نام مادر امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پایان جمع شدن}} +}})) |
جز (جایگزینی متن - '\ه\s=\s(.*)\]\]\]\] \:\:\:\:\:\:' به 'ه = $1 | پاسخ = ') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ | ||
| تصویر = 136863.JPG | | تصویر = 136863.JPG | ||
| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان | | پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان | ||
| پاسخ = [[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
::::::«در کانون [[خانواده]] [[امام عسکری]]{{ع}}، آن بانوی گرامی را به نام‌های مختلفی از قبیل [[نرجس]]، [[سوسن]]، [[صقیل]] "یا [[صیقل]]"، [[حدیثه]]، [[حکیمه]]، [[ملیکه]]، [[ریحانه]] و [[خمط]] صدا می‌زدند. | ::::::«در کانون [[خانواده]] [[امام عسکری]]{{ع}}، آن بانوی گرامی را به نام‌های مختلفی از قبیل [[نرجس]]، [[سوسن]]، [[صقیل]] "یا [[صیقل]]"، [[حدیثه]]، [[حکیمه]]، [[ملیکه]]، [[ریحانه]] و [[خمط]] صدا می‌زدند. | ||
::::::از دیدگاه یکی از پژوهشگران، سبب تعدد نام‌های آن بانو، علاقه و [[محبت]] فراوان مالک او به وی بوده است که باعث شده بود با [[بهترین]] اسمها و زیباترین نام‌ها، او را صدا بزند؛ از این‌رو تمام نام‌های آن بانو، از اسامی گل‌ها و شکوفهها است؛ چون [[مردم]]، این نام‌های مختلف را شنیده بودند، میپنداشتند همه اینها نام‌های آن بانوی بزرگوار است. | ::::::از دیدگاه یکی از پژوهشگران، سبب تعدد نام‌های آن بانو، علاقه و [[محبت]] فراوان مالک او به وی بوده است که باعث شده بود با [[بهترین]] اسمها و زیباترین نام‌ها، او را صدا بزند؛ از این‌رو تمام نام‌های آن بانو، از اسامی گل‌ها و شکوفهها است؛ چون [[مردم]]، این نام‌های مختلف را شنیده بودند، میپنداشتند همه اینها نام‌های آن بانوی بزرگوار است. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ | ||
| تصویر = 151974.jpg | | تصویر = 151974.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = سید نذیر حسنی | | پاسخ‌دهنده = سید نذیر حسنی | ||
| پاسخ = [[حجت الاسلام و المسلمین]] دکتر '''[[سید نذیر حسنی]]'''، در کتاب ''«[[مصلح کل ۱ (کتاب)|مصلح کل]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
::::::«[[احادیث]] زیادی در [[میراث]] [[شیعی]] به دست ما رسیده که این زن را ستوده و ایشان را تحسین و [[تمجید]] کرده‌اند. این [[احادیث]] بیانگر [[مقام]] و [[عفت]] و [[طهارت]] و [[خلوص]] و [[پاکی]] ایشان هستند. یکی از این [[احادیث]]، [[حدیث]] زیر است که [[امیر المؤمنین]] [[علی]] {{ع}}، هنگامی که سخن در مورد [[امام مهدی]] {{ع}} گفته شد، فرمودند: ای فرزند [[بهترین]] کنیزان، [[منتظر]] چه زمانی هستی؟ پیروزی‌ای نزدیک از جانب [[پروردگار]] مهربان (به [[مردم]]) مژده بده<ref>ینابیع المودة لذوی القربی، ج ۳، ص ۴۳۴.</ref>. | ::::::«[[احادیث]] زیادی در [[میراث]] [[شیعی]] به دست ما رسیده که این زن را ستوده و ایشان را تحسین و [[تمجید]] کرده‌اند. این [[احادیث]] بیانگر [[مقام]] و [[عفت]] و [[طهارت]] و [[خلوص]] و [[پاکی]] ایشان هستند. یکی از این [[احادیث]]، [[حدیث]] زیر است که [[امیر المؤمنین]] [[علی]] {{ع}}، هنگامی که سخن در مورد [[امام مهدی]] {{ع}} گفته شد، فرمودند: ای فرزند [[بهترین]] کنیزان، [[منتظر]] چه زمانی هستی؟ پیروزی‌ای نزدیک از جانب [[پروردگار]] مهربان (به [[مردم]]) مژده بده<ref>ینابیع المودة لذوی القربی، ج ۳، ص ۴۳۴.</ref>. | ||
