نور عصمت بر سیمای نبوت (کتاب)
نور عصمت بر سیمای نبوت (پاسخ شبهات قرآنی عصمت)، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی عصمت انبیا می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این کتاب جعفر انواری است و انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی انتشار آن را به عهده داشته است[۱].
| نور عصمت بر سیمای نبوت | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | [[(پاسخ شبهات قرآنی عصمت) (کتاب)|(پاسخ شبهات قرآنی عصمت)]] |
| نویسنده | جعفر انواری |
| موضوع | عصمت |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی|انتشارات انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی]][[رده:انتشارات انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ ش |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۴۴۴-۰۶۷-۷ |
| شماره ملی | ۴۶۹۹۱۹۰ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «وجوب عصمت انبیا و پاکی آنها از هر گونه آلودگی یکی از مهمترین مسائل علم کلام، و تقریبا مورد اتفاق علمای اسلام است. انبیا که مبلّغ احکام و آورنده شریعت از جانب پروردگارند. در این نوشتار پاسخ به شبهات قرآنی عصمت پرداخته شده است و ابتدا مفهوم و پیشینه و قلمرو عصمت بیان شده است. پس از آن، ادلّه اثبات عصمت پیامبران تبیین گردیده، و سپس شبهات کلی آن و همچنین شبهات مربوط به هر یک از پیامبران، جداگانه مطرح، بررسی و نقد شده است»[۱].
فهرست کتاب
- مقدمه معاونت پژوهش
- مقدمه استاد رجبی
- پیشگفتار
- فصل نخست: کلیات
- بحث نخست: مفهوم‌شناسی
- ۱. معنای لغوی عصمت
- ۲. معنای اصطلاحی و حقیقت عصمت
- بحث دوم: خاستگاه عصمت
- بحث سوم: پیشینه اعتقاد به عصمت
- پیشینه اعتقاد به عصمت در ادیان پیشین
- موارد ناسازگار با عصمت در کتاب مقدس
- عصمت در گذر تاریخ اسلام
- نمونه‌هایی در گفتار پیشوایان و یاران
- بحث چهارم: پیشینه پژوهش
- قلمرو عصمت
- ۱. گستره عصمت پیامبران، به لحاظ موارد
- ۱ – ۱. عصمت در عقیده
- ۲ – ۱. عصمت در دریافت وحی
- ۳ – ۱. عصمت در ابلاغ وحی
- ۴ – ۱. عصمت در رفتار
- ۱ – ۴ – ۱. عصمت از مطلق گناه (دیدگاه شیعه)
- ۲ – ۴ – ۱. جواز ارتکاب گناهان کوچک (دیدگاه معتزله)
- ۳ – ۴ – ۱. جواز مطلق ارتکاب گناهان (دیدگاه حشویه و کرامیه)
- ۲. گستره عصمت به لحاظ زمان
- فصل دوم: ادله اثبات عصمت پیامبران
- دسته نخست: عصمت در امر وحی
- ۱. بعثت پیامبران: اتمام حجت بر مردم
- ۲. پاسداری الهی از وحی از مصدر تا مقصد
- ۳. تحقق هدف بعثت در پرتو عصمت
- ۴. گزینش شایستگان
- ۵. همسویی ابلاغ وحی با اصل وحی
- ۶. پرهیز از بخل در امر وحی
- ۷. کیفر ندیدن حضرت: دلیل برخورداری از عصمت
- دسته دوم: عصمت در حوزه عقیده
- دسته سوم: عصمت در رفتار و گفتار
- ۱. پیروی کامل از هدایت‌یافتگان
- ۲. پیروی تام از پیامبران، هدف رسالت ایشان
- ۳. پالایش پیامبران (مخلصین)
- ۴. الگو بودن شایستگان
- ۵. نفی رهبری از ستمگر
- فصل سوم: نقد شبهات کلی درباره عصمت تمام پیامبران
- عنوان نخست: نومیدی و بدگمانی به وعده الهی
- تببین شبهه
- پاسخ‌ها
- ۱. کاربرد گمان در معنای غیر اصطلاحی
