سرانجام دجال چیست؟ (پرسش)
سرانجام دجال چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
| سرانجام دجال چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی |
| مدخل اصلی | مسیح دجال |
| مدخل وابسته | ؟ |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین دکتر کاوس روحی برندق و دیگر نویسندگان مقاله «دجال در نگاه احادیث فریقین» در این‌باره گفته‌اند:
«معلی بن خنیس در حدیثی نقل میکند: در بامداد نوروز بر امام صادق (ع) وارد شدم. حضرت فرمود: ای معلی، آیا می‌دانی نوروز چه روزی است؟ عرض کردم: فدایتان شوم! تنها می‌دانم روزی است که ایرانیان آن را بزرگ می‌شمارند و در آن به یکدیگر تبریک گفته و برای هم دعای خیر می‌کنند. حضرت فرمود: این‌چنین نیست؛ قسم به خانه کعبه که در دل شهر مکه است، این روز نیست مگر برای یک امر قدیمی که آن را برای تو تفسیر می‌کنم؛ ای معلی، نوروز همان روزی است که ... مهدی (ع) و والیان ایشان ظهور می‌کنند و در همان روز مهدی (ع) بر دجال پیروز می‌شود و او را در کناسه کوفه به دار می‌آویزد[۱]. برخی اندیشمندان، مسئله به دار آویختن دجال یا ذوب شدن او به وسیله سلاحی که بر او می‌زنند را دلیل بر شخص معین بودن او دانسته‌اند[۲].
نقد: انصاف این است که روایت یادشده در صورت اعتبار سند آن، بر شخص بودن دجال دلالت دارد و تأویل آن به صورت مجازی به اینکه منظور از آن نابودی و ریشه‌کن شدن فرهنگ و نماد دجالی است، خلاف ظهور روایت است.
در جوامع روایی اهل‌سنت دو شخص به عنوان کسی که دجال به دست او نابود می‌شود معرفی شده است:
در جوامع روایی شیعه نیز با سه گروه از روایات روبه‌رو می‌شویم:
بر اساس این روایات، برخی اندیشمندان، قابلیت کشته شدن را دلیل بر انسان و شخص معین بودن او دانسته‌اند[۸].
نقد: انصاف این است که دلیل یادشده مبنی بر ذکر نام قاتل دجال، دلیل بر شخص بودن دجال دارد و اگر کسی در مقابل، تعدد قاتلان دجال را دلیل بر عدم شخص بودن دجال بشمارد، پاسخ این است که از "حضرت مهدی (ع) "، "حضرت عیسی" و "حضرت خضر" تعدد روایات برنمی‌آید که سه شخص دجال را نابود خواهند کرد، بلکه راه جمع بین این روایات آن است که مراد از آن، مراحل اجرای قتل یا صحت یکی از آنها و مردود بودن دو مورد دیگر یا مباشر بودن یکی و غیر مباشر و مسبب بودن دو شخص دیگر و یا مجری بودن یکی و در جریان اجرا بودن دیگری و صدور دستور قتل توسط شخص سوم باشد. در هر حال هر یک از راه‌های یادشده می‌تواند راه جمع بین احادیث تلقی شود که به غیر از یک مورد -که جمع سندی است- بقیه موارد جمع دلالی هستند»[۹].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین امامی میبدی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا امامی میبدی، در کتاب «آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی» در این‌باره گفته است:
«علامه از کتاب الدر المنثور نقل میکند که ابن مردویه از ابوهریره روایت کرده است: رسول خدا (ص) فرمود: چیزی نمانده که پسر مریم به عنوان حکم عدل در بین شما نازل شود و دجال را به قتل برساند[۱۰]»[۱۱].
|
| ۲. آقای دکتر شفیعی سروستانی؛ |
|---|
|
آقای دکتر ابراهیم شفیعی سروستانی، در کتاب «پرسش از موعود» در این‌باره گفته است:
«در مورد سرانجام دجال و اینکه او به دست چه کسی نابود می‌شود، با دو دسته روایت روبه‌رو هستیم. در دسته‌ای از روایات تأکید شده است که دجال به دست حضرت مهدی (ع) با کشته می‌شود و در دسته‌ای دیگر از روایات از حضرت عیسی (ع) به عنوان کشنده دجال یاد شده است.