::::::[[امام صادق]] {{ع}} نیز ایشان را [[بانوی کنیزان]] توصیف کرده است، "[[ابو بصیر]]" گفته است: به ابا [[عبد الله]] {{ع}} عرض کردم: ای فرزند [[رسول خدا]]، از میان شما [[اهل بیت]]، [[قائم]] کیست؟ [[امام]] فرمود: ای [[ابو بصیر]]! او پنجمین فرزند فرزندم، [[موسی]] است، او فرزند [[بانوی کنیزان]] است که از دیده‌ها پنهان میشود و ناحقان و باطلان در مورد او [[تردید]] می‌کنند، سپس [[خداوند]] عز و جل ایشان را پدیدار می‌سازند و ایشان [[ظهور]] می‌کنند و [[خداوند]] به وسیله او غرب و شرق [[زمین]] را [[فتح]] می‌کند<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ص ۳۴۵.</ref>. | ::::::[[امام صادق]] {{ع}} نیز ایشان را [[بانوی کنیزان]] توصیف کرده است، "[[ابو بصیر]]" گفته است: به ابا [[عبد الله]] {{ع}} عرض کردم: ای فرزند [[رسول خدا]]، از میان شما [[اهل بیت]]، [[قائم]] کیست؟ [[امام]] فرمود: ای [[ابو بصیر]]! او پنجمین فرزند فرزندم، [[موسی]] است، او فرزند [[بانوی کنیزان]] است که از دیده‌ها پنهان میشود و ناحقان و باطلان در مورد او [[تردید]] می‌کنند، سپس [[خداوند]] عز و جل ایشان را پدیدار می‌سازند و ایشان [[ظهور]] می‌کنند و [[خداوند]] به وسیله او غرب و شرق [[زمین]] را [[فتح]] می‌کند<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ص ۳۴۵.</ref>. | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین الهامی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین الهامی؛ | ||
| تصویر = 92816972.jpg | | تصویر = 92816972.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = داوود الهامی | | پاسخ‌دهنده = داوود الهامی | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[داوود الهامی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین امید (کتاب)|آخرین امید]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
::::::«نام مادرش به [[اختلاف]]: [[نرجس]]<ref>اثبات الوصیة، ص۲۴۸؛ ارشاد، ص۳۲۶؛ کتاب الغیبة، ص۱۵۳ و ۱۵۸.</ref>، [[صیقل]] = [[صقیل]]، [[سوسن]]، [[ریحانه]]<ref>کمال الدین، ص۲ – ۴۳۱؛ المهدی، سید صدرالدین صدر، ص۵ - ۱۲۴ طبع لبنان.</ref>، [[ حدیث]]، [[حکیمه]] و [[مریم بنت زید العلویة]] ذکر شده<ref>بحار، ج۵۱، ص۲۸ به نقل از "الدروس" شهید.</ref> و او کنیزکی از کنیزان [[امام حسن عسکری]]{{ع}} بوده است. | ::::::«نام مادرش به [[اختلاف]]: [[نرجس]]<ref>اثبات الوصیة، ص۲۴۸؛ ارشاد، ص۳۲۶؛ کتاب الغیبة، ص۱۵۳ و ۱۵۸.</ref>، [[صیقل]] = [[صقیل]]، [[سوسن]]، [[ریحانه]]<ref>کمال الدین، ص۲ – ۴۳۱؛ المهدی، سید صدرالدین صدر، ص۵ - ۱۲۴ طبع لبنان.</ref>، [[ حدیث]]، [[حکیمه]] و [[مریم بنت زید العلویة]] ذکر شده<ref>بحار، ج۵۱، ص۲۸ به نقل از "الدروس" شهید.</ref> و او کنیزکی از کنیزان [[امام حسن عسکری]]{{ع}} بوده است. | ||
