آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور در معارف مهدویت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

زمینه‌های ظهور

انقلاب جهانی امام مهدی (ع) همچون دیگر انقلاب‏‌ها، بدون مقدمه و زمینه‌سازی رخ نخواهد داد[۱]. برای آماده‌سازی زمینه‌های ظهور به برنامه‌ای منظم نیاز است که در آن اهداف، مسیر حرکت و راهبردها، سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها مشخص شده باشد[۲]، به همین خاطر برای فراهم آوردن زمینه‌های ظهور حضرت می‌توان موارد متعددی را ذکر کرد:[۳]

تحول جامعه بشری

تحول جامعۀ بشری: ایجاد آگاهی و آمادگی جامعۀ بشری برای حق و حقیقت و مخالفت جدی با ظلم و جور یکی از زمینه‌های مهم برای ظهور آن حضرت است. زیرا یکی از علل غیبت امام عصر (ع)، عدم آمادگی مردم برای پذیرش حق و حقیقت بوده است، چرا که بر اثر جهل مردم و ظلم حکام زمان، همۀ ائمۀ قبلی یکی پس از دیگری به شهادت رسیدند و این مهم بر عهدۀ همۀ مسلمانان و شیعیان است[۴]. و باید با استفاده از علم و اندیشه و به کار انداختن آن، در برخوردها و روش‌های منطقی با یکدیگر، حقانیت اسلام و جاذبۀ قرآن[۵] را به گوش جهانیان برسانند و آنها را با زیبایی‌های مکتب اهل بیت پیامبر (ع) که هماهنگ با فطرت انسانی است، آشنا سازند[۶].

انقلاب و تحول روحی افراد

انقلاب و تحول روحی افراد: تغییر و تحول روحی و خودسازی و تهذیب، نقش مهمی در ایجاد انقلاب بزرگ و به پیروزی رساندن آن دارد و با تحولات بیشتر در روحیۀ انسان‌ها و ساخته شدن نیروهای با صلابت می‌توان اذعان داشت یکی دیگر از زمینه‌ها فراهم آمده است[۷]. در اجرای راهبرد آماده‌سازی، همه مردم باید خود را به اهداف نظام ارزشی دینی متعهد بدانند. اگر مردم راهبرد آماده‌سازی را درک نکنند و به آن اطمینان نداشته باشند و خود را متعهد ندانند، تلاش‌هایی که در این زمینه صورت می‌گیرد، با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شود و با موفقیت اجرا نخواهد شد؛ در نتیجه لازم است مردم معتقد به امام زمان (ع)، زمینه را برای ظهور آن حضرت فراهم کنند[۸].

شناساندن حضرت ولی عصر (ع) به عنوان مصلح و رهبر

شناساندن حضرت ولی عصر (ع) به عنوان مصلح و رهبر: مسئلۀ شناخت امام زمان (ع) از مسائل ارزشمند است که به تعبیر روایات، «اگر کسی امام زمان خویش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است[۹]». و شناخت بقیة الله بدین جهت است که اگر او را نشناسیم، نه تنها عمل ما باطل است، بلکه منحرف و گمراه خواهیم شد. امام کاظم (ع) می‌فرماید:[۱۰] «امام، حجت بندگان است، هرکس او را رها کند، گمراه می‌شود و هرکس با او باشد، نجات می‌یابد و رستگار می‌شود».[۱۱] مسئلۀ دیگری که پس از شناخت و معرفت به امام عصر (ع)، به آن نیازمندیم، اهداف آن حضرت از قیام جهانی است، چرا که حکومت ایشان، حکومت جهانی و الهی است، امام می‌آید تا اهداف پیاده نشدۀ تمام انبیای الهی را به انجام برساند. امام می‌آید تا عالی‌ترین مظاهر یک حکومت مترقی را به نمایش بگذارد. امام می‌آید تا بشر را به کمال واقعی خود برساند[۱۲].

