علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\{\{\:(.*)\}\}' به '{{پدیدآورنده ساده | پدیدآورنده کتاب = $1}}') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = [[علم امام]]{{ع}} از دیدگاه [[کلام امامیه]] | | عنوان پیشین = | ||
| عنوان | | عنوان = [[علم امام]] {{ع}} از دیدگاه [[کلام امامیه]] | ||
| تصویر = | | عنوان پسین = (از قرن اول تا هفتم هجری) | ||
| شماره جلد = | |||
| عنوان اصلی = | |||
| تصویر = 29048600800.jpg | |||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| از مجموعه = | | از مجموعه = | ||
| خط ۱۷: | خط ۲۰: | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| موضوع = [[امامت]]، [[علم امام]] | | موضوع = [[امامت]]، [[علم امام]] | ||
| ناشر = | | ناشر = انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی | ||
| به همت = | | به همت = | ||
| وابسته به = | | وابسته به = | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۱: | ||
| شماره ملی = ۱۹۶۳۳۸۴ | | شماره ملی = ۱۹۶۳۳۸۴ | ||
}} | }} | ||
'''[[علم امام]]{{ع}} از دیدگاه [[کلام امامیه]] (از قرن اول تا هفتم هجری)''' کتابی است که به بررسی دیدگاه [[شیعه]] درباره محدوده [[علم]] [[ائمه]]{{عم}} با توجه به [[آیات]] و [[روایات]] می‌پردازد. این کتاب به قلم [[ناصرالدین اوجاقی]] نوشته شده و توسط انتشارات [[مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]] به چاپ رسیده است. | '''[[علم امام]] {{ع}} از دیدگاه [[کلام امامیه]] (از قرن اول تا هفتم هجری)''' کتابی است که به بررسی دیدگاه [[شیعه]] درباره محدوده [[علم]] [[ائمه]] {{عم}} با توجه به [[آیات]] و [[روایات]] می‌پردازد. این کتاب به قلم [[ناصرالدین اوجاقی]] نوشته شده و توسط انتشارات [[مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]] به چاپ رسیده است. | ||
<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Seminar/View/90105/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%28%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%AA%D8%A7-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%D9%86-%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85-%D9%87%D8%AC%D8%B1%DB%8C%29- وبگاه حوزه]</ref> | <ref>[http://www.hawzah.net/fa/Seminar/View/90105/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%28%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%AA%D8%A7-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%D9%86-%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85-%D9%87%D8%AC%D8%B1%DB%8C%29- وبگاه حوزه]</ref> | ||
== دربارهٔ کتاب == | == دربارهٔ کتاب == | ||
در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی [[کلامی]] دیدگاههای مختلف [[متکلمان شیعه]] درباره [[علم امام]]{{ع}}، منابع این [[علم]] و رابطه آن با [[علم]] [[خداوند]] و موارد [[علم]] [[ائمه]]{{عم}} و گستره آن است. نویسنده، ابتدا کلیاتی درباره مفهوم [[علم]]، [[امام]]{{ع}} و [[امامیه]] ارائه نموده، سپس به تفکیک دورههای زمانی از قرن اول تا هفتم هجری، به [[تبیین]] دیدگاههای [[کلامی]] [[متکلمان شیعه]] [[امامیه]] درباره [[علم امام]]{{ع}} و محدوده این [[علم]] پرداخته‌است. وی ابتدا [[روایات]] مربوط به ماهیت [[علم امام]]{{ع}} و گستره آن را آورده و