علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '| ناشر = انتشارات ' به '| ناشر = ') |
||
| (۷۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = علم امام از دیدگاه کلام امامیه (از قرن اول تا هفتم هجری) | | عنوان پیشین = | ||
| | | عنوان = [[علم امام]] {{ع}} از دیدگاه [[کلام امامیه]] | ||
| | | عنوان پسین = (از قرن اول تا هفتم هجری) | ||
| تصویر = | | شماره جلد = | ||
| اندازه تصویر | | عنوان اصلی = | ||
| | | تصویر = 29048600800.jpg | ||
| اندازه تصویر = | |||
| از مجموعه = | |||
| نویسنده = [[ناصرالدین اوجاقی]] | | نویسنده = [[ناصرالدین اوجاقی]] | ||
| | | نویسندگان = | ||
| | | تحقیق یا تدوین = | ||
| | | زیر نظر = | ||
| به کوشش = | |||
| مترجم = | |||
| مترجمان = | |||
| ویراستار = | |||
| ویراستاران = | |||
| مذهب = شیعه | |||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| موضوع = علم امام | | موضوع = [[امامت]]، [[علم امام]] | ||
| ناشر = | | ناشر = مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی | ||
| محل | | به همت = | ||
| | | وابسته به = | ||
| | | محل نشر = قم، ایران | ||
| | | سال نشر = ۱۳۸۸ | ||
| چاپ = اول | |||
| تعداد چاپ = ۱ | |||
| تعداد صفحات = ۲۲۴ | |||
| شابک = 978-964-411-455-7 | | شابک = 978-964-411-455-7 | ||
| شماره ملی = ۱۹۶۳۳۸۴ | |||
| شماره | |||
}} | }} | ||
'''[[علم امام]] {{ع}} از دیدگاه [[کلام امامیه]] (از قرن اول تا هفتم هجری)''' کتابی است که به بررسی دیدگاه [[شیعه]] درباره محدوده [[علم]] [[ائمه]] {{عم}} با توجه به [[آیات]] و [[روایات]] می‌پردازد. این کتاب به قلم [[ناصرالدین اوجاقی]] نوشته شده و توسط انتشارات [[مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]] به چاپ رسیده است. | |||
<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Seminar/View/90105/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%28%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%AA%D8%A7-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%D9%86-%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85-%D9%87%D8%AC%D8%B1%DB%8C%29- وبگاه حوزه]</ref> | |||
== دربارهٔ کتاب == | |||
در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی [[کلامی]] دیدگاههای مختلف [[متکلمان شیعه]] درباره [[علم امام]] {{ع}}، منابع این [[علم]] و رابطه آن با [[علم]] [[خداوند]] و موارد [[علم]] [[ائمه]] {{عم}} و گستره آن است. نویسنده، ابتدا کلیاتی درباره مفهوم [[علم]]، [[امام]] {{ع}} و [[امامیه]] ارائه نموده، سپس به تفکیک دورههای زمانی از قرن اول تا هفتم هجری، به [[تبیین]] دیدگاههای [[کلامی]] [[متکلمان شیعه]] [[امامیه]] درباره [[علم امام]] {{ع}} و محدوده این [[علم]] پرداخته‌است. وی ابتدا [[روایات]] مربوط به ماهیت [[علم امام]] {{ع}} و گستره آن را آورده و مباحثی کلی در مورد [[علم امام]] {{ع}}، [[لدنی]] بودن [[علم]]، فوق بشری بودن آن، احاطه به [[غیب]] و [[علوم غیبی]]، منابع [[علم امام]] {{ع}}، [[آگاهی]] [[امام]] {{ع}} به عوالم ملکوتی و ضمایر [[انسان‌ها]]، محدودیت‌های [[علم امام]] {{ع}}، [[علم]] او به گذشته و [[آینده]] تا [[روز قیامت]] و... را ارائه کرده‌است؛ آن‌گاه به بررسی دیدگاه [[اصحاب]] [[ائمه]] {{عم}} در مورد [[جایگاه]] [[علم امام]] {{ع}}، [[آگاهی]] [[امام]] {{ع}} از [[علوم دینی]] و غیر [[دینی]] مانند [[علم منایا و بلایا]]، [[علم]] به اسمای [[شیعیان]] و [[آگاهی]] از کلیه حوادث [[عالم هستی]] و منابع این [[علوم]] پرداخته و به تفکیک قرن این دیدگاه را [[تبیین]] کرده‌است. در همین زمینه، به مکتبهای مهم [[کلامی]] [[شیعه امامیه]]، مانند [[مکتب]] [[بغداد]] و [[مکتب]] [[قم]] اشاره نموده و مباحثی مانند موارد [[علم امام]] {{ع}} و