::::::امکان دارد نام اصلی او همان: [[نرجس]] باشد و دیگر [[اسامی]] به جز [[صیقل]] را بانوی او [[حکیمه دختر امام جواد]]{{ع}} به وی داده باشد، زیرا [[مردم]] آن زمان کنیزان خود را برای خوش‌آمدگویی به [[اسامی]] گوناگون می‌‌خواندند، و [[نرجس]]، [[ریحانه]] و [[سوسن]] همه [[اسامی]] گل‌ها هستند. شاید این احتمال روایتی است که [[مرحوم صدوق]] به [[سند]] خویش از غیاث [[روایت]] کرده که گفت: [[جانشین]] [[امام حسن عسکری]] در [[روز جمعه]] به [[دنیا]] آمد، [[مادر]] آن [[حضرت]] [[ریحانه]] بود که [[نرجس]] و [[صقیل]] و [[سوسن]] نیز نامیده میشد، چون در وقت حاملگی جلا و [[نورانیت]] مخصوصی داشت [[صیقل]] نیز نامیده میشد<ref>کمال الدین، ج۲، ص۱۰۶.</ref>»<ref>[[داوود الهامی|الهامی، داوود]]، [[آخرین امید (کتاب)|آخرین امید]]، ص ۲۷</ref>. | ::::::امکان دارد نام اصلی او همان: [[نرجس]] باشد و دیگر [[اسامی]] به جز [[صیقل]] را بانوی او [[حکیمه دختر امام جواد]]{{ع}} به وی داده باشد، زیرا [[مردم]] آن زمان کنیزان خود را برای خوش‌آمدگویی به [[اسامی]] گوناگون می‌‌خواندند، و [[نرجس]]، [[ریحانه]] و [[سوسن]] همه [[اسامی]] گل‌ها هستند. شاید این احتمال روایتی است که [[مرحوم صدوق]] به [[سند]] خویش از غیاث [[روایت]] کرده که گفت: [[جانشین]] [[امام حسن عسکری]] در [[روز جمعه]] به [[دنیا]] آمد، [[مادر]] آن [[حضرت]] [[ریحانه]] بود که [[نرجس]] و [[صقیل]] و [[سوسن]] نیز نامیده میشد، چون در وقت حاملگی جلا و [[نورانیت]] مخصوصی داشت [[صیقل]] نیز نامیده میشد<ref>کمال الدین، ج۲، ص۱۰۶.</ref>»<ref>[[داوود الهامی|الهامی، داوود]]، [[آخرین امید (کتاب)|آخرین امید]]، ص ۲۷</ref>. | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ | ||
| تصویر = 13681078.jpg | | تصویر = 13681078.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = مجتبی تونه‌ای | | پاسخ‌دهنده = مجتبی تونه‌ای | ||
| پاسخ = آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
:::::*«"[[حدیثه]]" از نام‌های مادر [[امام زمان]] {{ع}} است<ref>امام مهدی از ولادت تا ظهور، سید محمد کاظم قزوینی، ص ۱۷۲.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۲۷۴.</ref>. | :::::*«"[[حدیثه]]" از نام‌های مادر [[امام زمان]] {{ع}} است<ref>امام مهدی از ولادت تا ظهور، سید محمد کاظم قزوینی، ص ۱۷۲.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۲۷۴.</ref>. | ||