- ۲. دروغ‌گو بودن پیامبران در پندار مردم
- ۳. ناامیدی پیامبران از ایمان و رد قوم خود
- ۴. پی‌بردن پیامبران به دروغ‌گویی قوم خود
- ۵. پیدایش بی‌اختیاری این گمان در ذهن پیامبران
- ۶. گمان مؤمنان به دروغ بودن وعده پیامبران
- عنوان دوم: راهیابی القائات شیطان بر عموم پیامبران
- بررسی و نقد
- افسانه غرانیق
- پیامدهای ناگوار
- توجیهات ناکارآمد مفسران
- عنوان سوم: ستمگر بودن همه مردم روی زمین، حتی پیامبران
- تبیین شبهه
- پاسخ‌ها
- ۱. نجات بی‌گناهان، سنت الهی
- ۲. تولد نیافتن معصومان به دلیل نابودی پدرانشان
- ۳. مقصود از «الناس» تنها ستمگران
- ۴. هلاکت همه بشر به گناه اکثریت
- ۵. نوعی بودن حکم آیه: نه کلی بودن آن
- ۶. ظلم، اعم از گناه و ترک اولی
- فصل چهارم: پاسخ به شبهات عصمت پیامبران پیش از اسلام (عناوین خاص)
- ۱. حضرت آدم
- الف) فریب شیطان و خروج از بهشت
- تبیین شبهه
- پاسخ نخست: کار حضرت آدم(ع)در حد ترک اولی
- پاسخ دوم: ارشادی بودن نهی
- پاسخ سوم: نمادین بودن داستان
- پاسخ چهارم: تفاوت وسوسه شیطان در آدم(ع)با دیگر انسان‌ها
- پاسخ پنجم: آزمایشی بودن نهی در این مورد
- پاسخ ششم: لغزش در دوران پیش از نبوت حضرت
- پاسخ هفتم: انجام دادن کار در ظرف فراموشی
- بررسی موضوع نسیان حضرت آدم(ع)
- عهد فراموش شده چیست؟
- ب) شرک به خداوند، لغزشی بزرگ
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: منظور از نفس همان نوع انسان
- پاسخ دوم: شرک به معنای غفلت از خداوند
- پاسخ سوم: آیه، تمثیلی برای بیان حال مشرکان
- پاسخ چهارم: اقدام مشرکان در نسبت دادن شرک به آدم(ع)
- پاسخ پنجم: مخاطبان آیه، قبیله قریش
- پاسخ ششم: صدر آیه در مورد آیه(ع) و ذیل آن در مورد فرزندان او
- پاسخ هفتم: تمام موضوع آیه مربوط به فرزندان آدم(ع)
- پاسخ هشتم: شرک، تنها در حد نام‌گذاری فرزند
- ۲. حضرت نوح(ع)
- درخواست ناشایست
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: دلالت نداشتن آیه در کفر فرزند
- پاسخ دوم: آگاه‌سازی مردم از واقعیت
- پاسخ سوم: درخواست نوح(ع) براساس باور به ایمان فرزند
- پاسخ چهارم: نکوهش حضرت به دلیل بی‌دقتی در موضوع
- پاسخ پنجم: پرسش جضرت برای کسب آگاهی از واقعیت
- پاسخ ششم: آشناسازی حضرت با اصطلاح مخصوص کلام خداوند
- پاسخ هفتم: درخواست حضرت، ترک اولی و افضل
- پاسخ هشتم: هشدار به حضرت برای تکرار نکردن
- پاسخ نهم: فرضی بودن لغزش حضرت
- ۳. حضرت ابراهیم(ع)
- الف) پذیرش ربوبیت ستارگان آسمان
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: گفتار بر مبنای تقیه
- پاسخ دوم: ابراز این جمله براساس جدال احسن
- پاسخ سوم: قصد حضرت، رسیدن به حق الیقین در آغاز بلوغ
- پاسخ چهارم: اظهار این سخن براساس فرض
- پاسخ پنجم: سخن حضرت براساس بینش قوم
- پاسخ ششم: بیان مطلب به گونه استفهام انکاری
- پاسخ هفتم: ابراز این عقیده در دوران کودکی (عدم تمییز)
- پاسخ هشتم: بیان جمله از زبان مشرکان
- پاسخ نهم: ابراز این جمله به انگیزه مسخره کردن آنان
- ب) تظاهر به بیماری
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: نگاه به ستاری برای اطلاع از وقت بیماری
- پاسخ دوم: بهره مندی از نگاه به نجوم در (...)