مباحثی کلی در مورد [[علم امام]]{{ع}}، [[لدنی]] بودن [[علم]]، فوق بشری بودن آن، احاطه به [[غیب]] و [[علوم غیبی]]، منابع [[علم امام]]{{ع}}، [[آگاهی]] [[امام]]{{ع}} به عوالم ملکوتی و ضمایر [[انسان‌ها]]، محدودیت‌های [[علم امام]]{{ع}}، [[علم]] او به گذشته و [[آینده]] تا [[روز قیامت]] و... را ارائه کرده‌است؛ آن‌گاه به بررسی دیدگاه [[اصحاب]] [[ائمه]]{{عم}} در مورد [[جایگاه]] [[علم امام]]{{ع}}، [[آگاهی]] [[امام]]{{ع}} از [[علوم دینی]] و غیر [[دینی]] مانند [[علم منایا و بلایا]]، [[علم]] به اسمای [[شیعیان]] و [[آگاهی]] از کلیه حوادث [[عالم هستی]] و منابع این [[علوم]] پرداخته و به تفکیک قرن این دیدگاه را [[تبیین]] کرده‌است. در همین زمینه، به مکتبهای مهم [[کلامی]] [[شیعه امامیه]]، مانند [[مکتب]] [[بغداد]] و [[مکتب]] [[قم]] اشاره نموده و مباحثی مانند موارد [[علم امام]]{{ع}} و منابع آن را از منظر [[متکلمان]] برجسته این دو [[مکتب فکری]] مطرح کرده و ماهیت [[علم امام]]{{ع}} و موارد آن را در کتب برجسته از قرون سوم تا [[ششم هجری]] مانند [[اصول کافی]] و بصائرالدرجات مقایسه کرده‌است. در فصل بعدی، به دیدگاههای [[کلامی]] مطرح در قرن هفتم هجری در مورد [[علم امام]]{{ع}} اشاره نموده و در این زمینه، نخست به بررسی دیدگاههای [[کلامی]] ابن‌میثم [[بحرانی]] در مورد احاطه [[امام]]{{ع}} به [[علم غیب]]، [[آگاهی]] او از [[احکام دینی]] و [[حکومتی]] و [[آگاه]] بودن از زمان [[شهادت]] خود پرداخته، آن‌گاه آرای [[کلامی]] [[سید بن طاووس]]، [[عمادالدین طبری]] و [[علامه حلی]] را در مورد [[علم امام]]{{ع}} به همه معلومات بشری و فوق‌بشری بیان کرده‌است».. | در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی [[کلامی]] دیدگاههای مختلف [[متکلمان شیعه]] درباره [[علم امام]] {{ع}}، منابع این [[علم]] و رابطه آن با [[علم]] [[خداوند]] و موارد [[علم]] [[ائمه]] {{عم}} و گستره آن است. نویسنده، ابتدا کلیاتی درباره مفهوم [[علم]]، [[امام]] {{ع}} و [[امامیه]] ارائه نموده، سپس به تفکیک دورههای زمانی از قرن اول تا هفتم هجری، به [[تبیین]] دیدگاههای [[کلامی]] [[متکلمان شیعه]] [[امامیه]] درباره [[علم امام]] {{ع}} و محدوده این [[علم]] پرداخته‌است. وی ابتدا [[روایات]] مربوط به ماهیت [[علم امام]] {{ع}} و گستره آن را آورده و مباحثی کلی در مورد [[علم امام]] {{ع}}، [[لدنی]] بودن [[علم]]، فوق بشری بودن آن، احاطه به [[غیب]] و [[علوم غیبی]]، منابع [[علم امام]] {{ع}}، [[آگاهی]] [[امام]] {{ع}} به عوالم ملکوتی و ضمایر [[انسان‌ها]]، محدودیت‌های [[علم امام]] {{ع}}، [[علم]] او به گذشته و [[آینده]] تا [[روز قیامت]] و... را ارائه کرده‌است؛ آن‌گاه به بررسی دیدگاه [[اصحاب]] [[ائمه]] {{عم}} در مورد [[جایگاه]] [[علم امام]] {{ع}}، [[آگاهی]] [[امام]] {{ع}} از [[علوم دینی]] و غیر [[دینی]] مانند [[علم منایا و بلایا]]، [[علم]] به اسمای [[شیعیان]] و [[آگاهی]] از کلیه حوادث [[عالم هستی]] و منابع این [[علوم]] پرداخته و به تفکیک قرن این دیدگاه را [[تبیین]] کرده‌است. در همین زمینه، به مکتبهای مهم [[کلامی]] [[شیعه امامیه]]، مانند [[مکتب]] [[بغداد]] و [[مکتب]] [[قم]] اشاره نموده و مباحثی مانند موارد [[علم امام]] {{ع}} و منابع آن را از منظر [[متکلمان]] برجسته این دو [[مکتب فکری]] مطرح کرده و ماهیت [[علم امام]] {{ع}} و موارد آن را در کتب برجسته از قرون سوم تا [[ششم