منابع آن را از منظر [[متکلمان]] برجسته این دو [[مکتب فکری]] مطرح کرده و ماهیت [[علم امام]] {{ع}} و موارد آن را در کتب برجسته از قرون سوم تا [[ششم هجری]] مانند [[اصول کافی]] و بصائرالدرجات مقایسه کرده‌است. در فصل بعدی، به دیدگاههای [[کلامی]] مطرح در قرن هفتم هجری در مورد [[علم امام]] {{ع}} اشاره نموده و در این زمینه، نخست به بررسی دیدگاههای [[کلامی]] ابن‌میثم [[بحرانی]] در مورد احاطه [[امام]] {{ع}} به [[علم غیب]]، [[آگاهی]] او از [[احکام دینی]] و [[حکومتی]] و [[آگاه]] بودن از زمان [[شهادت]] خود پرداخته، آن‌گاه آرای [[کلامی]] [[سید بن طاووس]]، [[عمادالدین طبری]] و [[علامه حلی]] را در مورد [[علم امام]] {{ع}} به همه معلومات بشری و فوق‌بشری بیان کرده‌است».. | |||
== فهرست کتاب == | |||
{{فهرست اثر}} | |||
'''فصل اول: کلیات تحقیق''' | |||
* پیشینه تحقیق | |||
* [[هدف]] از تحقیق | |||
* اهمیت و [[ضرورت]] تحقیق | |||
* روش تحقیق | |||
* سازماندهی تحقیق | |||
'''فصل دوم: قرن اول تا پایان [[قرن سوم]]''' | |||
* ویژگی‌های این دوره | |||
* مشکلات تحقیق در این دوره | |||
* سازماندهی فصل | |||
* بخش اول: سیری در [[روایات]] | |||
* مباحث کلی [[علم امام]] در [[روایات]] | |||
# برخی از اوصاف [[علمی]] [[ائمه]] | |||
# [[علم موهوبی و موهبتی یا علم لدنی معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | |||
# زمان برخورداری [[امام]] از [[علم امام]] قبلی | |||
# [[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | |||
# [[دلایل قایلان به محدود بودن علم معصوم چیستند؟ (پرسش)|محدودیت‌های علم امام]] | |||
# [[اقسام و انواع علم کدام‌اند؟ (پرسش)|انواع علوم امام]] | |||
# [[آیا علم معصوم قابلیت افزایش دارد؟ (پرسش)|پدید آمدن شبانه‌روزی و افزایش علم امام]] | |||
* موارد [[علم امام]] در [[روایات]]: | |||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به دین احکام و سیاست]] | |||
# [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]] | |||
# [[آیا علم به عجایب یا راه‌های آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آسمان‌ها و زمین و اخبار آنها]] | |||
# [[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز قیامت]] | |||
# [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به زمان شهادت خود]] | |||
# [[آیا معصومان کتابی داشتند که نام‌های پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)|علم به اسامی شیعیان و محبان]] | |||
# [[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از باطن انسان‌ها]] | |||
# [[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|علم به زبان انسان‌ها و پرندگان و حیوانات]] | |||
# [[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و ملائکه]] | |||
# [[علم غیب چیست؟ (پرسش)|علم غیب]] | |||
* [[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | |||
# [[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت]] | |||
# [[رابطه قرآن با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|قرآن]] | |||
# [[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]] | |||
# [[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]] | |||
# [[آیا علم معصوم در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش)|علم امام و شب قدر]] | |||
# [[رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|جفر و جامعه و صحیفه علی و مصحف فاطمه زهرا]] | |||
# [[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مناری از نور]] | |||
* '''بخش دوم: بررسی دیدگاه [[اصحاب ائمه]]:''' | |||
* [[جایگاه]] [[علم امام]] در تلقی [[شیعی]] از [[امامت]] | |||
* [[آگاهی امام]] از [[علوم دینی]]: | |||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|احکام دینی]] | |||