|
| ۳. آقای کامل (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
آقای حیدر کامل ، در کتاب «دجال آخرالزمان» در این‌باره گفته است:
«در حدیث مسلم آمده است که: خداوند، عیسی (ع) را برمی‌انگیزد و او در جستجوی دجال برمی‌آید و او را در کنار "باب لُد" می‌یابد و به قتل می‌رساند. در خبر آمده است که: عمر به مردی یهودی گفت: من تو را مردی صادق یافتم، از دجال برای من بگو، گفت: پسر مریم (ع) او را در کنار باب لُد می‌کشد. همچنین حدیثی از ابی عمر روایت شده که گفت: شنیدم رسول خدا (ص) فرمودند: "دجال در هفده ذرع پایین‌تر از باب لد به قتل می‌رسد. لد در شنزاری در سرزمین شام واقع شده است"[۲۰]. و از آن جمله، خبری است که از ابی هریره نقل شده است که رسول خدا (ص) فرمودند: "عیسی بن مریم (ع) دجال را در فاصله هفده ذراعی از باب لد به قتل می‌رساند"[۲۱]. از ابی امامه باهلی نقل شده است که: "رسول خدا (ص) فرمودند: هنگامی که زمان ظهور عیسی بن مریم (ع) فرا می‌رسد، دجال را تعقیب میکند، او می‌گریزد و عیسی بن مریم (ع) او را نزدیک درِ شرقی لد می‌یابد و به قتل می‌رساند"[۲۲]»[۲۳]. |
پرسش‌های وابسته
- دجال که خروجش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
- معنا و مفهوم دجال چیست؟ (پرسش)
- تعبیر مسیخ دجال به چه معناست؟ (پرسش)
- چرا دجال مسیح نامیده شده است؟ (پرسش)
- چرا لقب مسیح به عیسی بن مریم داده شده است؟ (پرسش)
- ویژگی‌ها و اوصاف مسیح چیست؟ (پرسش)
- بهترین امت‌ها و آنکه به زودی با دجال پیکار خواهد کرد کیست؟ (پرسش)
- چه تفاوتی میان دو اسم مسیح و دجال وجود دارد؟ (پرسش)
- دجال در منابع شیعی و سنی چگونه بیان شده است؟ (پرسش)
- یک چشم بودن دجال به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا دجال همان سفیانی است؟ (پرسش)
- خروج دجال در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)
- چه ارتباطی بین دجال و فتح قسطنطنیه وجود دارد؟ (پرسش)
- چه ارتباطی میان دجال و اشراط الساعة وجود دارد؟ (پرسش)
- خروج دجال چه ارتباطی با رویداد آخر الزمان و ظهور دارد؟ (پرسش)
- هشدار پیامبران درباره خروج دجال چیست؟ (پرسش)
- اولین سرزمینی که دجال وارد آن می‌شود کجاست؟ (پرسش)
- چه کسانی از دجال پیروی می‌کنند و چه سرنوشتی در انتظار آنان است؟ (پرسش)
- صفات و ویژگی‌های یاران دجال چیست؟ (پرسش)
- آیا پیش از ظهور دجال آسمان نمی‌بارد؟ (پرسش)
- نشانه خروج دجال چیست؟ (پرسش)
- چند دروغگو پیش از ظهور دجال ظهور خواهند کرد؟ (پرسش)
- چگونه نسبت به فتنه دجال هشدار داده شده است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های جسمانی دجال چیست؟ (پرسش)
- چه ویژگی‌های برای دجال شمرده شده است؟ (پرسش)
- وضعیت مردم در زمان خروج دجال چگونه است؟ (پرسش)
- پناهگاه مسلمانان هنگام خروج دجال کجاست؟ (پرسش)
- مدت اقامت دجال در زمین چقدر است؟ (پرسش)
- آیا یهودیان دجال را از نژاد خود می‌دانند؟ (پرسش)
- آیا امکان دارد در زمان‌های مختلف دجال‌های متعددی وجود داشته باشد؟ (پرسش)
- مقصود از خروج دجال که از نشانه‌های ظهور به حساب آمده چیست؟ (پرسش)
- آیا دجال واقعا به جنگ با امام مهدی خواهد پرداخت؟ (پرسش)
- از آنجا که دجال قبل از امام مهدی میآید آیا میتوانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
- در روایات چه صفاتی برای دجال بیان شده است؟ (پرسش)
- نظر مهدی‌پژوهان معاصر درباره دجال چیست؟ (پرسش)
- حضرت عیسی در کجا دجال را به هلاکت می‌رساند؟ (پرسش)
- دجال در اندیشه مسیحیت چگونه معرفی شده است؟ (پرسش)
- سرانجام دجال چیست؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، الإیقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة، ج۸، ۱۷۳؛ همان، ج۵، ۱۹۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۵۲، ۲۷۶، ج۵۶، ۹۲ و ۱۱۹.