:::::*«"[[صیقل]]" یکی از نام‌هایی است که [[نرجس خاتون]] -مادر حضرت- به آن خوانده می‌شده<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۱۷۲.</ref>. همچنین "[[صیقل]]" کنیزی بود که وقتی [[معتمد عباسی]] [[دستور]] داد به جست‌وجوی خانه [[امام حسن عسکری]] {{ع}} و خانه همسایگان پس از [[شهادت]] [[امام]] بپردازند، این کنیز به خاطر حفظ [[جان]] [[امام زمان]] {{ع}} ادعای بارداری کرد. لذا او را دستگیر کردند و به مدت دو سال نگاه داشتند، تا آن‌که به باردار نبودن وی مطمئن شده و او را رها ساختند<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۴۷۶؛ حیات فکری سیاسی امامان شیعه، ص ۲۱۵.</ref>. برخی منابع "[[صقیل]]" ذکر کرده‌اند و [[صقیل]]، به مفهوم پدیده نورانی و پرجلوه و نرم است<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۱۷۲.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۶۵.</ref>. | :::::*«"[[صیقل]]" یکی از نام‌هایی است که [[نرجس خاتون]] -مادر حضرت- به آن خوانده می‌شده<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۱۷۲.</ref>. همچنین "[[صیقل]]" کنیزی بود که وقتی [[معتمد عباسی]] [[دستور]] داد به جست‌وجوی خانه [[امام حسن عسکری]] {{ع}} و خانه همسایگان پس از [[شهادت]] [[امام]] بپردازند، این کنیز به خاطر حفظ [[جان]] [[امام زمان]] {{ع}} ادعای بارداری کرد. لذا او را دستگیر کردند و به مدت دو سال نگاه داشتند، تا آن‌که به باردار نبودن وی مطمئن شده و او را رها ساختند<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۴۷۶؛ حیات فکری سیاسی امامان شیعه، ص ۲۱۵.</ref>. برخی منابع "[[صقیل]]" ذکر کرده‌اند و [[صقیل]]، به مفهوم پدیده نورانی و پرجلوه و نرم است<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۱۷۲.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۶۵.</ref>. | ||
نسخهٔ ۲۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۰۰
| نام مادر امام مهدی چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی) / خاندان و نیاکان امام مهدی |
| مدخل اصلی | مادر امام مهدی |
نام مادر امام مهدی(ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- آیت الله ابراهیم امینی، در کتاب «دادگستر جهان» در این‌باره گفته است:
- «مادر آنجناب را به نام‌های متعدد معرفی نموده‌اند مانند: نرجس، صیقل، ریحانه، سوسن، خمط، حکیمه، مریم. بدو نکته زیر اگر توجه کنید منشأ اختلاف مذکور را درک خواهید نمود:
- امام حسن عسکری (ع) کنیزهای متعددی داشته به نام‌های مختلف. موضوع تعدد کنیزها را حکیمه خاتون در دو مورد بیان نموده است. در یک‌جا حکیمه خاتون می‌گوید: روزی خدمت امام حسن (ع) رسیدم دیدم در حیاط خانه نشسته و کنیزانش بدورش اجتماع نموده‌اند. عرض کردم فدایت شوم، جانشینت از کدام کنیزان به وجود خواهد آمد؟ فرمود: از سوسن[۱].
- در حدیث دیگر باز همان حکیمه خاتون می‌گوید: روزی به خانه امام حسن عسکری رفته بودم، وقتی خواستم مراجعت نمایم فرمود: افطار را در خانه ما باش، زیرا خدا امشب فرزندی به من عطا خواهد کرد عرض کردم: از کدام کنیزانت؟ جواب داد از نرجس، عرض کردم: ای آقا! منهم نرجس خاتون را بیش از تمام کنیزانت دوست دارم[۲] از این دو حدیث و احادیث دیگر استفاده میشود که امام حسن دارای کنیزان متعددی بوده است.
