علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب): تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'فعالیتهای وی است. او علاوه بر' به 'فعالیتهای وی است. او علاوه بر') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ویرایش غیرنهایی}} | {{ویرایش غیرنهایی}} | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = [[علم امام]]{{ع}} از دیدگاه کلام امامیه | | عنوان = [[علم امام]]{{ع}} از دیدگاه کلام [[امامیه]] | ||
| عنوان اصلی = (از قرن اول تا هفتم هجری) | | عنوان اصلی = (از قرن اول تا هفتم هجری) | ||
| تصویر = 29048600800.jpg | | تصویر = 29048600800.jpg | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==درباره کتاب== | ==درباره کتاب== | ||
در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی | در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی [[کلامی]] دیدگاههای مختلف [[متکلمان شیعه]] درباره [[علم امام]]{{ع}}، منابع این [[علم]] و رابطه آن با [[علم]] [[خداوند]] و موارد [[علم]] [[ائمه]]{{عم}} و گستره آن است. نویسنده، ابتدا کلیاتی درباره مفهوم [[علم]]، [[امام]]{{ع}} و [[امامیه]] ارائه نموده، سپس به تفکیک دورههای زمانی از قرن اول تا هفتم هجری، به [[تبیین]] دیدگاههای [[کلامی]] [[متکلمان شیعه]] [[امامیه]] درباره [[علم امام]]{{ع}} و محدوده این [[علم]] پرداختهاست. وی ابتدا [[روایات]] مربوط به ماهیت [[علم امام]]{{ع}} و گستره آن را آورده و مباحثی کلی در مورد [[علم امام]]{{ع}}، [[لدنی]] بودن [[علم]]، فوق بشری بودن آن، احاطه به [[غیب]] و [[علوم غیبی]]، منابع [[علم امام]]{{ع}}، [[آگاهی]] [[امام]]{{ع}} به عوالم ملکوتی و ضمایر [[انسانها]]، محدودیتهای [[علم امام]]{{ع}}، [[علم]] او به گذشته و [[آینده]] تا [[روز قیامت]] و... را ارائه کردهاست؛ آنگاه به بررسی دیدگاه [[اصحاب]] [[ائمه]]{{عم}} در مورد [[جایگاه]] [[علم امام]]{{ع}}، [[آگاهی]] [[امام]]{{ع}} از [[علوم دینی]] و غیر [[دینی]] مانند [[علم منایا و بلایا]]، [[علم]] به اسمای [[شیعیان]] و [[آگاهی]] از کلیه حوادث [[عالم هستی]] و منابع این [[علوم]] پرداخته و به تفکیک قرن این دیدگاه را [[تبیین]] کردهاست. در همین زمینه، به مکتبهای مهم [[کلامی]] [[شیعه امامیه]]، مانند [[مکتب]] [[بغداد]] و [[مکتب]] [[قم]] اشاره نموده و مباحثی مانند موارد [[علم امام]]{{ع}} و منابع آن را از منظر [[متکلمان]] برجسته این دو [[مکتب فکری]] مطرح کرده و ماهیت [[علم امام]]{{ع}} و موارد آن را در کتب برجسته از قرون سوم تا [[ششم هجری]] مانند [[اصول کافی]] و بصائرالدرجات مقایسه کردهاست. در فصل بعدی، به دیدگاههای [[کلامی]] مطرح در قرن هفتم هجری در مورد [[علم امام]]{{ع}} اشاره نموده و در این زمینه، نخست به بررسی دیدگاههای [[کلامی]] ابنمیثم [[بحرانی]] در مورد احاطه [[امام]]{{ع}} به [[علم غیب]]، [[آگاهی]] او از [[احکام دینی]] و [[حکومتی]] و [[آگاه]] بودن از زمان [[شهادت]] خود پرداخته، آنگاه آرای [[کلامی]] [[سید بن طاووس]]، [[عمادالدین طبری]] و [[علامه حلی]] را در مورد [[علم امام]]{{ع}} به همه معلومات بشری و فوقبشری بیان کردهاست».<ref>[http://islamicdatabank.com/MoshakhesatBook.aspx?cod=10102429 وبگاه پارسا]</ref>. | ||
در فصل بعدی، به دیدگاههای | |||
== فهرست کتاب == | == فهرست کتاب == | ||
{{فهرست اثر}} | |||
{{ستون-شروع|3}} | {{ستون-شروع|3}} | ||
===فصل اول: کلیات تحقیق=== | ===فصل اول: کلیات تحقیق=== | ||
*پیشینه | *پیشینه تحقیق | ||
*هدف از | *[[هدف]] از تحقیق | ||
*اهمیت و ضرورت | *اهمیت و [[ضرورت]] تحقیق | ||
*روش | *روش تحقیق | ||
*سازماندهی تحقیق. | *سازماندهی تحقیق. | ||
===فصل دوم: قرن اول تا پایان قرن سوم=== | ===فصل دوم: قرن اول تا پایان [[قرن سوم]]=== | ||
*ویژگیهای این | *ویژگیهای این دوره | ||
*مشکلات تحقیق در این | *مشکلات تحقیق در این دوره | ||
