تفاوت علم خدا و معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - '}} }}' به '}}')
جز (جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=120%' به '{{عربی')
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
:::::#گستره علم آنها در چارچوب اصول و ضوابط خاص است.
:::::#گستره علم آنها در چارچوب اصول و ضوابط خاص است.
:::::#دایمی و همیشگی نیست.
:::::#دایمی و همیشگی نیست.
::::::در مورد سوم در کتاب، شر یف کافی آمده است از [[امام صادق]]{{ع}} پرسیدند آیا [[امام]] دارای [[علم غیب]] است؟ [[امام]] در پاسخ فرمودند:  خیر؛ اما [[امام]] هرگاه بخواهد برچیزی آگاهی یابد خداوند او را به آن آگاه می‌کند<ref>{{عربی|اندازه=120%|"وَ لَكِنْ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَعْلَمَ الشَّيْ‏ءَ أَعْلَمَهُ‏ اللَّهُ‏ ذَلِكَ‏‏"}}؛ کافی، ج۱، ص۲۵۷.</ref>. بدیهی است این موضوع با بیان {{عربی|"سَلُونِي‏ قَبْلَ‏ أَنْ‏ تَفْقِدُونِي‏"}} سازگار است. زیرا اگر از [[امام علی|امام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب]]{{ع}} و یا هر یک از [[ائمه]]{{عم}} چیزی پرسیده می‌شد، اگر جواب نزدشان بود، بلافاصله پاسخ می‌دادند و گرنه با یک لحظه مکث، پاسخ دقیق را مطرح می‌کردند»<ref>[[رضوان معارف (کتاب)|رضوان معارف]]، ص۷۱.</ref>.
::::::در مورد سوم در کتاب، شر یف کافی آمده است از [[امام صادق]]{{ع}} پرسیدند آیا [[امام]] دارای [[علم غیب]] است؟ [[امام]] در پاسخ فرمودند:  خیر؛ اما [[امام]] هرگاه بخواهد برچیزی آگاهی یابد خداوند او را به آن آگاه می‌کند<ref>{{عربی|"وَ لَكِنْ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَعْلَمَ الشَّيْ‏ءَ أَعْلَمَهُ‏ اللَّهُ‏ ذَلِكَ‏‏"}}؛ کافی، ج۱، ص۲۵۷.</ref>. بدیهی است این موضوع با بیان {{عربی|"سَلُونِي‏ قَبْلَ‏ أَنْ‏ تَفْقِدُونِي‏"}} سازگار است. زیرا اگر از [[امام علی|امام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب]]{{ع}} و یا هر یک از [[ائمه]]{{عم}} چیزی پرسیده می‌شد، اگر جواب نزدشان بود، بلافاصله پاسخ می‌دادند و گرنه با یک لحظه مکث، پاسخ دقیق را مطرح می‌کردند»<ref>[[رضوان معارف (کتاب)|رضوان معارف]]، ص۷۱.</ref>.
::::::'''تفاوت علم [[ائمه]]{{عم}} با علم خداوند:'''
::::::'''تفاوت علم [[ائمه]]{{عم}} با علم خداوند:'''
::::::گفتیم که علم خداوند مطلق است. یعنی فاصله‌ای بین علم و خدا وجود ندارد، زیرا علم خداوند از ذات خداست بعضی گفته‌اند علم خداوند جزء ذات خداست. از آن جایی که در خداوند جسمیت راه ندارد، جزء هم که از عوارض جسم است، در مورد خدا درست نیست.
::::::گفتیم که علم خداوند مطلق است. یعنی فاصله‌ای بین علم و خدا وجود ندارد، زیرا علم خداوند از ذات خداست بعضی گفته‌اند علم خداوند جزء ذات خداست. از آن جایی که در خداوند جسمیت راه ندارد، جزء هم که از عوارض جسم است، در مورد خدا درست نیست.
