حضرت الیاس علیه السلام

حضرت الیاس علیه السلام از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: الیاس در قرآن - الیاس در علوم قرآنی - الیاس در معارف مهدوی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

از پیامبران مرسل است که در قرآن کریم دو بار از او یاد شده است. از حضرت الیاس و خضر (ع) به‌عنوان اوتادی یاد شده است که پیوسته اطراف حضرت مهدی (ع) هستند. درباره حضرت الیاس (ع) بیان کرده‌اند که او از جمله زندگان است و از کسانی است که خداوند به سبب حکمتی که خود می‌داند، عمرشان را طولانی نموده است. بر طبق نظر عده‌ای از مفسّران -که در تفسیر آیاتی راجع به وی اظهار کرده‌اند- و تعدادی از روایات -که درباره او از اهل بیت (ع) رسیده است- آن حضرت زنده است و خداوند، عمر او را همچون خضر طولانی کرده و آن دو بزرگوار، هرسال در سرزمین عرفات و دیگر جاها باهم حضور پیدا می‌کنند.

الیاس - الیا

در قرآن کریم، دو جا نام الیاس ذکر شده است: یکی در سوره انعام و دیگر در سوره صافات. در سوره انعام خدای تعالی فرموده است: ﴿وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ﴾ .

در سوره صافات می‌فرماید: ﴿وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ * إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ * أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ * اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ * فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ * إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ * وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ * سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ * إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ * إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ﴾.

اما درباره الیا در قرآن کریم ذکری نشده و بعید نیست الیا همان الیاس پیغمبر باشد، چنان که بسیاری احتمال داده‌اند. درباره الیاس نیز اختلاف است. ابن مسعود گفته است که الیاس همان ادریس پیغمبر است.

وهب گفته که ذوالکفل است و ابن عباس گفته است که الیاس، نام خضر پیغمبر است و در جای دیگر از او نقل شده که الیاس یکی از پیغمبران بنی‌اسرائیل و از فرزندان هارون بن عمران، عموزاده یسع است و نسب او چنین است: الیاس بن یاسین بن فنحاص بن عیزار بن هارون بن عمران.

در احوالات آن حضرت گفته‌اند: وی پس از حزقیل مبعوث گردید؛ یعنی در هنگامی که پیش آمدهای ناگواری در بنی‌اسرائیل رخ می‌داد. طبرسی نقل کرده که گفته‌اند چون یوشع بن نون شام را فتح کرد، بنی‌اسرائیل را در آنجا سکونت داد و زمین‌های آنجا را میان ایشان تقسیم کرد و سبط الیاس را در بعلبک جای داد. خدای تعالی الیاس را به نبوت میان آنها مبعوث فرمود و پادشاه شهر دعوتش را پذیرفت، ولی همسرش او را وادار کرد تا از پیروی الیاس سرپیچی کند و به مخالفت با او قیام نماید. پس پادشاه از پیروی الیاس دست کشید و در صدد قتل آن حضرت بر آمد. الیاس به کوه‌ها و بیابان‌ها گریخت و به قولی یسع را به جای خود برای بنی‌اسرائیل منصوب کرد و خدای تعالی او را از میان آنها برد.

نظیر آن‌چه در بالا گفته شد، از قاموس الاعلام ترکی نقل شده که در آنجا گفته است: الیاس یکی از انبیای بنی‌اسرائیل و از اهالی بعلبک بود و ۹ قرن قبل از میلاد در زمان آخار (یا احاب) می‌زیست و بنی‌اسرائیل را به راه راست و ترک بت پرستی دعوت می‌کرد، ولی قوم او دعوتش را نمی‌پذیرفتند و آزارش می‌دادند و هر چه معجزه می‌آورد، انکار می‌کردند، از این رو بیشتر زمان‌ها را در صحراها و غارها به سر می‌برد. عاقبت یسع(ع) را در نبوت وارث خود قرار داد و در تاریخ ۸۸۰ پیش از میلاد به آسمان‌ها عروج کرد.