- پاسخ سوم: بیماری به معنای ناآرامی روحی
- پاسخ چهارم: نگاه به ستارگان در حال اندیشیدن در کار خود
- پاسخ پنجم: ابراز این جمله بر مبنای توریه
- پاسخ ششم: نگاه به نجوم، نگاه به علم نجوم
- پاسخ هفتم: نگاه به نجوم، تفکر در قدم و حدوث نجوم و بیماری: بیماری باطنی
- پاسخ هشتم: ستاره ای خاص مرتبط با بیماری حضرت
- پاسخ نهم: نگاه به نجوم به عنوان آفریده خدا و بیماری به معنای ناخوشی
- پاسخ دهم: دروغ بودن این گفتار
- پاسخ یازدهم: واژه نجوم گویای پراکندگی گفتار آنان و سقیم، خبر از بیماری در آینده
- پاسخ دوازدهم: وجوب دروغ گویی در مواردی
- ج) دروغ در گفتار
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: الزام خصم و ابطال الوهیت بت‌ها
- پاسخ دوم: صدق جمله شرطیه وابسته به شرط آن
- پاسخ سوم: حذف شدن کلمه ای از جمله
- پاسخ چهارم: منظور از «کبیرهم» خود حضرت
- پاسخ پنجم: زشت نبودن دروغ درباره ای موارد
- پاسخ ششم: وجود بستر (...) این اقدام
- د) درخواست آمرزش، دلیل نفی عصمت
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: نگاه به ترک اولی در حد لغزش
- پاسخ دوم: خطیئه، همان دروغ‌های حضرت
- ه) آمرزش خواهی برای مشرک
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: وعده استغفار به امید ایمان آوردن او
- پاسخ دوم: عدم تناسب دو صفت دل سوز و بردبار با خطا
- ۴. حضرت یعقوب(ع)
- الف) برتری بی مورد
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: ثابت نشدن موضوع
- پاسخ دوم: برتری حضرت طبق ظاهر حال فرزندان
- پاسخ سوم: طبیعی بودن رفتار حضرت
- ب) اعزام ناروا
- پاسخ شبهه: توجه به آراستگی ظاهری فرزندان
- ج) سجده در برابر غیر خداوند
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: (...)، قبله عبادت، نه معبود
- پاسخ دوم: سجده (...) در آن زمان
- پاسخ سوم: عبادت نبودن مطلق سجده
- پاسخ چهارم: «سجده» به معنای کونش متداول
- ۵. حضرت یوسف(ع)
- الف) آهنگ گناه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: آهنگ گناه، مقید به ندیدن برهان رب
- پاسخ دوم: «هم» به معنای میل طبیعی خارج از اختیار
- پاسخ سوم: لغزش نبودن عزم بر گناه
- پاسخ چهارم: «هم» به معنای زدن و دور ساختن
- پاسخ پنجم: مقابله نکردن یوسف(ع) با زلیخا در ناسزاگویی
- تبیین، توضیح یا تفسیر برهان رب
- بررسی و نقد
- ب) متهم ساختن فرد بی گناه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: آگاه بودن بنیامین از آغاز، و رضایت دیگر برادران در پایان
- پاسخ دوم: توریه بودن این نسبت
- پاسخ سوم: ضرورت انجام دادن این کار
- پاسخ چهارم: نه بدون هماهنگی با حضرت یوسف(ع)
- پاسخ پنجم: آزمایش الهی بودن این ماجراها
- ج) علاقه به گناه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: تلازم نداشتن بهتر بودن چیزی با خوب بودن طرف دیگر
- پاسخ دوم: زندانی کردن نفس و بازداشتن آن از گناه
- د) اندوهگین کردن پدر و مادر
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه: رفتار یوسف(ع) طبق وحی و به هدف آزمودن یعقوب(ع)
- ه) فراموش کردن یاد خدا و اعتماد بر غیر او
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: سازگاری بهره بری از وسیله، با توکل بر خدا
- پاسخ دوم: توجه به غیر خدا کاری فروتر از شأن آن حضرت
