اقامتگاه امام مهدی

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی(ع)" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن | امام مهدی در حدیث | امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• به معنای جای وسیع و فضای باز است. محوطۀ جلوی مسجد کوفه که سکویی هم داشته و علی(ع) گاهی آنجا می‌نشست و مردم حضور می‌یافتند و امام یا سخنرانی می‌کرد، یا به سؤال‌ها پاسخ می‌داد. رحبه نام محلّه‌ای در کوفه نیز بوده است.

رحبه در موعودنامه

• سرزمین مقدسی است که حضرت مهدی (ع) و اهل بیتش در آن اقامت می‌گزینند. آن‌جا اقامتگاه حضرت نوح (ع) بوده است. هیچ‌یک از آل محمد (ص) جز در یک سرزمین مقدس مسکن نمی‌گزیند، و جز در یک سرزمین مقدس به قتل نمی‌رسد.
• از مسائلى که درباره امام زمان (ع) مطرح است، مکان و محل زندگى ایشان است. روایاتى که در این زمینه وجود دارد سه دسته‌اند:

1. برخى از آنها محل خاصى را تعیین نمى‌کند و جایگاه حضرت را در بیابان‌ها و کوه‌ها معرفى مى‌کند. از آن جمله، حضرت مهدى (ع) به پسر مهزیار مى‌فرماید: "فرزند مهزیار! پدرم امام حسن (ع) از من پیمان گرفت... و فرمان داد که براى سکونت، کوه‌هاى سخت و سرزمین‌هاى خشک و دوردست را برگزینم". این بخش از روایات گویاى آن است که حضرت از حوزه دسترسى مردم به دور است و به سختى و دشوارى زندگى مى‌کند و کسى از محل زندگى وى آگاه نیست.
2. برخى روایات، منطقه خاصى را به‌عنوان محل سکونت آن حضرت نام مى‌برند و محدوده آن را نیز تعیین مى‌کنند:
   1. مدینه و پیرامون آن: ابى بصیر مى‌گوید از امام باقر (ع) شنیدم که فرمود: "صاحب الزمان را عزلت و غیبتى است که در آن، نیرومند است به سى نفرى که با حضرت هستند و وحشت و تنهایى را از وى دور مى‌کنند؛ و خوب جایگاهى است مدینه". روایت دیگرى است که مکان حضرت را کوه "رضوى" در اطراف مدینه نام مى‌برد. راوى مى‌گوید: "با امام صادق (ع) از مدینه خارج شدیم، به روحاء اطراف مدینه که رسیدیم، حضرت نگاهش را به کوهى دوخت و مدت زمانى ادامه داد. . . و فرمود: این کوه "رضوى" نام دارد. خوب پناهگاهى است براى خائف[[[امام زمان]] (ع)]در غیبت صغری و کبرى".
   2. مکه و پیرامون آن: از برخى روایات استفاده مى‌شود که آن حضرت در مکانى به نام "ذی طوی" پیرامون مکه زندگى مى‌کند و از همان‌جا نیز همراه یارانش قیام خواهد کرد. امام باقر (ع) فرمود: "امام زمان (ع) را غیبتى است در بعضى از دره‌ها و اشاره کرد به منطقه ذى طوى". در ادامه این روایت و روایات دیگر، محل ظهور و خروج آن حضرت و مرکز تجمع یاران و دوستان وى نیز، همین منطقه یاد شده است.
3. دسته سوم اخبارى است که مانند دسته اول، جایگاهى خاص را نام نمى‌برد، ولى از وى به‌عنوان فردى که با مردم حشر و نشر دارد و به گونه ناشناس زندگى مى‌کند، نام برده است. امام صادق (ع) مى‌فرماید: "صاحب الامر (ع) در میان مردم رفت‌وآمد مى‌کند، در بازار قدم مى‌زند، لکن او را نمى‌شناسند تا زمانى که خداوند به وى اذن دهد تا خود را معرفى کند... ".

• بین این سه دسته از روایات، تضاد و تنافى نیست و نام بردن مکانى خاص، با زندگى به شکل ناشناس قابل جمع است. انتخاب کوه‌ها و مکان‌هاى دست‌نیافتنى در حال ضرورت و نیاز نیز، امرى است طبیعى و موافق با اصل تقیّه.