در پاره‌ای از روایات و تواریخ نقل است که الیاس هم چون خضر پیغبمر از آب حیات نوشید و همیشه زنده است و او موکل بر دریاهاست، چنان‌که خضر موکل بر خشکی است یا بالعکس. در حدیثی که از رسول خدا(ص) روایت شده که فرمود: خضر و الیاس هر ساله در هنگام حج یک دیگر را دیدار می‌کنند . و در روایت دیگری نقل است که الیاس خدمت رسول خدا(ص) رسید و با آن حضرت ملاقات کرد، ولی برای هیچ یک از این سخنان سند معتبری به دست نیامد.

کلینی در اصول کافی و صفار در بصائر الدرجات دعاهایی نیز از الیاس و الیا نقل کرده‌اند که ائمه(ع) آن دعاها را می‌خوانده‌اند. ثعلبی در عرائس الفنون داستانی از مردی از اهل عسقلان نقل کرده که الیاس را در بیابان اردن دیده و سؤالاتی از او کرده و پاسخ‌هایی شنید که در مجموع بعید به نظر می‌رسد.

از قصص الانبیاء راوندی نیز در کتاب بحارالانوار داستانی درباره الیاس نقل شده که چون سندش به وهب بن منبه می‌رسد، خالی از اعتبارست؛ لذا از نقل آن خودداری شد.

حضرت الیاس

در اینکه «الیاس» یکی از پیامبران بزرگ خدا است تردیدی نیست، و آیات قرآن با صراحت این مسأله را بیان کرده، آنجا که می‌گوید: ﴿وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ﴾.

نام این پیامبر در دو آیه از قرآن مجید آمده است: یکی در سوره صافات و دیگری در سوره انعام همراه گروه دیگری از پیامبران. ولی در این که الیاس نام دیگر، یکی از پیامبرانی است که در قرآن نامشان آمده، یا مستقلاً نام پیغمبری است، و ویژگی‌های او کدام است؟ نظرات گوناگونی وجود دارد:

1. بعضی معتقدند «الیاس» همان «ادریس» است (زیرا ادریس، ادراس نیز تلفظ شده، و با تغییر مختصری الیاس شده است).
2. الیاس از پیامبران بنی‌اسرائیل است، فرزند «یاسین» از نواده‌های هارون برادر موسی(ع).
3. الیاس همان خضر است، در حالی که بعضی دیگر معتقدند الیاس از دوستان خضر است، و هر دو زنده‌اند، با این تفاوت که الیاس مأموریتی در خشکی دارد، ولی خضر در جزائر و دریاها، بعضی دیگر مأموریت الیاس را در بیابان‌ها و مأموریت خضر را در کوه‌ها می‌دانند، و برای هر دو عمر جاودان قائلند، بعضی نیز الیاس را فرزند «الیسع» دانسته‌اند.
4. الیاس همان «ایلیا» پیامبر بنی‌اسرائیل معاصر «آجاب» پادشاه بنی‌اسرائیل بود که خداوند او را برای تخویف و هدایت این پادشاه جبار فرستاده. بعضی او را نیز «یحیی» تعمید دهنده مسیح دانسته‌اند.

اما آنچه با ظاهر قرآن هماهنگ است این است که این کلمه مستقلاً نام یکی از پیامبران است (غیر از آنها که نامشان در قرآن آمده)، که برای هدایت یک قوم بت‌پرست مأمور گردید، و اکثریت آن قوم به تکذیب او برخاستند، اما گروهی از مؤمنان مخلص به او گرویدند. بعضی با توجه به اینکه نام بت بزرگ این قوم «بعل» بوده معتقدند که این پیامبر از سر زمین «شامات» برخاست، و مرکز فعالیت او را شهر «بعلبک» می‌دانند که امروز جزء لبنان است و در مرز سوریه قرار دارد. به هر حال درباره این پیامبر داستان‌های مختلفی در کتاب‌ها آمده است و چون مورد اعتماد و اطمینان نبود از نقل آن صرف نظر می‌کنیم.