- پاسخ سوم: فراموشی، مربوط به مأمور پادشاه، نه حضرت یوسف(ع)
- پاسخ چهارم: منظور از (...)، همان وسوسه شیطان
- پاسخ پنجم: مسّ شیطان و گمان: وسوسه هایش در دل قوم
- پاسخ ششم: تسلط موقت شیطان، به امر الهی و نوعی آزمایش
- ۷. حضرت موسی(ع)
- الف) لغزش فراموشی
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: لغزش نبودن این گونه فراموشی
- پاسخ دوم: نسبت فراموشی به موسی(ع) از باب تغلیب
- پاسخ سوم: لغزش نبودن فراموشی در امور غیر دینی
- پاسخ چهارم: نسیان به معنای ترک گفتن
- پاسخ پنجم: نسیان به معنای تأخیر انداختن
- ب) کشتن قبطی: کاری شیطانی و اعتراف به ظلم بودن آن
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: اشاره «هذا» به درگیری قبطی با بنی اسرائیلی
- پاسخ دوم: کارحضرت، تنها در حد ناهماهنگی با استحباب
- پاسخ سوم: اشاره آیه به کار مقتول، نه کار حضرت
- پاسخ چهارم: اقدامی عجولانه با پیامدی سخت
- ج) اعتراف: ستم
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: درخواست از بین بردن اثر سوء کار خود
- پاسخ دوم: درخواست از خداوند برای پوشاندن این کار از دشمن
- پاسخ سوم: ورود حضرت به شهر بدون حساب و اندیشه
- پاسخ چهارم: اعتراف به کوتاهی خود در پیشگاه خداوند
- پاسخ پنجم: کشتن قبطی، موجب محرومیت حضرت
- پاسخ ششم: عجولانه بودن کار حضرت
- پاسخ هفتم: انجام دادن کار بدون اذن الهی
- د) اعتراف به گمراهی
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: ضلالت در آیه به معنای گم کردن راه سلامت
- پاسخ دوم: ناآگاهی حضرت از رسالت آینده خود
- پاسخ سوم: مراد از ضلالت، همان محبت و دوستی
- پاسخ چهارم: ضلالت، همان انجام دادن کار بدون اندیشه
- پاسخ پنجم: بیان این سخن براساس توریه
- ه) ترس در مسیر اجرای رسالت
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: فرار از خطر، امری طبیعی و بی اشکال
- پاسخ دوم: ترس از انجام نشدن رسالت: امری نیکو
- پاسخ سوم: ترس، واکنش طبیعی به کار ساحران
- پاسخ چهارم: اوج حالت خداشناسی، بدون هیچ ترسی
- و) ترس و کناره‌گیری از مسئولیت
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه: تأکید بر (...) برادرش هارون
- ز) درخواست دیدن خداوند (...) از آن
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: درخواست از زبان قوم بنی اسرائیل
- پاسخ دوم: درخواست نیروی شهودی برای (...) نشانه ای از قیامت
- پاسخ سوم: شرافت دیدن حضوری
- پاسخ چهارم: ممکن بودن دیدن خدا و معقول بودن درخواست موسی(ع)
- پاسخ پنجم: ناآگاهی حضرت از محال بودن رؤیت خدا
- پاسخ ششم: رؤیت: همان دستیابی به روشن ترین مراحل علم
- بررسی دیده شدن خداوند در سرای آخرت
- ح) خرده‌گیری بر خداوند (۱)
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: انکاری بودن استفهام
- پاسخ دوم: استفهام به معنای درخواست
- پاسخ سوم: اظهار ادب به ساحت خداوند در قالب استفهام
- پاسخ چهارم: هلاکت به معنای مرگ، نه عذاب
- ط) خرده‌گیری بر خداوند (۲)
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: (...) اضلال به خدا با توجه به توحید افعالی
- پاسخ دوم: در تقریر بودن دو واژه «لا» و «آن» درآیه
- پاسخ سوم: مشخص بودن آیه به معنای دعا
- پاسخ چهارم: وجود حرف استفهام در تقدیر
- پاسخ پنجم: لام با مفاد عاقبت، نه (...)