- فرزند امام حسن (ع) در محیطی تولد یافته بسیار خطرناک و وحشتزا، زیرا خلفای بنی عباس و حتی بعضی از بنی هاشم احساس نموده بودند که زمان تولد مهدی دادگستر یعنی بزرگترین مبارز حکومت ستمکاران، نزدیک شده است، از این جهت به وسیله مأمورین سری و علنی خود از خانه امام حسن بلکه تمام خانه‌های علویین مراقبت کامل به عمل می‌آوردند.
- کارآگاهان زبردست بنی عباس در جدیت و کوشش بودند که نوزاد تازه‌ای را در آن خانه‌ها پیدا کنند و تحویل خلیفه بدهند.
- بعد از تذکر این دو مقدمه: از جانب خداوند متعال مقدر شده بود که در چنین محیط رعب‌آور و خانه مورد توجهی فرزندی برای امام حسن عسکری (ع) متولد گردد و جانش از خطرات محفوظ بماند از این جهت تمام پیش‌بینی‌های لازم به عمل آمد. اولاً چنانکه در روایات وارد شده آثار آبستنی در مادرش ظاهر نشد، ثانیاً امام حسن (ع) برای مراعات احتیاط نام مادر آنجناب را برای کسی فاش نکرد، ثالثاً در موقع وضع حمل جز حکیمه خاتون عمه امام حسن (ع) و شاید بعضی از کنیزان، کسی حضور نداشت با اینکه معمولاً زنها در موقع وضع حمل به قابله و چندین زن مددکار نیازمندند، اصلاً کسی نمی‌دانست امام حسن (ع) ازدواج کرده یا نه و اگر ازدواج نموده کدامیک از زنان همسرش می‌باشند.
- در شب نیمه شعبان هنگامی که تاریکی شب همه‌جا را فراگرفت، در کمال خفا و پنهانی و با ترس‌ولرز، نوزادی برای امام حسن (ع) به دنیا آمد آن هم در خانه‌ای که چندین کنیز در آن وجود داشت و آثار حمل در هیچ یک از آنها ظاهر نبود و در موقع وضع حمل جز حکیمه خاتون کسی حضور نداشت و هیچ‌کس جرئت نداشت قضیه را اظهار نماید.
- تا مدتی موضوع کاملا سری و مکتوم ماند بعدا در بین خواص اصحاب امام حسن بگومگو شروع شد بعضی می‌گفتند خدا به امام حسن نوزادی عطا فرموده و بعضی منکر می‌شدند. چون کنیزان مساوی بودند و آثار حمل در هیچ کدام ظاهر نبود طبعا داستان اختلاف به مادر آنجناب سرایت نمود. بعضی مادرش را صیقل می‌دانستند، بعضی سوسن، بعضی ریحانه و بعضی غیر اینها. کسی هم از واقع مطلب خبر نداشت جز معدودی که مأذون نبودند واقع را ابراز نمایند. حتی حکیمه خاتون که شاهد و حاضر ولادت آنجناب بود، برای مراعات احتیاط گاهی مادر آن حضرت را نرجس معرفی می‌نمود، گاهی سوسن و گاهی هم برای مصالحی که در نظر داشت خبر وجود و تولد آنحضرت را بمادر امام حسن نسبت می‌داد.