پیامبر خدا الیاس در برابر مشرکان

قرآن کریم در ذکر داستان الیاس می‌فرماید: ﴿إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ﴾ . ﴿أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ﴾. و از اینجا روشن می‌شود که آنها بت معروفی به نام «بعل» داشتند که در مقابل آن سجده می‌کردند، «الیاس» آنها را از این عمل زشت باز داشت، و به سوی آفریدگار بزرگ جهان و توحید خالص دعوت کرد.

و از همین جا است که جمعی معتقدند مرکز فعالیت «الیاس» شهر «بعلبک» از شهرهای شامات بود. زیرا «بعل» نام آن بت مخصوص و «بک» به معنی شهر بود، و از ترکیب این دو «بعلبک» به وجود آمد، گفته‌اند این بت طلائی به قدری بزرگ بود که طولش به ۲۰ ذراع می‌رسید! و چهار صورت داشت، و خدمه او بالغ بر چهار صد نفر بود! ولی بعضی «بعل» را اسم بت معینی ندانسته بلکه به معنی مطلق بت گرفته‌اند ولی بعضی دیگر آن را به معنی «رب و معبود» می‌دانند.

به هر حال «الیاس» این قوم بت‌پرست را سخت نکوهش کرد، و ادامه داد: ﴿اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ﴾. مالک و مربی همه شما او بوده و هست، هر نعمتی دارید از او است، و حل هر مشکلی با دست قدرت او میسر است، غیر از او نه سرچشمه خیر و برکتی وجود دارد و نه دفع‌کننده شر و آفتی.

عکس‌العمل قوم الیاس

اما این قوم خیره سر و خودخواه گوش به اندرزهای مستدل، و هدایت‌های روشن این پیامبر بزرگ الهی فرا ندادند، ﴿فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ﴾ . خداوند هم مجازات آنها را در یک جمله کوتاه بیان کرده می‌فرماید: ﴿فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ﴾ . و به کیفر اعمال زشت و شوم خود خواهند رسید.

ولی ظاهراً گروه اندکی از پاکان نیکان و خالصان به الیاس ایمان آوردند، برای آنکه حق آنها فراموش نگردد، بلافاصله می‌فرماید: ﴿إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ﴾ .

قرآن در پایان این داستان نخست می‌فرماید: ﴿وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ﴾ . در مرحلۀ دوم می‌افزاید: ﴿سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ﴾. در مرحلۀ سوم می‌فرماید: ﴿إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ﴾. و در مرحلۀ چهارم ریشه اصلی همۀ اینها را که «ایمان» است مطرح می‌کند و می‌گوید: ﴿إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ﴾ . «ایمان» و «عبودیت» سرچشمۀ احسان، و احسان عامل قرار گرفتن در صف مخلصین است و مشمول سلام خدا شدن.

