ایمان در فقه اسلامی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

در روایات و نیز کلمات فقها ایمان به دو معنای عامّ و خاصّ به کار رفته است. معنای عامّ آن عبارت است از تصدیق قلبی به تمامی آنچه که حضرت محمّد بن عبدالله(ص) آورده است. معنای خاصّ آن عبارت است از آنچه که در شناسه آمده و موضوع مقاله است[۱].

ایمان به معنای خاصّ یکی از فرائض و واجبات، بلکه اصل و رکن آنهاست و شرط صحّت و قبولی تمامی عبادت‌ها نیز هست. بر شرط بودن ایمان در صحّت عبادات و بطلان عبادات فاقد ایمان ادّعای اجماع شده است[۲]. ایمان در مرجع تقلید[۳]، امام جماعت[۴] و جمعه[۵]، مستحقّ زکات[۶] و خمس[۷]، قاضی[۸]، شاهد[۹] و تقسیم کننده اموال که از جانب حاکم شرع نصب شده[۱۰] شرط است. بسیاری از فقیهان در مؤذّن جماعت[۱۱] و نایب در حج[۱۲] نیز تصریح به شرط بودن ایمان کرده‏‌اند.

در ازدواج شرط است هریک از زن و مرد کُفوْ دیگری باشد. مراد از کفو، اشتراک زوج و زوجه به لحاظ دین است. در اینکه علاوه بر اسلام ایمان به معنای خاصّ نیز در تحقق کفویّت شرط است یا نه، اختلاف است. برخی، بین زوج و زوجه تفصیل داده، در زوج ایمان را شرط دانسته‏‌اند و در نتیجه ازدواج زنِ مؤمن با مرد غیر مؤمن را صحیح ندانسته‏‌اند. این قول به اکثر فقها نسبت داده شده است[۱۳].[۱۴]

منابع

پانویس

  1. مسالک‏ الافهام، ج۵، ص۳۳۷ ـ ۳۳۸
  2. جواهر الکلام، ج۱۵، ص۶۳
  3. العروة الوثقی، ج۱، ص۹
  4. العروة الوثقی، ج۱، ص۷۹۷
  5. جواهرالکلام، ج۱۱، ص۲۹۶
  6. جواهرالکلام، ج۱۵، ص۳۷۸
  7. جواهرالکلام، ج۱۶، ص۱۱۵
  8. جواهرالکلام، ج۱۲، ص۴۰
  9. جواهرالکلام، ج۴۱، ص۱۶
  10. العروة الوثقی، ج۴۰، ص۳۲۷
  11. العروة الوثقی، ج۱، ص۶۰۸
  12. العروة الوثقی، ج۲، ص۵۰۴
  13. مسالک الافهام، ج۷، ص۴۰۰ ـ ۴۰۳؛ نهایة المرام، ج۱، ص۲۰۰.
  14. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۷۸۷.