# [[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]] | |||
# [[علم امام]] به امور [[عقیدتی]] | |||
* [[علوم]] غیر [[دینی]]: | |||
# [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]] | |||
# [[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث گذشته و حوادث آینده]] | |||
# [[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از ضمایر]] | |||
# [[آیا معصومان کتابی داشتند که نام‌های پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)|علم به اسماء شیعیان]] | |||
# [[رفتار]] [[امام]] بر اساس [[علم امامت]] | |||
# [[آگاهی]] از همه حوادث در روی [[زمین]] | |||
* [[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | |||
# [[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت از پیامبر اسلام و انبیاء]] | |||
# [[صحیفه]] | |||
# [[الهام]] | |||
# [[قیاس]]. | |||
'''فصل سوم: [[قرن سوم]] تا پایان قرن [[ششم هجری]]''' | |||
* '''بخش اول: [[مکتب]] [[بغداد]]:''' | |||
* کلیاتی در باره [[علم امام]]: | |||
# [[قلمرو علم غیب معصوم تا چه حدی است؟ (پرسش)|محدوده علم امام]] | |||
# [[امام معصوم از چه زمانی صاحب علم غیب می‌شود؟ (پرسش)|زمان کامل شدن علم امام]] | |||
# [[آیا قضاوت‌های معصومان با استفاده از علم غیب بوده است؟ (پرسش)|کیفیت قضاوت امام]] | |||
# [[آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|عدم تساوی ائمه در علم]] | |||
# [[رابطه علم لدنی با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | |||
* موارد [[علم امام]]: | |||
# [[کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)|علم به سیاست و حکومت داری]] | |||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به دین و احکام شرعی]] | |||
# [[علوم]] غیر [[دینی]] | |||
# [[آیا معصوم عالم به مشاغل و صناعات است؟ (پرسش)|علم به صنایع و مشاغل]] | |||
# [[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|علم به تمام زبان‌ها]] | |||
# [[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به ضمایر افراد و باطن امور]] | |||
# [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]] | |||
* [[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | |||
# [[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت]] | |||
# [[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وحی و الهام]] | |||
# [[رابطه رؤیای صادق با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|خواب صادق]] | |||
# [[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|سخن گفتن ملائکه با امام]] | |||
* ارزیابی دیدگاه [[مکتب]] [[بغداد]] درباره [[علم امام]] | |||
* مفهوم [[امامت]] در تلقی [[مکتب]] [[بغداد]] | |||
* '''بخش دوم: [[مکتب]] [[قم]]:''' | |||
* کلیاتی در [[باب]] [[علم امام]] از دیدگاه [[مکتب]] [[قم]]: | |||
# تساوی حال [[امام]] در [[علم]] قبل و بعد از [[امامت]] | |||
# ماهیت [[علم امام]] | |||
# [[آیا آگاهی معصوم به نحو تام شرطی از شروط امامت است؟ (پرسش)|اثبات امامت ائمه از طریق علم امام]] | |||
* موارد [[علم امام]]: | |||
# [[علوم دینی]] | |||
# [[علوم]] غیر [[دینی]] | |||
* [[منابع و راه‌های دست‌یابی معصوم به علم غیب چیستند؟ (پرسش)|منابع علم امام]] | |||
* بررسی عناوین باب‌های [[اصول کافی]] و بصائرالدرجات درباره [[علم امام]]: | |||