خط ۱۳۰: خط ۱۳۰:
[[پرونده:11439.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید مجتبی حسینی|حسینی]]]]
[[پرونده:11439.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید مجتبی حسینی|حسینی]]]]
آقای مهندس '''[[سید مجتبی حسینی]]'''، در کتاب ''«[[مقامات اولیاء ج۱ (کتاب)|مقامات اولیاء]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
آقای مهندس '''[[سید مجتبی حسینی]]'''، در کتاب ''«[[مقامات اولیاء ج۱ (کتاب)|مقامات اولیاء]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
::::::«بحث علم خدا با علم دیگران فرق دارد. ذات ما چیزی و علم ما چیزی دیگر است؛ یعنی علم ما از ذات ما جداست. ما در یک سری موارد علم داریم و در یک سری موارد دیگر علم نداریم. علم ما محدود است و بر ذات ما افزوده شده است. حتی [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با آن عظمت، به خداوند عرضه داشتند: {{متن قرآن|رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا }}<ref> بر دانش من بیفزای!؛ سوره طه، آیه: ۱۱۴.</ref>. اما این مسائل در مورد خداوند صدق نمی‌کند. حتی شاید بیان این عبارت که "خداوند علم دارد" نادرست باشد، زیرا خدا با آن معنای مستجمع جمیع صفت کمال جدای از علم نیست. علم او بی‌حد و حصر و بی‌نهایت است، بنابراین علم خدا، با ذات او یکی است؛ نه اینکه بر ذات خدا افزوده شده یا چیزی جزء ذات اوست. علم و قدرت خدا، خود خداست؛ ولی چون ذهن ما محدود است، وقتی می‌خواهیم جنت خدا را در ذهنمان ترسیم و تحلیل کنیم، می‌گویم خدا عالم، بصیر، رئوف و لطیف است، اما علم خدا، قدرت خدا و همه صفات الهی مساوی با خود خداست؛ حد و مرزی بین خدا و علم او وجود ندارد<ref>{{عربی|اندازه=120%|" لَيْسَ‏ بَيْنَ‏ اللَّهِ‏ وَ بَيْنَ‏ عِلْمِهِ‏ حَدٌّ‏"}}؛ شیخ صدوق، توحید، ص ۱۳.</ref>»<ref>[[مقامات اولیاء ج۱ (کتاب)|مقامات اولیاء]]، ص۹.</ref>.
::::::«بحث علم خدا با علم دیگران فرق دارد. ذات ما چیزی و علم ما چیزی دیگر است؛ یعنی علم ما از ذات ما جداست. ما در یک سری موارد علم داریم و در یک سری موارد دیگر علم نداریم. علم ما محدود است و بر ذات ما افزوده شده است. حتی [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با آن عظمت، به خداوند عرضه داشتند: {{متن قرآن|رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا }}<ref> بر دانش من بیفزای!؛ سوره طه، آیه: ۱۱۴.</ref>. اما این مسائل در مورد خداوند صدق نمی‌کند. حتی شاید بیان این عبارت که "خداوند علم دارد" نادرست باشد، زیرا خدا با آن معنای مستجمع جمیع صفت کمال جدای از علم نیست. علم او بی‌حد و حصر و بی‌نهایت است، بنابراین علم خدا، با ذات او یکی است؛ نه اینکه بر ذات خدا افزوده شده یا چیزی جزء ذات اوست. علم و قدرت خدا، خود خداست؛ ولی چون ذهن ما محدود است، وقتی می‌خواهیم جنت خدا را در ذهنمان ترسیم و تحلیل کنیم، می‌گویم خدا عالم، بصیر، رئوف و لطیف است، اما علم خدا، قدرت خدا و همه صفات الهی مساوی با خود خداست؛ حد و مرزی بین خدا و علم او وجود ندارد<ref>{{عربی|" لَيْسَ‏ بَيْنَ‏ اللَّهِ‏ وَ بَيْنَ‏ عِلْمِهِ‏ حَدٌّ‏"}}؛ شیخ صدوق، توحید، ص ۱۳.</ref>»<ref>[[مقامات اولیاء ج۱ (کتاب)|مقامات اولیاء]]، ص۹.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


