مشخصات کلی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)

مشخصات کلی حکومت امام مهدی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر پس از ظهور / حکومت جهانی امام مهدی / حکومت جهانی امام مهدی
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

مشخصات کلی حکومت امام مهدی (ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

غلام رضا بهروز لک

حجت الاسلام و المسلمین دکتر غلام رضا بهروز لک، در مقاله «حکومت جهانی حضرت مهدی» در این‌باره گفته است:

1. «جهان شمولی: یکی از ویژگی‌های حکومت‌های دینی و به طور کلی حکومت‌های ایدئولوژیک، جهانگرا بودن است. حکومت پیامبر اسلام (ص)، که نخستین حکومت اسلامی به شمار می‌آید، از این خصوصیت بهره می‌برد و در مسیر تحقق آن، توفیق‌هایی در خور به دست آورد. دولت اسلامی پس از پیامبر نیز با گسترش فتوحات، در جهت تحقق این آرمان گام برداشت. بر این اساس، تعیین هر گونه حد و مرز ملی، قومی، زبانی و ... برای گستره حکومت اسلامی، با مبانی نظری آن ناسازگار است. حتی وقتی در سرزمین های اسلامی دو نهاد خلافت "عباسی" و "فاطمی" شکل گرفت، هر کدام مدعی مشروعیت منحصر به فرد بود و مشروعیت دیگری را نفی می‌کرد. در واقع این امر در مبانی دینی ریشه دارد؛ مبانی‌ای که دعوت اسلامی را در قبیله، منطقه و ملتی خاص محدود نمی‌داند. تنها مرز پذیرفته شده در اسلام، تقابل درالاسلام و دارالکفر است. این مرز نیز با پیروزی حق بر باطل و استقرار حکومت جهانی امام عصر (ع) ناپدید خواهد شد. پس حکومت منجی موعود (ع)، به لحاظ دینی بودن، ناگزیر باید جهانی باشد. افزون بر استدلال عقلی، روایات نیز بر جهانی بودن حکومت حضرت مهدی (ع) گواهی می‌دهند. امام موسی کاظم (ع) در تفسیر آیه: ﴿"الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ"﴾ فرمود: این آیه درباره آل محمد (ص)، حضرت مهدی (ع) و اصحاب اوست. خداوند آنها را بر مشرق و مغرب حاکم خواهد ساخت.
2. حاکمیت قوانین دینی: چنانکه گذشت، مبنای اداره امور در دولت‌های دینی قوانین دینی است. در روزگار حاکمیت امام عصر (ع) قوانین الهی اسلام، عرصه‌های فردی و اجتماعی را در برمی‌گیرد و نظام امور انسانها را سامان می‌بخشد. روایاتی که حضرت مهدی (ع) را احیاگر و تجدید کننده دین می‌خواند، بر درستی این سخن گواهی می‌دهد. شاید یکی از ابعاد تجدید و احیا، زنده ساختن نقش اجتماعی - سیاسی دین باشد که در طول تاریخ به تدریج فراموش شده است.
3. اهمیت و محوریت رهبری: دیگر خصوصیت کلی حکومت‌های دینی، رهبر محوری است. در دولت جهانی حضرت مهدی (ع) نیز نقش رهبر برجسته و چشمگیر خواهد بود. امام به دلیل عصمت و آگاهی‌اش به احکام شریعت و مصالح و مفاسد، معیار همه امور خواهد بود و مشروعیت نظام سیاسی نیز بر حضور و تأیید امام مبتنی است. بر این اساس، یکی از ارکان اساسی و مهم نظام جهانی حضرت مهدی (ع) نقش فراگیر آن حضرت است. در آن نظام مقدس، امام (ع) به دلیل اهمیت جایگاهش، منشأ تمام قوا شمرده می‌شود. این واقعیت، نظام جهانی موعود را از اصل قوا بی‌نیاز می‌سازد، زیرا تفکیک آن به منظور جلوگیری از فساد قدرتمندان و کنترل قوا بر یکدیگر تحقق می‌یابد و در آن نظام مقدس، به دلیل ویژگی‌های عصمت و عدالت رهبری، فساد راه ندارد. افزون بر این، حتی اگر در نظام موعود چنین قوایی وجود داشته باشند، مشروعیت مستقل ندارند و مشروعیت خویش را از رهبر نظام کسب می کنند. بر این اساس، گروهها، احزاب و نهادهای مدنی نیز در آن نظام وضعیتی خاص دارند که در آینده بررسی خواهد شد.