جستارهای وابسته

• قوم الیاس

پرسش مستقیم

• آیا حضرت الیاس هنگام ظهور امام مهدی در کنار او خواهد بود؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. در احادیث دوران نزدیک به ظهور چگونه توصیف شده است؟ (پرسش)
2. ویژگی‌های عصر ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. آیا امام مهدی در سال فرد ظهور می‌کند؟ (پرسش)
4. در روایات چه توصیف‌هایی برای سال ظهور ذکر شده است؟ (پرسش)
5. حضور امام مهدی میان مردم و امرار معاش آن حضرت چگونه است؟ (پرسش)
6. چه کسانی از پیامبران الهی با امام مهدی همراه می‏‌شوند؟ (پرسش)
   1. آیا حضرت الیاس هنگام ظهور امام مهدی در کنار او خواهد بود؟ (پرسش)
7. امام مهدی بعد از ظهور چه نوع لباسی می‌پوشد؟ (پرسش)
8. وضعیت افتاء و مرجعیت در جهان تشیع بعد از ظهور امام مهدی چگونه خواهد شد؟ (پرسش)
9. محل زندگی امام مهدی بعد از ظهورشان کجا خواهد بود؟ (پرسش)
10. امام علی زمان بعد از ظهور را چگونه ترسیم کرده است؟ (پرسش)
11. حادثه دهکده افیق چه ارتباطی با ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
12. آیا بعد از ظهور امام مهدی نیز عالم برزخ وجود دارد یا خیر؟ (پرسش)
13. آیا اجرای انقلاب جهانی توسط یک فرد (امام مهدی) ممکن است؟ (پرسش)
14. آیا انگشتر حضرت سلیمان نزد امام مهدی است؟ (پرسش)
15. نقش نگین انگشتر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
16. ایام الله چه روزهایی است؟ (پرسش)
17. امام مهدی بعد از خروج در کوفه چه کارهایی انجام می‌دهد؟ (پرسش)
18. آیا از زنان هنگام ظهور امام مهدی زنده می‌شوند؟ (پرسش)
19. چه کسانی هنگام ظهور از همراهان امام مهدی هستند؟ (پرسش)
20. سن امام مهدی هنگام ظهور چقدر است؟ (پرسش)
21. در عصر ظهور امام مهدی شیعیان چه جایگاهی دارند؟ (پرسش)
22. آیا هنگام ظهور جنیان امام مهدی را یاری می کنند؟ (پرسش)
23. چه کسانی شاهد خروج امام مهدی هستند؟ (پرسش)
24. نخستین رویارویی امام مهدی با چه کسی است؟ (پرسش)
25. شیوه داوری و قضاوت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
26. مردمان چه سرزمین‌هایی با امام مهدی به نبرد می‌پردازند؟ (پرسش)
27. امام مهدی با چه طوایفی به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
28. مرکبی که جبرئیل در آستانه ظهور برای امام مهدی می‌آورد چیست؟ (پرسش)
29. امام مهدی وقتی که می‌‏آید اولین کاری که می‌‏کند چیست؟ (پرسش)
30. آیا امام مهدی هنگام ظهور اموال ثروت‏مندان را علی‌‏رغم میل باطنی آنها بین فقرا تقسیم می‏‌کند؟ (پرسش)
31. هنگام ظهور امام مهدی چه کسانی از پیامبران امامان و دیگر افراد ایشان را همراهی می‌‏کنند؟ (پرسش)
32. چرا امام حسین حضرت عیسی و حضرت خضر در زمان ظهور امام مهدی می‌‏آیند؟ (پرسش)
33. کشور امام مهدی کدام است؟ آیا ایران کشور امام مهدی است؟ (پرسش)
34. کشور ایران تا قبل از ظهور چگونه باید باشد؟ (پرسش)
35. روایتی که می‌‏‏فرماید: مردی از قم مردم را به سوی خدا دعوت می‌‏کند نسبت به چه کسی می‌‏‏باشد؟ (پرسش)
36. حضور ایرانیان در دوره ظهور چگونه است؟ (پرسش)
37. آیا ایرانیان در دوران غیبت و ظهور امام مهدی نقشی دارند؟ (پرسش)
38. آیا در زمان ظهور حضرت آیت الله خامنه‌‏ای رهبر ایران است؟ (پرسش)
39. کشور عزیزمان ایران چندمین کشوری است که امام مهدی در آن ظهور می‌‏کند؟ (پرسش)
40. چرا امام مهدی ظهور می‏‌کند؟ (پرسش)
41. وضعیت شیعه در عصر امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