خط ۲۱۹: خط ۲۱۹:
آقای '''[[محمد اصغری‌نژاد]]'''، در مقاله ''«[[پژوهش در علم پیامبر (مقاله)|پژوهش در علم پیامبر]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
آقای '''[[محمد اصغری‌نژاد]]'''، در مقاله ''«[[پژوهش در علم پیامبر (مقاله)|پژوهش در علم پیامبر]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
::::::«حدّ و مرز میان علم خداوند و علم [[پیامبر]]{{صل}} کجاست؟ اگر [[پیامبر]]{{صل}} به تمامی علوم گذشتگان و آیندگان و رخدادهای آغاز خلقت تا نابودی جهان واقف است و از قیامت و رویدادهای بعد از آن خبر دارد، به چه چیزی آگاه نیست و حدّ و مرز میان علم آن حضرت و علم خدای متعال کجاست؟
::::::«حدّ و مرز میان علم خداوند و علم [[پیامبر]]{{صل}} کجاست؟ اگر [[پیامبر]]{{صل}} به تمامی علوم گذشتگان و آیندگان و رخدادهای آغاز خلقت تا نابودی جهان واقف است و از قیامت و رویدادهای بعد از آن خبر دارد، به چه چیزی آگاه نیست و حدّ و مرز میان علم آن حضرت و علم خدای متعال کجاست؟
::::::نخست باید گفت که: علم خداوند، ذاتی و اصیل است و [[پیامبر]]{{صل}} در هر رتبه و مکانتی که باشد، فقرِ محض است و با تمامی وجود خویش، محتاج درگاه الهی است و خود نیز به این حقیقت؟ اعتراف و اذعان داشته است. برخی از آیات قرآنی که نفی علم و قدرت از [[پیامبر]]{{صل}} کرده، نظر به استقلالی بودن آنها دارد. نیز بنابر پاره‏ای از احادیث و سخن‏های بزرگان، [[رسول خدا]]{{صل}} علم به ذات الهی ندارد. در روایتی آمده است: خداوند، دارای دو علم است: علمی که احدی را نسبت به آن آگاه ننموده، و علمی که آن را به ملائکه و رسولان خویش واگذار کرده است. آنچه به فرشتگان و رسولان خویش واگذار کرده، قطعاً به ما [[اهل‌ بیت[[ رسیده است<ref>{{عربی|اندازه=120%|" إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ عِلْمٌ عِنْدَهُ لَمْ يُطْلِعْ عَلَيْهِ أَحَداً مِنْ خَلْقِهِ وَ عِلْمٌ نَبَذَهُ‏ إِلَى‏ مَلَائِكَتِهِ‏ وَ رُسُلِهِ فَمَا نَبَذَهُ‏ إِلَى‏ مَلَائِكَتِهِ‏ فَقَدِ انْتَهَى إِلَيْنَا‏‏‏"}}؛ کلینی، کافی، ج۱، ص ۲۵۵.</ref>. در روایت دیگری، [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: خدای عزّوجلّ دو علم دارد: علمی که جز او کسی نداند، و علمی که آن را به فرشتگان و رسولان خویش تعلیم داده است. علمی را که به ملائکه و رسولانش تعلیم داده، ما هم می‌‏دانیم<ref>{{عربی|اندازه=120%|" إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ عِلْمٌ‏ لَا يَعْلَمُهُ‏ إِلَّا هُوَ وَ عِلْمٌ عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ فَمَا عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ فَنَحْنُ نَعْلَمُهُ‏‏ ‏‏‏"}}؛ کلینی، کافی، ج۱، ص ۲۵۶.</ref>. ظاهراً این علمی که از [[پیامبر]]{{صل}} و بالتّبع از [[ائمه]]{{عم}} مخفی مانده، علم هفتاد و سومین حرف از حروف ۷۳ گانه [[اسم اعظم]] است. ناگفته نماند که در روایات فراوانی از صادقین{{عم}} نقل شده که: "[[اسم اعظم]] ۷۳ حرف است؛ به [[حضرت آدم]] ۲۵ حرف داده شد، به [[حضرت نوح]] ۲۵ حرف و... و به [[پیامبر اسلام]]{{صل}} ۷۲ حرف. و یک حرف آن نزد پروردگار، مخزون و مکنون است و احدی از مخلوقات آن را نمی‌‏داند"<ref>علی نمازی، اثبات ولایت، ص۹۹.</ref>.
