آیا دجال همان سفیانی است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '==پرسش‌های وابسته== {{پرسمان' به '{{پرسمان') |
جز (جایگزینی متن - 'همان گونه' به 'همانگونه') |
||
| (۶۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۰ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | |||
| تصویر | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] / [[خروج سفیانی]] | ||
| مدخل اصلی = [[تفاوت دجال و سفیانی]] | |||
| مدخل بالاتر | | مدخل وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = ۴ | ||
| مدخل وابسته | |||
| | |||
}} | }} | ||
در مورد [[دجال]] و [[سفیانی]] که از [[نشانه‌های ظهور]] هستند دو نظر وجود دارد: عده‌ای این دو را یکی می‌دانند. فردی [[منحرف]] از [[اسلام]] و باعث [[ترویج فساد]] در [[جامعه]] که در منابع [[شیعه]] این خصوصیات در [[سفیانی]] بیان شده و در منابع [[اهل سنت]] در [[دجال]] بیان گردیده اما عده‌ای دیگر آنان را دو نفر یا سمبل و نماد دو جریان می‌دانند. [[دجال]] نماد [[انحراف]] از [[اسلام]] و به سوی [[کفر]] رفتن بر اثر شهوات است. [[سفیانی]] نماد [[شبهات]] و اضطراب‌های داخلی در [[جامعه اسلامی]] است. در [[روایات]] به برخی از تفاوت‌های فردی این دو نفر اشاره شده است. | |||
==عبارت‌های دیگری از این پرسش== | در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است. | ||
== عبارت‌های دیگری از این پرسش == | |||
* [[سفیانی]] و [[دجال]] چه تفاوت‌هایی دارند؟ | * [[سفیانی]] و [[دجال]] چه تفاوت‌هایی دارند؟ | ||
== پاسخ جامع اجمالی== | == پاسخ جامع اجمالی == | ||
=== احتمال یکی بودن [[سفیانی]] و [[دجال]] و ناسازگاری آن با [[ظاهر]] روایات === | |||
* گاهی چنین به ذهن می‌رسد، ممکن است [[دجال]] و [[سفیانی]] یک نفر باشند مخصوصا اگر سختگیری در بررسی [[سند روایات]] رعایت شود و جزئیات [[اوصاف]]، نادیده گرفته شود. آنچه از مجموع [[روایات]] به دست می‌آید این است که هر دو عنوان گویای فردی [[منحرف]] از [[اسلام]] است که عامل ترویج [[فساد]] در [[جامعه اسلامی]] هستند. این احتمال چندان هم دور نیست و می‌توان این احتمال را بدین جهت تأیید کرد. در کتب [[عامه]] تمام این خصوصیات در شخصی به نام [[دجال]] و در کتب [[شیعه]] در شخصی به [[نام سفیانی]] جمع است، بنابراین امکان این مسأله هست، هر دو اسم مربوط به یک شخص باشد که هر مذهبی از دیدگاه خاصی به او نگریسته است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | |||
* ولی این احتمال نه با [[ظاهر روایات]] سازگار است، و نه دلیلی وجود دارد بر اینکه به صورت رمزی خواستهاند این مطلب را بگویند؛ زیرا هر یک سمبل و رمز یک حرکت مخصوصی هستند؛ [[دجال]] سمبل حرکت انحرافی از [[اسلام]] و بر اثر شهوات به سوی [[کفر]] رفتن است، ولی [[سفیانی]] سمبل [[شبهات]] و اضطراب‌های داخلی در [[جامعه اسلامی]] است و اینها دو حرکت مستقل هستند، گرچه در برخی جهات نتیجه حرکت آنها از نظر [[مخالفت]] با [[اسلام]] یکی است،<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> یعنی در واقع یک موضع دارند در دو چهره مختلف.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[حکومت جهانی مهدی (کتاب)|حکومت جهانی مهدی]]، ص ۱۸۰ ـ ۱۸۵</ref> | |||
* اما از جهت [[مخالفت]] با [[ظاهر روایات]] از دو نظر سازگار نیست:<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | |||
# در صورتی که سختگیری سندی رعایت شود، و خصوصیات و ویژگی‌ها کنار گذاشته شود، مسلم است این دو اسم [[ظهور روایت|ظهور]] در دو نفر دارند، گرچه خصوصیات آنها دانسته نشود. اگر شخص واحدی بودند در [[اخبار]] و [[روایات]] به یک عبارت از او اسم برده میشد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | |||
# اگر سختگیری سندی نادیده گرفته شود و خصوصیات و ویژگی‌های وارده در [[روایات]] پذیرفته شود، باز تفاوت بین این دو نفر واضح تر و روشن تر است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | |||
===احتمال یکی بودن [[سفیانی]] و [[دجال]] و ناسازگاری آن با [[ظاهر]] روایات=== | |||
*گاهی چنین به ذهن می‌رسد، ممکن است [[دجال]] و [[سفیانی]] یک نفر باشند مخصوصا اگر سختگیری در بررسی [[سند روایات]] رعایت | |||
*ولی این احتمال نه با [[ظاهر روایات]] سازگار است، و نه دلیلی وجود دارد بر اینکه به صورت رمزی خواستهاند این مطلب را بگویند؛ زیرا هر یک سمبل و رمز یک حرکت مخصوصی هستند؛ [[دجال]] سمبل حرکت انحرافی از [[اسلام]] و بر اثر شهوات به سوی [[کفر]] رفتن است، ولی [[سفیانی]] سمبل [[شبهات]] و اضطراب‌های داخلی در [[جامعه اسلامی]] است و اینها دو حرکت مستقل هستند، گرچه در برخی جهات نتیجه حرکت آنها از نظر [[مخالفت]] با [[اسلام]] یکی است،<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> یعنی در واقع یک موضع دارند در دو چهره مختلف.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[حکومت جهانی مهدی (کتاب)|حکومت جهانی مهدی]]، ص ۱۸۰ ـ ۱۸۵</ref> | |||
*اما از جهت [[مخالفت]] با [[ظاهر روایات]] از دو نظر سازگار نیست:<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | |||
#در صورتی که سختگیری سندی رعایت شود، و خصوصیات و ویژگی‌ها کنار گذاشته شود، مسلم است این دو اسم [[ظهور روایت|ظهور]] در دو نفر دارند، گرچه خصوصیات آنها دانسته نشود. اگر شخص واحدی بودند در [[اخبار]] و [[روایات]] به یک عبارت از او اسم برده میشد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | |||