*سازماندهی | *سازماندهی فصل | ||
*'''بخش اول: سیری در روایات:''' | *'''بخش اول: سیری در [[روایات]]:''' | ||
*مباحث کلی علم امام در روایات: | *مباحث کلی [[علم امام]] در [[روایات]]: | ||
#برخی از اوصاف علمی | #برخی از اوصاف [[علمی]] [[ائمه]] | ||
#[[ علم موهوبی و موهبتی یا علم لدنی معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | #[[ علم موهوبی و موهبتی یا علم لدنی معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | ||
#زمان برخورداری امام از علم امام | #زمان برخورداری [[امام]] از [[علم امام]] قبلی | ||
#[[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | #[[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | ||
#[[دلایل قایلان به محدود بودن علم معصوم چیستند؟ (پرسش)|محدودیتهای علم امام]] | #[[دلایل قایلان به محدود بودن علم معصوم چیستند؟ (پرسش)|محدودیتهای علم امام]] | ||
#[[اقسام و انواع علم کداماند؟ (پرسش)|انواع علوم امام]] | #[[اقسام و انواع علم کداماند؟ (پرسش)|انواع علوم امام]] | ||
#[[آیا علم معصوم قابلیت افزایش دارد؟ (پرسش)|پدید آمدن شبانهروزی و افزایش علم امام]] | #[[آیا علم معصوم قابلیت افزایش دارد؟ (پرسش)|پدید آمدن شبانهروزی و افزایش علم امام]] | ||
*موارد علم امام در روایات: | *موارد [[علم امام]] در [[روایات]]: | ||
#[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به دین احکام و سیاست]] | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به دین احکام و سیاست]] | ||
#[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]] | #[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]] | ||
#[[آیا علم به عجایب یا راههای آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آسمانها و زمین و اخبار آنها]] | #[[آیا علم به عجایب یا راههای آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آسمانها و زمین و اخبار آنها]] | ||
#[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز قیامت]] | #[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز قیامت]] | ||
#[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به زمان شهادت خود]] | #[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به زمان شهادت خود]] | ||
#[[آیا معصومان کتابی داشتند که نامهای پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)|علم به اسامی شیعیان و محبان]] | #[[آیا معصومان کتابی داشتند که نامهای پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)|علم به اسامی شیعیان و محبان]] | ||
#[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از باطن انسانها]] | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از باطن انسانها]] | ||
#[[آیا معصوم عالم به همه زبانها است؟ (پرسش)|علم به زبان انسانها و پرندگان و حیوانات]] | #[[آیا معصوم عالم به همه زبانها است؟ (پرسش)|علم به زبان انسانها و پرندگان و حیوانات]] | ||
#[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و ملائکه]] | #[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و ملائکه]] | ||
#[[علم غیب چیست؟ (پرسش)|علم غیب]] | #[[علم غیب چیست؟ (پرسش)|علم غیب]] | ||
*[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | *[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
#[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت]] | #[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت]] | ||
#[[رابطه قرآن با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|قرآن]] | #[[رابطه قرآن با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|قرآن]] | ||
#[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]] | #[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]] | ||