- احمد بن ابراهیم می‌گوید: در سال دویست و شصت و دو خدمت حکیمه خاتون دختر امام جواد (ع) رسیدم و از پشت پرده با وی صحبت نمودم و از عقائدش جویا شدم. او امام‌های خودش را معرفی نمود و در آخر آنان محمد بن حسن را ذکر کرد. گفتم: خودت شاهد قضیه بودی یا اینکه بواسطه اخبار می‌گویی؟ پاسخ داد: قضیه را امام حسن (ع) به مادرش نوشته است: عرض کردم: در این صورت شیعیان باید به چه شخصی مراجعه نمایند؟ پاسخ داد: به مادر امام حسن (ع) گفتم: در این وصیت باید از یک زن پیروی نمود!! فرمود: آری، امام حسن در این وصیت، به جدش حسین بن علی اقتدا کرد، زیرا امام حسین (ع) هم در کربلا زینب را وصی خویش قرار داد و علوم علی بن الحسین به زینب نسبت داده میشود. امام حسین (ع) این عمل را انجام داد تا موضوع امامت علی بن الحسین (ع) مخفی بماند. سپس حکیمه فرمود: شما اصحاب اخبارید مگر برایتان روایت نشده که نهم از فرزندان حسین میراثش تقسیم میشود در حالی که زنده است[۳]. چنانکه ملاحظه می‌فرمایید: حکیمه در این حدیث از جواب دادن صریح طفره رفته و داستان فرزند را به مادر امام حسن نسبت داده است یا به جهت اینکه از شنونده ترس داشته و تقیه نموده است یا می‌خواسته عمدا موضوع را مشتبه سازد.
- اما همین حکیمه خاتون در جای دیگر داستان ازدواج امام حسن (ع) را با نرجس خاتون به‌طور تفصیل شرح می‌دهد و داستان تولد مهدی را که خودش شاهد بوده مفصلاً بیان می‌کند. سپس می‌گوید: من اکنون مرتبا آن حضرت را مشاهده می‌نمایم و با وی صحبت می‌کنم[۴].
- خلاصه: اختلافی که در نام مادر حضرت صاحب الامر (ع) دیده میشود مطلب غریبی نیست بلکه اوضاع وحشتناک آن زمان و تعدد کنیزهای امام حسن و شدت اختفائی که به عمل می‌آمد همین اقتضا را داشت. بعید نیست داستان اختلاف شدیدی که در موضوع ارث امام حسن (ع) در بین مادر آنجناب و برادرش جعفر کذاب اتفاق افتاد، توطئه و تحریکی بوده از طرف خلیفه وقت شاید بدان وسیله از فرزند امام حسن اطلاعی کسب کند.
- صدوق در کمال الدین می‌نویسد: هنگامی که جده، با جعفر در ارث نزاع کرد و محاکمه به خلیفه ارجاع شد، یکی از کنیزان امام حسن (ع) بنام صیقل ادعای آبستنی نمود. آن کنیز را به خانه معتمد یعنی خلیفه وقت جلب کردند و زن‌های خلیفه و خدمتگزاران او و زن‌های موفق و خدمتکارانش و زن‌های قاضی، پیوسته مراقب آن کنیز بودند تا موضوع آبستنی او روشن گردد. اما در همین ایام حوادث خطرناکی مانند خروج صفار و مرگ عبد الله بن یحیی و خروج صاحب زنج پیش‌آمد نمود. این حوادث سبب شد که از سامره خارج گردند. بدین‌جهت به خودشان مشغول گشتند و از موضوع مراقبت از صیقل منصرف شدند[۵].
- در تعدد و اختلاف نام‌ها، احتمال دیگری هم وجود دارد. ممکن است کسی بگوید: تمام آن اسم‌های متعدد نام یک کنیز بوده. یعنی همان کنیزی که مادر حضرت صاحب الامر (ع) بوده نام‌های متعدد داشته است. این موضوع چندان استبعادی ندارد زیرا در بین عرب مرسوم است که افراد مورد توجه را بنام‌های متعدد صدا می‌زدند. شاهد احتمال روایتی است که در کتاب کمال الدین موجود است. صدوق بسند خویش از غیاث روایت کرده که گفت: جانشین امام حسن (ع) در روز جمعه به دنیا آمد. مادر آن حضرت ریحانه بود که نرجس و صیقل و سوسن نیز نامیده میشد. چون در وقت آبستنی جلا و نورانیت مخصوصی داشت صیقل نامیده میشد[۶].