::::::نخست باید گفت که: علم خداوند، ذاتی و اصیل است و [[پیامبر]]{{صل}} در هر رتبه و مکانتی که باشد، فقرِ محض است و با تمامی وجود خویش، محتاج درگاه الهی است و خود نیز به این حقیقت؟ اعتراف و اذعان داشته است. برخی از آیات قرآنی که نفی علم و قدرت از [[پیامبر]]{{صل}} کرده، نظر به استقلالی بودن آنها دارد. نیز بنابر پاره‏ای از احادیث و سخن‏های بزرگان، [[رسول خدا]]{{صل}} علم به ذات الهی ندارد. در روایتی آمده است: خداوند، دارای دو علم است: علمی که احدی را نسبت به آن آگاه ننموده، و علمی که آن را به ملائکه و رسولان خویش واگذار کرده است. آنچه به فرشتگان و رسولان خویش واگذار کرده، قطعاً به ما [[اهل‌ بیت[[ رسیده است<ref>{{عربی|" إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ عِلْمٌ عِنْدَهُ لَمْ يُطْلِعْ عَلَيْهِ أَحَداً مِنْ خَلْقِهِ وَ عِلْمٌ نَبَذَهُ‏ إِلَى‏ مَلَائِكَتِهِ‏ وَ رُسُلِهِ فَمَا نَبَذَهُ‏ إِلَى‏ مَلَائِكَتِهِ‏ فَقَدِ انْتَهَى إِلَيْنَا‏‏‏"}}؛ کلینی، کافی، ج۱، ص ۲۵۵.</ref>. در روایت دیگری، [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: خدای عزّوجلّ دو علم دارد: علمی که جز او کسی نداند، و علمی که آن را به فرشتگان و رسولان خویش تعلیم داده است. علمی را که به ملائکه و رسولانش تعلیم داده، ما هم می‌‏دانیم<ref>{{عربی|" إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ عِلْمٌ‏ لَا يَعْلَمُهُ‏ إِلَّا هُوَ وَ عِلْمٌ عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ فَمَا عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ فَنَحْنُ نَعْلَمُهُ‏‏ ‏‏‏"}}؛ کلینی، کافی، ج۱، ص ۲۵۶.</ref>. ظاهراً این علمی که از [[پیامبر]]{{صل}} و بالتّبع از [[ائمه]]{{عم}} مخفی مانده، علم هفتاد و سومین حرف از حروف ۷۳ گانه [[اسم اعظم]] است. ناگفته نماند که در روایات فراوانی از صادقین{{عم}} نقل شده که: "[[اسم اعظم]] ۷۳ حرف است؛ به [[حضرت آدم]] ۲۵ حرف داده شد، به [[حضرت نوح]] ۲۵ حرف و... و به [[پیامبر اسلام]]{{صل}} ۷۲ حرف. و یک حرف آن نزد پروردگار، مخزون و مکنون است و احدی از مخلوقات آن را نمی‌‏داند"<ref>علی نمازی، اثبات ولایت، ص۹۹.</ref>.
::::::در سخن برخی از محققان در این باره آمده است: مسلّم است که حضرت حق، عالِم به تمام ذرات می‏‌باشد و برای همین، استعمال کلمه [[غیب]] نسبت به او درست نیست؛ زیرا بر او چیزی پنهان و مخفی نیست، و علم او نسبت به تمامی موجودات، حضوری و ذاتی است. شاید علت این که در برخی از روایات آمده که [[ائمه]]{{عم}} عالم به غیب نیستند، همین مراد است؛ زیرا آنچه از [[ائمه]]{{عم}} مخفی است، منحصر به حضرت باری تعالی است، و عالَم نزد آنان پنهان و پوشیده نیست و لذا نباید گفت آنان عالِم به غیب هستند<ref>حسنعلی نخودکی اصفهانی، نشان از بی‌‏نشان‏ها، ص ۱۶۴ و ۱۶۵.</ref>. آری اگر اموری را که از دید و نظر دیگران پنهان است، لحاظ کنیم و از این جهت، [[ائمه]]{{عم}} را عالم به این امور بدانیم، می‌‏توانیم بگوییم به [[غیب]] آگاه هستند»<ref>[[پژوهش در علم پیامبر (مقاله)|پژوهش در علم پیامبر]]، ص ٧۵.</ref>.