#اگر سختگیری سندی نادیده گرفته شود و خصوصیات و ویژگی‌های وارده در [[روایات]] پذیرفته شود، باز تفاوت بین این دو نفر واضح تر و روشن تر است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | |||
===تفاوت های [[دجال]] و سفیانی=== | === تفاوت های [[دجال]] و سفیانی === | ||
*مهمترین تفاوت‌های [[دجال]] و [[سفیانی]] با توجه به [[روایات]] عبارتند از: | * مهمترین تفاوت‌های [[دجال]] و [[سفیانی]] با توجه به [[روایات]] عبارتند از: | ||
#[[دجال]] دارای [[عمری]] طولانی است، ولی [[سفیانی]] [[عمر]] درازی ندارد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل|کامل، حیدر]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]] ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶</ref> حتی [[اهل سنت]] قائلند، [[دجال]] از زمان [[پیامبر اکرم]](صلی الله علیه و آله) تاکنون زنده است.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸</ref> | # [[دجال]] دارای [[عمری]] طولانی است، ولی [[سفیانی]] [[عمر]] درازی ندارد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل|کامل، حیدر]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]] ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶</ref> حتی [[اهل سنت]] قائلند، [[دجال]] از زمان [[پیامبر اکرم]] (صلی الله علیه و آله) تاکنون زنده است.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸</ref> | ||
#[[دجال]] به نام فرزند صائد و [[سفیانی]] به نام [[عثمان بن عنبسه]] خوانده می‌شود.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل|کامل، حیدر]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]] ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶</ref> | # [[دجال]] به نام فرزند صائد و [[سفیانی]] به نام [[عثمان بن عنبسه]] خوانده می‌شود.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل|کامل، حیدر]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]] ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶</ref> | ||
#[[سفیانی]] دارای نسب و قبیله مشخص و معینی است، و از نسل خالد بن [[یزید]] بن [[معاویه]] و از نوادگان [[ابوسفیان]] است، اما [[دجال]] از این جهت مبهم است.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[حیدر کامل|کامل، حیدر]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]] ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶</ref> | # [[سفیانی]] دارای نسب و قبیله مشخص و معینی است، و از نسل خالد بن [[یزید]] بن [[معاویه]] و از نوادگان [[ابوسفیان]] است، اما [[دجال]] از این جهت مبهم است.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[حیدر کامل|کامل، حیدر]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]] ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶</ref> | ||
#[[دجال]] ادعای خدائی و [[ربوبیت]] دارد، ولی [[سفیانی]] چنین ادعائی ندارد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل|کامل، حیدر]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]] ص ۲۴۵ ـ | # [[دجال]] ادعای خدائی و [[ربوبیت]] دارد، ولی [[سفیانی]] چنین ادعائی ندارد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل|کامل، حیدر]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]] ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶؛ [[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۸۰ ـ ۸۱.</ref> | ||
*با در نظر گرفتن تفاوت‌های مذکور اگر بخواهیم عبارات مربوط به [[دجال]] و [[سفیانی]] را رمزی بگیریم، و آنها را سمبل حرکت انحرافی بدانیم، این تفاوت‌ها گویای دو حرکت کاملاً مستقل و جدای از هم خواهند بود.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | # [[دجال]] [[کافر]] است، ولی در مورد [[سفیانی]]، نصی در [[اخبار]]، مبنی بر [[کفر]] او وجود ندارد؛ هر چند از [[ظواهر]] امر هم بر نمی‌آید [[مسلمان]] باشد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶؛ [[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۸۰ ـ ۸۱.</ref> | ||
# [[دجال]] همه جا را میگیرد و به همه سرزمین‌ها به جز [[مکه]] و [[مدینه]] حکومتش را گسترش می‌دهد. ظاهر این عبارت میفهماند حکومتش از [[حکومت سفیانی]] گسترده‌تر است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶؛ [[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۸۰ ـ ۸۱.</ref> | |||
# [[دجال اعور]] و لوچ دو چشم است؛ ولی [[سفیانی]] چشمانش سالم و صحیح است، هرچند [[زشت]] رو و [[خشن]] و بد قیافه است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸؛ [[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶</ref> | |||
# دجّال‌ها" صفوف ضدّ انقلابی مرموز را تشکیل می‌دهند، و "سفیانی‌ها" صفوف ضدّ انقلابی آشکارا را.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[حکومت جهانی مهدی (کتاب)|حکومت جهانی مهدی]]، ص ۱۸۰ ـ ۱۸۵</ref> | |||
# [[دجال]] از طریق [[حیله]] و [[تزویر]] و [[فریب]]، برنامه‌های [[شیطانی]] خود را پیاده می‌کند، امّا [[سفیانی]] از طریق استفاده از [[قدرت]] تخریبی وسیع خود این کار را انجام می‌دهد. همانگونه که در [[اخبار]] آمده است، او نقاط آبادی از روی [[زمین]] را زیر [[پرچم]] خود قرار خواهد داد.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص ۲۶؛ ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[حکومت جهانی مهدی (کتاب)|حکومت جهانی مهدی]]، ص ۱۸۰ ـ ۱۸۵</ref> | |||
# [[سفیانی]] [[ناصبی]] است؛ ولی در مورد [[دجال]] چنین مطلبی نداریم.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، ص۱۰۸</ref> | |||
# [[دجال]] قبل از [[اسلام]] نیز در کتب [[ادیان]] مطرح بوده؛ ولی [[سفیانی]] مطرح نبوده است. بنابراین [[دجال]] و [[سفیانی]] نمی‌توانند یک نفر باشند.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]، [[تا ظهور (کتاب)|تا ظهور]]، ج۱، ص ۳۷۵ـ۳۷۶</ref> | |||
* با در نظر گرفتن تفاوت‌های مذکور اگر بخواهیم عبارات مربوط به [[دجال]] و [[سفیانی]] را رمزی بگیریم، و آنها را سمبل حرکت انحرافی بدانیم، این تفاوت‌ها گویای دو حرکت کاملاً مستقل و جدای از هم خواهند بود.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳</ref> | |||
== | == پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | ||
{{ | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله شهید صدر؛ | |||
| تصویر = 1368171.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = سید محمد صدر | |||
| پاسخ = [[آیت الله]] شهید '''[[سید محمد صدر]]''' در کتاب ''«[[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«گاهی چنین به ذهن می‌رسد که ممکن است [[دجال]] و [[سفیانی]] یک نفر باشند مخصوصا اگر سختگیری سندی را رعایت کنیم و جزئیات [[اوصاف]] را نادیده بگیریم. آنچه از مجموع [[روایات]] به دست می‌آید آن است که هر دو عنوان گویای فردی [[منحرف]] از [[اسلام]] است که عامل ترویج [[فساد]] در [[جامعه اسلامی]] است؛ و این احتمال چندان هم دور نیست. و میتوانیم این احتمال را از این جهت تأیید کنیم که در کتب [[عامه]] تمام این خصوصیات در شخصی به نام [[دجال]] و در کتب [[شیعه]] در شخصی به نام [[سفیانی]] جمع است، بنابراین امکان این مسأله هست که هر دو اسم مربوط به یک شخص باشد، که هر مذهبی از دیدگاه خاصی به او نگریسته است. ولی این احتمال نه با [[ظاهر]] [[روایات]] سازگار است، و نه دلیلی داریم بر این که به صورت رمزی خواستهاند این مطلب را بگویند؛ زیرا هر یک سمبل و رمز یک حرکت مخصوصی می‌باشند؛ [[دجال]] سمبل حرکت انحرافی از [[اسلام]] و بر اثر شهوات به سوی [[کفر]] رفتن است، ولی [[سفیانی]] سمبل [[شبهات]] و اضطراب‌های داخلی در [[جامعه اسلامی]] است؛ و اینها دو حرکت مستقل می‌باشند گرچه در برخی جهات نتیجه حرکت آنها از نظر [[مخالفت]] با [[اسلام]] یکی می‌شود. | |||
{{ | و اما از جهت [[مخالفت]] با [[ظاهر]] [[روایات]] از دو نظر سازگار نیست: | ||
[[ | * '''اول:''' در صورتی که سختگیری سندی را رعایت کنیم، و خصوصیات و ویژگی‌ها را کنار بگذاریم مسلم است که این دو اسم [[ظهور]] در دو نفر دارند، گرچه خصوصیات آنها را ندانیم و اگر شخص واحدی بودند در [[اخبار]] و [[روایات]] به یک عبارت از او اسم برده میشد. | ||
::::::آقای '''[[حیدر کامل ]]'''، در کتاب ''«[[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]»'' در این‌باره گفته است: | * '''دوم:''' اگر سختگیری سندی را نادیده بگیریم و خصوصیات و ویژگی‌های وارده در [[روایات]] را قبول کنیم، باز تفاوت و فرق بین این دو نفر واضحتر و روشنتر است. مهمترین تفاوت‌های بین آن دو به طوری که در متن [[روایات]] آمده بود بدین قرار بود: | ||
# [[دجال]] دارای [[طول عمر]] بود، ولی [[سفیانی]] [[عمر]] درازی نداشت. | |||
# [[دجال]] به نام فرزند صائد و [[سفیانی]] به نام [[عثمان بن عنبسه]] خوانده می‌شود. | |||
# [[سفیانی]] از فرزندان [[ابو سفیان]] بود، و [[دجال]] از اولاد او نبود. | |||
# [[دجال]] ادعای خدائی می‌کند، ولی [[سفیانی]] چنین ادعائی ندارد. | |||
# [[دجال]] [[کافر]] است ولی درباره [[سفیانی]] عبارت صریحی که بر کفرش [[دلالت]] کند نداریم؛ اگر نگوئیم که [[ظاهر]] عبارات [[دلالت]] بر [[مسلمان]] بودن او می‌کند. | |||
# [[دجال]] همه جا را میگیرد و به همه سرزمین‌ها به جز [[مکه]] و [[مدینه]] حکومتش را گسترش می‌دهد، و [[ظاهر]] این عبارت میفهماند که حکومتش از [[حکومت]] [[سفیانی]] گسترده‌تر است. | |||
# [[دجال]] [[اعور]] است؛ ولی [[سفیانی]] چشمانش سالم و صحیح است. با در نظر گرفتن تفاوت‌های مذکور اگر بخواهیم عبارات مربوط به [[دجال]] و [[سفیانی]] را رمزی بگیریم، و آنها را سمبل حرکت انحرافی بدانیم، این تفاوت‌ها گویای دو حرکت کاملا مستقل و جدای از هم خواهند بود<ref>[[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۵۱-۶۵۳.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
{{ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آیت‌الله مکارم شیرازی؛ | ||
| تصویر = مکارم شیرازی.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = ناصر مکارم شیرازی | |||
| پاسخ = [[آیت‌الله]] [[ناصر مکارم شیرازی]] در کتاب ''«[[حکومت جهانی مهدی (کتاب)|حکومت جهانی مهدی]]»'' در اين باره گفته است: | |||