#[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]] | #[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]] | ||
#[[آیا علم معصوم در شب قدر نازل میشود؟ (پرسش)|علم امام و شب قدر]] | #[[آیا علم معصوم در شب قدر نازل میشود؟ (پرسش)|علم امام و شب قدر]] | ||
#[[رابطه مصحف فاطمه یا کتابهایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|جفر و جامعه و صحیفه علی و مصحف فاطمه زهرا]] | #[[رابطه مصحف فاطمه یا کتابهایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|جفر و جامعه و صحیفه علی و مصحف فاطمه زهرا]] | ||
#[[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مناری از نور]] | #[[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مناری از نور]] | ||
*'''بخش دوم: بررسی دیدگاه اصحاب ائمه:''' | *'''بخش دوم: بررسی دیدگاه [[اصحاب ائمه]]:''' | ||
*جایگاه علم امام در تلقی شیعی از | *[[جایگاه]] [[علم امام]] در تلقی [[شیعی]] از [[امامت]] | ||
*آگاهی امام از علوم دینی: | *[[آگاهی امام]] از [[علوم دینی]]: | ||
#[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|احکام دینی]] | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|احکام دینی]] | ||
#[[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]] | #[[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]] | ||
#علم امام به امور | #[[علم امام]] به امور [[عقیدتی]] | ||
*علوم غیر دینی: | *[[علوم]] غیر [[دینی]]: | ||
#[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]] | #[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم منایا و بلایا]] | ||
#[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث گذشته و حوادث آینده]] | #[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث گذشته و حوادث آینده]] | ||
#[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از ضمایر]] | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از ضمایر]] | ||
#[[آیا معصومان کتابی داشتند که نامهای پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)|علم به اسماء شیعیان]] | #[[آیا معصومان کتابی داشتند که نامهای پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)|علم به اسماء شیعیان]] | ||
#رفتار امام بر اساس علم | #[[رفتار]] [[امام]] بر اساس [[علم امامت]] | ||
#آگاهی از همه حوادث در روی | #[[آگاهی]] از همه حوادث در روی [[زمین]] | ||
*[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | *[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
#[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت از پیامبر اسلام و انبیاء]] | #[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت از پیامبر اسلام و انبیاء]] | ||
# | #[[صحیفه]] | ||
#[[الهام]] | #[[الهام]] | ||
#قیاس. | #[[قیاس]]. | ||
===فصل سوم: قرن سوم تا پایان قرن ششم هجری=== | ===فصل سوم: [[قرن سوم]] تا پایان قرن [[ششم هجری]]=== | ||
*'''بخش اول: مکتب بغداد:''' | *'''بخش اول: [[مکتب]] [[بغداد]]:''' | ||
*کلیاتی در باره علم امام: | *کلیاتی در باره [[علم امام]]: | ||
#[[قلمرو علم غیب معصوم تا چه حدی است؟ (پرسش)|محدوده علم امام]] | #[[قلمرو علم غیب معصوم تا چه حدی است؟ (پرسش)|محدوده علم امام]] | ||
#[[امام معصوم از چه زمانی صاحب علم غیب میشود؟ (پرسش)|زمان کامل شدن علم امام]] | #[[امام معصوم از چه زمانی صاحب علم غیب میشود؟ (پرسش)|زمان کامل شدن علم امام]] | ||
#[[آیا قضاوتهای معصومان با استفاده از علم غیب بوده است؟ (پرسش)|کیفیت قضاوت امام]] | #[[آیا قضاوتهای معصومان با استفاده از علم غیب بوده است؟ (پرسش)|کیفیت قضاوت امام]] | ||
#[[آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|عدم تساوی ائمه در علم]] | #[[آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|عدم تساوی ائمه در علم]] | ||
