درباره حکومت جهانی امام مهدی توضیح دهید (پرسش)

درباره حکومت جهانی امام مهدی توضیح دهید
درباره حکومت جهانی امام مهدی توضیح دهید
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر پس از ظهور / حکومت جهانی امام مهدی / حکومت جهانی امام مهدی
تعداد پاسخ	۱ پاسخ
	v; t; e;

درباره حکومت جهانی امام مهدی(ع) توضیح دهید؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «پرسمان مهدویت» در این‌باره گفته است:

«حکومت حضرت مهدی (ع)، به عنوان بزرگترین آرمان محرومان و مستضعفان دارای ویژگی‌های مهمی است. از جمله این ویژگی‌ها، جهانی بودن آن است. بدین‌گونه که پس از پیروزی سپاه حضرت مهدی (ع) و نابودی سپاه کفر و باطل، آن حضرت بر شرق و غرب جهان سلطه و برتری خواهد یافت، این تسلط و برتری درآمدی است برای تشکیل حکومت جهانی آن حضرت. که در آن هیچ آبادی‌ در زمین نمی‌ماند؛ مگر اینکه گلبانگ توحید از آن برمی‌خیزد و سراسر گیتی از عدل وداد آکنده می‌گردد. و به دست آن حضرت، آرمان والای تشکیل جامعه بزرگ بشری و خانواده انسانی تحقّق می‌پذیرد و آرزوی دیرینه همه پیامبران، امامان، مصلحان و انسان دوستان برآورده می‌شود.

هشتمین پیشوای شیعیان امام رضا(ع) از پدرانش از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است: خداوند در شب معراج در بخشی از بیانی طولانی فرمود: "... و به درستی زمین را به وسیله واپسین آنان ائمه(ع) از دشمنانم پاک خواهم ساخت و تمام گستره زمین را در فرمانروایی او قرار خواهم داد ..."^[۱]. در دوران رهبری امام مهدی(ع) با ایجاد مدیریت و حاکمیت یگانه برای همه اجتماعات، نژادها و منطقه‌ها، یکی از عوامل اصلی تضاد و جنگ و ستم از بین می‌رود.^[۲]
پیامبر اکرم(ص) در این باره می‌فرماید: "پیشوایان پس از من دوازده نفرند؛ نخستین آنان تو هستی ای علی و واپسین آنان قائم است؛ همو که خداوند با دستانش مشارق و مغارب زمین را فتح خواهد کرد" ^[۳]
امام صادق(ع) نیز در این باره فرمود: "سپس خدای عزّ و جلّ او را ظاهر سازد و مشرق‌ها و مغرب‌های زمین را به دست او بگشاید و ..."^[۴].
شیعه در این دیدگاه بر این باور است که با "تشکیل حکومت جهانی"، اسلام به عنوان یگانه دین حق و کامل و دارای شریعت جامع، مقبول همگان خواهد شد. در آن زمان ستمگران و جباران از مسند قدرت به زیر کشیده می‌شوند. پس از آن حکومت جهانی اسلام با زعامت و رهبری امام معصوم و عادل برپا شده و عدالت بر بنیاد دیانت و اخلاق در مقیاسی جهانی اجرا می‌گردد.
در برخی از آیات قرآن، به این حاکمیت اشاره شده است و آیات مربوط به جهانی بودن اسلام نیز مؤید این معنا است. جهانی بودن دین اسلام و عدم اختصاص آن به قوم یا منطقه خاصّی، از ضروریات این آیین الهی است و حتی کسانی که ایمان به آن ندارند می‌دانند که دعوت اسلام، همگانی بوده، و به منطقه جغرافیایی خاصّ محدود نیست. افزون بر این، شواهد تاریخی فراوانی وجود دارد که پیامبر اکرم (ص) به سران کشورهایی مانند قیصر روم و پادشاه ایران و فرمانروایان مصر و حبشه و شامات و نیز به رؤسای قبایل گوناگون عرب و ... نامه نوشتند و همگان را به پذیرفتن این دین مقدس دعوت کردند و از پیامدهای وخیم کفر و رویگردانی از اسلام، برحذر داشتند. اگر دین اسلام جهانی نبود چنین دعوت عمومی انجام نمی‌گرفت و دیگر اقوام و امتها هم برای عدم پذیرش، عذری می‌داشتند. ^[۵]. علاوه بر آنچه یاد شد، در منابع روایی اسلامی "به ویژه شیعی"، از ویژگی‌ها، اختیارات و عملکردهایی یاد شده است که آنها جز با تشکیل حکومت واحد جهانی محقق نخواهند شد. از جمله گفته شده است که: حضرت مهدی (ع) ستم وجور را برای همیشه برمی‌اندازد و عدالت و دین حق را در سطح جهان برای همیشه مستقر می‌کند. در برخی روایات از اختیارات، قدرت و امکانات مطلق و جهانی امام غایب یاد شده است که نتیجه آن، چیرگی بر جهان و تشکیل حکومت مقتدر جهانی است. امام باقر(ع) در این باره می‌فرماید: "قائم ما با در انداختن بیم و هراس در دل ستمگران یاری می‌شود، با پشتیبانی و حمایت از سوی خداوند تأیید می‌گردد. زمین برایش خاضع و تسلیم می‌شود، گنجها برایش آشکار و نمایان می‌شود. حکومت او شرق و غرب عالم را فرا می‌گیرد. خداوند به وسیله او دینش را بر تمام ادیان چیرگی و غلبه می‌بخشد؛ هرچند مشرکان کراهت داشته باشند. در عصر ظهور در زمین خرابی و ویرانی نمی‌ماند؛ مگر آنکه آباد می‌شود. عیسی بن مریم(ع) از آسمان فرود آید و پشت سر او نماز گزارد"^[۶].
بر این اساس، حکومت جهانی واحد از دیرباز به عنوان یکی از عقاید مسلّم شیعی و یکی از نیازهای بشر مطرح بوده است. اکنون نیز شیعیان امامی در انتظار روزی به سر می‌برند که چنین حکومتی، با ظهور منجی غایب تشکیل شود و تاریخ بشر در مسیر حق قرار گیرد و بشریت از برکات واقعی و همه جانبه آن بهره‌مند شوند. با اینکه آرمانهایی چون "عدل جهانی" و "حکومت جهانی" سابقه‌ای دیرینه دارد؛ اما در قرن اخیر به دلایل خاصّ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی- به ویژه گسترش ارتباطات- آرمان "جهانی شدن" تشدید و تقویت شده و عملی‌تر به نظر می‌رسد. در جنبشهای اسلامی معاصر نیز بار دیگر، آرمان دیرین جهانی و چیره شدن اسلام با قدرت تمام مطرح شده و مفاهیمی چون دین جهانی، عدل جهانی، حکومت جهانی، و یا بین الملل اسلامی و ... گسترش یافته است.
آرمان‌های یادشده در میان شیعیان در سطح گسترده‌تر مطرح و تقویت شده و اکنون در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی در ایران، آن آرمانها- از جمله حکومت واحد جهانی- تبلیغ می‌شوند.
برخی از ویژگی‌های حکومت جهانی حضرت مهدی (ع):