42. آس به چه معناست و چه ارتباطی به ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
43. آیا ظهور امام مهدی با قیامت همراه است؟ (پرسش)
44. علت این‏که ظهور امام مهدی را روز قیامت یا یوم المحشر می‌‏خوانند چیست؟ (پرسش)
45. چگونه می‌‏توان پس از ظهور امام مهدی به مکه رفت؟ (پرسش)
46. چرا امامان قبل از امام مهدی برای تشکیل حکومت قیام مسلحانه انجام ندادند ولی امام مهدی این کار را انجام می‌دهد؟ (پرسش)
47. چگونه امام مهدی در عصری که فساد و تباهی همه عالم را فراگرفته و جز عده کمی بر اصول خود باقی نمانده‏‌اند ظهور می‌‏کند؟ (پرسش)
48. آیا امام مهدی عصا هم دارند؟ (پرسش)
49. آیا امام زمان از وسائل ارتباط جمعی استفاده می‌کنند یا به گونه‌ای دیگر پیام خود را به مردم می‌رسانند؟ (پرسش)
50. امام مهدی برای برآوردن نیازهای زندگی خود و یارانش در دوران قیام چه کار خواهد کرد؟ (پرسش)
51. آیا امام مهدی هنگام ظهور بر سر قبر مادرش فاطمه حاضر می‌‏شود و آن را به مردم نشان می‌‏دهد؟ (پرسش)
52. آیا صحیح است که مدعیان اسلام و ایمان هنگام ظهور حضرت با مشاهده اسلام راستینی که حضرت برای مسلمین می‌‏آورد با ایشان مخالفت می‌‏کنند؟ (پرسش)
53. در قرآن آمده است که ابلیس از خداوند تا روز قیامت مهلت خواست اما خداوند فرمود الی یوم الوقت المعلوم منظور از آن کدام روز و وقت است؟ (پرسش)
54. وضعیت کشاورزی در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
55. وضعیت مسکن در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
56. وضعیت بیکاری در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
57. امام مهدی در آستانه مبارزه خود از کدام یک از امدادهای الهی برخوردار است؟ (پرسش)
58. آیا دین ما همان دینی است که پیامبر آورده و امام مهدی به آن معتقد است و آیا در طول زمان تحریف نشده است؟ (پرسش)
59. علت ترس بعضی افراد از ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
60. چگونه می‌توان فهمید شخص ظهور کرده امام مهدی است؟ (پرسش)
61. درباره ظهور امام مهدی چه استدلال عقلی یا آیات و روایاتی وجود دارد؟ (پرسش)
62. از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
63. امام مهدی چگونه از زمان مناسب ظهور خود آگاهی می‏‌یابد؟ (پرسش)
64. آیا ممکن است امام مهدی را در شکل و قیافه شخص دیگری ببینیم؟ (پرسش)
65. آیا فعالیت‌های غرب در روند ظهور تأثیری دارد؟ اصولاً غربیان چه نقشی در جریان ظهور امام مهدی دارند؟ (پرسش)
66. امام مهدی با چه هیئتی ظهور می‌کند؟ (پرسش)
67. در روایت آمده است امام مهدی چهار مسجد را تخریب می‌کند آن مساجد کدامند و چرا تخریب می‌شوند؟ (پرسش)
68. اولین شخص بیعت کننده با امام مهدی چه کسی است؟ (پرسش)
69. بیعت جبرئیل با امام مهدی چه معنایی دارد؟ (پرسش)
70. رهاورد بیعت جبرئیل هنگام ظهور با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
71. شیوه بیعت امام مهدی با اصحابش چگونه است؟ (پرسش)
72. شرایط بیعت با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
73. در زمان ظهور آیا انسان به محض کوچک‌ترین اشتباه و خطا مجازات می‌شود؟ اصولاً امام مهدی درباره چه گناهانی اقدام به مجازات می‌کند؟ (پرسش)
74. صدای حضرت در زمان ظهور چگونه به گوش همه می‌رسد؟ (پرسش)
75. چه کسانی مقابل حضرت ایستاده با او به مبارزه مسلحانه بر می‌خیزند؟ (پرسش)
76. آیا زمان ظهور از وسایل پیشرفته استفاده می‌شود؟ (پرسش)
77. آیا با ظهور امام مهدی همه انسان‌های کافر کشته خواهند شد و فقط یاران واقعی آن حضرت باقی می‌مانند؟ (پرسش)