- بررسی و نقد
- ی) خشونت با برادر و افکندن تورات
- تبیین شبهه
- دیدگاه نخست: لغزش از سوی حضرت موسی(ع)
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: دوگانگی در سلیقه
- پاسخ دوم: آینده نگری و دور اندیشی حضرت موسی(ع)
- پاسخ سوم: برخورد با حضرت هارون(ع) در ظاهر، و تنبیه قوم در واقع
- پاسخ چهارم: فرض برادر همانند خود، در واکنش طبیعی خشم
- پاسخ پنجم: کسب اطلاع از واقع، هدف از این برخورد
- پاسخ ششم: این برخورد، نتیجه تحریک غیرت دینی
- پاسخ هفتم: افکندن ### 313###، احترام به آنها و کشیدن سر برادر برای تسلی
- پاسخ هشتم: اعتراض بر هارون به دلیل اعتراض وی بر کار قوم
- دیدگاه دوم: کوتاهی از سوی حضرت هارون
- بررسی و نقد
- ۸. حضرت داود(ع)
- الف) توبه و آمرزش گناه، دلیل ارتکاب آن
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: رخ دادن ماجرا در عالم مثال
- پاسخ دوم: گفتار حضرت نوعی مجاز مجاز عرفی، نه حکم شرعی
- پاسخ سوم: واکنش حضرت به برخورد غیر عادی آنان
- پاسخ چهارم: حکم حضرت به صورت تعلیقی، نه تنجیزی
- پاسخ پنجم: ظهور فرشتگان به صورت متخاصم برای آزمایش حضرت
- پاسخ ششم: غیر رسمی بودن قضاوت
- پاسخ هفتم: شتاب در قضاوت، همان گناه صغیره
- راهیابی اسرائیلیات به داستان حضرت داود(ع)
- ب) لغزش در داوری
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- ۹. حضرت سلیمان(ع)
- الف) غفلت از یاد خداوند
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: رژة اسبان به منظور آمادگی برای جهاد و قضا شدن نماز در حد ترک اولی
- پاسخ دوم: لغزش نبودن امر به بازگشت اسب‌ها
- پاسخ سوم: دوست داشتن اسبان به امر الهی
- پاسخ چهارم: غفلت از یاد خدا در توجه به اسب‌ها، لغزشی برای خود
- ب) آزمایش حضرت سلیمان(ع) و درخواست آمرزش
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: کار خدا، درس توکل به حضرت و توبه حضرت براساس مقصر دیدن خود
- پاسخ دوم: احساس تنهایی و تأثیر آن برجسم حضرت و درخواست بازگشت سلامت
- پاسخ سوم: انابه ایمان و بازیابی سلامت و توبه از ترک اولی
- پاسخ چهارم: افکندن (...) برتخت، نتیجه نگفتن ان شاء الله
- پاسخ پنجم: مرگ فرزند در آسمان و افکندن جسدش در کرسی حضرت
- پاسخ ششم: سپردن فرزند به ابر و یافتن جسد وی در تخت خود
- ج) درخواست حکومتی ویژه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: درخواست ملکی ویژه، بدون محرومیت دیگران
- پاسخ دوم: درخواست به اذن الهی و در مسیر صلاح دین
- پاسخ سوم: درخواست این ملک به عنوان معجزه حضرت
- پاسخ چهارم: درخواست ملک ویژه، یعنی نفی آن ازغیر معصوم
- پاسخ پنجم: درخواست ملک ویژه برای خدمت به دیگران
- پاسخ ششم: ملک ویژه به معنای ظهور آن به دست حضرت
- پاسخ هفتم: ویژه، به معنای اعطا نشدن آن به سلاطین جور
- الف) خشم نابجا
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: ترک مردم، با یأس از هدایت آنان در حد ترک اولی
- پاسخ دوم: پیدایش این لغزش به دلیل واگذاری حضرت به خود