- در خاتمه لازم است تذکر دهم که اگرچه در تعیین نام مادر حضرت صاحب الامر (ع) مختصر ابهامی وجود دارد لکن این ابهام ضرری باصل وجود آن حضرت نمی‌رساند زیرا چنانکه ملاحظه فرمودید هم ائمه اطهار و هم امام حسن عسکری (ع) از وجود فرزند خبر داده‌اند، هم‌اینکه حکیمه خاتون دختر حضرت جواد (ع) که از زنان مورد اعتماد و وثوق بوده جریان تولد آنجناب را شرح داده است. علاوه بر این، عده‌ای از موثقین و خدام خانه امام حسن آن کودک را دیده و به وجودش شهادت داده‌اند. نام مادرش هرچه باشد»[۷].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید نذیر حسنی، در کتاب «مصلح کل» در این‌باره گفته است:
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین الهامی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین داوود الهامی، در کتاب «آخرین امید» در این‌باره گفته است:
|
| ۴. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
|
- آیا مهدی از اولاد و نسل عباس است؟ (پرسش)
- آیا مهدی همان عیسی بن مریم است؟ (پرسش)
- امام مهدی از نسل چه کسی است؟ (پرسش)
- نام مادر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- نام پدر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مادربزرگ امام مهدی کیست؟ (پرسش)
- القاب مادر امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
- معروف‌ترین کنیه مادر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- پدر و مادر امام مهدی در چه سالی متولد شده‌اند؟ (پرسش)
- سرگذشت پدر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- سرگذشت مادر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- خواب‌های مادر امام مهدی در روم چه بود؟ (پرسش)
- مادر امام مهدی چگونه از بغداد به سامرا آمد و با امام حسن عسکری ازدواج کرد؟ (پرسش)
- امام مهدی پدر و مادر خود را در چند سالگی از دست داد؟ (پرسش)
- چرا امام مهدی از فرزندان امام حسین است نه امام حسن؟ (پرسش)
- به حدیث اسمه اسمی و اسم ابیه اسم ابی چگونه پاسخ میگویید؟ (پرسش)
- به حدیث المهدی من ولد الحسن چگونه پاسخ میگویید؟ (پرسش)
- حکیمه خاتون کیست؟ (پرسش)
- القاب امام حسن عسکری چیستند؟ (پرسش)
- اولین مالک نرجس خاتون چه شخصی بوده است؟ (پرسش)
- بعضی از مورخان نوشتهاند فرزند امام حسن عسکری به نام محمد در سن ۶ یا ۷ سالگی شهید شده است آیا صحت دارد؟ (پرسش)
- با توجه به اینکه جنگی بین رومیان و عباسیان اتفاق نیفتاده چطور مادر امام مهدی نوه پادشاه روم هستند و اسیر شده‌اند؟ (پرسش)
- چرا بعضی از تاریخنگاران مهدی موعود را از نسل امام حسن مجتبی و طباطبایی می‌دانند؟ (پرسش)
- علت اختلاف احادیث درباره نام و نسب امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- پدر و مادر امام مهدی در کجا دفن شدند؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ بحار، ج ۵۱، ص ۱۷.
- ↑ بحار، ج ۵۱، ص ۲۵.
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۱۷۸.
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۹۹؛ ۱۰۳.
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۱۴۹.
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۱۰۶.
- ↑ امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۱۱۳-۱۱۸.