::::::در سخن برخی از محققان در این باره آمده است: مسلّم است که حضرت حق، عالِم به تمام ذرات می‏‌باشد و برای همین، استعمال کلمه [[غیب]] نسبت به او درست نیست؛ زیرا بر او چیزی پنهان و مخفی نیست، و علم او نسبت به تمامی موجودات، حضوری و ذاتی است. شاید علت این که در برخی از روایات آمده که [[ائمه]]{{عم}} عالم به غیب نیستند، همین مراد است؛ زیرا آنچه از [[ائمه]]{{عم}} مخفی است، منحصر به حضرت باری تعالی است، و عالَم نزد آنان پنهان و پوشیده نیست و لذا نباید گفت آنان عالِم به غیب هستند<ref>حسنعلی نخودکی اصفهانی، نشان از بی‌‏نشان‏ها، ص ۱۶۴ و ۱۶۵.</ref>. آری اگر اموری را که از دید و نظر دیگران پنهان است، لحاظ کنیم و از این جهت، [[ائمه]]{{عم}} را عالم به این امور بدانیم، می‌‏توانیم بگوییم به [[غیب]] آگاه هستند»<ref>[[پژوهش در علم پیامبر (مقاله)|پژوهش در علم پیامبر]]، ص ٧۵.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}

نسخهٔ ‏۲ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۲۱:۱۴

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
تفاوت علم خدا و معصوم چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم معصوم
مدخل اصلیعلم معصوم

تفاوت علم خدا و معصوم(ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم معصوم مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

نجفی لاری
آیت‌الله سید عبدالحسین نجفی لاری در کتاب « المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته» در این‌باره گفته‌است:
«تفاوت‌های فراوانی بین علم باری‌ تعالی و علم فعلیِ امام(ع) هست؛ از جمله از جهت قدم و حدوث و سبق و عدم و علیت و معلولیت و عینیت با ذات و عدم آن و غیر آن که دیگر مجالی برای توهم اتحاد بین دو علم و لزوم شرک باقی نخواهد گذاشت»[۱].


پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

  1. اقسام و انواع علم معصوم کدام‌اند؟ (پرسش)
  2. علم معصوم مطلق چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)
  3. آیا علم معصوم مراتب و درجات دارند؟ (پرسش)
  4. علم باطنی معصوم به چه معناست؟ (پرسش)
  5. علم ذاتی معصوم چیست؟ (پرسش)
  6. علم غیر ذاتی معصوم چیست؟ (پرسش)
  7. علم اکتسابی یا علم مستفاد معصوم چیست؟ (پرسش)
  8. علم موهوبی و موهبتی یا علم لدنی معصوم چیست؟ (پرسش)
  9. علم تام یا کامل معصوم چیست؟ (پرسش)
  10. علم محدود معصوم چیست؟ (پرسش)
  11. علم دفعی معصوم چیست؟ (پرسش)
  12. علم تدریجی معصوم چیست؟ (پرسش)
  13. علم اجمالی معصوم چیست؟ (پرسش)
  14. علم تفصیلی معصوم چیست؟ (پرسش)
  15. علم حصولی معصوم چیست؟ (پرسش)
  16. علم حضوری معصوم چیست؟ (پرسش)
  17. علم فعلی یا دائمی معصوم به چه معناست؟ (پرسش)
  18. علم شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری معصوم به چه معناست؟ (پرسش)
  19. فرق بین علم فعلی و شأنى معصوم چیست؟ (پرسش)
  20. آیا علم معصوم متوقف بر اراده اوست یا بر صرف التفات و توجه؟ (پرسش)
  21. آیا علم معصوم مراتب و درجات دارد؟ (پرسش)
  22. فرق علم پیامبر با امام چیست؟ (پرسش)
  23. آیا علم پیامبران از لحاظ مرتبه یکسان است؟ (پرسش)
  24. آیا علم پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)
  25. فرق بین علم معصوم و علم فرشتگان چیست؟ (پرسش)
  26. آیا پیامبران پیش از آغاز وحی و نبوت و امامان پیش از تصدی امامت از علم ویژه معصوم برخوردار بوده‌اند؟ (پرسش)
  27. آیا علم معصوم در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش)
  28. آیا علم معصوم در شب جمعه نازل می‌شود؟ (پرسش)
  29. امام معصوم از چه زمانی صاحب علم ویژه می‌شود؟ (پرسش)
  30. آیا غیر معصوم می‌تواند از علوم ویژه معصوم آگاهی یابد؟ (پرسش)
  31. آیا مقام علم معصوم به غیر معصوم داده می‌شود؟ (پرسش)
  32. شرایط دستیابی غیر معصوم به علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  33. غیر معصوم از چه راهی می‌تواند به علم معصوم آگاهی یابد؟ (پرسش)
  34. آیا غیر معصوم وظیفه دارد به دنبال فراگیری علوم معصوم باشد؟ (پرسش)
  35. آیا آگاهی غیر معصوم از علم ویژه معصوم با حکمت الهی در امتحان او منافات ندارد؟ (پرسش)
  36. آیا از راه غیر مشروع می‌توان به علم ویژه معصوم دست یافت؟ (پرسش)
    1. آیا آگاهی از علم معصوم با سحر و جادو قابل دسترسی است؟ (پرسش)
  37. رابطه علم معصوم با علم مکنون یا مستأثر چیست؟ (پرسش)
  38. رابطه علم معصوم با اجتباء الهی چیست؟ (پرسش)
  39. رابطه علم معصوم با بداء الهی چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع علم معصوم

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته، ص ۲۹.