#[[رابطه علم لدنی با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | #[[رابطه علم لدنی با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | ||
*موارد علم امام: | *موارد [[علم امام]]: | ||
#[[کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)|علم به سیاست و حکومت داری]] | #[[کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)|علم به سیاست و حکومت داری]] | ||
#[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به دین و احکام شرعی]] | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به دین و احکام شرعی]] | ||
#علوم غیر | #[[علوم]] غیر [[دینی]] | ||
#[[آیا معصوم عالم به مشاغل و صناعات است؟ (پرسش)|علم به صنایع و مشاغل]] | #[[آیا معصوم عالم به مشاغل و صناعات است؟ (پرسش)|علم به صنایع و مشاغل]] | ||
#[[آیا معصوم عالم به همه زبانها است؟ (پرسش)|علم به تمام زبانها]] | #[[آیا معصوم عالم به همه زبانها است؟ (پرسش)|علم به تمام زبانها]] | ||
#[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به ضمایر افراد و باطن امور]] | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به ضمایر افراد و باطن امور]] | ||
#[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]] | #[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]] | ||
*[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | *[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
#[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت]] | #[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وراثت]] | ||
#[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وحی و الهام]] | #[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|وحی و الهام]] | ||
#[[رابطه رؤیای صادق با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|خواب صادق]] | #[[رابطه رؤیای صادق با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|خواب صادق]] | ||
#[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|سخن گفتن ملائکه با امام]] | #[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|سخن گفتن ملائکه با امام]] | ||
*ارزیابی دیدگاه مکتب بغداد درباره علم | *ارزیابی دیدگاه [[مکتب]] [[بغداد]] درباره [[علم امام]] | ||
*مفهوم امامت در تلقی مکتب | *مفهوم [[امامت]] در تلقی [[مکتب]] [[بغداد]] | ||
*'''بخش دوم: مکتب قم:''' | *'''بخش دوم: [[مکتب]] [[قم]]:''' | ||
*کلیاتی در باب علم امام از دیدگاه مکتب قم: | *کلیاتی در [[باب ]][[علم امام]] از دیدگاه [[مکتب]] [[قم]]: | ||
#تساوی حال امام در علم قبل و بعد از | #تساوی حال [[امام]] در [[علم]] قبل و بعد از [[امامت]] | ||
#ماهیت علم | #ماهیت [[علم امام]] | ||
#[[آیا آگاهی معصوم به نحو تام شرطی از شروط امامت است؟ (پرسش)|اثبات امامت ائمه از طریق علم امام]] | #[[آیا آگاهی معصوم به نحو تام شرطی از شروط امامت است؟ (پرسش)|اثبات امامت ائمه از طریق علم امام]] | ||
*موارد علم امام: | *موارد [[علم امام]]: | ||
#علوم | #[[علوم دینی]] | ||
#علوم غیر | #[[علوم]] غیر [[دینی]] | ||
*[[منابع و راههای دستیابی معصوم به علم غیب چیستند؟ (پرسش)|منابع علم امام]] | *[[منابع و راههای دستیابی معصوم به علم غیب چیستند؟ (پرسش)|منابع علم امام]] | ||
*بررسی عناوین بابهای اصول کافی و بصائرالدرجات درباره علم امام: | *بررسی عناوین بابهای [[اصول کافی]] و بصائرالدرجات درباره [[علم امام]]: | ||
#[[ویژگیهای علم معصوم چیست؟ (پرسش)|اوصاف علمی امام]] | #[[ویژگیهای علم معصوم چیست؟ (پرسش)|اوصاف علمی امام]] | ||
#علوم سه گانه | #[[علوم]] سه گانه [[امام]] | ||
#علوم امام در سخنان پیامبر اکرم {{صل}} | #[[علوم]] [[امام]] در سخنان [[پیامبر اکرم]] {{صل}} | ||