4. فضیلت محوری: از ویژگی‌ها مهم و بارز حکومت الهی، محور بودن فضیلت‌های اخلاقی است. نظام مقدس حضرت مهدی (ع) از این جهت با نظام‌های دیگر تقابل دارد. بدیهی است که این تفاوت بنیادین، از تمایز و تقابل نظریه‌های سیاسی فضیلت محور و نظریه‌های سیاسی آزادی محور سرچشمه می‌گیرد. در نظام‌های سیاسی فضیلت محور، هدف پدید آوردن و گسترش زمینه‌های نیل به فضیلت است. بر این بنیاد، برنامه‌ریزی و تعیین حدود و مرزها ضرورت دارد؛ برای مثال، در مدینه فاضله افلاطون، شاه محور است؛ در نتیجه، به مهندسی اجتماعی می‌پردازد و حتی درباره چگونگی تعلیم و تربیت و محتوای آن نیز حساسیت نشان می‌دهد. در مدینه فاضله فارابی نیز رئیس اول، که همان پیامبر یا امام معصوم است، نقشی مشابه ایفا می‌کند. در این نظامها دولت و رهبران، نقش کلیدی و حیاتی دارند. در نظام‌های سیاسی مبتنی بر نظریه‌های آزادی محور، هدف تأمین حداکثر آزادی‌های فردی است و نهاد حکومت در خصوص فضیلت و سعادت معنوی مردم هیچ دغدغه‌ای ندارد؛ بنابراین، مسئله فضیلت و سعادت امری فردی تلقی می‌شود و هر فرد می‌تواند به فراخور گرایش خویش آن را دنبال کند. در این جوامع، دولث شر ضروری تلقی می‌شود و بهترین دولت حداقل‌ترین آن است. زمینه‌سازی برای سعادت اخروی و دنیوی، از مهم‌ترین اهداف حکومت جهانی حضرت مهدی (ع) به شمار می‌آید و حتی خصوصیت‌های عدالت گستری و جهانی بودنش نیز در این هدف مقدس ریشه دارد.
5. مشارکت سیاسی فراگیر از طریق بیعت عمومی: مشارکت سیاسی مردم، ویژگی دیگر حکومت‌های الهی است. بر اساس آنچه درباره نظام‌های فضیلت محور و آزادی محور بیان شد، مشارکت سیاسی در نظام حضرت مهدی (ع) با نوع مشارکت سیاسی در نظام‌های لیبرال و مانند آن، تفاوت دارد. در این حکومت، رابطه فرد و دولت که در امام و کارهای ویژه او تجلی می‌یابد، رابطه امام و پیرو است و بر هر فرد مؤمن واجب است، در پرتو بیعت با امام و پیروی کامل از وی، زمینه سعادت خویش را فراهم آورد. این رابطه در خصوص گروهها و نهادهای اجتماعی نیز وجود دارد. بی‌تردید، راز تمایز نوع مشارکت در دولت‌های آزادی محور و نظام سیاسی تشیع، در اهداف نظام و ویژگی‌های انحصاری رهبران آسمانی نهفته است. در نظام‌های آزادی محور، هدف تأمین و تضمین حقوق انسانها در برابر تعدی انسان‌های دیگر است؛ بر این اساس، فرد حقوق و اختیارات ویژه می‌یابد و کسی حق نقض آنها را ندارد. اما در مدینه فاضله شیعی، نگاه به انسان و آزادی‌هایش، دنیوی و لذت گرایانه نیست. از سوی دیگر، امام (ع) در پرتو عصمت و ویژگی‌های انحصاری‌اش، هرگز در مقام تعدی به حقوق انسانها بر نمی‌آید؛ از این رو، ماهیت حقوق فردی و حق مشارکت سیاسی در مدینه فاضله شیعی، چهره‌ای کاملا متفاوت می‌یابد. در این مدینه، فرد در پی دولت حرکت می‌کند و در طول یکدیگرند، نه در عرض هم و تقابل با یکدیگر با این توضیح، رابطه امام و احزاب و نهادهای مدنی نیز تبیین می‌گردد. هدف احزاب و نهادهای مدنی، سامان بخشیدن به منافع و خواست‌های همسو به منظور نظارت بر دولت است تا از تعدی دولت مردان بر حقوق افراد جلوگیری شود. این وضعیت در دولت جهانی حضرت مهدی (ع) کاملا دگرگون می‌گردد. این نظام سیاسی، بر همدلی و رابطه معنوی عاطفی امام (رئیس دولت) و مردم استوار است. بر این اساس، در نظام سیاسی موعود شیعه، هدف گروه‌ها و احزاب، یاری دادن امام{(ع) است، نه نظارت بر عملکرد وی؛ افراد و گروه‌های اجتماعی می‌توانند امام ا را در نظارت بر عملکرد کارگزاران و نهادهای دولتی یاری دهند. این مشارکت، بازتاب وظیفه اسلامی امر به معروف و نهی از منکر است او می توان آن را "مشارکت سیاسی متعهدانه" در ترویج معروف و جلوگیری از منگر نامیاد. پس از پذیرش جهانی بودن حکومت حضرت مهدی (ع) با پرسشی دشوار روبه رو می‌شویم: آیا حکومت جهانی آن منجی موعود، به صورت متمرکز اداره می‌شود یا می‌تواند فدرال باشد و بخش‌ها و ایالت‌هایش از نوعی خود مختاری در امور داخلی بهره گیرند؟ روایات تنها به جهانی بودن حکومت آن حضرت اشاره کرده و از تعیین نوع آن چشم پوشیده‌اند. البته تأکیدهای بسیار بر جهانی بودن آن حکومت، وجود دولت یا دولت‌هایی بیرون از چارچوب آن نظام را نفی می‌کند؛ هر چند به لحاظ داخلی، امکان دارد حضرت مهدی (ع) حکومت خویش را به مناطق و ایالت‌هایی تقسیم کند و هر منطقه به تناسب ویژگی‌های قومی - منطقه‌‌ای‌اش، اختیاراتی داشته باشد. این امر با مبانی نظری حکومت جهانی حضرت مهدی (ع) سازگار است.».

پرسش‌های وابسته

1. امام مهدی‏ چه مناطقی را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
2. در حکومت امام مهدی که همه مؤمن هستند چه ضرورتی دارد دولت قدرتمند وجود داشته باشد؟ (پرسش)
3. ضرورت نصب الهی آخرین حاکم جهانی از دیدگاه امامیه چیست؟ (پرسش)
4. برخورد امام مهدی با کارگزاران حکومتی چگونه است؟ (پرسش)
5. امام مهدی‏ با کدام دین بر عالم حکومت می‌‏کند؟ (پرسش)
6. مردم اعم از کودک و نوجوان و جوان (مرد و زن) در حکومت امام مهدی چه نقشی بر عهده دارند؟ (پرسش)
7. تشکیل حکومت جهانی توسط امام مهدی چه آثاری دارد؟ (پرسش)
8. اساس حکومت امام مهدی بر چه پایه‌ای استوار است و قدرت امام از چه عواملی نشئت می‌گیرد؟ (پرسش)
9. اگر دولت امام مهدی کریمه است چرا منافقان در آن دولت ذلیل می‌‏شوند؟ زیرا دولت امام علی منافقان جایگاه یافتند و دورویی نمودند؟ (پرسش)
10. نقش علما در حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
11. موضع افراد در برابر حکومت امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
12. موضع امام مهدی در برابر مسائل و نهادهای گوناگون بین‌المللی چیست؟ (پرسش)
13. حکومت امام مهدی چگونه با سخن حضرت سلیمان: "رَب اغْفِرْ لِی وَ هَبْ لِی مُلْکاً لا ینْبَغِی لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِی..." جمع می‌شود؟ (پرسش)
14. چرا پیشوایان معصوم با آن قدرتی که خداوند به آنها داده بود حکومت واحد جهانی تشکیل ندادند؟ (پرسش)
15. چه کسانی صلاحیت مدیریت جهان را دارند؟ (پرسش)
16. روش‌های تربیتی امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
17. نتایج تربیت اسلامی در دولت امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
18. مراد از خونخواهی امام حسین توسط امام مهدی چیست؟ (پرسش)
19. توزیع رایگان اموال میان مردم در حکومت امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
20. گردش ایام در دوران امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
21. دین جهانی غالب در زمان امامت امام مهدی چه دینی خواهد بود؟ (پرسش)
22. وضعیت بازرگانی در حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
23. شیوه حکم کردن و داوری امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
24. امام مهدی چه کشورها و شهرهایی را به تصرف خود در می‌آورد؟ (پرسش)
25. در قرآن آمده که در آخر الزمان حضرت عیسی ظهور خواهد کرد و همه باید از او پیروی کنند آیا مسلمانان نیز باید از او پیروی کنند؟ (پرسش)