برپایی قیام‌ها و انقلاب‌های ظلم‌‌‌ستیز و عدالت‌‌‌خواهانه با رهبری شایسته

برپایی قیام‌ها و انقلاب‌های ظلم‌‌‌ستیز و عدالت‌‌‌خواهانه با رهبری شایسته: از اموری که باعث تسریع در انقلاب جهانی حضرت مهدی (ع) شده و موجب بیداری و آگاهی جامعۀ جهانی و در نتیجه فراهم آمدن زمینۀ ظهور می‌گردد، قیام‌ها و انقلاب‌های اسلامی و بیدارگرایانه‌ای است[۱۳] که در آستانۀ ظهور رخ می‌‌دهد. بر اساس آنچه در بعضی از روایات آمده، زمینه را برای حرکت جهانی حضرت مهدی (ع)‏ آماده می‏‌کند. پیامبر اکرم (ص) می‌‏فرماید:[۱۴] «گروهی از ناحیه مشرق، قد برمی‌‏افرازند و زمینۀ حکومت مهدی (ع) را فراهم می‌‏سازند». از طرفی دیگر ولایت یعنی حکومت و سرپرستی دین و دنیای مردم که مسؤولیت بزرگی است و تنها افراد شایسته و کامل می‌توانند عهده‌دار آن گردند. همان‌گونه که در صدر اسلام رهنمودهای رهبر شایسته نقش اساسی در پیشبرد داشت، امروز نیز در راه انتظار حضرت مهدی (ع) و زمینه‌سازی برای حکومت جهانی آن حضرت حتما باید این خط، حفظ گردد، تا مسلمانان در نظم و انسجام خاص تحت رهنمودهای‌ رهبر شایسته که امروز از آن به ولایت فقیه تعبیر می‌شود، راه زمینه‌سازی صحیح را دریابند و با پشت‌گرمی معنوی خاصی آن را دنبال کنند و به عبارت روشن‌تر، نائب و معاون به حق حضرت مهدی (ع) مسلما به راه مهدی (ع) نزدیک‌تر و آگاه‌تر است، و رهنمودها و سرپرستی او می‌تواند نزدیک‌ترین و حساب‌شده‌ترین شیوه برای رسیدن به حکومت مولی امام زمان (ع) باشد[۱۵]. در زمان ما نیز، با استناد به ویژگی‏‌هایی که در روایات آمده، انقلاب اسلامی ایران را می‌‌توان همان دولتی دانست که زمینه را برای ظهور و قیام مهدی (ع) آماده می‌‏کند و ـ ان شاء اللّه ـ تا ظهور آن حضرت ادامه می‌‏یابد[۱۶].

مبارزه با انحرافات و کجروی‌ها

مبارزه با انحرافات و کجروی‌ها: یکی از حکمت‌های غیبت امام (ع) وجود گناهانی است که در جامعه دامن زده می‌شود و مبارزه با گناهان، زمینه سازی برای ظهور امام عصر (ع) است؛ چرا که یکی از اهداف بسیار مهم امام، مبارزه با انحرافات و کجروی‌ها و نابودی مفاسد است. امام می‌آید تا به ظلم و ستم پایان داده و عدل و داد را روی زمین بگستراند. پیامبر اکرم (ص) فرمودند:[۱۷] ««یَمْلَأُ اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا»» بنابراین، اگر بخواهیم زمینه ظهور را فراهم کرده باشیم، باید به کمک امام شتافته و در این کار، با او همگام شویم[۱۸].

توجه به طبقه مستضعف‌

توجه به طبقه مستضعف‌: معمولا انقلاب‌ها بر دوش مستضعفین به پیش می‌رود، چرا که مستکبران و سرمایه‌داران از وضع موجود خود راضی‌اند و مخالف انقلاب بر مبنای تعالیم الهی و یا طرفداری از مستضعفان خواهند بود لذا توجه به مستضعفان و تأمین نیازهای آنها، و برقراری عدالت اجتماعی و جلوگیری شدید از استعمار و استثمار و استحمار، یکی از عوامل زمینه‌سازی برای حکومت امید مستضعفان جهان حضرت مهدی (ع) خواهد بود[۱۹].

اتحاد و انسجام مسلمانان و تعاون و همکاری آنان

اتحاد و انسجام مسلمانان و تعاون و همکاری آنان: بدون شک اتحاد، نقش اعجازآمیزی در پیشبرد اهداف دارد، جمعیت و اتحاد، قدرت را چندین برابر می‌کند و از سویی، برادری اسلامی و رسیدگی به دردهای اجتماعی و تأسیس واحدهای وسیع و پردامنه در این زمینه نیز در نوع خود برای انسجام و پیوند و به‌هم‌پیوستگی هرچه بیشتر، زمینه‌ساز آیندۀ درخشان است. پیامبر اکرم (ص) فرمود: «افراد با ایمان نسبت به یکدیگر، همانند اجزای یک ساختمان هستند که هر جزئی از آن، جزء دیگر را محکم نگه می‌دارد».[۲۰] به همین خاطر باید مسلمانان از هرگونه اختلاف فرعی و موسمی پرهیز کنند و در برابر دشمنان مشترک، با اتحاد و وحدت و هماهنگی خود بایستند، تا بتوانند راه را برای ظهور مصلح کل جهانی هموار سازند[۲۱].

انتظار فرج سازنده

انتظار فرج[۲۲] سازنده[۲۳]: یکی از مهمترین موارد زمینه سازی ظهور امام زمان)(ع)) انتظار فرج است، انتظاری که پیامبر (ص) و معصومین (ع) ما را به آن دعوت کرده‌اند، انتظاری که در روایات، از آن، به عنوان برترین اعمال و بهترین عبادت مؤمنان شمرده شده است، انتظاری که به قول امام صادق (ع):[۲۴] «اگر شخصی درحال انتظار بمیرد، شهید خواهد بود، اگرچه در رختخواب هم مرده باشد»[۲۵]. انتظار ریشه و اساس خودسازی افراد و ساختن جامعه است. تا امید و انتظار و در نتیجه صبر و تحمل مشکلات نباشد، انسان قادر به خودسازی و دیگرسازی نیست[۲۶].