#[[آیاتی که موافقان علم تام معصوم به آنها استدلال میکنند کداماند؟ (پرسش)|آیات مربوط به علم امام]] | #[[آیاتی که موافقان علم تام معصوم به آنها استدلال میکنند کداماند؟ (پرسش)|آیات مربوط به علم امام]] | ||
#زمان بهرهمند شدن امام از علم امام | #زمان بهرهمند شدن [[امام]] از [[علم امام]] قبلی | ||
#[[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | #[[علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|ارادی بودن علم امام]] | ||
#[[افزایش علم معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|زیاد شدن علم امام]] | #[[افزایش علم معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|زیاد شدن علم امام]] | ||
#[[آیا علم پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|تساوی ائمه در علم]] | #[[آیا علم پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)|تساوی ائمه در علم]] | ||
*موارد علم ائمه: | *موارد [[علم ائمه]]: | ||
#[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به احکام شرعی]] | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به احکام شرعی]] | ||
#[[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]] | #[[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)|علم به قرآن]] | ||
#[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به کتب آسمانی]] | #[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به کتب آسمانی]] | ||
#[[رابطه اسم اعظم با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|آگاهی ائمه از اسم اعظم الهی]] | #[[رابطه اسم اعظم با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|آگاهی ائمه از اسم اعظم الهی]] | ||
#[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از احوال شیعیان و افراد دیگر]] | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از احوال شیعیان و افراد دیگر]] | ||
#[[آیا علم به عجایب یا راههای آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آسمانها و زمین و باطن آنها]] | #[[آیا علم به عجایب یا راههای آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آسمانها و زمین و باطن آنها]] | ||
#[[آیا علم به ثواب و عقاب یا بهشت و جهنم و سرنوشت آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به بهشت و جهنم واهل آنها]] | #[[آیا علم به ثواب و عقاب یا بهشت و جهنم و سرنوشت آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به بهشت و جهنم واهل آنها]] | ||
#[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به ماکان و مایکون]] | #[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به ماکان و مایکون]] | ||
#[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم ائمه به منایا و بلایا]] | #[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم ائمه به منایا و بلایا]] | ||
#آگاهی ائمه از | #[[آگاهی]] [[ائمه]] از [[غیب]] | ||
#[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی ائمه از زمان شهادت خویش]] | #[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی ائمه از زمان شهادت خویش]] | ||
#[[آیا معصوم عالم به همه زبانها است؟ (پرسش)|آگاهی امام از زبان همه انسانها و حیوانات]] | #[[آیا معصوم عالم به همه زبانها است؟ (پرسش)|آگاهی امام از زبان همه انسانها و حیوانات]] | ||
#[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از باطن اشخاص]] | #[[آیا علم به خطورات قلبی یا ضمائر و نهان آدمیان علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی از باطن اشخاص]] | ||
#[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و انبیاء]] | #[[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و انبیاء]] | ||
#آگاهی امام از مسائل و معضلات غیر موجود در کتاب و | #[[آگاهی امام]] از مسائل و معضلات غیر موجود در [[کتاب و سنت]] | ||
