امامت‌پدیا

ابوبکر بن ابی‌قحافه

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Msadeq (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۲ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۴۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ابوبکر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

ابوبکر بن ابی قحافه، از صحابه پیامبر و - به اعتقاد اهل سنت - اولین خلیفه از خلفای راشدین است.

مقدمه

ابوبکر پس از رحلت پیامبر

دلایل مؤمن الطاق بر عدم فضیلت خلیفه اول ابوبکر

  1. یا این است که حیله و نیرنگی در این کار بوده و چون به پیامبر(ص) چنین احساسی دست داد، با آن حالت شدّت بیماری به مسجد رفته و او را از اقامه جماعت باز داشتند، تا بعد از حضرتش(ص) این نماز نهادن، حجتی از بهر او در امر خلافت نباشد، و مردمان نیز در قبول دعوی او معذور نباشند.
  2. یا بدین صورت است که رسول خدا او را به این نماز امر کرد و به او تفویض فرمود، چنان که در حکایت تبلیغ سوره مبارکه برائت و مأمور شدن ابوبکر از جانب رسول خدا(ص) همین صورت یافت؛ پس از آن جبرئیل نازل شد و عرض کرد: این سوره را جز تو یا مردی که از تو باشد، نباید برساند، پس رسول خدا(ص) علی(ع) را در طلب ابوبکر بفرستاد و آن سوره را از وی گرفت و او را از نگاهداری آن سوره و از رسانیدن احکام آن معزول داشت. قصد این نماز نهادن نیز بر این منوال است؛ و در هر دو حالت وی مذموم است؛ چه آنچه از وی مستور بود، مکشوف گشت و ظهور این قضیه، خود دلیلی واضح و روشن است که ابوبکر بعد از رسول خدا(ص)، صلاحیت خلافت آن حضرت را ندارد و نیز بر هیچ چیز از امور دینی مأمون نیست[۱۴].