این حکومت دارای رهبری است که مشروعیت خود را از پروردگار متعال گرفته و از هرگونه خطا و عصیان به دور است. افزون بر این کسانی که او را در اجرای حکومت جهانی یاری خواهند کرد انسان‌هایی هستند برگزیده و دارای صفات اخلاقی ویژه که این خود بر عظمت این حکومت می‌افزاید.
در حکومت جهانی حضرت مهدی (ع) قانون‌گزار خداوند متعال است از این‌رو تمام نیازهای مادی و معنوی انسانها مورد توجه واقع شده و از هرگونه خطا دور خواهد بود.
محور تمام قوانین در حکومت جهانی حضرت مهدی (ع)، امور دینی و اخلاقی است. در حالی که تمام نیازهای مادی و معنوی بشر در تمام قوانین مورد توجه واقع شده است.
دانش در دولت مهدوی در کل جامعه بشری گسترش می‌یابد و هرگز در انحصار عده‌ای خاصّ نخواهد بود از این‌رو همگان از دانشی بس ارجمند برخوردار خواهند بود. و البته از این دانش نیز در راه رشد و تعالی جامعه بشری استفاده خواهد شد. نه در راه ستم و تعدی به دیگران. از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: "دانش، بیست و هفت بخش است و همه آنچه را که رسولان الهی آوردند دو بخش از آنها بود پس مردم تا امروز جز این دو بخش را نشناخته‌اند ولی چون قائم ما قیام کند بیست و پنج بخش را بیرون آورده و آشکار خواهد ساخت و در میان مردم منتشر خواهد فرمود و آن دو بخش را هم ضمیمه می‌گرداند و در نتیجه بیست و هفت بخش علم در میان مردم منتشر و پراکنده خواهد شد" ^[۷]
حکومت جهانی حضرت مهدی (ع) مبتنی بر عالی‌ترین اندیشه‌های عاقلانه است چرا که در آن دولت مبارک است که عقول بشری به کامل‌ترین وجه ممکن، رشد خواهد کرد. امام باقر(ع) در این باره فرمودند: "هنگامی که قائم ما قیام کند خداوند دست خود را بر سر بندگان می‌نهد؛ پس عقل‌های آنان جمع و متمرکز گردیده و خرد و واقع بینی آنان کمال خواهد یافت"^[۸]
حکومت جهانی مهدی(ع) مبتنی بر بهره‌مندی عاقلانه، عالمانه و عابدانه از تمام منابع موجود و ظرفیت‌های ممکن در کره زمین است و این بدان معناست که مردم در عین بهره‌مندی از تمام مواهب الهی هرگز گرد اتراف و اسراف نمی‌گردند بعلاوه با وجود فراوانی نعمت حالت استغنایی در روح انسانها بوجود می‌آید که باعث می‌شود به رغم در اختیار داشتن مواهب فراوان هرگز دست به طغیان و عصیان نزنند.

