است<ref>سوره بقره، آیه ۲۵۰.</ref>.<ref>[[منیره طبرسی|طبرسی، منیره]]، [[استقامت - طبرسی (مقاله)|مقاله «استقامت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۱، ص ۶۸۲ – ۶۸۷.</ref>
+== آثار و پیامدها ==
+در [[قرآن کریم]] آثاری برای استقامت بازگو شده که بخشی از آن، [[پاداش]] اهل استقامت در [[دنیا]] و پاره‌ای دیگر [[پاداش]] در [[آخرت]] است؛ برخی از این آثار عبارت‌اند از:
+# ویژگی بهره‌مندی از [[ولایت الهی]]، در [[دنیا]] و [[آخرت]] شامل [[بندگان]] با استقامت می‌گردد<ref>سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱.</ref>.
+# اهل استقامت، از رهگذر بهره‌ای که از [[ولایت الهی]] و [[نزول فرشتگان]] [[بشارت دهنده]] دارند، از چنبره [[ترس]] و [[اندوه]] آزادند<ref>سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱.</ref>.
+# اهل استقامت در [[دنیا]] از [[برکات]] [[خداوند]] بهره‌مند می‌شوند<ref>سوره جن، آیه ۱۶.</ref>.
+# در [[آخرت]] [[زندگی]] جاودانه در [[بهشت]] موعودی که همه چیز در آن فراهم است، فرجام نیکوی بندگانی است که بر [[ربوبیت خداوند]] استقامت می‌ورزند<ref>سوره فصلت، آیه ۳۰-۳۱؛ سوره احقاف، آیه ۱۴.</ref>.<ref>المیزان، ج۱۸، ص۱۹۶. [[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]] و [[غلام رضا قدمی|قدمی، غلام رضا]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>
+== موانع و چالش‌ها ==
+استقامت‌ورزی برای [[مؤمنان]]، به سبب عوامل بازدارنده‌ای در بیرون و درون وجود [[آدمی]]، همواره با موانع و دشواری‌هایی همراه است که با توجه به مفهوم استقامت، هر کوتاهی و نقصی در [[عبودیت]] [[خدا]] را، می‌توان مانع استقامت تلقی کرد، ازاین‌رو در بعضی از [[آیات]] مرتبط با استقامت به چند عامل کلی اشاره شده است. این موانع عبارت است از: [[فراموشی]] [[یاد خدا]]<ref>سوره جن، آیه ۱۷.</ref>؛ [[پیروی]] از [[هوا و هوس]]<ref>سوره شوری، آیه ۱۵.</ref>؛ [[پیروی]] از راه نادانان<ref>سوره یونس، آیه ۸۹.</ref>؛ ممانعت [[شیطان]] از حرکت [[انسان]] در [[صراط مستقیم]]<ref>سوره اعراف، آیه ۱۶.</ref>؛ [[اختلاف]] و تنازع<ref>سوره انفال، آیه ۴۶.</ref> و [[دنیاطلبی]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>.<ref> [[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]] و [[غلام رضا قدمی|قدمی، غلام رضا]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>
 == جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
+* [[سداد]]
+* [[شجاعت]]
+* [[صبر]]
+* [[مقاومت]]
+* [[صراط مستقیم]]
+* [[آثار استقامت]]
+* [[حق پوشی]]
+* [[مراتب استقامت]]
+{{پایان مدخل وابسته}}
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:000054.jpg|22px]] [[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]] و [[غلام رضا قدمی|قدمی، غلام رضا]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:IM009731.jpg|22px]] [[منیره طبرسی|طبرسی، منیره]]، [[استقامت - طبرسی (مقاله)|مقاله «استقامت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه امام خمینی ج۱''']]
+# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']]
+{{پایان منابع}}
-==منابع==
+== پانویس ==
-* [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱''']]
+{{پانویس}}
-==پانویس==
+{{فضایل اخلاقی}}
-{{یادآوری پانویس}}
-{{پانویس2}}
-[[رده:استقامت]]
+[[رده:فضایل اخلاقی]]
-[[رده:مدخل]]
+[[رده:مدخل‌های بازبینی شده]]
-[[رده:اتمام لینک داخلی]]