*[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | *[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|منابع علم امام]]: | ||
#اخذ از معصوم | #اخذ از [[معصوم]] قبلی | ||
#[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]] | #[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|تحدیث]] | ||
#[[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|روح القدس]] | #[[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|روح القدس]] | ||
#[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]] | #[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|الهام]] | ||
#کتابهای موجود در نزد | #کتابهای موجود در نزد [[ائمه]] | ||
#[[آیا علم معصوم در شب قدر نازل میشود؟ (پرسش)|نزول ملائکه در شب قدر]] | #[[آیا علم معصوم در شب قدر نازل میشود؟ (پرسش)|نزول ملائکه در شب قدر]] | ||
#[[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|ستونی از نور در هر شهر]] | #[[رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|ستونی از نور در هر شهر]] | ||
#[[آیا علم به اعمال و احوال خلق علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|عرضه شدن اعمال بر ائمه]]. | #[[آیا علم به اعمال و احوال خلق علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|عرضه شدن اعمال بر ائمه]]. | ||
===فصل چهارم: قرن هفتم هجری=== | ===فصل چهارم: قرن هفتم هجری=== | ||
*'''بخش اول: بررسی دیدگاه ابن میثم بحرانی درباره علم | *'''بخش اول: بررسی دیدگاه [[ابن میثم بحرانی]] درباره [[علم امام]]''' | ||
*علوم دینی و مسائل حکومتی: | *[[علوم دینی]] و مسائل [[حکومتی]]: | ||
#معنای علم امام به تمام دین و احکام | #معنای [[علم امام]] به تمام [[دین]] و [[احکام دینی]] | ||
#استدلال بر علم امام به | #[[استدلال]] بر [[علم امام]] به [[دین]] | ||
*دیدگاه ابن میثم درباره علم غیب امام: | *دیدگاه ابن میثم درباره [[علم غیب امام]]: | ||
#[[آیا علم غیب غیر خدا امکان دارد؟ (پرسش)|امکان اخبار از غیب]] | #[[آیا علم غیب غیر خدا امکان دارد؟ (پرسش)|امکان اخبار از غیب]] | ||
#[[آیا علم غیب قابل تعلیم و انتقال به دیگران است؟ (پرسش)|کیفیت تعلم علوم غیبی]] | #[[آیا علم غیب قابل تعلیم و انتقال به دیگران است؟ (پرسش)|کیفیت تعلم علوم غیبی]] | ||
#قوانین کلی متعلق علم | #[[قوانین]] کلی متعلق [[علم غیب]] | ||
#[[آیا علم غیب منحصر به خداست؟ (پرسش)|اختصاص علم غیب به خدا]] | #[[آیا علم غیب منحصر به خداست؟ (پرسش)|اختصاص علم غیب به خدا]] | ||
#بررسی آراء ابن میثم درباب علم | #بررسی آراء ابن میثم درباب [[علم غیب]] | ||
*آگاهی امام از زمان شهادت | *[[آگاهی امام]] از زمان [[شهادت]] خود | ||
#بررسی آراء ابن میثم در باب علم به زمان | #بررسی آراء ابن میثم در باب [[علم]] به زمان [[شهادت]] | ||
*'''بخش دوم: بررسی آراء ابن طاووس در باب علم امام:''' | *'''بخش دوم: بررسی آراء [[ابن طاووس]] در [[باب ]][[علم امام]]:''' | ||
#تعلم علم امام از دیدگاه ابن | #[[تعلم]] [[علم امام]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | ||
#علم غیب از دیدگاه ابن | #[[علم غیب]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | ||
#تأثیر علم غیب بر رفتار | #تأثیر [[علم غیب]] بر [[رفتار]] [[امام]] | ||
#سایر علوم ائمه از دیدگاه ابن | #سایر [[علوم ائمه]] از دیدگاه [[ابن طاووس]] | ||
*'''بخش سوم: آراء عمادالدین طبری درباره علم امام:''' | *'''بخش سوم: آراء [[عمادالدین طبری]] درباره [[علم امام]]:''' | ||
#[[رابطه علم لدنی با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | #[[رابطه علم لدنی با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]] | ||
#[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام دینی]] | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام دینی]] | ||
#موارد علم | #موارد [[علم امام]] | ||
