صفحهٔ اصلی

به نسخهٔ آزمایشی دانشنامهٔ امامت و ولایت (امامت‌پدیا) خوش‌ آمدید

این دانشنامه وابسته به مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت و زیر نظر حضرت آیت الله محسن اراکی است.

با ۴۷٬۴۶۱ نوشتار به زبان فارسی

مدخل برگزیده

حضرت فاطمه معصومه (س) پس از امام رضا (ع)، دومین شخصیت خاندان موسی بن جعفر (ع) به شمار می‌آید و به القاب والایی چون معصومه، کریمه اهل بیت و اخت الرضا (ع)، خوانده شده است. شخصیت معنوی و ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س) به اندازه‌ای است که زیارت وی از سوی امام معصوم (ع) ترغیب شده است. امام رضا (ع) در جواب سعد بن سعد فرمود: «مَنْ زَارَهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ» (هر کس او را زیارت کند، ثوابش بهشت خواهد بود.). همچنین امام جواد (ع) می‌فرمایند: «مَنْ زَارَ عَمَّتِي بِقُمَ فَلَهُ الْجَنَّةُ» (هر که عمه‌ام را در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست.).

بعد از اینکه امام رضا (ع) توسط مامون عباسی به مرو فراخوانده شد، حضرت معصومه (س) در سال ۲۰۱ هجری به شوق دیدار برادر از مدینه حرکت کردد. کاروان حامل حضرت معصومه (س)، از مدینه به راه افتاد و شهرها و روستاهای زیادی را پشت سر نهاد و سرانجام به شهر «ساوه» رسید. مأموران حکومتی زمانی که از وجود این کاروان مطلع شدند، به کاروان حمله کردند. بین جنگاوران کاروان و مأموران عباسی جنگ درگرفت که در درگیری، عده‌ای از علویان و همراهان حضرت به شهادت رسیدند. حضرت معصومه (س) در غم از دست دادن عزیزانش، بسیار اندوهگین شدند و همین امر ایشان را بیمار کرد. زنی ملعونه از اهالی ساوه که به ظاهر خود را محبّ اهل بیت (ع) معرفی کرده بود، به جهت التیام بخشیدن به حضرت معصومه (س) غذایی آلوده به سمّ را برای حضرت می‌آورد و ایشان با خوردن آن غذا مسموم می‌گردد و بیماریشان عود می‌کند. حضرت چون از موقعیت این شهر و شهر قم آگاهی یافتند، دستور دادند به قم برویم که آنجا پایگاه شیعیان است.

چون خبر ورود ایشان به مردم قم رسید، بزرگان قبیله اشعری به همراه دیگر مردم به استقبال کاروان حامل حضرت معصومه (س) رفتند. حضرت معصومه (س)، در مدتی که در شهر مقدس قم به سر می‌بردند، در حزن و اندوه از دست دادن عزیزانش بسیار نالان و اندوهگین بودند. و پس از ۱۶ یا ۱۷ روز آن بانوی ارجمند، بر اثر جراحات وارده و خوردن غذای زهر آلود، به شهادت رسیدند و مردم قم را سوگوار نمود.

از آنجا که از حضرت و شهر قم ستایش فراوان شده است، این شهر موقعیت ویژه‌ای یافت و در کنار بارگاه او حوزه علمیه قم شکل گرفت. امروز قم که مدفن اوست، یکی از مقدس‌ترین شهرهاست که در نشر علوم اهل بیت، نقش بسزایی دارد و سالانه میلیون‌ها نفر به زیارت قبر مطهرش می‌آیند.

ادامه

پرسش برگزیده

آثار تربیتی انتظار چیست؟

برخی از ویژگی‌های منتظران واقعی به اختصار چنین است:

ویژگی‌های فکری و اعتقادی (علمی و معرفتی): فکر، زیربنای اعمال و رفتار انسان است و باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ می‌‌کند. در جریان انتظار انسان با قرار گرفتن تحت تربیت حضرت ولی عصر(ع) و طهارت فکری و عقلی رشد می‌کند. آنچه قیام و انقلاب جهانی امام زمان(ع) را از دیگر انقلاب‌ها متمایز و ممتاز می‌سازد، دگرگونی‌های اعتقادی و باور انسان‌هاست که در پرتو تلاش‌های او و یارانش پدید خواهد آمد. برخی از ویژگی‌های فکری و اعتقادی اصحاب امام مهدی(ع) عبارت‌اند از: بینش عمیق نسبت به خداوند؛ شناخت و اعتقاد به امام زمان و بصیرت و آگاهی.
ویژگی‌های روحی و روانی (معنوی و عرفانی): برای درک زمان ظهور حضرت مهدی(ع)، اساسی‌ترین ویژگی در بخش رفتار، ایجاد آمادگی روحی و روانی در خود است. از جمله ویژگی‌های روحی و روانی اصحاب امام مهدی(ع) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: قدرت والای روحی و عشق به خداوند و امام زمان(ع).
ویژگی‌های اخلاقی و تربیتی: از ویژگی‌های اصلی اصحاب حکومت مهدوی، تهذیب نفس و آراستگی به مکارم اخلاق است. انتظار در بین جامعۀ منتظر؛ فرهنگی ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند جامعۀ اسلامی را در راه پیشرفت و تکامل جلو ببرد. چند نمونه از ویژگی‌های اخلاقی و تربیتی ایشان عبارت است از: اهل عبادت و پارسایی و صلابت؛ ولایت‌پذیری و فرمانبرداری کامل از امام؛ نصرت دین خدا و ترویج احکام الهی: زهد و ساده‌زیستی؛ اخلاق محوری؛ صبر و بردباری و اخلاص و انگیزه الهی.
ویژگی‌های سیاسی: انسان‌ها خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در جهان حاکم سازد، ظلم، اختناق، استکبار و استبعاد را نفی کند. بدون شک با توجه به جهانی ‌بودن حکومت حضرت مهدی(ع)، نیازمند بازشناسی و بازنمایی ابعاد سیاسی حکومت جهانی آن حضرت به جهانیان هستیم. برخی از ویژگی‌های سیاسی اصحاب امام مهدی(ع) عبارت است از: فروتنی در برابر مؤمنان و گردن‌فرازی در مقابل کافران؛ اقتدار و استقامت؛ اتحاد و همدلی؛ دارای نظم و انضباط تشکیلاتی و دارای روحیۀ اصلاح‌گری در جامعه.
ویژگی‌های اقتصادی: حراست از فرهنگ دینی و زنده نگه داشتن اندیشۀ اسلامی از وظایف منتظران است و بدون تردید تبلیغ این فرهنگ پویا بدون پشتوانۀ مالی و اقتصادی امکان‌پذیر نیست و به همین جهت منتظران باید با سعی و تلاش در عرصه‌های مختلف این آمادگی مالی و اقتصادی برای ظهور را فراهم کنند.
ویژگی‌های نظامی و انتظامی: انسان منتظرِ یک قیام بزرگ و یک درگیری عظیم جهانی، باید آمادگی برای آن داشته باشد. ویژگی‌های نظامی اصحاب امام مهدی(ع) به این شرح است: سپاهیان جوان؛ جان نثاری و شهادت‌طلبی؛ شجاعت و دلیری و نیرومند و قوی.

ادامه

اثر برگزیده

رضانامه، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شرح حال مختصری از زندگانی امام رضا (ع) و گروهی از فرزندان ایشان می‌پردازد. این کتاب اثر حسین محمدی است و انتشارات مشهور نشر آن را به عهده داشته‌‌ است.

در معرفی این کتاب آمده است: «در این مجموعه سعی شده تا شرح حال مختصری از زندگانی امام رضا (ع) و گروهی از فرزندان ایشان درج گردد. همچنین مواردی همچون ادوار زندگانی و سیره عملی ایشان، آشنایی با یاران، خدمتکاران و راویان حدیث امام رضا (ع)، مسیر هجرت امام از مدینه تا مروری بر آثار و یادگارهای بر جای مانده از ایشان، تاریخچه کامل بارگاه مطهر ایشان و موارد ارزشمندی از این دست در این کتاب گردآوری شده است».

ادامه

مدخل‌های تازه

مدخل‌های پیشنهادی

درختوارهٔ رده‌های دانشنامه

تصویر برگزیده

حرم حضرت معصومه(س)