  2. ↑ همسنگ ذره‌ای در آسمان‌ها و زمین از دید او دور نمی‌ماند؛ سوره سبأ: ۳.
  3. ↑ مرزبان وحی و خرد، ص۳۳۳.
  4. ↑ بررسی‌های اسلامی
  5. ↑ امام‌شناسی ج۱۲، ص ۲۲۴.
  6. ↑ گفتمان مهدویت.
  7. ↑ محمد حسین مظفر، علم امام، ص ۲۸.
  8. ↑ مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۱۰، تابستان ۱۳۹۱، ص ۶۸.
  9. ↑ علم الإمام (کتاب وجیز یبحث عن علم الإمام و کمیته و کیفیته عن طریقی العقل و النقل)، محمد حسین مظفر، ص ۱۱ و ۱۲؛ علی شیروانی، پژوهشی در باب علم امام، ص۳۵ و ۳۶.
  10. ↑ گستره علم امام در اندیشه علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، شماره ۳، ص۴۶.
  11. ↑ خداوند هر چه را بخواهد محو، و هر چه را بخواهد اثبات می‌کند؛ سوره رعد: ۳۹.
  12. ↑ پایگاه مطالعات کلام امامیه
  13. ↑ منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد، فصلنامه شیعه‌پژوهی شماره۲ صفحه ۶۶.
  14. ↑ علم پیامبر و ائمه به غیب (پایان‌نامه)|علم پیامبر و ائمه به غیب]]، ص۱۰.
  15. ↑ بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی
  16. ↑ "وَ لَكِنْ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَعْلَمَ الشَّيْ‏ءَ أَعْلَمَهُ‏ اللَّهُ‏ ذَلِكَ‏‏"؛ کافی، ج۱، ص۲۵۷.
  17. ↑ رضوان معارف، ص۷۱.
  18. ↑ رضوان معارف، ص۱۸۱.
  19. ↑ بر دانش من بیفزای!؛ سوره طه، آیه: ۱۱۴.
  20. ↑ " لَيْسَ‏ بَيْنَ‏ اللَّهِ‏ وَ بَيْنَ‏ عِلْمِهِ‏ حَدٌّ‏"؛ شیخ صدوق، توحید، ص ۱۳.
  21. ↑ مقامات اولیاء، ص۹.
  22. ↑ نک: مظفر، تا بی -۷۸. ۷۹.
  23. ↑ محمد تقی مسجدشاهی، بی تا ۴۳.
  24. ↑ پاورقی: آقا نجفی در ایام تحصیل گاهی با پرسشهای عرفانی، فلسفی و کلامی دشواری مواجه می‌شده که در حل آنها درمانده می‌شده است. به گفته خودش یک بار به اشاره آقا سید علی شوشتری به انجام دادن اذکار و اعمالی مأمور می‌شود و پس از گذشت یک اربعین، به صورت عجیبی به خدمت یکی از اولیای الهی می‌رسد و پاسخ پرسش‌های خود را از او دریافت می‌کند. از جمله این پرسش‌ها، پرسش از علم امام بوده است. وی به نقل از آن مرد الهی می‌گوید: علم امام حصولی است، ولی نسبت جهل در هیچ مرتبه به امام نمی‌توان داد، زیرا خلاق عالم -جل شأنه- علم ماکان و مایکون را به امام تعلیم فرموده است و علم جمیع امور در قوه حافظه امام موجود است و هرگاه بخواهند از قوه حافظه به قوه ذاکره منتقل می‌شود. پس هرگاه بخواهند که بدانند می‌دانند؛ یعنی متذکر علم خود می‌شوند. چنانچه فرموده است «اذا شاءوا أن یعلموا علموا»؛ محمد تقی مسجد شاهی بی تا ۴۶۴ - ۴۶۵.