78. آیا صحیح است که در عصر ظهور پستی و بلندی‌های زمین رفع شده بعد مسافت مانع دید نخواهد شد؟ (پرسش)
79. امام مهدی هنگام ظهور با چه موانع و مشکلاتی روبه رو خواهد شد؟ (پرسش)
80. ظهور امام مهدی در چه روزی است؟ (پرسش)
81. آیا امام مهدی سوار بر ابر می‌شود؟ (پرسش)
82. نظر اهل سنت در مورد ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
83. در روز ظهور امام مهدی چگونه خود را به جهانیان و اطرافیان معرفی می‏‌کند؟ (پرسش)
84. آیا در عصر ظهور حضرت حجت باید تمام جهان مسلمان باشند؟ (پرسش)
85. باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
86. کارگزاران دولت امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
87. برپایه روایات یکی از وقایع بعد از ظهور انتقام امام مهدی از دو خلیفه اول است؛ در ابن باره توضیح دهید؟ (پرسش)
88. چرا حضرت در مکه ظهور می‌کند؟ (پرسش)
89. ظهور امام مهدی چه رابطه‏‌ای با قیامت دارد و زندگی مردم در دوران ظهور چگونه است؟ (پرسش)
90. این‏که امام مهدی در نخستین اقدام از یاران خود بیعت می‌‏گیرد به چه معناست؟ (پرسش)
91. این‏که از جبرئیل نخستین بیعت ‏کننده امام مهدی است به چه معناست؟ (پرسش)
92. چه کسانی هنگام ظهور امام مهدی زنده می‏‌شوند؟ (پرسش)
93. ظهور صغرا و ظهور کبرای امام مهدی چگونه است و چه چیزی پیش‌‏درآمد ظهور کبرا شمرده می‌‏شود؟ (پرسش)
94. آیا صحیح است که می‏‌گویند اگر سیصد و سیزده نفر یاور حضرت داشته باشند ظهور می‌‏کنند؟ (پرسش)
95. امام مهدی در ظاهر با چه سنی ظهور می‏‌کنند؟ (پرسش)
96. خصوصیات جسمی امام مهدی هنگام ظهور چگونه است؟ (پرسش)
97. یکی از باورهای شیعه این است که در عصر ظهور امام مهدی انسان‌هایی دوباره زنده خواهند شد آیا این حقیقت دارد؟ (پرسش)
98. اول کسی که با امام مهدی‏ بیعت می‌‏کند چه کسی است؟ (پرسش)
99. امام مهدی کجا ظهور می‏‌کند و آیا از همان ابتدا دست به قیام می‌‏زند؟ چرا و چه موقع به شهر قم و کوه خضر خواهد آمد؟ (پرسش)
100. هنگام ظهور امام مهدی صدای آسمانی چگونه شنیده می‏‌شود؟ (پرسش)
101. در عصر ظهور کدامین مذهب حاکم است؟ (پرسش)
102. آیا جبرئیل بعد از وفات رسول خدا عهد کرده که بر زمین نازل نشود؟ (پرسش)
103. مقصود از اصلاح امر امام مهدی در یک شب چیست؟ (پرسش)
104. غلبه بر جهان با یاران اندک چگونه ممکن است؟ (پرسش)
105. آیا پیروزی امام مهدی‏ بر مخالفان و گسترش حکومتش همراه با اعجاز است؟ (پرسش)
106. آیا قاتلان و کشندگان امام حسین به دست امام مهدی کشته خواهند شد؟ (پرسش)
107. مطابق روایات شیعه قتل‏‌ها در چه وقتی خواهد بود؟ (پرسش)
108. شیوه و رفتار امام مهدی با ظالمان و دشمنان چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
109. آیا بیشتر قتل‌‏ها که توسط امام مهدی انجام می‌‏گیرد از مسلمانان است؟ (پرسش)
110. اینکه امام مهدی‏ هنگام ‏ظهور بر عرب شدید است به چه معناست؟ (پرسش)
111. آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع می‌‏کند؟ (پرسش)
112. آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع می‌‏کند؟ (پرسش)
113. باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
114. آیا در دولت امام مهدی جز مسلمان روی زمین باقی نمی‌‏ماند؟ (پرسش)
115. آیا در عصر ظهور زندگی بشر سامان می‌‏یابد؟ (پرسش)
116. سرلوحه برنامه‌‏های امام مهدی‏ چیست؟ (پرسش)
117. امام مهدی‏ در تقسیم اموال چگونه رفتار خواهد کرد؟ (پرسش)