*'''بخش چهارم: آراء علامه حلی درباره علم امام:''' | *'''بخش چهارم: آراء [[علامه حلی]] درباره [[علم امام]]:''' | ||
#[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام و قرآن]] | #[[آیا علم به احکام و شرایع الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم امام به احکام و قرآن]] | ||
#[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]] | #[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آگاهی امام از زمان شهادت خود]] | ||
*فهرست منابع. | *فهرست منابع. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پایان}} | |||
==درباره پدیدآورنده== | ==درباره پدیدآورنده== | ||
{{:ناصرالدین اوجاقی}} | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۲۲۶: | خط ۲۲۳: | ||
[[رده:کتابهای فاقد متن دیجیتال]] | [[رده:کتابهای فاقد متن دیجیتال]] | ||
[[رده:کتابهای فاقد متن PDF]] | [[رده:کتابهای فاقد متن PDF]] | ||
[[رده:موجود در کتابخانه]] |
نسخهٔ ۳۰ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۳۵
علم امام(ع) از دیدگاه کلام امامیه | |
---|---|
زبان | فارسی |
ترجمهٔ کتاب | (از قرن اول تا هفتم هجری) |
نویسنده | ناصرالدین اوجاقی |
موضوع | امامت، علم امام |
مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی|انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]][[رده:انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]] |
محل نشر | قم، ایران |
سال نشر | ۱۳۸۸ ش |
شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۴۱۱-۴۵۵-۷ |
شماره ملی | ۱۹۶۳۳۸۴ |
علم امام(ع) از دیدگاه کلام امامیه (از قرن اول تا هفتم هجری) کتابی است که به بررسی دیدگاه شیعه درباره محدوده علم ائمه(ع) با توجه به آیات و روایات میپردازد. این کتاب به قلم ناصرالدین اوجاقی نوشته شده و توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی به چاپ رسیده است. [۱]
درباره کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «بحث و بررسی کلامی دیدگاههای مختلف متکلمان شیعه درباره علم امام(ع)، منابع این علم و رابطه آن با علم خداوند و موارد علم ائمه(ع) و گستره آن است. نویسنده، ابتدا کلیاتی درباره مفهوم علم، امام(ع) و امامیه ارائه نموده، سپس به تفکیک دورههای زمانی از قرن اول تا هفتم هجری، به تبیین دیدگاههای کلامی متکلمان شیعه امامیه درباره علم امام(ع) و محدوده این علم پرداختهاست. وی ابتدا روایات مربوط به ماهیت علم امام(ع) و گستره آن را آورده و مباحثی کلی در مورد علم امام(ع)، لدنی بودن علم، فوق بشری بودن آن، احاطه به غیب و علوم غیبی، منابع علم امام(ع)، آگاهی امام(ع) به عوالم ملکوتی و ضمایر انسانها، محدودیتهای علم امام(ع)، علم او به گذشته و آینده تا روز قیامت و... را ارائه کردهاست؛ آنگاه به بررسی دیدگاه اصحاب ائمه(ع) در مورد جایگاه علم امام(ع)، آگاهی امام(ع) از علوم دینی و غیر دینی مانند علم منایا و بلایا، علم به اسمای شیعیان و آگاهی از کلیه حوادث عالم هستی و منابع این علوم پرداخته و به تفکیک قرن این دیدگاه را تبیین کردهاست. در همین زمینه، به مکتبهای مهم کلامی شیعه امامیه، مانند مکتب بغداد و مکتب قم اشاره نموده و مباحثی مانند موارد علم امام(ع) و منابع آن را از منظر متکلمان برجسته این دو مکتب فکری مطرح کرده و ماهیت علم امام(ع) و موارد آن را در کتب برجسته از قرون سوم تا ششم هجری مانند اصول کافی و بصائرالدرجات مقایسه کردهاست. در فصل بعدی، به دیدگاههای کلامی مطرح در قرن هفتم هجری در مورد علم امام(ع) اشاره نموده و در این زمینه، نخست به بررسی دیدگاههای کلامی ابنمیثم بحرانی در مورد احاطه امام(ع) به علم غیب، آگاهی او از احکام دینی و حکومتی و آگاه بودن از زمان شهادت خود پرداخته، آنگاه آرای کلامی سید بن طاووس، عمادالدین طبری و علامه حلی را در مورد علم امام(ع) به همه معلومات بشری و فوقبشری بیان کردهاست».[۲].