  25. ↑ نجفی مسجدشاهی، بی تا ۱۲.
  26. ↑ علم امام در اندیشه علمای معاصر حوزه اصفهان، فصلنامه نقد و نظر؛ شماره ۶۹؛ بهار ۱۳۹۲؛ ص ۱۳۲-۱۴۲.
  27. ↑ و کلید خزائن غیب نزد خداست کسی جز به آن آگاه نیست؛ سوره انعام، آیه: ۵۹.
  28. ↑ (ای رسول ما) بگو که در همه آسمان ها و زمین جز خدا کسی از علم غیب آگاه نیست؛ سوره نمل، آیه ۶۵
  29. ↑ و اگر من از غیب (جز آن چه بوحی می‌دانم) آگاه بودن بر خیر خود همیشه می‌افزودم؛ سوره اعراف، آیه: ۱۸۸.
  30. ↑ بعد از من رسولی می‌آید نامش احمد است؛ سوره صف، آیه: ۶.
  31. ↑ خلق هیچ مرتبه علم او احاطه نتواند کرد مگر به آن چه او خواهد؛ سوره بقره، آیه ۲۵۵.
  32. ↑ این از اخبار غیب است که وحی می‌کنیم به سوی تو؛ سوره آل عمران، آیه ۴۴.
  33. ↑ وقتی رسول به آن زن این خبر راداد آن زن گفت رسول تو را کی واقف ساخت رسول گفت خدا علیم و خبیر مراا واقف ساخت؛ سوره تحریم؛ آیه: ۳.
  34. ↑ به شما از غیب خبر می‌دهم که در خانه هاتان چه می‌خورید و چه ذخیره می‌کنید؛ سوره آل عمران، آیه ۴۹.
  35. ↑ علم غیب ائمه معصومین(ع)؛ ص۴۵ - ۵۰.
  36. ↑ «برخی از آن پیامبران را بر برخی دیگر برتری دادیم؛ از ایشان یکی آن است که خداوند با وی سخن گفت»؛ سوره بقره، آیه ۲۵۳.
  37. ↑ «و (یاد کن) آنگاه را که ابراهیم گفت: پروردگارا! به من بنمای چگونه مردگان را زنده می‌سازی؟»؛ سوره بقره، آیه ۲۶۰.
  38. ↑ آگاهی امامان از غیب، ص ۴۱ و ۴۲.
  39. ↑ علم و سلطه غیبی اولیا، ص۶۷تا۷۲.
  40. ↑ سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۳۱.
  41. ↑ علم ائمه از نظر عقل و نقل صفحه ۱۰۵.
  42. ↑ کنکاشی در کیفیت و سرچشمه‌های علم امام.
  43. ↑ " إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ عِلْمٌ عِنْدَهُ لَمْ يُطْلِعْ عَلَيْهِ أَحَداً مِنْ خَلْقِهِ وَ عِلْمٌ نَبَذَهُ‏ إِلَى‏ مَلَائِكَتِهِ‏ وَ رُسُلِهِ فَمَا نَبَذَهُ‏ إِلَى‏ مَلَائِكَتِهِ‏ فَقَدِ انْتَهَى إِلَيْنَا‏‏‏"؛ کلینی، کافی، ج۱، ص ۲۵۵.
  44. ↑ " إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ عِلْمٌ‏ لَا يَعْلَمُهُ‏ إِلَّا هُوَ وَ عِلْمٌ عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ فَمَا عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ فَنَحْنُ نَعْلَمُهُ‏‏ ‏‏‏"؛ کلینی، کافی، ج۱، ص ۲۵۶.
  45. ↑ علی نمازی، اثبات ولایت، ص۹۹.
  46. ↑ حسنعلی نخودکی اصفهانی، نشان از بی‌‏نشان‏ها، ص ۱۶۴ و ۱۶۵.
  47. ↑ پژوهش در علم پیامبر، ص ٧۵.
  48. ↑ وبگاه پرسمان.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=تفاوت_علم_خدا_و_معصوم_چیست؟_(پرسش)&oldid=180925»