هجری]] مانند [[اصول کافی]] و بصائرالدرجات مقایسه کرده‌است. در فصل بعدی، به دیدگاههای [[کلامی]] مطرح در قرن هفتم هجری در مورد [[علم امام]] {{ع}} اشاره نموده و در این زمینه، نخست به بررسی دیدگاههای [[کلامی]] ابن‌میثم [[بحرانی]] در مورد احاطه [[امام]] {{ع}} به [[علم غیب]]، [[آگاهی]] او از [[احکام دینی]] و [[حکومتی]] و [[آگاه]] بودن از زمان [[شهادت]] خود پرداخته، آن‌گاه آرای [[کلامی]] [[سید بن طاووس]]، [[عمادالدین طبری]] و [[علامه حلی]] را در مورد [[علم امام]] {{ع}} به همه معلومات بشری و فوق‌بشری بیان کرده‌است».. | ||
== فهرست کتاب == | == فهرست کتاب == | ||
{{فهرست اثر}} | {{فهرست اثر}} | ||
'''فصل اول: کلیات تحقیق''' | '''فصل اول: کلیات تحقیق''' | ||
*پیشینه تحقیق | * پیشینه تحقیق | ||
* [[هدف]] از تحقیق | * [[هدف]] از تحقیق | ||
*اهمیت و [[ضرورت]] تحقیق | * اهمیت و [[ضرورت]] تحقیق | ||
*روش تحقیق | * روش تحقیق | ||
*سازماندهی تحقیق | * سازماندهی تحقیق | ||
'''فصل دوم: قرن اول تا پایان [[قرن سوم]]''' | '''فصل دوم: قرن اول تا پایان [[قرن سوم]]''' | ||
*ویژگی‌های این دوره | * ویژگی‌های این دوره | ||
*مشکلات تحقیق در این دوره | * مشکلات تحقیق در این دوره | ||
*سازماندهی فصل | * سازماندهی فصل | ||
*بخش اول: سیری در [[روایات]] | * بخش اول: سیری در [[روایات]] | ||
*مباحث کلی [[علم امام]] در [[روایات]] | * مباحث کلی [[علم امام]] در [[روایات]] | ||
#برخی از اوصاف [[علمی]] [[ائمه]] | # برخی از اوصاف [[علمی]] [[ائمه]] | ||
# [[علم موهوبی و موهبتی یا علم لدنی معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | # [[علم موهوبی و موهبتی یا علم لدنی معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | ||
#زمان برخورداری [[امام]] از [[علم امام]] قبلی | # زمان برخورداری [[امام]] از [[علم امام]] قبلی | ||
# [[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | # [[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | ||
# [[دلایل قایلان به محدود بودن علم معصوم چیستند؟ (پرسش)|محدودیت‌های علم امام]] | # [[دلایل قایلان به محدود بودن علم معصوم چیستند؟ (پرسش)|محدودیت‌های علم امام]] | ||
# [[اقسام و انواع علم کدام‌اند؟ (پرسش)|انواع علوم امام]] | # [[اقسام و انواع علم کدام‌اند؟ (پرسش)|انواع علوم امام]] | ||
# [[آیا علم معصوم قابلیت افزایش دارد؟ (پرسش)|پدید آمدن شبانه‌روزی و افزایش علم امام]] | # [[آیا علم معصوم قابلیت افزایش دارد؟ (پرسش)|پدید آمدن شبانه‌روزی و افزایش علم امام]] | ||
*موارد [[علم امام]] در [[روایات]]: | * موارد [[علم امام]] در [[روایات]]: | ||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به دین احکام و سیاست]] | # [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به دین احکام و سیاست]] | ||
# [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]] | # [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]] | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۷: | ||
# [[رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|جفر و جامعه و صحیفه علی و مصحف فاطمه زهرا]] | # [[رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|جفر و جامعه و صحیفه علی و مصحف فاطمه زهرا]] | ||
# [[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مناری از نور]] | # [[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مناری از نور]] | ||
*'''بخش دوم: بررسی دیدگاه [[اصحاب ائمه]]:''' | * '''بخش دوم: بررسی دیدگاه [[اصحاب ائمه]]:''' | ||