«تفاوتی که "[[سفیانی]]" با "[[دجال]]" دارد شاید بیشتر در این است که [[دجال]] از طریق حیله و تزویر و فریب، برنامه‌های شیطانی خود را پیاده می‌کند، امّا [[سفیانی]] از طریق استفاده از [[قدرت]] تخریبی وسیع خود این [[کار]] را انجام می‌دهد؛ همانگونه که در [[اخبار]] آمده است که او نقاط آبادی از روی [[زمین]] را زیر [[پرچم]] خود قرار خواهد داد<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص ۲۶.</ref> که نظیر آن را در [[حکومت]] [[ابوسفیان]] و [[معاویه]] و [[یزید]] در [[تاریخ]] خوانده‌ایم. هیچ مانعی ندارد که [[سفیانی]] [[آخر زمان]] که در برابر مصلح بزرگ جهانی "[[مهدی]]" [[قیام]] می‌کند از نواده‌های [[ابوسفیان]] باشد و شجره‌نامه و نسبش به او منتهی گردد، همانطور که در [[اخبار]] آمده است؛ ولی مهمتر از مسأله نسب این است که برنامه‌های او و [[صفات]] و مشخّصات و تلاشها کوششهایش همه مانند [[ابوسفیان]] است و روشی همسان او دارد. و این "[[سفیانی]]" مانند همه ابوسفیانها و همه سفیانیهای دیگر، سرانجام در برابر جنبش [[انقلاب جهانی]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} به زانو در خواهد آمد و تلاشها و کوششها و نقشه هایش نقش بر [[آب]] خواهد شد. از همه مهمتر آن است که باید [[مردم]] "دجّال‌ها" و "سفیانی‌ها" را بشناسانند. این سفیانی‌ها گذشته از نشانه‌هایی که قبلا گفتیم نشانه دیگری نیز دارند که نمونه‌اش در [[تاریخ اسلام]] بروشنی دیده می‌شود، و آن این که: صلحا و شایستگان را از صحنه اجتماع کنار می‌زنند و افراد ناصالح و مطرود را به جای آنها قرار می‌دهند. "[[بیت المال]]" را چنانکه در [[حکومت]] دودمان [[ابوسفیان]] آمده میان حواشی و طرفداران خود تقسیم میکنند؛ طرفدار انواع تبعیض‌ها، تحمیق‌ها و پراکندگی‌ها هستند و با این مشخّصات می‌توان آنها را [[شناخت]] و شناساند. "دجّال‌ها" صفوف ضدّ انقلابی مرموز را تشکیل می‌دهند، و "سفیانی‌ها" صفوف ضدّ انقلابی آشکارا، و هر دو، در واقع یک موضع دارند در دو چهره مختلف، و تا صفوف آنها در هم شکسته نشود تضمینی برای "پیشرفت" و "بقای" [[انقلاب]] نیست»<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[حکومت جهانی مهدی (کتاب)|حکومت جهانی مهدی]]، ص ۱۸۰ -۱۸۵.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. آیت‌الله طبسی؛ | |||
| تصویر = 7474646.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = نجم‌الدین طبسی | |||
| پاسخ = [[آیت‌الله]] [[نجم‌الدین طبسی]] در کتاب ''«[[سفیانی (کتاب)|سفیانی]]»'' در اين‌باره گفته است: | |||
«تنها [[آیت‌الله]] [[سید محمد صدر]] به عنوان احتمال، این موضوع را مطرح کرده که گاهی به ذهن خطور می‌کند: ممکن است [[دجال]] و [[سفیانی]] یکی باشند: به خصوص اگر ویژگی‌ها و شرایط سندی را نادیده بگیریم. البته ایشان خود نیز این احتمال را تضعیف کرده و می‌گوید: این احتمال با [[ظاهر]] [[روایات]] نمی‌سازد<ref>الغیبة الکبری، ص ۵۲۴.</ref>. | |||
از دیدگاه ما نیز این احتمال صحیح نیست، زیرا این دو با یکدیگر تفاوتی اساسی و ماهوی دارند، زیرا: | |||
# [[سفیانی]] [[ناصبی]] است؛ ولی در مورد [[دجال]] چنین مطلبی نداریم؛ | |||
# [[دجال]] دارای [[عمری]] طولانی است؛ ولی درباره [[سفیانی]] چنین چیزی نیست؛ | |||
# [[سفیانی]] دارای نسب و قبیله مشخص و معینی است - و از نسل [[خالد بن یزید بن معاویه]] است - اما [[دجال]] از این جهت مبهم است؛ | |||
# [[دجال]] ادعای [[ربوبیت]] دارد؛ ولی [[سفیانی]] چنین ادعایی ندارد؛ | |||
# [[دجال]] قبل از [[اسلام]] نیز در کتب [[ادیان]] مطرح بوده؛ ولی [[سفیانی]] مطرح نبوده است. بنابراین [[دجال]] و [[سفیانی]] نمی‌توانند یک نفر باشند»<ref>[[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[تا ظهور ج۱ (کتاب)|تا ظهور]]، ج۱، ص ۳۷۵-۳۷۶.</ref>. | |||
* برخی تفاوت‌ها عبارت‌اند از: | |||
* '''اول:''' {{عربی|ان الدجال یفترض فیه طول العمر، دون السفیان}}؛ «راجع به [[دجال]]، طولانی بودن [[عمر]] او فرض شده است، بر خلاف [[سفیانی]]»؛ حتی [[اهل سنت]] قائلند که [[دجال]] از زمان [[پیامبر اکرم]] تا کنون زنده است و ما در [[مقام]] [[احتجاج]] با [[اهل سنت]] که [[منکر]] طولانی بودن [[عمر]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} می‌باشند، از این [[اعتقاد]] آنها بااهل [[سنت]] محاجه می‌کنیم. | |||
* '''دوم:''' {{عربی|ان الدجال یدعی بابن صائد و السفیانی یدعی بعثمان‌بن‌عنبسه}}؛ «[[دجال]] و [[سفیانی]] هر کدام اسمی جداگانه دارند: [[دجال]] را ابن صائد گوید و [[سفیانی]] را عثمان‌بن‌عنبسه». | |||
* '''سوم:''' {{عربی|ان السفیانی من أولاد أبی سفیان دون الدجال}}؛ «[[سفیانی]] از نوادگان [[ابوسفیان]] است در حالی که [[دجال]] چنین نمی‌باشد». | |||
* '''چهارم:''' {{عربی|ان الدجال یدعی الربوبیة، دون السفیانی}}؛ «[[دجال]] ادعای ربوبت می‌کند؛ ولی [[سفیانی]] چنین ادعایی نمی‌کند». | |||
* '''پنجم:''' {{عربی|انّ الدجال کافر و أما السفیانی فلا نص فی الاخبار یدل علی ذلک، إن لم یکن الظاهر کونه مسلماً}}؛ «[[دجال]] [[کافر]] است؛ ولی روایتی در مورد [[کافر]] بودن [[سفیانی]] نیامده است». | |||
* '''ششم:''' {{عربی|ان الدجال یملک کل قریة و یهبط کل وادی، ما عدا مکة و مدینة و ظاهر ذلک أن حرکته أوسع من حرکة السفیانی علی سعتها}}؛ «[[دجال]] تمام [[دنیا]] غیر از [[مکه]] و [[مدینه]] را تحت پوشش خود قرار می‌دهد؛ بر خلاف [[سفیانی]] که فعالیت او به چند کشور منحصر است». | |||
* '''هفتم:''' {{عربی|ان الدجال اعورالعینین؛ واماالسفیانی فهوذوعینین سلیمتین}}؛ «[[دجال]] لوچ دوچشم است؛ ولی هردوچشم [[سفیانی]] سالم است». هرچند زشت رو وخشن و بدقیافه می‌باشد<ref>[[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[سفیانی (کتاب)|سفیانی]] ، ص۱۰۸.</ref>. | |||
*«تنها [[آیت‌الله]] [[سید محمد صدر]] به عنوان احتمال، این موضوع را مطرح کرده که گاهی به ذهن خطور می‌کند: ممکن است [[دجال]] و [[سفیانی]] یکی باشند: به خصوص اگر ویژگی‌ها و شرایط سندی را نادیده بگیریم. البته ایشان خود نیز این احتمال را تضعیف کرده و می‌گوید: این احتمال با [[ظاهر]] [[روایات]] نمی‌سازد<ref>الغیبة الکبری، ص ۵۲۴.</ref>. | |||
از دیدگاه ما نیز این احتمال صحیح نیست، زیرا این دو با یکدیگر تفاوتی اساسی و ماهوی دارند، زیرا: | |||