26. از آنجاکه حکومت امام مهدی بر اساس قرآن و اسلام است، آیا می‌توان گفت سیاست و دیانت از هم جدا نیستند؟ (پرسش)
27. در زمان ظهور امام مهدی حاکم اسلامی از کدام گروه مسلمین خواهد بود؟ (پرسش)
28. چگونه امام مهدی می‌تواند حکومت واحدی تشکیل دهد و همه مکاتب و ادیان را گردهم آورد؟ (پرسش)
29. سیمای دوران ظهور و دوران حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
30. اصلاحات و قضاوت‌های امام مهدی به چه چیز تعبیر شده است؟ (پرسش)
31. خداوند متعال چه عنایتی به جهت پیروزی امام مهدی هنگام ظهور انجام خواهد داد؟ (پرسش)
32. بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ (پرسش)
33. در روایات آمده هرکس دعای عهد را چهل صباح بخواند در زمان ظهور حضرت زنده خواهد شد. این زنده شدن چه کیفیتی دارد؟ (پرسش)
34. آیا منظور از زنده شدن در زمان ظهور، رجعت است یا پیش از رجعت این موضوع محقق خواهد شد؟ (پرسش)
35. با توجه به جمله «مؤتزرا کفنی شاهرا سیفی» در دعای عهد آیا هنگامی که از قبر بیرون می‏‌آییم کفن پوشیده‌ایم یا لباس؟ (پرسش)
36. منظور از فراز «شاهرا سیفی» در دعای عهد چیست؟ (پرسش)
37. معنای این جمله از پیامبر که در خطبه غدیر درباره امام مهدی فرمود ألا انه الغراف من بحر العمیق چیست؟ (پرسش)
38. آیا با تکمیل عقول و تهذیب نفوس بدون نیاز به امام معصوم به احکام واقعی دسترسی پیدا می‏‌کنند؟ (پرسش)
39. درباره حکومت جهانی امام مهدی توضیح دهید (پرسش)
40. حکومت امام مهدی چگونه جهانی می‌شود؟ (پرسش)
41. علل به وجود آمدن وحشت در دل دشمنان هنگام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
42. نخستین برنامه امام مهدی پس از ظهور چیست؟ (پرسش)
43. امام مهدی نخستین پرچم مبارزه را به کجا می‌فرستد؟ (پرسش)
44. امام مهدی پس از فتح عراق به جنگ با چه کسانی می‌رود؟ (پرسش)
45. موضوع نخستین دادگاهی که امام مهدی پس از ظهور تشکیل می‌دهد چیست؟ (پرسش)
46. نخستین سپاه امام مهدی به کجا می‌رود؟‌ (پرسش)
47. آیا حکومت امام مهدی‏ نژادی است؟ (پرسش)
48. رمز حمله سپاه امام مهدی چیست؟ (پرسش)
49. منظور از امت معدوده چیست؟ (پرسش)
50. چه واکنشی‌هایی نسبت به تشکیل حکومت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
51. آیا نوع حکومت امام مهدی همانند سایر حکومت‏‌ها است؟ (پرسش)
52. آیا انقلاب مهدی الزاماً به حکومت واحد جهانی می‌انجامد؟ (پرسش)
53. آیا در حکومت امام مهدی‏ تمام مردم اصلاح خواهند شد؟ (پرسش)
54. با توجه به پیشرفت اعجاب‌‏آور تسلیحات نظامی چگونه ممکن است امام مهدی با شمشیر بر دشمنان غلبه کند؟ (پرسش)
55. چگونه یک فرد می‏تواند سرنوشت بشریت را تغییر دهد؟ (پرسش)
56. امام با چه زبانی با مردم زمان ظهور صحبت خواهد کرد؟ (پرسش)
57. در روز موعود به چه روشی تغییر صورت می‏گیرد؟ (پرسش)
58. آیا یک فرد می‌تواند سرنوشت بشریت را تغییر دهد؟ (پرسش)
59. آیا حکومت امام مهدی جهانی است؟ (پرسش)
60. آیا اجرای انقلاب جهانی به وسیله یک فرد (امام مهدی) ممکن است؟ (پرسش)
61. آیا انقلاب مهدی الزاما به حکومت واحد جهانی می‌‏انجامد؟ (پرسش)
62. تصویر کلی و اوضاع عمومی جهان در عصر دولت مهدی چگونه است؟ (پرسش)
63. کارگزاران دولت و فرماندهان لشکری و کشوری امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
64. آیا مهدی در زمان حکومتش از امکانات جنگی و ارتباطی روز استفاده می‌‏کند؟ (پرسش)