* [[جایگاه]] [[علم امام]] در تلقی [[شیعی]] از [[امامت]] | * [[جایگاه]] [[علم امام]] در تلقی [[شیعی]] از [[امامت]] | ||
* [[آگاهی امام]] از [[علوم دینی]]: | * [[آگاهی امام]] از [[علوم دینی]]: | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۶: | ||
# [[قیاس]]. | # [[قیاس]]. | ||
'''فصل سوم: [[قرن سوم]] تا پایان قرن [[ششم هجری]]''' | '''فصل سوم: [[قرن سوم]] تا پایان قرن [[ششم هجری]]''' | ||
*'''بخش اول: [[مکتب]] [[بغداد]]:''' | * '''بخش اول: [[مکتب]] [[بغداد]]:''' | ||
*کلیاتی در باره [[علم امام]]: | * کلیاتی در باره [[علم امام]]: | ||
# [[قلمرو علم غیب معصوم تا چه حدی است؟ (پرسش)|محدوده علم امام]] | # [[قلمرو علم غیب معصوم تا چه حدی است؟ (پرسش)|محدوده علم امام]] | ||
# [[امام معصوم از چه زمانی صاحب علم غیب می‌شود؟ (پرسش)|زمان کامل شدن علم امام]] | # [[امام معصوم از چه زمانی صاحب علم غیب می‌شود؟ (پرسش)|زمان کامل شدن علم امام]] | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۳: | ||
# [[آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|عدم تساوی ائمه در علم]] | # [[آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|عدم تساوی ائمه در علم]] | ||
# [[رابطه علم لدنی با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | # [[رابطه علم لدنی با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | ||
*موارد [[علم امام]]: | * موارد [[علم امام]]: | ||
# [[کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)|علم به سیاست و حکومت داری]] | # [[کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)|علم به سیاست و حکومت داری]] | ||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به دین و احکام شرعی]] | # [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به دین و احکام شرعی]] | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۶: | ||
# [[رابطه رؤیای صادق با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|خواب صادق]] | # [[رابطه رؤیای صادق با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|خواب صادق]] | ||
# [[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|سخن گفتن ملائکه با امام]] | # [[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|سخن گفتن ملائکه با امام]] | ||
*ارزیابی دیدگاه [[مکتب]] [[بغداد]] درباره [[علم امام]] | * ارزیابی دیدگاه [[مکتب]] [[بغداد]] درباره [[علم امام]] | ||
*مفهوم [[امامت]] در تلقی [[مکتب]] [[بغداد]] | * مفهوم [[امامت]] در تلقی [[مکتب]] [[بغداد]] | ||
*'''بخش دوم: [[مکتب]] [[قم]]:''' | * '''بخش دوم: [[مکتب]] [[قم]]:''' | ||
*کلیاتی در [[باب]] [[علم امام]] از دیدگاه [[مکتب]] [[قم]]: | * کلیاتی در [[باب]] [[علم امام]] از دیدگاه [[مکتب]] [[قم]]: | ||
#تساوی حال [[امام]] در [[علم]] قبل و بعد از [[امامت]] | # تساوی حال [[امام]] در [[علم]] قبل و بعد از [[امامت]] | ||
#ماهیت [[علم امام]] | # ماهیت [[علم امام]] | ||
# [[آیا آگاهی معصوم به نحو تام شرطی از شروط امامت است؟ (پرسش)|اثبات امامت ائمه از طریق علم امام]] | # [[آیا آگاهی معصوم به نحو تام شرطی از شروط امامت است؟ (پرسش)|اثبات امامت ائمه از طریق علم امام]] | ||
*موارد [[علم امام]]: | * موارد [[علم امام]]: | ||