- پاسخ سوم: تمثیل بودن جریان
- پاسخ چهارم: خروج حضرت به گونة فرار بنده از مولا
- پاسخ پنجم: گمان حضرت بر لازم نبودن اذن الهی در خروج
- پاسخ ششم: رسیدن عذاب، و ترس حضرت از اتهام کذب
- ب) گمان بی مورد
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: گمان به تنگ نگرفتن از سوی خداوند
- پاسخ دوم: گمان به عدم اعمال قدرت از سوی خداوند
- پاسخ سوم: وقوع این گمان پیش از بعثت
- ج) اعتراف به ستم
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: ستم در حد ترک اولی
- پاسخ دوم: کاری ستم نما با واکنش تطهیر الهی
- پاسخ سوم: اعتراف به ستم، کرنش در درگاه الهی
- باور نداشتن وعده الهی
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: درخواست نشانه برای رسیدن به اطمینان
- پاسخ دوم: نشانه برای آگاهی از زمان حمل
- پاسخ سوم: درخواست نشانه برای استدلال بر بارداری همسر
- پاسخ چهارم: درخواست نشانه برای اطمینان از صدور امر از جانب خدا
- پاسخ پنجم: درخواست دستور برای آمادگی فرزند آوری
- پاسخ ششم: درخواست تعلیم عمل شایسته در برابر این نعمت
- ۱۲. حضرت عیسی(ع)
- ادعای الوهیت
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: نکوهش خدا بر پرستشگان حضرت عیسی و مریم(س)
- پاسخ دوم: آگاه‌سازی حضرت عیسی(ع) به داشتن (...)
- پاسخ سوم: مردود‌سازی ادعای معتقدات به الوهیت (...)
- فصل پنجم: بررسی آیات موهم نفی عصمت پیامبر اسلام(ص)
- الف) فقدان ایمان
- تبیین شبهه
- پاسخ‌ها
- پاسخ نخست: آگاه نبودن حضرت به تفضیل معارف و احکام، پیش از بعثت
- پاسخ دوم: آگاه نبودن به کتاب پیش از بعثت و آگاه نبودن به ایمان پیش از بلوغ
- پاسخ سوم: ناآگاهی از عمل پیش از بعثت، ملازم با نداشتن ایمان
- ب) گمراهی از مسیر حق
- تبیین شبهه
- پاسخ به شبهه
- پاسخ نخست: ضلالت، همان نیاز ذاتی به هدایت
- پاسخ دوم: ضلالت، یعنی آگاهی نداشتن از بعثت خود
- پاسخ سوم: ضلالت، همان گم شدن در کودکی
- پاسخ چهارم: ضلالت، یعنی حب ابوطالب
- پاسخ پنجم: ضلالت، همان نگرانی از قطع وحی
- پاسخ ششم: ضلالت، همان گمراه بودن قوم
- پاسخ هفتم: ضلالت، همان گمراهی حضرت در پندار قوم
- ج) شرک
- اول: شرک در عبادت
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: فرضی بودن قضیه
- پاسخ دوم: دیگران مخاطبان واقعی
- دوم: شرک در ولایت
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- ۲. عصمت در دریافت وحی
- الف) افترا در مورد وحی
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: صیانت از لغزش یا حفظ الهی
- پاسخ دوم: رعایت حال برخی مسلمانان
- پاسخ سوم: مماشات با مشرکان
- ب) شک در وحی
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: سازگاری این خطاب با یقین
- پاسخ دوم: اصل خطاب آیه به دیگران
- پاسخ سوم: ظاهر خطاب به حضرت، امام مقصود آن، دیگران
- پاسخ چهارم: شبهه‌زدایی
- پاسخ پنجم: بستن راه شک
- پاسخ ششم: نفی شرک از حضرت (وجه‌زدایی)
