خطبه امام سجاد در شام
مقدمه
از امام علی بن الحسین(ع)، غیر از صحیفه سجادیه، آثار ارزشمند دیگری در میراث مکتوب شیعه وجود دارد. این آثار در قالب دعا و مناجات و همچنین روایات کوتاه و بلند، گنجینه‌ای گران‌بها و منبعی غنی در شناخت معارف دینی به شمار می‌رود. رساله حقوق، دعای ابوحمزه ثمالی، مناجات خمس عشر، زیارت امین‌الله و خطبه امام سجاد در شام از جمله این معارف ارجمند است[۱].
خطبه امام سجاد در شام
وقتی کاروان اسرای کربلا وارد شام شد اهل‌بیت را به زندان بردند. یزید، امام زین‌العابدین(ع) را به مسجد فرا خواند و خطیبی را طلبیده و به بالای منبر فرستاد. آن خطیب به امیرالمؤمنین(ع) و امام حسین(ع) بسیار ناسزا گفت و در مقابل، معاویه و یزید را مدح بسیار کرد. امام سجاد(ع) ندا کرد و فرمود: "ای خطیب! برای خشنودی مخلوق خدا را به خشم آوردی؛ جای خود را در جهنم مهیا بدان". پس از آن حضرت از یزید رخصت طلبید که بالای منبر برود و مطالبی بیان کند که موجب خشنودی خداوند و اجر حاضران گردد. با اصرار حاضران یزید اجازه داد و امام شروع به سخنرانی کرد.
آن حضرت پس از حمد و ثنای الهی و درود و صلوات بر پیامبر(ص) و اهل بیت او(ع) خطبه‌ای در نهایت فصاحت و بلاغت ادا کرد که باعث سرازیر شدن اشک از چشم‌های حاضران می‌شد[۲].
در واقع این سخنرانی در آن فضای تاریک، جرقه روشنگری در مورد قیام امام حسین(ع) و پرده‌برداری از ماهیت زشت حکومت اموی بود. به گواهی تاریخ پس از سخنان امام یکی از دانشمندان یهود که در مجلس حاضر بود در مورد امام سجاد(ع) پرسش کرد و یزید او را معرفی نمود. پس از آنکه معلوم شد جوان سخنران نوه پیامبر اسلام است، آن عالم یهودی به شدت بر یزید اعتراض کرد تا جایی که یزید دستور داد او را با توهین و ضرب و شتم از مجلس بیرون کنند[۳].
در این سخنرانی حضرت به معرفی پدران گرامی‌اش و ذکر فضایل آنها می‌پردازد تا جایی که یزید از شورش مردم به هراس می‌افتد و به مؤذن خویش دستور می‌دهد که با گفتن اذان کلام امام را قطع کند[۴].
خطبه امام این‌گونه آغاز می‌شود: "ای مردم خداوند به ما شش خصلت عطا فرموده و ما را به هفت ویژگی بر دیگران فضیلت بخشیده است. به ما علم، بردباری، سخاوت، فصاحت، شجاعت و محبت در قلوب مؤمنین را ارزانی داشت. اوست که ما را بر دیگران برتری داد، به اینکه پیامبر بزرگ اسلام محمد(ص) و صدّیق (امام علی(ع) و طیّار (جعفر طیار برادر امیرالمؤمنین(ع) و شیر خدا و شیر رسولش (حمزه) و دو سبط این امت (امام حسن و حسین(ع) از ما هستند"[۵].[۶]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ خالقیان، فضل‌الله، مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۲۶.
- ↑ جلاء‌العیون، ص۷۳۹؛ منتهی‌الآمال، ص۷۷۴.
- ↑ جلاء‌العیون، ص۷۴۱ و ۷۴۲.
- ↑ جلاء‌العیون، ص۷۳۹-۷۴۱.
- ↑ جلاء‌العیون، ص۷۴۰.
- ↑ خالقیان، فضل‌الله، مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۳۰.