# [[علوم دینی]] | # [[علوم دینی]] | ||
# [[علوم]] غیر [[دینی]] | # [[علوم]] غیر [[دینی]] | ||
* [[منابع و راه‌های دست‌یابی معصوم به علم غیب چیستند؟ (پرسش)|منابع علم امام]] | * [[منابع و راه‌های دست‌یابی معصوم به علم غیب چیستند؟ (پرسش)|منابع علم امام]] | ||
*بررسی عناوین باب‌های [[اصول کافی]] و بصائرالدرجات درباره [[علم امام]]: | * بررسی عناوین باب‌های [[اصول کافی]] و بصائرالدرجات درباره [[علم امام]]: | ||
# [[ویژگی‌های علم معصوم چیست؟ (پرسش)|اوصاف علمی امام]] | # [[ویژگی‌های علم معصوم چیست؟ (پرسش)|اوصاف علمی امام]] | ||
# [[علوم]] سه گانه [[امام]] | # [[علوم]] سه گانه [[امام]] | ||
# [[علوم]] [[امام]] در سخنان [[پیامبر اکرم]] {{صل}} | # [[علوم]] [[امام]] در سخنان [[پیامبر اکرم]] {{صل}} | ||
# [[آیاتی که موافقان علم تام معصوم به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)|آیات مربوط به علم امام]] | # [[آیاتی که موافقان علم تام معصوم به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)|آیات مربوط به علم امام]] | ||
#زمان بهره‌مند شدن [[امام]] از [[علم امام]] قبلی | # زمان بهره‌مند شدن [[امام]] از [[علم امام]] قبلی | ||
# [[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | # [[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | ||
# [[افزایش علم معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|زیاد شدن علم امام]] | # [[افزایش علم معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|زیاد شدن علم امام]] | ||
# [[آیا علم پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|تساوی ائمه در علم]] | # [[آیا علم پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|تساوی ائمه در علم]] | ||
*موارد [[علم ائمه]]: | * موارد [[علم ائمه]]: | ||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به احکام شرعی]] | # [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به احکام شرعی]] | ||
# [[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]] | # [[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]] | ||
| خط ۱۵۰: | خط ۱۵۳: | ||
# [[آگاهی امام]] از مسائل و معضلات غیر موجود در [[کتاب و سنت]] | # [[آگاهی امام]] از مسائل و معضلات غیر موجود در [[کتاب و سنت]] | ||
* [[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | * [[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
#اخذ از [[معصوم]] قبلی | # اخذ از [[معصوم]] قبلی | ||
# [[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]] | # [[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]] | ||
# [[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|روح القدس]] | # [[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|روح القدس]] | ||
# [[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]] | # [[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]] | ||
#کتابهای موجود در نزد [[ائمه]] | # کتابهای موجود در نزد [[ائمه]] | ||