- ج) شتاب زدگی در دریافت وحی
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: نهی از بازگو کردن وحی پیش از پایان آن
- پاسخ دوم: نهی از قرائت پیش از روش شدن معنا
- پاسخ سوم: نهی از طلب نزول قرآن
- الف) وانهادن وحی (۱)
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: ترک وحی به دلیل انکار کافران
- پاسخ دوم: علم الهی به بی تقصیر بودن پیامبر در ادای وحی
- ب) وانهادن وحی (۲)
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: ترس بر دین
- پاسخ دوم: اهمیت مورد وحی
- الف) آمرزش گناه، دلیل بر ارتکاب آن
- مفهوم‌شناسی
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: گناه به معنای غیر اصطلاحی
- پاسخ دوم: گناه قوم پیامبر(ص) در مورد آن حضرت
- پاسخ سوم: آمرزش گناه به معنای متداول
- پاسخ چهارم: آمرزش به معنای محبت
- پاسخ پنجم: فتح، همان گشایش قلب پیامبر(ص)
- پاسخ ششم: «ذنب» به معنای ترک اولی
- پاسخ هفتم: گناه گذشته، همان گناه آدم(ع) و گناه آینده، همان گناه است
- پاسخ هشتم: مغفرت، همان آمرزش است
- پاسخ نهم: گناه گذشتة حضرت در جنگ بدر، و گناه آینده، در حنین
- پاسخ دهم: بشارت به آمرزش گناهان
- ب) طلب آمرزش گناه، دلیل بر ارتکاب آن
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: غفلت قلبی، گناه معصومان(ع)
- پاسخ دوم: مقصود، همان گناه دیگران
- پاسخ سوم: استغفار، همان طلب صیانت از گناه
- پاسخ چهارم: استغفار در راستای ترقی مقام
- پاسخ پنجم: استغفار، دستوری تعبدی
- ج) پذیرش توبه از سوی خداوند، دلیل بر ارتکاب گناه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: تشفی خاطر دیگران
- پاسخ دوم: تلازم نداشتن توبه با گناه
- پاسخ سوم: توبه از ترک اولی
- پاسخ چهارم: توبه به معنای رجوع الهی (ترفیع درجه)
- پاسخ پنجم: آغاز سخن با حضرت
- د) عفو الهی، گویای ارتکاب گناه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: پرده برداری از دروغ منافقان
- پاسخ دوم: اجازه دادن، نوعی ترک اولی
- پاسخ سوم: پذیرش اذن حضرت از سوی خداوند
- ه) طرد پارسایان تهی دست
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: ناسازگاری طرد مؤمنان با اخلاق حضرت
- پاسخ دوم: مفاد آیه، مردود‌سازی درخواست مشرکان
- پاسخ سوم: مقصود آیه، قطع طمع مشرکان
- پاسخ چهارم: تمایل حضرت به انجام دادن آن، و ترک آن به دلیل نهی الهی
- و) اشتباه داوری
- تبیین واژة «خصیم»
- شأن نزول آیه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: استغفار یعنی درخواست مهار نفس
- پاسخ دوم: تلازم نداشتن نهی با ارتکاب عمل
- پاسخ سوم: آموزش ادب قضاوت
- پاسخ چهارم: نهی در مقام پیشگیری از خلاف
- ز) سوء پیشینه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: سنگینی بار رسالت
- پاسخ دوم: وزر به معنای گناه
- پاسخ سوم: ملالغه بودن تعبیر
- پاسخ چهارم: برداشتن سنگینی گناه صغیر
- پاسخ پنجم: سنگینی غم امت
- پاسخ ششم: سنگینی کفر امت پیش از رسالت