رحبه در فرهنگنامه آخرالزمان

• رحبه شهری است که حدوداً هیجده کیلومتر با کوفه فاصله دارد، در آخرالزمان و هنگام ظهور حضرت مهدی(ع)، این شهر مورد هجوم لشکر سفیانی قرار خواهد گرفت و سپس حضرت به این شهر خواهد آمد.
• امام صادق(ع) در حدیثی فرمود: گویا سفیانی یا یکی از امیران اوست که به رحبه آمده و در آنجا اردو زده است. جارچی سفیانی ندا می‌‌دهد: هر کسی که سر یکی از شیعیان علی(ع) را بیاورد، هزار درهم جایزه می‌‌گیرد. در این حال برخی از مردم سر همسایه خود را از تن جدا می‌‌کنند و برای گرفتن جایزه از نزد او می‌‌برد. در آن روز کسانی که بر شما (در رحبه) حکومت می‌‌کنند همگی اولاد نامشروعند و گویا می‌‌بینم که مردی نقاب بر چهره زده و شما را تک تک به دام می‌‌اندازد، او مردی زنازاده است....
• در حدیث دیگری امام صادق(ع) فرمود: حضرت قائم(ع) پس از قیام به رحبه خواهد آمد. او با پای مبارکش به جایی اشاره می‌‌کند و می‌‌فرماید اینجا را حفر نمایید. وقتی آن قسمت را حفر می‌‌کنند، دوازده هزار زره، شمشیر و کلاه خود از آن مکان بیرون می‌‌آورند. سپس حضرت مهدی(ع) دوازه هزار نفر از غلامان عرب و عجم را جمع می‌‌کند و آن لباس‌های رزم را بر تن آنان می‌‌پوشاند و می‌‌فرماید هر کسی که چون شما (و بر مذهب و مرام شما) نبود به قتل برسانید.

ذی طوی در فرهنگنامه آخرالزمان

• "ذِی طُوی" به نام منطقه‌ای است که در شش کیلومتری مکه قرار دارد. این کوه مورد توجه ائمه(ع) بوده است و در روایات به پناهگاه و محل سکونت حضرت مهدی(ع) در زمان غیبت‌شان معرفی شده است. در دعای شریف ندبه از این منطقه و منطقه "رِضوی" به عنوان جایگاه حضرت یاد شده است: «لَيْتَ شِعْرِي.. أَيُّ أَرْضٍ تُقِلُّكَ أَوْ ثَرَى أَ بِرَضْوَى أَمْ غَيْرِهَا أَمْ ذِي طُوًى»؛.
• امام باقر(ع) با دست اشاره به ناحیه ذی‌طوی کرده و فرمود: برای صاحب الامر حضرت مهدی(ع) در میان این دره‌ها غیبتی رخ خواهد داد، و این غیبت ادامه خواهد داشت تا زمانی که قیام نماید. پیش از قیام، گروهی از یاران حضرت در این منطقه جمع می‌‌شوند و غلام حضرت مهدی(ع) که همیشه همراه اوست نزد آن گروه آمده و می‌‌پرسد: چند نفر در اینجا گرد آمده‌اید؟ می‌‌گویند: ما چهل نفر هستیم. آن‌گاه غلام می‌‌پرسد: اگر صاحب خود (حضرت مهدی(ع)) را ببینید چه می‌‌کنید؟ پاسخ می‌‌دهند: به خدا سوگند اگر او بخواهد که کوه‌ها را از جای برکنیم، انجام خواهیم داد و با او خواهیم بود. این دیدار پایان می‌‌یابد تا سال بعد فرا می‌‌رسد. آن غلام دوباره نزد آنان می‌‌آید و می‌‌گوید: ده نفر از میان خود برگزینید و با آنان به نزد حضرت مهدی(ع) می‌‌آید و حضرت در شب آینده وعده می‌‌کند (که قیام نماید)....
• امام صادق(ع) فرمود: گویا با چشم خویش حضرت قائم(ع) را می‌‌بینم که با پای برهنه، در ذی‌طوی سرپا ایستاده و مانند حضرت موسی(ع) نگران و منتظر است که به مقام ابراهیم(ع) در مسجدالحرام بیاید و دعوت خود را اعلام نماید.

پرسش مستقیم

• محل سکونت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)

1. محل سکونت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
   1. محل سکونت امام مهدی در دوران زندگی با امام عسکری کجاست؟ (پرسش)
   2. محل سکونت امام مهدی در غیبت صغری کجاست؟ (پرسش)
   3. محل سکونت امام مهدی در غیبت کبری کجاست؟ (پرسش)
   4. محل سکونت امام مهدی در دوران ظهور کجاست؟ (پرسش)
2. آیا تابحال کسی از محل زندگی امام مهدی اطلاعی داشته است؟ (پرسش)
3. کیفیت زندگی امام مهدی به چه صورت است؟ (پرسش)
4. آیا امام مهدی در میان مردم زندگی می‏‌کند و ما از شناخت او عاجزیم یا این‏که در عالم دیگر است و ما او را نمی‌‏بینیم؟ (پرسش)
5. آیا صحت دارد که محل استقرار امام مهدی در کوه رضوا است؟ این کوه کجاست؟ (پرسش)
6. آیا امام مهدی در میان مردم زندگی می‏کند و ما از شناخت او عاجزیم یا این‏که در عالم دیگر است و ما او را نمی‏بینیم؟ (پرسش)
7. آیا امام مهدی می‏تواند به صورت یک فرد ناشناس در میان مردم زندگی کند؟ در این صورت مسکن و محل زندگی او کجا است؟ (پرسش)

منابع

• تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه
• حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان.

پانویس