# [[سفیانی]] [[ناصبی]] است؛ ولی در مورد [[دجال]] چنین مطلبی نداریم؛ | |||
# [[دجال]] دارای [[عمری]] طولانی است؛ ولی درباره [[سفیانی]] چنین چیزی نیست؛ | |||
# [[سفیانی]] دارای نسب و قبیله مشخص و معینی است - و از نسل [[خالد بن یزید بن معاویه]] است - اما [[دجال]] از این جهت مبهم است؛ | |||
# [[دجال]] ادعای [[ربوبیت]] دارد؛ ولی [[سفیانی]] چنین ادعایی ندارد؛ | |||
# [[دجال]] قبل از [[اسلام]] نیز در کتب [[ادیان]] مطرح بوده؛ ولی [[سفیانی]] مطرح نبوده است. بنابراین [[دجال]] و [[سفیانی]] نمی‌توانند یک نفر باشند»<ref>[[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[تا ظهور ج۱ (کتاب)|تا ظهور]]، ج۱، ص ۳۷۵-۳۷۶.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. آقای کامل (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ | |||
| تصویر = 151931.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = حیدر کامل | |||
| پاسخ = آقای '''[[حیدر کامل]] '''، در کتاب ''«[[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«تعبیر [[دجال]] از منابع [[اهل سنت]] و تعبیر [[سفیانی]] از منابع [[امامیه]] گرفته شده است و این احتمال هست که هر دو، تعبیری از یک فرد واحد باشد که افراد هر [[مذهب]] از زاویه [[دید]] خود به آن نگریسته‌اند. | |||
مهمترین تفاوت‌های بین آنها بر حسب اخباری که ما شنیده‌ایم، به شرح زیر است. | |||
# [[طول عمر]]، فقط در مورد [[دجال]] فرض شده است و نه [[سفیانی]]؛ | |||
# [[دجال]]، [[ابن صائد]] نامیده می‌شود و [[سفیانی]]، [[عثمان بن عنبسه]]؛ | |||
# [[سفیانی]] از فرزندان [[ابی سفیان]] است؛ اما [[دجال]] نیست؛ | |||
# [[دجال]] ادعای [[ربوبیت]] دارد؛ ولی [[سفیانی]] ندارد؛ | |||
# [[دجال]] [[کافر]] است، ولی در مورد [[سفیانی]]، نصی در [[اخبار]]، مبنی بر [[کفر]] او وجود ندارد؛ هر چند از [[ظواهر]] [[امر]] هم بر نمی‌آید که [[مسلمان]] باشد؛ | |||
# [[دجال]]، هر قریه‌ای را [[تصرف]] می‌کند و به هر وادی جز [[مکه]] و [[مدینه]] فرو می‌آید و ظاهراً حرکت او گسترده‌تر از [[سفیانی]] است؛ با توجه به وسعت سرزمین‌هایی که به آنها می‌رسد؛ | |||
# [[دجال]] یک چشم است؛ اما دو چشم [[سفیانی]] سالم است. البته ممکن است این تفاوت‌ها غالباً به لحاظ جنس عام رمز گونه آنها، بر اساس آنچه اشاره نمودیم، باشد»<ref>[[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص ۲۴۵-۲۴۶.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. آقای کریمی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ | |||
| تصویر = 137982.jpeg | |||
| پاسخ‌دهنده = محمد علی کریمی | |||
| پاسخ = آقای '''[[محمد علی کریمی]]'''، در کتاب ''«[[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«گرچه از بعضی جهات، [[خروج دجال]] و [[سفیانی]]، یکسانند و هر دو [[دعوت]] به [[باطل]] میکنند و با [[توسل]] به [[حیله‌گری]] و [[تزویر]]، [[مردم]] را میفریبند، به [[مبارزه]] با جناح [[حق]] بر میخیزند و سرانجام به [[هلاکت]] می‌رسند و... ولی با دقت در [[روایات]] [[خروج سفیانی]] و [[روایات]] مربوط به خروج [[دجّال]]، در مییابیم که بین این دو فرق‌های زیادی وجود دارد و اگر اصل خروج [[دجّال]] را امری مسلّم بدانیم، ناچار باید فردی غیر از [[سفیانی]] باشد. مثلاً، [[دجّال]]، ادعای ربوبیّت می‌کند و [[کافر]] است، ولی دلیلی بر [[کفر]] [[سفیانی]] نداریم. فقط در روایتی اشاره شده که وی، صلیبی بر گردن دارد که اگر درست باشد، [[مسیحی]] است، ولی [[روایت]] از [[معصوم]] {{عم}} نیست و ارزشی ندارد. افزون بر این، در [[روایات]] آمده که [[سفیانی]] ریاکارانه [[تظاهر]] به [[دین‌داری]] و تقدس می‌کند و مدام ذکر {{متن حدیث|يَا رَبِّ يَا رَبِّ}} بر زبان وی جاری است. [[خروج سفیانی]]، همزمان است با [[قیام]] سردارانی از [[خراسان]] و [[یمن]] و [[مصر]] که به [[حق]] و [[عدالت]] فرا میخوانند و زمینه را برای [[انقلاب]] بزرگ [[مهدی]] {{ع}}، مهیا میسازند. [[خروج سفیانی]]، منطقه نسبتاً محدودی را فرا میگیرد، در حالی که [[دجّال]]، به جز [[مکه]] و [[مدینه]]، به همه جای [[زمین]] می‌رود و [[فتنه]] وی، همه جا را میگیرد. این دو در شکل و قیافه هم، با یکدیگر، فرق دارند. پس [[دجال]] نمی‌تواند همان [[سفیانی]] باشد»<ref>[[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۸۰-۸۱.</ref>. | |||
}} | |||
== پرسش‌های وابسته == | |||
{{پرسمان خروج سفیانی}} | {{پرسمان خروج سفیانی}} | ||
== | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل سفیانی}} | ||
== پانویس == | |||
[[رده: | {{پانویس}} | ||
[[رده: | |||
[[رده:پرسش]] | |||
[[رده:پرسمان مهدویت]] | |||
[[رده:(اث): پرسش‌هایی با ۴ پاسخ]] | [[رده:(اث): پرسش‌هایی با ۴ پاسخ]] | ||
[[رده:(اث): پرسش‌های مهدویت با ۴ پاسخ]] | [[رده:(اث): پرسش‌های مهدویت با ۴ پاسخ]] | ||
[[رده: | [[رده:پرسش‌های مربوط به خروج دجال]] | ||
[[en:Is Dajjal the same as Sufyani?]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۸ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۳:۰۷
در مورد دجال و سفیانی که از نشانه‌های ظهور هستند دو نظر وجود دارد: عده‌ای این دو را یکی می‌دانند. فردی منحرف از اسلام و باعث ترویج فساد در جامعه که در منابع شیعه این خصوصیات در سفیانی بیان شده و در منابع اهل سنت در دجال بیان گردیده اما عده‌ای دیگر آنان را دو نفر یا سمبل و نماد دو جریان می‌دانند. دجال نماد انحراف از اسلام و به سوی کفر رفتن بر اثر شهوات است. سفیانی نماد شبهات و اضطراب‌های داخلی در جامعه اسلامی است. در روایات به برخی از تفاوت‌های فردی این دو نفر اشاره شده است.