- پاسخ هفتم: لغزش‌های حضرت پیش از رسالت
- پاسخ هشتم: برداشتن تکلیف فوق طاقت
- پاسخ نهم: تخفیف زحمات نبوت
- پاسخ دهم: برداشتن غفلت درباره احکام
- پاسخ یازدهم: پاک‌سازی قلب حضرت
- ح) برخورد نامناسب
- تبیین شبهه
- شأن نزول
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: (...) شخصی غیر از حضرت
- پاسخ دوم: شایستگی (...) پیامبر(ص) دراین مورد
- پاسخ سوم: سازگاری این سرزنش با مقام شامخ پیامبر(ص)
- پاسخ چهارم: مفاد آیه، ضرورت بی اعتقاذی به کافر
- ط) دگرگون‌سازی احکام الهی
- شأن نزول (پیامبر اکرم(ص) چه چیزی رابرخود حرام کرد)
- الف) تحریم عسل برخود
- ب) تحریم خلوت با ماریه
- پاسخ نخست: همسران حضرت، مورد سرزنش خداوند
- پاسخ دوم: تحریم حلال، ترک اولی
- پاسخ سوم: نکوهشی الهی به دلیل سختی کار
- پاسخ چهارم: سرزنش درامور شخصی حضرت با آثار مفید
- پاسخ پنجم: مدح عطوفت حضرت در قالب سرزنش
- پاسخ ششم: مقصود از تحریم، خودداری شخصی، نه حرام الهی
- شأن نزول
- ی) وانهادن اجرای احکام از ترس مردم
- تبیین شبهه
- روایات در بوتة نقد
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: بیم حضرت در راستای رسالت
- پاسخ دوم: مطرح نبودن مأموریت الهی در آیه
- پاسخ سوم: سرزنش حضرت به دلیل ترک اولی
- پاسخ چهارم: تمایل قلبی حضرت به طلاق
- پاسخ پنجم: آیینی بودن پیدایش این عشق در قلب حضرت
- ک) وسوسة شیطان زمینة ارتکاب گناه
- تبیین شبهه
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: تلازم نداشتن شرط با نحقق مشروط
- پاسخ دوم: مخاطب واقعی، امت
- پاسخ سوم: منظور از وسوسه، همان چیرگی خصم بر انسان
- پاسخ چهارم: لزوم پناه بردن به خداوند در برابر وسوسة شیطان
- پاسخ پنجم: نفوذ شیطان در پیامبر، در حد ترک اولی
- ل) نهی از تبذیر (ریخت و پاش)، دلیل ارتکاب آن
- م) نهی از افراط و تفریط در بخشش
- ن) نهی از پیروی جاهلانه
- س) نهی از تکبر
- ع) گرفتن اسیر پیش از پیروزی کامل
- مفهوم «ثخن»
- ف) فراموش کردن تکلیف الهی
- تأثیر گذاری شیطان بر پیامبر اکرم(ص)
- پاسخ شبهه
- پاسخ نخست: مخاطب اصلی، امت
- توهم مخاطب بودن پیامبر(ص)
- پاسخ دوم: مفاد آیه، زشتی آن مجالس
- پاسخ سوم: تلازم نداشتن شرط با تحقق مشروط
- منابع
- نمایه‌ها
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین جعفر انواری (متولد ۱۳۳۶ ش، قم)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: حسین وحید خراسانی، ناصر مکارم شیرازی و عبدالله جوادی آملی پیگیری کرد. عضو هیئت علمی مؤسسه علمی پژوهشی امام خمینی، محقق مؤسسه تحقیقاتی اسرا از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی به تدریس در دانشگاه‌ها نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «انسان راه و راهنماشناسی»، «نفوذناپذیری وحی»، «امام هادی (ع)» و «سیمای صلح امام حسن (ع)» برخی از این آثار است.[۲]
پانویس
دریافت متن
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.