# [[آیا علم معصوم در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش)|نزول ملائکه در شب قدر]] | # [[آیا علم معصوم در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش)|نزول ملائکه در شب قدر]] | ||
# [[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|ستونی از نور در هر شهر]] | # [[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|ستونی از نور در هر شهر]] | ||
# [[آیا علم به اعمال و احوال خلق علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|عرضه شدن اعمال بر ائمه]]. | # [[آیا علم به اعمال و احوال خلق علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|عرضه شدن اعمال بر ائمه]]. | ||
'''فصل چهارم: قرن هفتم هجری''' | '''فصل چهارم: قرن هفتم هجری''' | ||
*'''بخش اول: بررسی دیدگاه [[ابن میثم بحرانی]] درباره [[علم امام]]''' | * '''بخش اول: بررسی دیدگاه [[ابن میثم بحرانی]] درباره [[علم امام]]''' | ||
* [[علوم دینی]] و مسائل [[حکومتی]]: | * [[علوم دینی]] و مسائل [[حکومتی]]: | ||
#معنای [[علم امام]] به تمام [[دین]] و [[احکام دینی]] | # معنای [[علم امام]] به تمام [[دین]] و [[احکام دینی]] | ||
# [[استدلال]] بر [[علم امام]] به [[دین]] | # [[استدلال]] بر [[علم امام]] به [[دین]] | ||
*دیدگاه ابن میثم درباره [[علم غیب امام]]: | * دیدگاه ابن میثم درباره [[علم غیب امام]]: | ||
# [[آیا علم غیب غیر خدا امکان دارد؟ (پرسش)|امکان اخبار از غیب]] | # [[آیا علم غیب غیر خدا امکان دارد؟ (پرسش)|امکان اخبار از غیب]] | ||
# [[آیا علم غیب قابل تعلیم و انتقال به دیگران است؟ (پرسش)|کیفیت تعلم علوم غیبی]] | # [[آیا علم غیب قابل تعلیم و انتقال به دیگران است؟ (پرسش)|کیفیت تعلم علوم غیبی]] | ||
# [[قوانین]] کلی متعلق [[علم غیب]] | # [[قوانین]] کلی متعلق [[علم غیب]] | ||
# [[آیا علم غیب منحصر به خداست؟ (پرسش)|اختصاص علم غیب به خدا]] | # [[آیا علم غیب منحصر به خداست؟ (پرسش)|اختصاص علم غیب به خدا]] | ||
#بررسی آراء ابن میثم درباب [[علم غیب]] | # بررسی آراء ابن میثم درباب [[علم غیب]] | ||
* [[آگاهی امام]] از زمان [[شهادت]] خود | * [[آگاهی امام]] از زمان [[شهادت]] خود | ||
#بررسی آراء ابن میثم در باب [[علم]] به زمان [[شهادت]] | # بررسی آراء ابن میثم در باب [[علم]] به زمان [[شهادت]] | ||
*'''بخش دوم: بررسی آراء [[ابن طاووس]] در [[باب]] [[علم امام]]:''' | * '''بخش دوم: بررسی آراء [[ابن طاووس]] در [[باب]] [[علم امام]]:''' | ||
# [[تعلم]] [[علم امام]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | # [[تعلم]] [[علم امام]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | ||
# [[علم غیب]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | # [[علم غیب]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | ||
#تأثیر [[علم غیب]] بر [[رفتار]] [[امام]] | # تأثیر [[علم غیب]] بر [[رفتار]] [[امام]] | ||
#سایر [[علوم ائمه]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | # سایر [[علوم ائمه]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | ||
*'''بخش سوم: آراء [[عمادالدین طبری]] درباره [[علم امام]]:''' | * '''بخش سوم: آراء [[عمادالدین طبری]] درباره [[علم امام]]:''' | ||
# [[رابطه علم لدنی با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | # [[رابطه علم لدنی با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | ||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام دینی]] | # [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام دینی]] | ||
#موارد [[علم امام]] | # موارد [[علم امام]] | ||