65. حکمت مشارکت حضرت مسیح‏ در تشکیل حکومت جهانی چیست؟ (پرسش)
66. منجی و رهبر در حکومت عدل توحیدی جهانی کیست؟ (پرسش)
67. حضرت مهدی از ستمگرانی که از دنیا رفته‌اند چگونه انتقام می‌گیرد؟ (پرسش)
68. اگر حکومت امام مهدی حکومت عدل جهانی است پس چرا به شهادت می‌‏رسد؟ (پرسش)
69. حکمت مشارکت حضرت مسیح در حکومت عدل جهانی چیست؟ (پرسش)
70. امام مهدی با چه طوایفی به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
71. امام مهدی چگونه فرقه بتریه را نابود می‌کند؟ (پرسش)
72. در زمان امام مهدی مجتهدان اجتهاد می‌کنند یا نه؟ (پرسش)
73. با وجودی که حضرت عیسی‏ پیامبر است چرا ریاست حکومت جهانی برای امام مهدی‏ است؟ (پرسش)
74. چه ارتباطی میان جامعه مهدوی و مدینه فاضله وجود دارد؟ (پرسش)
75. آیا پیامبران در حکومت امام مهدی نقشی دارند؟ (پرسش)
76. سرنوشت اقلیت‌های دینی در حکومت حضرت مهدی چگونه است؟ (پرسش)
    1. سرنوشت یهود و نصارا در حکومت حضرت مهدی چگونه است؟ (پرسش)
77. چه رابطه‌ای میان حکومت جهانی اسلام و غیبت امام مهدی است؟ (پرسش)
78. مقبولیت عمومی حکومت امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
79. امام مهدی چگونه شهر ارمینیه را به تصرف خود در می‌آورد؟ (پرسش)
80. چرا بحث از حکومت امام مهدی جنبه کلامی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
81. چرا حکومت جهانی امام مهدی همه ملت‌ها و اقوام را در بر می‌گیرد؟ (پرسش)
82. مبانی جامعه‌شناختی و دولت‌شناختی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
83. ویژگی‌های زندگی اجتماعی در حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
84. از منظر فلسفه تاریخ چه ضرورتی بر تشکیل حکومت امام مهدی می‌باشد؟ (پرسش)
85. مشخصات کلی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
86. وضعیت سیاسی در زمان حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
87. وضعیت اجتماعی در زمان حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
88. وضعیت اقتصادی در زمان حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
89. مبانی انسان شناختی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
90. وضعیت پیشرفت‌های‏‌ قضایی در عصر حکومت امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
91. وضعیت ادیان و اقلیت‌های دینی در حکومت امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
92. ظهور و شکل‌گیری حکومت امام مهدی نیازمند چه شرایطی است؟ (پرسش)
93. چرا حکومت امام مهدی باید بر شریعت الهی مبتنی باشد؟ (پرسش)
94. آیا دولت امام مهدی آخرین دولت است؟ (پرسش)
95. تفاوت ظهور و خروج و قیام چیست؟ (پرسش)
96. محدوده حکومت و سلطنت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
97. آیا امام مهدی می‌تواند بدون خونریزی و جنگ به حکومت برسد؟ (پرسش)
98. امام مهدی ممالک متفاوت را چگونه فتح می‌کند؟ (پرسش)
99. کیفیت رویارویی سپاه امام مهدی با بنی امیه چگونه است؟ (پرسش)
100. امام مهدی پس از ظهور چه اصلاحاتی در مدینه انجام می‌دهند؟ (پرسش)
101. موانع اهداف امام مهدی چیست؟ (پرسش)
102. آیا در حکومت امام مهدی تشریفات و اسراف برچیده می‌شود؟ (پرسش)
103. آیا مردم در زمان حکومت حضرت مهدی از زندگی خشنود و راضی‌اند؟ (پرسش) (پرسش)
104. آیا امام مهدی با اجبار اسلام را در جهان پیاده می‌کنند؟ (پرسش)
105. چرا عده‌ای آن حضرت و دینش را انکار می‌کنند؟ (پرسش)