118. وضعیت مردم در عصر ظهور از حیث رفاه اقتصادی چگونه است؟ (پرسش)
119. کثرت اموال در عصر ظهور از چه راهی حاصل می‌‏شود؟ (پرسش)
120. در عصر ظهور وضع مساجد چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
121. آیا امام مهدی‏ بعد از ظهور مسجد الحرام و مسجد النبی را تغییر خواهد داد؟ (پرسش)
122. بین ظهور امام مهدی و برپایی قیامت چه مقدار فاصله است؟ (پرسش)
123. آیا امام مهدی‏ بعد از ظهور تکنولوژی کنونی را گسترش می‌‏دهد؟ (پرسش)
124. چگونه یک فرد می‌‏تواند عهده‏‌دار یک تحول بسیار بزرگ گردد؟ (پرسش)
125. از آنجایی که می دانم امام مهدی انسان های بد را به سزای اعمال شان می رساند آیا باید از ایشان بترسم چون احتمال است من هم جزو آنها باشم؟ (پرسش)
126. در روز ظهور امام مهدی چگونه خود را به جهانیان و اطرافیان معرفی می‌‏کند؟ (پرسش)
127. آیا در عصر ظهور حضرت حجت باید تمام جهان مسلمان باشند؟ (پرسش)
128. آیا هنگامی که امام مهدی ظهور می‏‌کنند تجهیزات امروزی به همین شکل باقی می‏‌مانند؟ (پرسش)
129. بعضی می‏‌گویند وقتی که امام مهدی ظهور می‌‏فرمایند خیلی از علماء به مخالفت با ایشان برمی‏‌خیزند آیا سند روایی دارد؟ (پرسش)
130. ظهور امام مهدی چه رابطه‏ای با قیامت دارد و زندگی مردم در دوران ظهور چگونه است؟ (پرسش)
131. ظرفیت کلی برای ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
132. کارگزاران دولت امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
133. باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
134. خداوند متعال چه عنایتی به جهت پیروزی امام مهدی هنگام ظهور انجام خواهد داد؟ (پرسش)
135. بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ (پرسش)
136. مطابق قواعد مدت حیات بشریت بعد از ظهور چه مقداری باید باشد؟ (پرسش)
137. چرا هنگام شنیدن نام امام مهدی بلند می‌‏شوند؟ (پرسش)
138. آیا درست است که پیرزنی امام مهدی را شهید می‌‏کند و آیا پیرزن از افراد مدینه فاضله امام است؟ (پرسش)
139. چگونه یک فرد می‏‌تواند عهده‏ دار یک تحول بسیار بزرگ گردد؟ (پرسش)
140. چه کسانی در هنگام قیام امام مهدی از قبر خود برانگیخته می‌‏شوند؟ (پرسش)
141. چه تحولاتی در زمان امام مهدی رخ می‏‌دهد؟ (پرسش)
142. چه کسانی هنگام ظهور زنده می‌‏شوند؟ (پرسش)
143. آیا ایرانیان در دوران غیبت و ظهور امام مهدی نقشی دارند؟ (پرسش)
144. امام مهدی از چه کسانی انتقام می‏‌گیرد؟ (پرسش)
145. چه نشانه‌هایی از پیامبران در امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
146. آیا میراث پیامبران نزد امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
147. وضعیت جهان در آستانه ظهور چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
148. سرنوشت حضرت عیسی در زمان ظهور امام مهدی چگونه رقم می‌خورد؟ (پرسش)
149. امام مهدی هنگام ظهور به چه زبانی صحبت می‌کنند؟ (پرسش)
150. امام مهدی هنگام ظهور چه میراثی از انبیاء را به همراه دارد؟ (پرسش)
151. اولین ملاقات امام مهدی با یاران پس از ظهور در کجاست؟ (پرسش)
152. کیفیت اعلام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
153. امام مهدی پس از ظهور چه اصلاحاتی در مکه انجام می‌دهند؟ (پرسش)
154. پس از ظهور امام مهدی چه حوادثی در کوفه اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)

منابع

1. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه
2. رسولی محلاتی، سید هاشم، تاریخ انبیاء
3. مکارم شیرازی، ناصر، قصه‌های قرآن