# [[ویژگی‌های علم معصوم چیست؟ (پرسش)|اوصاف علمی امام]] | |||
# [[علوم]] سه گانه [[امام]] | |||
# [[علوم]] [[امام]] در سخنان [[پیامبر اکرم]] {{صل}} | |||
# [[آیاتی که موافقان علم تام معصوم به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)|آیات مربوط به علم امام]] | |||
# زمان بهره‌مند شدن [[امام]] از [[علم امام]] قبلی | |||
# [[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | |||
# [[افزایش علم معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|زیاد شدن علم امام]] | |||
# [[آیا علم پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|تساوی ائمه در علم]] | |||
* موارد [[علم ائمه]]: | |||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به احکام شرعی]] | |||
# [[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]] | |||
# [[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به کتب آسمانی]] | |||
# [[رابطه اسم اعظم با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|آگاهی ائمه از اسم اعظم الهی]] | |||
# [[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از احوال شیعیان و افراد دیگر]] | |||
# [[آیا علم به عجایب یا راه‌های آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آسمان‌ها و زمین و باطن آنها]] | |||
# [[آیا علم به ثواب و عقاب یا بهشت و جهنم و سرنوشت آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به بهشت و جهنم واهل آنها]] | |||
# [[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به ماکان و مایکون]] | |||
# [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم ائمه به منایا و بلایا]] | |||
# [[آگاهی]] [[ائمه]] از [[غیب]] | |||
# [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی ائمه از زمان شهادت خویش]] | |||
# [[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|آگاهی امام از زبان همه انسان‌ها و حیوانات]] | |||
# [[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از باطن اشخاص]] | |||
# [[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و انبیاء]] | |||
# [[آگاهی امام]] از مسائل و معضلات غیر موجود در [[کتاب و سنت]] | |||
* [[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | |||
# اخذ از [[معصوم]] قبلی | |||
# [[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]] | |||
# [[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|روح القدس]] | |||
# [[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]] | |||
# کتاب‌های موجود در نزد [[ائمه]] | |||
# [[آیا علم معصوم در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش)|نزول ملائکه در شب قدر]] | |||
# [[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|ستونی از نور در هر شهر]] | |||
# [[آیا علم به اعمال و احوال خلق علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|عرضه شدن اعمال بر ائمه]]. | |||
'''فصل چهارم: قرن هفتم هجری''' | |||
* '''بخش اول: بررسی دیدگاه [[ابن میثم بحرانی]] درباره [[علم امام]]''' | |||
* [[علوم دینی]] و مسائل [[حکومتی]]: | |||
# معنای [[علم امام]] به تمام [[دین]] و [[احکام دینی]] | |||
# [[استدلال]] بر [[علم امام]] به [[دین]] | |||
* دیدگاه ابن میثم درباره [[علم غیب امام]]: | |||
# [[آیا علم غیب غیر خدا امکان دارد؟ (پرسش)|امکان اخبار از غیب]] | |||
# [[آیا علم غیب قابل تعلیم و انتقال به دیگران است؟ (پرسش)|کیفیت تعلم علوم غیبی]] | |||
# [[قوانین]] کلی متعلق [[علم غیب]] | |||
# [[آیا علم غیب منحصر به خداست؟ (پرسش)|اختصاص علم غیب به خدا]] | |||
# بررسی آراء ابن میثم درباب [[علم غیب]] | |||
* [[آگاهی امام]] از زمان [[شهادت]] خود | |||
# بررسی آراء ابن میثم در باب [[علم]] به زمان [[شهادت]] | |||
* '''بخش دوم: بررسی آراء [[ابن طاووس]] در [[باب]] [[علم امام]]:''' | |||
# [[تعلم]] [[علم امام]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | |||
# [[علم غیب]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | |||
# تأثیر [[علم غیب]] بر [[رفتار]] [[امام]] | |||
# سایر [[علوم ائمه]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | |||
* '''بخش سوم: آراء [[عمادالدین طبری]] درباره [[علم امام]]:''' | |||