*'''بخش چهارم: آراء [[علامه حلی]] درباره [[علم امام]]:''' | * '''بخش چهارم: آراء [[علامه حلی]] درباره [[علم امام]]:''' | ||
# [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام و قرآن]] | # [[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام و قرآن]] | ||
# [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]] | # [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]] | ||
*فهرست منابع. | * فهرست منابع. | ||
{{پایان فهرست اثر}} | {{پایان فهرست اثر}} | ||
نسخهٔ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۰۶
| علم امام (ع) از دیدگاه کلام امامیه (از قرن اول تا هفتم هجری) | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | ناصرالدین اوجاقی |
| موضوع | امامت، علم امام |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۸ ش |
| چاپ | اول |
| تعداد صفحه | ۲۲۴ |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۴۱۱-۴۵۵-۷ |
| شماره ملی | ۱۹۶۳۳۸۴ |
علم امام (ع) از دیدگاه کلام امامیه (از قرن اول تا هفتم هجری) کتابی است که به بررسی دیدگاه شیعه درباره محدوده علم ائمه (ع) با توجه به آیات و روایات می‌پردازد. این کتاب به قلم ناصرالدین اوجاقی نوشته شده و توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی به چاپ رسیده است. [۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی کلامی دیدگاههای مختلف متکلمان شیعه درباره علم امام (ع)، منابع این علم و رابطه آن با علم خداوند و موارد علم ائمه (ع) و گستره آن است. نویسنده، ابتدا کلیاتی درباره مفهوم علم، امام (ع) و امامیه ارائه نموده، سپس به تفکیک دورههای زمانی از قرن اول تا هفتم هجری، به تبیین دیدگاههای کلامی متکلمان شیعه امامیه درباره علم امام (ع) و محدوده این علم پرداخته‌است. وی ابتدا روایات مربوط به ماهیت علم امام (ع) و گستره آن را آورده و مباحثی کلی در مورد علم امام (ع)، لدنی بودن علم، فوق بشری بودن آن، احاطه به غیب و علوم غیبی، منابع علم امام (ع)، آگاهی امام (ع) به عوالم ملکوتی و ضمایر انسان‌ها، محدودیت‌های علم امام (ع)، علم او به گذشته و آینده تا روز قیامت و... را ارائه کرده‌است؛ آن‌گاه به بررسی دیدگاه اصحاب ائمه (ع) در مورد جایگاه علم امام (ع)، آگاهی امام (ع) از علوم دینی و غیر دینی مانند علم منایا و بلایا، علم به اسمای شیعیان و آگاهی از کلیه حوادث عالم هستی و منابع این علوم پرداخته و به تفکیک قرن این دیدگاه را تبیین کرده‌است. در همین زمینه، به مکتبهای مهم کلامی شیعه امامیه، مانند مکتب بغداد و مکتب قم اشاره نموده و مباحثی مانند موارد علم امام (ع) و منابع آن را از منظر متکلمان برجسته این دو مکتب فکری مطرح کرده و ماهیت علم امام (ع) و موارد آن را در کتب برجسته از قرون سوم تا ششم هجری مانند اصول کافی و بصائرالدرجات مقایسه کرده‌است. در فصل بعدی، به دیدگاههای کلامی مطرح در قرن هفتم هجری در مورد علم امام (ع) اشاره نموده و در این زمینه، نخست به بررسی دیدگاههای کلامی ابن‌میثم بحرانی در مورد احاطه امام (ع) به علم غیب، آگاهی او از احکام دینی و حکومتی و آگاه بودن از زمان شهادت خود پرداخته، آن‌گاه آرای کلامی سید بن طاووس، عمادالدین طبری و علامه حلی را در مورد علم امام (ع) به همه معلومات بشری و فوق‌بشری بیان کرده‌است»..