با توجه به ویژگی‌های بالا، برخی اهداف و آرمانهای آن قیام جهانی این گونه ترسیم می‌شود:

رساندن جامعه بشری به کمال مطلوب و رشد و بالندگی اخلاقی "هدف اصلی"؛
برقراری عدالت اجتماعی و گسترش قسط و عدل در سراسر جهان؛
اداره و ساماندهی نظام جهان بر اساس ایمان به خدا، احکام دین اسلام و آموزه‌های قرآن؛
تثبیت و گسترش صلح و امنیت جهانی و از بین بردن ستیزه جویی، تجاوزگری، جنگ، کینه جویی و خودپرستی؛
نجات مردم از چنگال ستمکاران، جباران و مفسدان و اهتزاز پرچم توحید و عدالت؛
احیای آیین توحید و یکتاپرستی "اسلام" و نابودی آیین‌های انحرافی و باطل؛
تأسیس حکومت جهانی اسلام و در دست گرفتن حاکمیت جهان؛
به کمال رساندن علم و دانش بشری و رشد و شکوفایی عقل و اندیشه؛
تصحیح امور زندگی و استفاده صحیح و بهینه از امکانات و منابع مادی و معنوی جهان؛
از بین بردن امتیازات و تبعیضات نژادی و طبقاتی و تعمیق برابری و مساوات؛
گسترش فضایل اخلاقی و ریشه‌کن نمودن رذایل و آلودگی‌های اخلاقی و ... ^[۹].

در جامعه مهدوی به خاطر وجود تمام شرایط ممکن، راه رشد و تعالی به سوی قرب پروردگار بر همگان باز خواهد بود و در عین اختیار داشتن مواهب الهی، همگان بر دینی توحیدی و باوری الهی خواهند بود»^[۱۰].

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

↑ " وَ لَأُطَهِّرَنَ‏ الْأَرْضَ‏ بِآخِرِهِمْ‏ مِنْ‏ أَعْدَائِي‏ وَ لَأُمَلِّكَنَّهُ‏ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۱، ص ۲۶۲، ح ۲۲؛ علل الشرایع، ج ۱، ص ۵، ح ۱. همچنین ر. ک: کافی، ج ۱، ص ۴۳۲، ح ۹۱.
↑ محمّد حکیمی، عصر زندگی، ص ۱۶۲.
↑ " الْأَئِمَّةُ مِنْ‏ بَعْدِي‏ اثْنَا عَشَرَ، أَوَّلُهُمْ‏ أَنْتَ‏ يَا عَلِيُ‏، وَ آخِرُهُمُ‏ الْقَائِمُ‏ الَّذِي‏ يَفْتَحُ‏ اللَّهُ‏- تَعَالَى‏ ذِكْرُهُ‏- عَلَى‏ يَدَيْهِ‏ مَشَارِقَ‏ الْأَرْضِ‏ وَ مَغَارِبَهَا ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ صدوق، أمالی، ص ۹۷، ح ۹؛ فتال نیشابوری، روضه الواعظین، ص ۱۰۲؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۹۸.
↑ " ثُمَ‏ يُظْهِرُهُ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ فَيَفْتَحُ‏ اللَّهُ‏ عَلَى‏ يَدِهِ‏ مَشَارِقَ‏ الْأَرْضِ‏ وَ مَغَارِبَهَا ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۵، ح ۳۱.
↑ محمّد تقی مصباح، آموزش عقاید، ج ۲، ص ۱۱۶.
↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۱، ح ۱۶.
↑ " الْعِلْمُ‏ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ‏ حَرْفاً فَجَمِيعُ‏ مَا جَاءَتْ‏ بِهِ‏ الرُّسُلُ‏ حَرْفَانِ‏ فَلَمْ‏ يَعْرِفِ‏ النَّاسُ‏ حَتَّى‏ الْيَوْمِ‏ غَيْرَ الْحَرْفَيْنِ‏ فَإِذَا قَامَ‏ قَائِمُنَا أَخْرَجَ‏ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِينَ‏ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِي‏ النَّاسِ‏ وَ ضَمَّ إِلَيْهَا الْحَرْفَيْنِ حَتَّى يَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِينَ حَرْفاً‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶.
↑ " إِذَا قَامَ‏ قَائِمُنَا وَضَعَ‏ اللَّهُ‏ يَدَهُ‏ عَلَى‏ رُءُوسِ‏ الْعِبَادِ فَجَمَعَ‏ بِهَا عُقُولَهُمْ‏ وَ كَمَلَتْ‏ بِهِ‏ أَحْلَامُهُمْ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ محمّد بن یعقوب کلینی، کافی، ج ۱، ص ۲۵.
↑ ر. ک: رحیم کارگر، آینده جهان(دولت و سیاست در اندیشه مهدویت)، ص ۲۴۲.
↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۲۷۲- ۲۷۷.