# [[رابطه علم لدنی با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | |||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام دینی]] | |||
# موارد [[علم امام]] | |||
* '''بخش چهارم: آراء [[علامه حلی]] درباره [[علم امام]]:''' | |||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام و قرآن]] | |||
# [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]] | |||
* فهرست منابع. | |||
{{پایان فهرست اثر}} | |||
== دربارهٔ پدیدآورنده == | |||
ناصرالدین اوجاقی | {{پدیدآورنده ساده | ||
| پدیدآورنده کتاب = ناصرالدین اوجاقی}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:کتاب]] | |||
[[رده:کتاب‌های ناصرالدین اوجاقی]] | |||
[[رده:آثار ناصرالدین اوجاقی]] | |||
[[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | |||
[[رده:کتاب‌های دارای فهرست]] | |||
[[رده:کتاب‌های فاقد متن دیجیتال]] | |||
[[رده:کتاب‌های فاقد متن PDF]] | |||
[[رده:موجود در کتابخانه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۶
| علم امام (ع) از دیدگاه کلام امامیه (از قرن اول تا هفتم هجری) | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | ناصرالدین اوجاقی |
| موضوع | امامت، علم امام |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۸ ش |
| چاپ | اول |
| تعداد صفحه | ۲۲۴ |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۴۱۱-۴۵۵-۷ |
| شماره ملی | ۱۹۶۳۳۸۴ |
علم امام (ع) از دیدگاه کلام امامیه (از قرن اول تا هفتم هجری) کتابی است که به بررسی دیدگاه شیعه درباره محدوده علم ائمه (ع) با توجه به آیات و روایات می‌پردازد. این کتاب به قلم ناصرالدین اوجاقی نوشته شده و توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی به چاپ رسیده است. [۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی کلامی دیدگاههای مختلف متکلمان شیعه درباره علم امام (ع)، منابع این علم و رابطه آن با علم خداوند و موارد علم ائمه (ع) و گستره آن است. نویسنده، ابتدا کلیاتی درباره مفهوم علم، امام (ع) و امامیه ارائه نموده، سپس به تفکیک دورههای زمانی از قرن اول تا هفتم هجری، به تبیین دیدگاههای کلامی متکلمان شیعه امامیه درباره علم امام (ع) و محدوده این علم پرداخته‌است. وی ابتدا روایات مربوط به ماهیت علم امام (ع) و گستره آن را آورده و مباحثی کلی در مورد علم امام (ع)، لدنی بودن علم، فوق بشری بودن آن، احاطه به غیب و علوم غیبی، منابع علم امام (ع)، آگاهی امام (ع) به عوالم ملکوتی و ضمایر انسان‌ها، محدودیت‌های علم امام (ع)، علم او به گذشته و آینده تا روز قیامت و... را ارائه کرده‌است؛ آن‌گاه به بررسی دیدگاه اصحاب ائمه (ع) در مورد جایگاه علم امام (ع)، آگاهی امام (ع) از علوم دینی و غیر دینی مانند علم منایا و بلایا، علم به اسمای شیعیان و آگاهی از کلیه حوادث عالم هستی و منابع این علوم پرداخته و به تفکیک قرن این دیدگاه را تبیین کرده‌است. در همین زمینه، به مکتبهای مهم کلامی شیعه امامیه، مانند مکتب بغداد و مکتب قم اشاره نموده و مباحثی مانند موارد علم امام (ع) و منابع آن را از منظر متکلمان برجسته این دو مکتب فکری مطرح کرده و ماهیت علم امام (ع) و موارد آن را در کتب برجسته از قرون سوم تا ششم هجری مانند اصول کافی و بصائرالدرجات مقایسه کرده‌است. در فصل بعدی، به دیدگاههای کلامی مطرح در قرن هفتم هجری در مورد علم امام (ع) اشاره نموده و در این زمینه، نخست به بررسی دیدگاههای کلامی ابن‌میثم بحرانی در مورد احاطه امام (ع) به علم غیب، آگاهی او از احکام دینی و حکومتی و آگاه بودن از زمان شهادت خود پرداخته، آن‌گاه آرای کلامی سید بن طاووس، عمادالدین طبری و علامه حلی را در مورد علم امام (ع) به همه معلومات بشری و فوق‌بشری بیان کرده‌است»..