فهرست کتاب
فصل اول: کلیات تحقیق
فصل دوم: قرن اول تا پایان قرن سوم
- ویژگی‌های این دوره
- مشکلات تحقیق در این دوره
- سازماندهی فصل
- بخش اول: سیری در روایات
- مباحث کلی علم امام در روایات
- برخی از اوصاف علمی ائمه
- لدنی بودن علم امام
- زمان برخورداری امام از علم امام قبلی
- ارادی بودن علم امام
- محدودیت‌های علم امام
- انواع علوم امام
- پدید آمدن شبانه‌روزی و افزایش علم امام
- علم به دین احکام و سیاست
- علم منایا و بلایا
- علم به آسمان‌ها و زمین و اخبار آنها
- علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز قیامت
- علم امام به زمان شهادت خود
- علم به اسامی شیعیان و محبان
- آگاهی از باطن انسان‌ها
- علم به زبان انسان‌ها و پرندگان و حیوانات
- آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و ملائکه
- علم غیب
- بخش دوم: بررسی دیدگاه اصحاب ائمه:
- جایگاه علم امام در تلقی شیعی از امامت
- آگاهی امام از علوم دینی:
- احکام دینی
- علم به قرآن
- علم امام به امور عقیدتی
- علم منایا و بلایا
- علم به حوادث گذشته و حوادث آینده
- آگاهی از ضمایر
- علم به اسماء شیعیان
- رفتار امام بر اساس علم امامت
- آگاهی از همه حوادث در روی زمین
فصل سوم: قرن سوم تا پایان قرن ششم هجری
- موارد علم امام:
- علم به سیاست و حکومت داری
- علم امام به دین و احکام شرعی
- علوم غیر دینی
- علم به صنایع و مشاغل
- علم به تمام زبان‌ها
- علم امام به ضمایر افراد و باطن امور
- آگاهی امام از زمان شهادت خود
- ارزیابی دیدگاه مکتب بغداد درباره علم امام
- مفهوم امامت در تلقی مکتب بغداد
- بخش دوم: مکتب قم:
- کلیاتی در باب علم امام از دیدگاه مکتب قم:
- تساوی حال امام در علم قبل و بعد از امامت
- ماهیت علم امام
- اثبات امامت ائمه از طریق علم امام
- موارد علم امام:
- منابع علم امام
- بررسی عناوین باب‌های اصول کافی و بصائرالدرجات درباره علم امام:
- اوصاف علمی امام
- علوم سه گانه امام
- علوم امام در سخنان پیامبر اکرم (ص)
- آیات مربوط به علم امام
- زمان بهره‌مند شدن امام از علم امام قبلی
- ارادی بودن علم امام
- زیاد شدن علم امام
- تساوی ائمه در علم
- موارد علم ائمه:
- علم به احکام شرعی
- علم به قرآن
- علم به کتب آسمانی
- آگاهی ائمه از اسم اعظم الهی
- آگاهی از احوال شیعیان و افراد دیگر
- علم به آسمان‌ها و زمین و باطن آنها
- علم به بهشت و جهنم واهل آنها
- علم به ماکان و مایکون
- علم ائمه به منایا و بلایا
- آگاهی ائمه از غیب
- آگاهی ائمه از زمان شهادت خویش
- آگاهی امام از زبان همه انسان‌ها و حیوانات
- آگاهی از باطن اشخاص
- آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و انبیاء
- آگاهی امام از مسائل و معضلات غیر موجود در کتاب و سنت
- اخذ از معصوم قبلی
- تحدیث
- روح القدس
- الهام
- کتابهای موجود در نزد ائمه
- نزول ملائکه در شب قدر
- ستونی از نور در هر شهر
- عرضه شدن اعمال بر ائمه.
فصل چهارم: قرن هفتم هجری
- بخش اول: بررسی دیدگاه ابن میثم بحرانی درباره علم امام
- علوم دینی و مسائل حکومتی:
- دیدگاه ابن میثم درباره علم غیب امام:
- امکان اخبار از غیب
- کیفیت تعلم علوم غیبی
- قوانین کلی متعلق علم غیب
- اختصاص علم غیب به خدا
- بررسی آراء ابن میثم درباب علم غیب
- آگاهی امام از زمان شهادت خود
- تعلم علم امام از دیدگاه ابن طاووس
- علم غیب از دیدگاه ابن طاووس
- تأثیر علم غیب بر رفتار امام
- سایر علوم ائمه از دیدگاه ابن طاووس
- بخش سوم: آراء عمادالدین طبری درباره علم امام:
- فهرست منابع.
دربارهٔ پدیدآورنده