- ↑ طبسی، نجم‌الدین، تا ظهور، ج۲، ۳۷۲-۳۷۵.
- ↑ ابن‌حنبل، احمد بن محمد، المسند، ج۳، ۴۲۰، ج۵، ۱۳؛ نیشابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح، ج۸، ۱۹۶ و ۲۰۲؛ سجستانی (ابی‌داود)، سلیمان بن اشعث، سنن، ج۲، ۳۱۸.
- ↑ نیشابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح، ج۸، ۱۹۹.
- ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، الإیقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة، ج۸، ۱۷۳؛ ۹۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۵۲، ۲۷۶، ج۵۶، ۹۲ و ۱۱۹.
- ↑ کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، ۶۵۷؛ ابن‌طاووس، علی بن مــوسی، الإقبال بالأعمال، ۱۷۱ و ۲۹۹؛ اربلی، ۱۳۸۱: ج۱، ۴۲۵.
- ↑ راوندی، قطب‌الدین، الخرائج و الجرائح، ج۳، ۱۱۳۶؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۵۱، ۹۳.
- ↑ نک: طبسی، نجم‌الدین، تا ظهور، ج۲، ۳۷۴.
- ↑ روحی برندق، کاوس، نیل‌ساز، نصرت، صدری،سحر؛ دجال در نگاه احادیث فریقین، ص۱۲۷-۱۵۹.
- ↑ المیزان، جلد ۵، صفحه ۱۴۴؛ به نقل از الدر المنثور، جلد ۲، صفحه ۲۴۲.
- ↑ امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۱۹۳.
- ↑ "طیلسان" جامه‌ای است که بدن را احاطه میکند و برای پوشیدن می‌بافند. عاری از تفصیل و | دوزندگی و آن پوششی است مدور و سبز بدون دامان که تار یا پود آن از پشم است و خواص علما و مشایخ آن را پوشند و آن پوشش پارسیان بوده است. لغت‌نامه (دهخدا)، ج ۱۰، صص۱۵۶۰۳ و ۱۵۶۰۴).
- ↑ در لغت‌نامه دهخدا آمده است که "آفیق" اسم چند محل است: ۱. اسم شهری بود که در مرز و بوم یهودا و بنیامین به طرف شمال غربی اورشلیم در نزدیکی سوکوه واقع بود و الان آن را "بلند العوفه" گویند که در آنجا اسرائیلیان از فلسطینیان شکست یافته... تابوت عهد نیز از ایشان گرفته شد و ... . ر.ک: همان، ج ۲، ص ۳۱۰۷.
- ↑ بحار‌الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۴.
- ↑ همان، ص ۳۰۸، ح ۸۴.
- ↑ "لد" روستایی در نزدیکی بیت المقدس، در سرزمین فلسطین است. دروازه لد باب لد در برخی روایات محل فرود آمدن حضرت عیسی (ع) معرفی شده است. (مراصد الإطلاع، ج ۳، ص ۱۳۰۲).
- ↑ صحیح مسلم، ج ۴، ص ۲۲۵۰، باب ۲۰، ح ۲۹۳۷؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص.
- ↑ مسند احمد، ج ۲، ص ۱۶۶؛ صحیح مسلم، ج ۴، ص ۲۲۵۸، باب ۲۳، ح ۲۹۴۰.
- ↑ شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، پرسش از موعود، ص ۱۳۶ -۱۳۸.
- ↑ " يُقْتَلُ الدَّجَّالُ دُونَ بَابِ اللُّدِّ بِسَبْعَةَ عَشَرَ ذِرَاعاً، وَ اللُّدُّ: بِالرَّمْلَةِ بِأَرْضِ الشَّامِ"؛ امالی، شیخ طوسی، ص ۲۶۵.
- ↑ " يُقْتَلُ عِيسَى بْنِ مَرْيَمَ الدَّجَّالِ دُونَ بَابُ لِى بِسَبْعَةَ عَشَرَ ذِرَاعاً ".
- ↑ " يُدْرِكُ عِيسَى بْنِ مَرْيَمَ الدَّجَّالِ بَعْدَ مَا يَهْرُبَ مِنْهُ فاذا بَلَغَهُ نُزُولِهِ فَيُدْرِكُهُ عِنْدَ بَابِ الشَّرْقِيِّ فَيَقْتُلُهُ ".
- ↑ حیدر کامل، دجال آخرالزمان، ص 192 -194.