| آیا دجال همان سفیانی است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / خروج سفیانی |
| مدخل اصلی | تفاوت دجال و سفیانی |
| تعداد پاسخ | ۴ پاسخ |
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ جامع اجمالی
احتمال یکی بودن سفیانی و دجال و ناسازگاری آن با ظاهر روایات
- گاهی چنین به ذهن می‌رسد، ممکن است دجال و سفیانی یک نفر باشند مخصوصا اگر سختگیری در بررسی سند روایات رعایت شود و جزئیات اوصاف، نادیده گرفته شود. آنچه از مجموع روایات به دست می‌آید این است که هر دو عنوان گویای فردی منحرف از اسلام است که عامل ترویج فساد در جامعه اسلامی هستند. این احتمال چندان هم دور نیست و می‌توان این احتمال را بدین جهت تأیید کرد. در کتب عامه تمام این خصوصیات در شخصی به نام دجال و در کتب شیعه در شخصی به نام سفیانی جمع است، بنابراین امکان این مسأله هست، هر دو اسم مربوط به یک شخص باشد که هر مذهبی از دیدگاه خاصی به او نگریسته است.[۱]
- ولی این احتمال نه با ظاهر روایات سازگار است، و نه دلیلی وجود دارد بر اینکه به صورت رمزی خواستهاند این مطلب را بگویند؛ زیرا هر یک سمبل و رمز یک حرکت مخصوصی هستند؛ دجال سمبل حرکت انحرافی از اسلام و بر اثر شهوات به سوی کفر رفتن است، ولی سفیانی سمبل شبهات و اضطراب‌های داخلی در جامعه اسلامی است و اینها دو حرکت مستقل هستند، گرچه در برخی جهات نتیجه حرکت آنها از نظر مخالفت با اسلام یکی است،[۲] یعنی در واقع یک موضع دارند در دو چهره مختلف.[۳]
- اما از جهت مخالفت با ظاهر روایات از دو نظر سازگار نیست:[۴]
- در صورتی که سختگیری سندی رعایت شود، و خصوصیات و ویژگی‌ها کنار گذاشته شود، مسلم است این دو اسم ظهور در دو نفر دارند، گرچه خصوصیات آنها دانسته نشود. اگر شخص واحدی بودند در اخبار و روایات به یک عبارت از او اسم برده میشد.[۵]
- اگر سختگیری سندی نادیده گرفته شود و خصوصیات و ویژگی‌های وارده در روایات پذیرفته شود، باز تفاوت بین این دو نفر واضح تر و روشن تر است.[۶]
تفاوت های دجال و سفیانی
- دجال دارای عمری طولانی است، ولی سفیانی عمر درازی ندارد.[۷] حتی اهل سنت قائلند، دجال از زمان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) تاکنون زنده است.[۸]
- دجال به نام فرزند صائد و سفیانی به نام عثمان بن عنبسه خوانده می‌شود.[۹]
- سفیانی دارای نسب و قبیله مشخص و معینی است، و از نسل خالد بن یزید بن معاویه و از نوادگان ابوسفیان است، اما دجال از این جهت مبهم است.[۱۰]
- دجال ادعای خدائی و ربوبیت دارد، ولی سفیانی چنین ادعائی ندارد.[۱۱]
- دجال کافر است، ولی در مورد سفیانی، نصی در اخبار، مبنی بر کفر او وجود ندارد؛ هر چند از ظواهر امر هم بر نمی‌آید مسلمان باشد.[۱۲]
- دجال همه جا را میگیرد و به همه سرزمین‌ها به جز مکه و مدینه حکومتش را گسترش می‌دهد. ظاهر این عبارت میفهماند حکومتش از حکومت سفیانی گسترده‌تر است.[۱۳]
- دجال اعور و لوچ دو چشم است؛ ولی سفیانی چشمانش سالم و صحیح است، هرچند زشت رو و خشن و بد قیافه است.[۱۴]
- دجّال‌ها" صفوف ضدّ انقلابی مرموز را تشکیل می‌دهند، و "سفیانی‌ها" صفوف ضدّ انقلابی آشکارا را.[۱۵]
- دجال از طریق حیله و تزویر و فریب، برنامه‌های شیطانی خود را پیاده می‌کند، امّا سفیانی از طریق استفاده از قدرت تخریبی وسیع خود این کار را انجام می‌دهد. همانگونه که در اخبار آمده است، او نقاط آبادی از روی زمین را زیر پرچم خود قرار خواهد داد.[۱۶]
- سفیانی ناصبی است؛ ولی در مورد دجال چنین مطلبی نداریم.[۱۷]
- دجال قبل از اسلام نیز در کتب ادیان مطرح بوده؛ ولی سفیانی مطرح نبوده است. بنابراین دجال و سفیانی نمی‌توانند یک نفر باشند.[۱۸]
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت‌الله شهید صدر؛ |
|---|
|
آیت الله شهید سید محمد صدر در کتاب «تاریخ غیبت کبری» در این‌باره گفته است:
«گاهی چنین به ذهن می‌رسد که ممکن است دجال و سفیانی یک نفر باشند مخصوصا اگر سختگیری سندی را رعایت کنیم و جزئیات اوصاف را نادیده بگیریم. آنچه از مجموع روایات به دست می‌آید آن است که هر دو عنوان گویای فردی منحرف از اسلام است که عامل ترویج فساد در جامعه اسلامی است؛ و این احتمال چندان هم دور نیست. و میتوانیم این احتمال را از این جهت تأیید کنیم که در کتب عامه تمام این خصوصیات در شخصی به نام دجال و در کتب شیعه در شخصی به نام سفیانی جمع است، بنابراین امکان این مسأله هست که هر دو اسم مربوط به یک شخص باشد، که هر مذهبی از دیدگاه خاصی به او نگریسته است. ولی این احتمال نه با ظاهر روایات سازگار است، و نه دلیلی داریم بر این که به صورت رمزی خواستهاند این مطلب را بگویند؛ زیرا هر یک سمبل و رمز یک حرکت مخصوصی می‌باشند؛ دجال سمبل حرکت انحرافی از اسلام و بر اثر شهوات به سوی کفر رفتن است، ولی سفیانی سمبل شبهات و اضطراب‌های داخلی در جامعه اسلامی است؛ و اینها دو حرکت مستقل می‌باشند گرچه در برخی جهات نتیجه حرکت آنها از نظر مخالفت با اسلام یکی می‌شود. و اما از جهت مخالفت با ظاهر روایات از دو نظر سازگار نیست:
|
| ۲. آیت‌الله مکارم شیرازی؛ |
|---|
|
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در کتاب «حکومت جهانی مهدی» در اين باره گفته است:
«تفاوتی که "سفیانی" با "دجال" دارد شاید بیشتر در این است که دجال از طریق حیله و تزویر و فریب، برنامه‌های شیطانی خود را پیاده می‌کند، امّا سفیانی از طریق استفاده از قدرت تخریبی وسیع خود این کار را انجام می‌دهد؛ همانگونه که در اخبار آمده است که او نقاط آبادی از روی زمین را زیر پرچم خود قرار خواهد داد[۲۱] که نظیر آن را در حکومت ابوسفیان و معاویه و یزید در تاریخ خوانده‌ایم. هیچ مانعی ندارد که سفیانی آخر زمان که در برابر مصلح بزرگ جهانی "مهدی" قیام می‌کند از نواده‌های ابوسفیان باشد و شجره‌نامه و نسبش به او منتهی گردد، همانطور که در اخبار آمده است؛ ولی مهمتر از مسأله نسب این است که برنامه‌های او و صفات و مشخّصات و تلاشها کوششهایش همه مانند ابوسفیان است و روشی همسان او دارد. و این "سفیانی" مانند همه ابوسفیانها و همه سفیانیهای دیگر، سرانجام در برابر جنبش انقلاب جهانی مهدی (ع) به زانو در خواهد آمد و تلاشها و کوششها و نقشه هایش نقش بر آب خواهد شد. از همه مهمتر آن است که باید مردم "دجّال‌ها" و "سفیانی‌ها" را بشناسانند. این سفیانی‌ها گذشته از نشانه‌هایی که قبلا گفتیم نشانه دیگری نیز دارند که نمونه‌اش در تاریخ اسلام بروشنی دیده می‌شود، و آن این که: صلحا و شایستگان را از صحنه اجتماع کنار می‌زنند و افراد ناصالح و مطرود را به جای آنها قرار می‌دهند. "بیت المال" را چنانکه در حکومت دودمان ابوسفیان آمده میان حواشی و طرفداران خود تقسیم میکنند؛ طرفدار انواع تبعیض‌ها، تحمیق‌ها و پراکندگی‌ها هستند و با این مشخّصات می‌توان آنها را شناخت و شناساند. "دجّال‌ها" صفوف ضدّ انقلابی مرموز را تشکیل می‌دهند، و "سفیانی‌ها" صفوف ضدّ انقلابی آشکارا، و هر دو، در واقع یک موضع دارند در دو چهره مختلف، و تا صفوف آنها در هم شکسته نشود تضمینی برای "پیشرفت" و "بقای" انقلاب نیست»[۲۲].
|
| ۳. آیت‌الله طبسی؛ |
|---|
|
آیت‌الله نجم‌الدین طبسی در کتاب «سفیانی» در اين‌باره گفته است:
«تنها آیت‌الله سید محمد صدر به عنوان احتمال، این موضوع را مطرح کرده که گاهی به ذهن خطور می‌کند: ممکن است دجال و سفیانی یکی باشند: به خصوص اگر ویژگی‌ها و شرایط سندی را نادیده بگیریم. البته ایشان خود نیز این احتمال را تضعیف کرده و می‌گوید: این احتمال با ظاهر روایات نمی‌سازد[۲۳]. از دیدگاه ما نیز این احتمال صحیح نیست، زیرا این دو با یکدیگر تفاوتی اساسی و ماهوی دارند، زیرا:
از دیدگاه ما نیز این احتمال صحیح نیست، زیرا این دو با یکدیگر تفاوتی اساسی و ماهوی دارند، زیرا:
|
| ۴. آقای کامل (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
آقای حیدر کامل ، در کتاب «دجال آخرالزمان» در این‌باره گفته است:
«تعبیر دجال از منابع اهل سنت و تعبیر سفیانی از منابع امامیه گرفته شده است و این احتمال هست که هر دو، تعبیری از یک فرد واحد باشد که افراد هر مذهب از زاویه دید خود به آن نگریسته‌اند. مهمترین تفاوت‌های بین آنها بر حسب اخباری که ما شنیده‌ایم، به شرح زیر است.
|
| ۵. آقای کریمی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
آقای محمد علی کریمی، در کتاب «آیا ظهور نزدیک است» در این‌باره گفته است:
«گرچه از بعضی جهات، خروج دجال و سفیانی، یکسانند و هر دو دعوت به باطل میکنند و با توسل به حیله‌گری و تزویر، مردم را میفریبند، به مبارزه با جناح حق بر میخیزند و سرانجام به هلاکت می‌رسند و... ولی با دقت در روایات خروج سفیانی و روایات مربوط به خروج دجّال، در مییابیم که بین این دو فرق‌های زیادی وجود دارد و اگر اصل خروج دجّال را امری مسلّم بدانیم، ناچار باید فردی غیر از سفیانی باشد. مثلاً، دجّال، ادعای ربوبیّت می‌کند و کافر است، ولی دلیلی بر کفر سفیانی نداریم. فقط در روایتی اشاره شده که وی، صلیبی بر گردن دارد که اگر درست باشد، مسیحی است، ولی روایت از معصوم (ع) نیست و ارزشی ندارد. افزون بر این، در روایات آمده که سفیانی ریاکارانه تظاهر به دین‌داری و تقدس می‌کند و مدام ذکر «يَا رَبِّ يَا رَبِّ» بر زبان وی جاری است. خروج سفیانی، همزمان است با قیام سردارانی از خراسان و یمن و مصر که به حق و عدالت فرا میخوانند و زمینه را برای انقلاب بزرگ مهدی (ع)، مهیا میسازند. خروج سفیانی، منطقه نسبتاً محدودی را فرا میگیرد، در حالی که دجّال، به جز مکه و مدینه، به همه جای زمین می‌رود و فتنه وی، همه جا را میگیرد. این دو در شکل و قیافه هم، با یکدیگر، فرق دارند. پس دجال نمی‌تواند همان سفیانی باشد»[۲۹].