[1] " وَ لَأُطَهِّرَنَ‏ الْأَرْضَ‏ بِآخِرِهِمْ‏ مِنْ‏ أَعْدَائِي‏ وَ لَأُمَلِّكَنَّهُ‏ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۱، ص ۲۶۲، ح ۲۲؛ علل الشرایع، ج ۱، ص ۵، ح ۱. همچنین ر. ک: کافی، ج ۱، ص ۴۳۲، ح ۹۱.

[2] محمّد حکیمی، عصر زندگی، ص ۱۶۲.

[3] " الْأَئِمَّةُ مِنْ‏ بَعْدِي‏ اثْنَا عَشَرَ، أَوَّلُهُمْ‏ أَنْتَ‏ يَا عَلِيُ‏، وَ آخِرُهُمُ‏ الْقَائِمُ‏ الَّذِي‏ يَفْتَحُ‏ اللَّهُ‏- تَعَالَى‏ ذِكْرُهُ‏- عَلَى‏ يَدَيْهِ‏ مَشَارِقَ‏ الْأَرْضِ‏ وَ مَغَارِبَهَا ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ صدوق، أمالی، ص ۹۷، ح ۹؛ فتال نیشابوری، روضه الواعظین، ص ۱۰۲؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۹۸.

[4] " ثُمَ‏ يُظْهِرُهُ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ فَيَفْتَحُ‏ اللَّهُ‏ عَلَى‏ يَدِهِ‏ مَشَارِقَ‏ الْأَرْضِ‏ وَ مَغَارِبَهَا ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۵، ح ۳۱.

[5] محمّد تقی مصباح، آموزش عقاید، ج ۲، ص ۱۱۶.

[6] کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۱، ح ۱۶.

[7] " الْعِلْمُ‏ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ‏ حَرْفاً فَجَمِيعُ‏ مَا جَاءَتْ‏ بِهِ‏ الرُّسُلُ‏ حَرْفَانِ‏ فَلَمْ‏ يَعْرِفِ‏ النَّاسُ‏ حَتَّى‏ الْيَوْمِ‏ غَيْرَ الْحَرْفَيْنِ‏ فَإِذَا قَامَ‏ قَائِمُنَا أَخْرَجَ‏ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِينَ‏ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِي‏ النَّاسِ‏ وَ ضَمَّ إِلَيْهَا الْحَرْفَيْنِ حَتَّى يَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِينَ حَرْفاً‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶.

[8] " إِذَا قَامَ‏ قَائِمُنَا وَضَعَ‏ اللَّهُ‏ يَدَهُ‏ عَلَى‏ رُءُوسِ‏ الْعِبَادِ فَجَمَعَ‏ بِهَا عُقُولَهُمْ‏ وَ كَمَلَتْ‏ بِهِ‏ أَحْلَامُهُمْ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ محمّد بن یعقوب کلینی، کافی، ج ۱، ص ۲۵.

[9] ر. ک: رحیم کارگر، آینده جهان(دولت و سیاست در اندیشه مهدویت)، ص ۲۴۲.

[10] سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۲۷۲- ۲۷۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]