دستورالعمل بزرگان برای زمان غیبت

بزرگان ما بر اساس روایات و احادیث و سفارش پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) وظایفی را برای مردم در حال غیبت کبری بیان کرده‌اند، که هر یک از آنها، خود زمینه ساز ظهور مهدی موعود (ع) خواهد بود که عبارت‌اند از:

  1. تلاش برای حاکمیت قرآن و اسلام: امتحان شیعیان در زمان غیبت تلاش برای حاکمیت اسلام است[۲۷].
  2. نفس خود را اصلاح و خود را آماده پذیرش حکومت جهانی امام نمایند.
  3. برای ظهور حضرت، زمینه‌سازی و سعی کنیم مردم را اصلاح نماییم با امر به معروف و نهی از منکر تا شرایط فراهم شود و به دست توانای آن حضرت، موانع برطرف و شرایط اساسی، برای حکومت عدل جهانی ایجاد شود[۲۸].
  4. مهموم بودن برای آن جناب در ایام غیبت.
  5. دعا کردن برای حفظ وجود مبارک امام عصر (ع) از شر شیاطین انس و جن و طلب تعجیل فرج و نصرت و ظفر و غلبه او بر کفار و ملحدین و منافقین.
  6. صدقه دادن در حد توان، برای حفظ وجود مبارک امام زمان (ع).
  7. به جا آوردن حج به نیابت از امام عصر (ع) چنانکه در گذشته میان شیعه مرسوم بوده است.
  8. برخاستن از برای تعظیم شنیدن نام مبارک آن حضرت، به ویژه نام مبارک قائم (ع).
  9. تضرع و درخواست از خداوند، برای حفظ دین و ایمان از دستبرد شیاطین و رهایی از شبهات[۲۹].
  10. استمداد و استعانت و استغاثه به آن جناب، در هنگام سختی‌ها و گرفتاری‌ها و بیماری‌ها و شبهات و فتنه ها[۳۰].

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

  1. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۲۴۹.
  2. ر.ک: ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص ۸۱.
  3. ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۸۶ ـ ۹۱.
  4. ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۸۶ ـ ۹۱.
  5. ر.ک: محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۱۰۷ ـ ۱۱۷.
  6. ر.ک: محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۱۰۷-۱۱۷؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۸۶-۹۱.
  7. ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۸۶-۹۱.
  8. ر.ک: ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص ۸۱.
  9. برقی، احمد، المحاسن، ص ۱۵۵.شیخ صدوق، محمد، کمال الدین ج ۲، ص ۴۱۲: «"مَنْ مَاتَ وَ هُوَ لَا يَعْرِفُ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّة"»
  10. ر.ک: کورانی، علی، معجم احادیث الامام المهدی، ج ۴، ص ۱۴۸: «"وَ هُوَ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَى الْعِبَادِ مَنْ تَرَكَهُ هَلَكَ وَ مَنْ لَزِمَهُ نَجَا"»
  11. ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۶۰-۶۵.
  12. ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۶۰-۶۵.
  13. ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۸۶-۹۱.
  14. بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۸۷: «"يَخْرُجُ أُنَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَيُوطِئُونَ لِلْمَهْدِيِّ يَعْنِي سُلْطَانَه"»
  15. ر.ک: محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۱۰۷-۱۱۷.
  16. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۲۴۹. ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۷۹.
  17. نعمانی، محمد، غیبت نعمانی، ص ۸۱.
  18. ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۶۰-۶۵.
  19. ر.ک: محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۱۰۷-۱۱۷.
  20. ««الْمُؤْمِنُ‏ لِلْمُؤْمِنِ‏ کَالْبُنْیَانِ‏ یَشُدُّ بَعْضُهَا بَعْضا‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏»». ابوالفتوح، حسین، تفسیر ابوالفتوح، ج ۲، ص ۴۵۰.
  21. ر.ک: محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۱۰۷-۱۱۷.
  22. ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۶۰-۶۵.
  23. ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۸۶-۹۱.
  24. ر.ک: محمد رضا مروج طبسی، الشیعه و الرجعه، ج ۱، ص ۴۳۲، ضمناً در کتاب‌های اهل سنت به انتظار فرج نیز اشاره شده که می‌توان به المعجم الکبیر طبرانی، ج ۱۰، ص ۱۲۴، مسند شهاب ،ج ۱، ص ۶۲. تاریخ بغداد ج ۲، ص ۱۵۴ مراجعه کرد.
  25. ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۶۰-۶۵.
  26. ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۲، ص ۸۶-۹۱.
  27. ر.ک: حسینی خامنه‌ای، سید علی، انتظار فرج امام زمان، ص ۱۵.
  28. ر.ک: رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۱۸.
  29. قمی، عباس، منتهی الامال، ج ۲، ص ۴۸۳.
  30. ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۶۰-۶۵.