|
پرسش‌های وابسته
- سفیانی که خروجش از نشانه‌های حتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های جسمانی سفیانی چیست؟ (پرسش)
- روش شناسایی سفیانی چیست؟ (پرسش)
- دین سفیانی چیست؟ (پرسش)
- آیا روایات سفیانی تنها در منابع شیعه آمده است؟ (پرسش)
- سفیانی و دجال چه تفاوت‌هایی دارند؟ (پرسش)
- خروج سفیانی در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)
- اهداف قیام سفیانی چیست؟ (پرسش)
- ماجرای شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
- جنایات سفیانی چیست؟ (پرسش)
- سپاه سفیانی چه تعداد است؟ (پرسش)
- اصهب و ابقع کیستند و چه ارتباطی با خروج سفیانی دارند؟ (پرسش)
- آیا ظهور امام مهدی همزمان با قیام سفیانی است؟ (پرسش)
- سفیانی در قیام خود چه اقدام‌های انجام می‌دهد؟ (پرسش)
- چگونه ممکن است سفیانی چندین کشور را تصرف کند و جامعه بین الملل واکنشی نشان ندهند؟ (پرسش)
- حکمرانی سفیانی چقدر به طول می‌انجامد؟ (پرسش)
- آیا به قدرت رسیدن سفیانی بر اساس قوانین است یا کودتا؟ (پرسش)
- آیا این ادعا که سفیانی در ارتش سوریه دیده شده صحیح است؟ (پرسش)
- آیا سفیانی واقعا به جنگ با امام مهدی خواهد پرداخت؟ (پرسش)
- از میان قیامهای یمانی و خراسانی و سفیانی کدام قیام مقدم است؟ (پرسش)
- وظیفه شیعیان در هنگام شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
- رفتار سفیانی با شیعیان اهل بیت چگونه است؟ (پرسش)
- پرچم زرد از آن کدام سپاه است و چه ارتباطی با سفیانی دارد؟ (پرسش)
- آیا سفیانی در مصر پیروانی خواهد داشت؟ (پرسش)
- آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آنکه متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفهای و اهل کجاست؟ (پرسش)
- آیا امکان دارد در زمان‌های مختلف سفیانیهای متعددی وجود داشته باشد؟ (پرسش)
- قرقیسیا کجاست و چه حوادثی در آن اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- محدوده جغرافیایی قرقیسیا چه مناطقی است؟ (پرسش)
- نبرد قرقیسیا چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- سفیانی در چه منطقه‌ای با صاحبان پرچم سیاه و پرچم زرد نبرد می‌کند؟ (پرسش)
- سفیانی در کجا به هلاکت می‌رسد؟ (پرسش)
- مردمان چه مناطقی سفیانی را یاری میکنند؟ (پرسش)
- فرمانده سپاه سفیانی چه کسی است؟ (پرسش)
- سپاه سفیانی در کجا با سپاه خراسانی نبرد می‌کند؟ (پرسش)
- امام مهدی در کجا با سپاه سفیانی روبه‌رو می‌شود و به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
- کدام یک از فرماندهان سپاه امام مهدی سفیانی را دستگیر می‌کند؟ (پرسش)
- فرجام سفیانی چیست؟ (پرسش)
جستارهای وابسته
- سفیانی
- ویژگی‌های سفیانی
- دین سفیانی
- منبع روایات سفیانی
- تفاوت دجال و سفیانی
- زمان و مکان خروج سفیانی
- اهداف خروج سفیانی
- شورش سفیانی
- جنایات سفیانی
- تعداد سپاه سفیانی
- مخالفان سفیانی
- فاصله زمانی ظهور امام مهدی و خروج سفیانی
- اقدامات سفیانی
- عدم واکنش جهان به شورش سفیانی
- مدت حکمرانی سفیانی
- شیوه به قدرت رسیدن سفیانی
- همزمانی خروج خراسانی، سفیانی و یمانی
- وظیفه شیعیان در برابر شورش سفیانی
- رفتار سفیانی با شیعیان
- جنگ سفیانی با صاحب پرچم زرد
- پیروان سفیانی
- تعدد سفیانی
- قرقیسیا
- محل هلاکت سفیانی
- فرمانده سپاه سفیانی
- جنگ امام مهدی با سپاه سفیانی
- دستگیری سفیانی
- فرجام سفیانی
- حکومت سفیانی
- اختفای امام مهدی بعد خروج سفیانی
- نکوهش سفیانی
پانویس
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳
- ↑ ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ ـ ۱۸۵
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸؛ کامل، حیدر، دجال آخرالزمان ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸؛ کامل، حیدر، دجال آخرالزمان ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ کامل، حیدر، دجال آخرالزمان ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸؛ کامل، حیدر، دجال آخرالزمان ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶؛ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۸۰ ـ ۸۱.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸؛ حیدر کامل، دجال آخرالزمان، ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶؛ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۸۰ ـ ۸۱.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸؛ حیدر کامل، دجال آخرالزمان، ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶؛ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۸۰ ـ ۸۱.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳؛ طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸؛ حیدر کامل، دجال آخرالزمان، ص ۲۴۵ ـ ۲۴۶
- ↑ ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ ـ ۱۸۵
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص ۲۶؛ ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ ـ ۱۸۵
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، ص۱۰۸
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم‌الدین، سفیانی، تا ظهور، ج۱، ص ۳۷۵ـ۳۷۶
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱ ـ ۶۵۳
- ↑ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۵۱-۶۵۳.
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص ۲۶.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ -۱۸۵.
- ↑ الغیبة الکبری، ص ۵۲۴.
- ↑ طبسی، نجم‌الدین، تا ظهور، ج۱، ص ۳۷۵-۳۷۶.
- ↑ طبسی، نجم الدین، سفیانی ، ص۱۰۸.
- ↑ الغیبة الکبری، ص ۵۲۴.
- ↑ طبسی، نجم‌الدین، تا ظهور، ج۱، ص ۳۷۵-۳۷۶.
- ↑ حیدر کامل، دجال آخرالزمان، ص ۲۴۵-۲۴۶.
- ↑ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۸۰-۸۱.