فهرست کتاب
فصل اول: کلیات تحقیق
فصل دوم: قرن اول تا پایان قرن سوم
- ویژگی‌های این دوره
- مشکلات تحقیق در این دوره
- سازماندهی فصل
- بخش اول: سیری در روایات
- مباحث کلی علم امام در روایات
- برخی از اوصاف علمی ائمه
- لدنی بودن علم امام
- زمان برخورداری امام از علم امام قبلی
- ارادی بودن علم امام
- محدودیت‌های علم امام
- انواع علوم امام
- پدید آمدن شبانه‌روزی و افزایش علم امام
- علم به دین احکام و سیاست
- علم منایا و بلایا
- علم به آسمان‌ها و زمین و اخبار آنها
- علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز قیامت
- علم امام به زمان شهادت خود
- علم به اسامی شیعیان و محبان
- آگاهی از باطن انسان‌ها
- علم به زبان انسان‌ها و پرندگان و حیوانات
- آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و ملائکه
- علم غیب
- بخش دوم: بررسی دیدگاه اصحاب ائمه:
- جایگاه علم امام در تلقی شیعی از امامت
- آگاهی امام از علوم دینی:
- احکام دینی
- علم به قرآن
- علم امام به امور عقیدتی
- علم منایا و بلایا
- علم به حوادث گذشته و حوادث آینده
- آگاهی از ضمایر
- علم به اسماء شیعیان
- رفتار امام بر اساس علم امامت
- آگاهی از همه حوادث در روی زمین
فصل سوم: قرن سوم تا پایان قرن ششم هجری
- موارد علم امام:
- علم به سیاست و حکومت داری
- علم امام به دین و احکام شرعی
- علوم غیر دینی
- علم به صنایع و مشاغل
- علم به تمام زبان‌ها
- علم امام به ضمایر افراد و باطن امور
- آگاهی امام از زمان شهادت خود
- ارزیابی دیدگاه مکتب بغداد درباره علم امام
- مفهوم امامت در تلقی مکتب بغداد
- بخش دوم: مکتب قم:
- کلیاتی در باب علم امام از دیدگاه مکتب قم:
- تساوی حال امام در علم قبل و بعد از امامت
- ماهیت علم امام
- اثبات امامت ائمه از طریق علم امام
- موارد علم امام:
- منابع علم امام
- بررسی عناوین باب‌های اصول کافی و بصائرالدرجات درباره علم امام:
- اوصاف علمی امام
- علوم سه گانه امام
- علوم امام در سخنان پیامبر اکرم (ص)
- آیات مربوط به علم امام
- زمان بهره‌مند شدن امام از علم امام قبلی
- ارادی بودن علم امام
- زیاد شدن علم امام
- تساوی ائمه در علم
- موارد علم ائمه:
- علم به احکام شرعی
- علم به قرآن
- علم به کتب آسمانی
- آگاهی ائمه از اسم اعظم الهی
- آگاهی از احوال شیعیان و افراد دیگر
- علم به آسمان‌ها و زمین و باطن آنها
- علم به بهشت و جهنم واهل آنها
- علم به ماکان و مایکون
- علم ائمه به منایا و بلایا
- آگاهی ائمه از غیب
- آگاهی ائمه از زمان شهادت خویش
- آگاهی امام از زبان همه انسان‌ها و حیوانات
- آگاهی از باطن اشخاص
- آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و انبیاء
- آگاهی امام از مسائل و معضلات غیر موجود در کتاب و سنت
- اخذ از معصوم قبلی
- تحدیث
- روح القدس
- الهام
- کتاب‌های موجود در نزد ائمه
- نزول ملائکه در شب قدر
- ستونی از نور در هر شهر
- عرضه شدن اعمال بر ائمه.
فصل چهارم: قرن هفتم هجری
- بخش اول: بررسی دیدگاه ابن میثم بحرانی درباره علم امام
- علوم دینی و مسائل حکومتی:
- دیدگاه ابن میثم درباره علم غیب امام:
- امکان اخبار از غیب
- کیفیت تعلم علوم غیبی
- قوانین کلی متعلق علم غیب
- اختصاص علم غیب به خدا
- بررسی آراء ابن میثم درباب علم غیب
- آگاهی امام از زمان شهادت خود
- تعلم علم امام از دیدگاه ابن طاووس
- علم غیب از دیدگاه ابن طاووس
- تأثیر علم غیب بر رفتار امام
- سایر علوم ائمه از دیدگاه ابن طاووس
- بخش سوم: آراء عمادالدین طبری درباره علم امام:
- فهرست منابع.
دربارهٔ پدیدآورنده