خلافت ابوبکر

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۶.
  2. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 79- 80.
  3. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 79- 80.
  4. ↑ اقوال مختلف تعداد جمعیت حاضر در روز غدیر خم را از حداقل ۷۰ هزار تا ۱۲۰ هزار نفر ذکر کرده‌اند.
  5. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 80- 81.
  6. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 81.
  7. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۳: «أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا فُلَانٌ [ابْنُ أَبِی قُحَافَةَ] وَ إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنَّ مَحَلِّی مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَی‏»
  8. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 81.
  9. ↑ سنّیان برای همراهی ابوبکر با پیامبر و اقامت چند روزه وی در غار با ایشان اهمیت وی بسیار قائل‌اند و تعبیرات ﴿لَا تَحْزَنْ﴾ و ﴿فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ﴾ را از فضایل وی شمرده‌اند. ایشان آیه ﴿ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ﴾ را به عنوان دلیلی بر صلاحیت وی در احراز خلافت مطرح کرده‌اند. برخی دیگر تعبیر، که «لاتحزن» را از نوع حزن پروردگار در کار قوم خویش دانسته و آن را نه دلیل بر معصیت کرده، که نشان از اطاعت پروردگار تلقی کرده‌اند. همچنین، آرام، ضمیر «ه» را راجع به ابوبکر پنداشته و ﴿فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ﴾: خدای، آرامِ ایمان بر او فروفرستاد را عنایت و التفاتی از سوی حق به به وی شمرده‌اند. شیعیان نیز در قبال ادعاهای اهل سنّت در این آیه به موضع‌گیری پرداخته و آورده‌اند خطاب ﴿لَا تَحْزَنْ﴾ به معنای بیمناک نبودن است. اینان در توضیح و تفسیر این آیه آورده‌اند که چون قریش پس از آگاهی از خروج پیامبر، به ردیابی ایشان پرداخت، به غار رسیدند و آنجا در پی یافتن آنان به گفتگو پرداختند، ابوبکر دچار بیم شد و گفت: اگر به پشت پای خویش بنگرند، ما را خواهند دید. پیامبر نیز فرمودند: چه اندیشه می‌کنی درباره دو نفری که سومین آنان خداوند است؟ همچنین درباره مرجع ضمیرِ ﴿عَلَيْهِ﴾ در ﴿فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ﴾آورده‌اند که مرجع ضمایر قبل و بعد این بخش از آیه، در «تَنصُروهُ»، «نَصَرَهُ»، «اَخرَجَهُ»، «یَقولُ»، «لِصاحِبِهِ» و «أَیَّدَهُ»، همه راجع به پیامبر است. پس چگونه ممکن است بی دلیل و قرینه صریح، ضمیر «علیه» در میان این همه، به ابوبکر باز گردد؟ (طباطبائی، المیزان،ج ۹ ص۲۷۹-۲۸۲).
  10. ↑ «هَلْ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ(ص) وَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ فِي غَيْرِ الْغَارِ»؛ ر.ک: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸-۳۷۹؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج۴۷، باب ۱۲، ص۳۹۶.
  11. ↑ اشاره است به آیه ﴿فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا﴾ «اگر او را یاری ندهید بی‌گمان خداوند یاریش کرده است هنگامی که کافران او را که یکی از دو نفر بود (از مکّه) بیرون راندند، آنگاه که آن دو در غار بودند همان هنگام که به همراهش می‌گفت: مهراس که خداوند با ماست و خداوند آرامش خود را بر او فرو فرستاد و وی را با سپاهی که آنان را نمی‌دیدید پشتیبانی کرد» سوره توبه، آیه ۴۰.
  12. ↑ اشاره است به آیه ﴿إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى وَكَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَأَهْلَهَا وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا﴾ «(یاد کن) آنگاه را که کافران به ننگ - ننگ جاهلی- دل نهادند و خداوند، آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان فرو فرستاد و آنان را به فرمان پرهیزگاری پایبند کرد و آنان بدان سزاوارتر و شایسته آن بودند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره فتح، آیه ۲۶؛ یا اشاره به آیات ﴿لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئًا وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُدْبِرِينَ * ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَنْزَلَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ﴾ «بی‌گمان خداوند در نبردهایی بسیار و در روز (جنگ) «حنین» شما را یاری کرده است؛ هنگامی که فزونیتان شما را به غرور واداشت اما هیچ سودی برای شما نداشت و زمین با گستردگیش بر شما تنگ شد سپس با پشت کردن (به دشمن) واپس گریختید * آنگاه خداوند آرامش خویش را بر پیامبر خود و بر مؤمنان فرو فرستاد و سپاهیانی را که آنان را نمی‌دیدید؛ فرود آورد و کافران را به عذاب افکند و آن، کیفر کافران است» سوره توبه، آیه ۲۵-۲۶.
  13. ↑ ر.ک: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸-۳۷۹؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج۴۷، باب ۱۲، ص۳۹۶.
  14. ↑ ر.ک: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۹-۳۷۸؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج۴۷، باب ۱۲، ص۳۹۶.
  15. ↑ «و کسانی که پس از آنان آمده‌اند می‌گویند: پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان از ما پیشی گرفته‌اند بیامرز و در دل‌های ما کینه‌ای نسبت به مؤمنان بر جای مگذار! پروردگارا! تو مهربان بخشاینده‌ای» سوره حشر، آیه ۱۰.
  16. ↑ «أَنَا الصِّدِّيقُ الْأَكْبَرُ آمَنْتُ قَبْلَ أَنْ آمَنَ أَبُو بَكْرٍ وَ صَدَّقْتُ قَبْلَهُ»؛ ر.ک: ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۲۸؛ سیوطی، الجامع، ج۲، ص۵۰؛ نسائی، سنن، ص۲۱-۲۲؛ ابن الأثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۲۶؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۳۱۰؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۳۶۸.
  17. ↑ ر.ک: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸-۳۷۹؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج۴۷، باب ۱۲، ص۳۹۶.
  18. ↑ اقوام کرباسی، اکبر، مؤمن الطاق، ص۲۱۲-۲۱۷.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=ابوبکر_بن_ابی‌قحافه&oldid=362584»