- ↑ سید محمد صدر، پژوهشی در زندگی امام مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف و نگرشی به غیبت صغرا، ص ۲۰۴ و ۲۰۵
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیة، ص ۲۷۲
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، باب ۴۱، ح ۱
- ↑ محمد بن جریر طبری، دلائل الامامة، ص ۲۶۲
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۰۸، ح ۱۷۸
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۴، ص ۴۴۰
- ↑ عبد الکریم نیلی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۰۵
- ↑ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۶
- ↑ جاسم حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ص ۱۱۵
- ↑ ر. ک: محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ۹، ص ۲۰۱؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۷، ص ۸۰، ۸۱، ۸۵، ۹۳؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج ۱۰، ص ۳۲۳، ۳۴۳، ۳۴۵، ۳۴۷؛ همچنین در مقدمه کتاب مهدی موعود(ع)، ص ۱۵۲ مطلب مستندی در رد کسانی که جنگ در آن دوران را منتفی دانستهاند، آورده است
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، باب ۴۲، ح ۲
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیة، ص ۲۷۲
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۴
- ↑ قابل توجه اینکه این روایت در غیبت نعمانی از یزید کناسی و در کمال الدین و تمام النعمة از ضریس کناسی نقل شده است
- ↑ ر. ک: نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۳؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۲۹، باب ۳۲، ح ۱۲
- ↑ گفتنی است روایات فراوانی از سوی مدعیان مهدویّت و طرفداران آنها در طول تاریخ، جعل شده و به امامان معصوم علیهم السّلام نسبت داده شده است
- ↑ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲۱۹، باب ۱۳
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۴۳۱، ح ۷
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۳۷۱ - ۳۷۵.
- ↑ ینابیع المودة لذوی القربی، ج ۳، ص ۴۳۴.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ص ۳۴۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۴۱.
- ↑ الکلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۰۳.
- ↑ الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ص ۴۳۳.
- ↑ الصدوق، عیون أخبار الرضا، ج ۲، ص ۴۸.
- ↑ الطوسی، الغیبة، ص ۲۷۲.
- ↑ المجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲۴.
- ↑ دفاع عن الکافی، ج ۱، ص ۵۳۱.
- ↑ عمدة الطالب فی أنساب آل ابی طالب، ص ۱۷۷.
- ↑ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۷۴.
- ↑ اثبات الوصیة، ص۲۴۸؛ ارشاد، ص۳۲۶؛ کتاب الغیبة، ص۱۵۳ و ۱۵۸.
- ↑ کمال الدین، ص۲ – ۴۳۱؛ المهدی، سید صدرالدین صدر، ص۵ - ۱۲۴ طبع لبنان.
- ↑ بحار، ج۵۱، ص۲۸ به نقل از "الدروس" شهید.
- ↑ کمال الدین، ج۲، ص۱۰۶.
- ↑ الهامی، داوود، آخرین امید، ص ۲۷
- ↑ امام مهدی از ولادت تا ظهور، سید محمد کاظم قزوینی، ص ۱۷۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۷۴.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۱۷۲.
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۴۷۶؛ حیات فکری سیاسی امامان شیعه، ص ۲۱۵.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۱۷۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۶۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۶؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۲۶۵؛ منتخب الاثر، ص ۳۲۰.
- ↑ سوره سبا، ۱۶.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۱۷۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۰۷.
- ↑ معارف و معاریف، ج ۹، ص ۶۰۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۹۶.
- ↑ سیمای آفتاب، حبیب الله طاهری، ص ۶۱.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۲.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۲۵۳.
- ↑ ریاحین الشریعه، ج ۳، ص ۲۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۳۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۶؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۲۶۵؛ غیبة طوسی، ص ۱۲۴.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۱.
- ↑ پیشوای دوازدهم، هیئت تحریریه مؤسسه در راه حق، ص ۲۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۷۳.
- ↑ پیشوای دوازدهم، هیئت تحریریه مؤسسه در راه حق، ص ۲۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۱۰.
- ↑ امام مهدی از ولادت تا ظهور، سید محمد کاظم قزوینی، ص ۱۷۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۲۷۴.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۱۷۲.
- ↑ سوره سبأ، ۱۶.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۰۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۶؛ غیبة طوسی، ص ۱۲۴؛ منتخب الاثر، ص ۳۲۰.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۹۴.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۱۷۲.
- ↑ سوره سبأ، ۱۶.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۰۵.