فهرست کتاب
فصل اول: کلیات تحقیق
فصل دوم: قرن اول تا پایان قرن سوم
- ویژگیهای این دوره
- مشکلات تحقیق در این دوره
- سازماندهی فصل
- بخش اول: سیری در روایات:
- مباحث کلی علم امام در روایات:
- برخی از اوصاف علمی ائمه
- لدنی بودن علم امام
- زمان برخورداری امام از علم امام قبلی
- ارادی بودن علم امام
- محدودیتهای علم امام
- انواع علوم امام
- پدید آمدن شبانهروزی و افزایش علم امام
- علم به دین احکام و سیاست
- علم منایا و بلایا
- علم به آسمانها و زمین و اخبار آنها
- علم به حوادث گذشته و حوادث آینده تا روز قیامت
- علم امام به زمان شهادت خود
- علم به اسامی شیعیان و محبان
- آگاهی از باطن انسانها
- علم به زبان انسانها و پرندگان و حیوانات
- آگاهی امام از جمیع علوم پیامبران و ملائکه
- علم غیب
- بخش دوم: بررسی دیدگاه اصحاب ائمه:
- جایگاه علم امام در تلقی شیعی از امامت
- آگاهی امام از علوم دینی:
- احکام دینی
- علم به قرآن
- علم امام به امور عقیدتی
- علم منایا و بلایا
- علم به حوادث گذشته و حوادث آینده
- آگاهی از ضمایر
- علم به اسماء شیعیان
- رفتار امام بر اساس علم امامت
- آگاهی از همه حوادث در روی زمین
فصل سوم: قرن سوم تا پایان قرن ششم هجری
- موارد علم امام:
- علم به سیاست و حکومت داری
- علم امام به دین و احکام شرعی
- علوم غیر دینی
- علم به صنایع و مشاغل
- علم به تمام زبانها
- علم امام به ضمایر افراد و باطن امور
- آگاهی امام از زمان شهادت خود
- ارزیابی دیدگاه مکتب بغداد درباره علم امام
- مفهوم امامت در تلقی مکتب بغداد
- بخش دوم: مکتب قم:
- کلیاتی در باب علم امام از دیدگاه مکتب قم:
- تساوی حال امام در علم قبل و بعد از امامت
- ماهیت علم امام
- اثبات امامت ائمه از طریق علم امام
- موارد علم امام:
- منابع علم امام
- بررسی عناوین بابهای اصول کافی و بصائرالدرجات درباره علم امام:
- اوصاف علمی امام
- علوم سه گانه امام
- علوم امام در سخنان پیامبر اکرم (ص)
- آیات مربوط به علم امام
- زمان بهرهمند شدن امام از علم امام قبلی
- ارادی بودن علم امام
- زیاد شدن علم امام
- تساوی ائمه در علم
- موارد علم ائمه:
- علم به احکام شرعی
- علم به قرآن
- علم به کتب آسمانی
- آگاهی ائمه از اسم اعظم الهی
- آگاهی از احوال شیعیان و افراد دیگر
- علم به آسمانها و زمین و باطن آنها
- علم به بهشت و جهنم واهل آنها
- علم به ماکان و مایکون
- علم ائمه به منایا و بلایا
- آگاهی ائمه از غیب
- آگاهی ائمه از زمان شهادت خویش
- آگاهی امام از زبان همه انسانها و حیوانات
- آگاهی از باطن اشخاص
- آگاهی امام از جمیع علوم ملائکه و انبیاء
- آگاهی امام از مسائل و معضلات غیر موجود در کتاب و سنت
- اخذ از معصوم قبلی
- تحدیث
- روح القدس
- الهام
- کتابهای موجود در نزد ائمه
- نزول ملائکه در شب قدر
- ستونی از نور در هر شهر
- عرضه شدن اعمال بر ائمه.
فصل چهارم: قرن هفتم هجری
- بخش اول: بررسی دیدگاه ابن میثم بحرانی درباره علم امام
- علوم دینی و مسائل حکومتی:
- دیدگاه ابن میثم درباره علم غیب امام:
- امکان اخبار از غیب
- کیفیت تعلم علوم غیبی
- قوانین کلی متعلق علم غیب
- اختصاص علم غیب به خدا
- بررسی آراء ابن میثم درباب علم غیب
- آگاهی امام از زمان شهادت خود
- تعلم علم امام از دیدگاه ابن طاووس
- علم غیب از دیدگاه ابن طاووس
- تأثیر علم غیب بر رفتار امام
- سایر علوم ائمه از دیدگاه ابن طاووس
- بخش سوم: آراء عمادالدین طبری درباره علم امام:
- فهرست منابع.
درباره پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین ناصرالدین اوجاقی (متولد ۱۳۵۱ ش، زنجان) در کنار دروس متداول حوزوی، تحصیلات آکادمیک خود را در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته الهیات و معارف اسلامی مؤسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی پیگیری کرد. همکاری با بخش دایرة المعارف علوم عقلی مؤسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی از جمله فعالیتهای وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «علم امام از دیدگاه کلام امامیه» و «وحدت یا تعدد کتاب پیشین الهی در قرآن» برخی از این آثار است.[۳]