سرنوشت اقلیت‌های دینی در حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)

سرنوشت اقلیت‌های دینی در حکومت امام مهدی چگونه است؟
سرنوشت اقلیت‌های دینی در حکومت امام مهدی چگونه است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر پس از ظهور / حکومت جهانی امام مهدی / حکومت جهانی امام مهدی
تعداد پاسخ	۲ پاسخ
	v; t; e;

سرنوشت اقلیت‌های دینی در حکومت امام مهدی چگونه است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند..

پاسخ نخست

حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد مروجی طبسی، در کتاب «بامداد بشریت» در این‌باره گفته است:

«یکی از وعده‌های الهی که در حکومت قائم آل محمد (ع) تحقق پیدا می‌کند، این است که بساط شرک و کفر برچیده خواهد شد، بلکه طبق فرموده قرآن کریم ﴿لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ﴾^[۱] ندای توحید سراسر جهان را فرا خواهد گرفت، و به فرموده امام باقر (ع): "جز دین محمد (ص) دینی باقی نمی‌ماند"^[۲].

در اینجا روایات بر دو دسته هستند: دسته اول برآنند که حضرت با آنها مصالحه می‌کند، اما در عین حال کاملاً محدود خواهند شد. ابوبصیر گوید: به امام صادق عرض کردم: صاحب الأمر (ع) با اهل ذمه چه خواهد کرد؟ حضرت فرمود: "مانند پیامبر اکرم (ص) با آنان مصالحه می‌کند و آنها با کمال ذلت جزیه می‌پردازند"^[۳].

و از دسته دوم چنین به دست می‌آید که پس از اتمام حجت بر آنها و نپذیرفتن حق از سوی آنان، نابود خواهند شد؛ چرا که با فرود آمدن حضرت عیسی (ع) از آسمان و حضور وی در نماز جماعت امام مهدی (ع) و تبلیغ او از اسلام و شکستن صلیب توسط وی، دیگر جای هیچ عذر و بهانه‌ای برای پیروان مسیح (ع) -که در آن زمان پیروان زیادی خواهند داشت- باقی نخواهد بود. با این بیان فقط خداپرستان روی زمین باقی خواهند ماند»^[۴].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین الهامی؛

حجت الاسلام و المسلمین داوود الهامی، در کتاب «آخرین امید» در این‌باره گفته است:

«در حکومت جهانی مهدی (ع) حقوق تمام اقلیت‌ها به طور کامل مراعات خواهد شد، اهل کتاب و کسانی که شبه کتاب دارند، خواهند توانست با انعقاد پیمان ذمه و کسب تابعیت در قلمرو حکومت اسلامی آزادانه زندگی کنند و از حقوق انسانی خود بهره‌مند گردند.

ابوبصیر طی سؤالات گوناگونی از امام صادق (ع) پرسید:"امام زمان (ع) با اهل ذمه چه خواهد کرد؟ فرمود: مانند پیامبر اکرم (ص) با آنان پیمان می‌‌بندد آنان هم با کمال خضوع با دست خودشان جزیه می‌‌پردازند"^[۵].

امام باقر (ع) فرمود: "وقتی که قائم اهل بیت قیام کرد، تورات و سایر کتاب‌های آسمانی را از غاری که در انطاکیه واقع شده، استخراج می‌‌نماید، بین اهل تورات با تورات و بین اهل انجیل با انجیل و بین اهل زبور با زبور و بین اهل قرآن با قرآن قضاوت خواهد کرد"^[۶].

بدین ترتیب اهل ذمه در دولت مهدی از نظر قضایی کاملاً آزاد خواهند بود و در منازعات و اختلافات مخصوص خود خواهند توانست به دادگاه‌های خود مراجعه کنند و اگر خودشان دادگاه ویژه نداشته باشند و یا با افراد مسلمان اختلاف و نزاعی پیدا کردند با کمال اطمینان به حاکم مسلمین مراجعه نمایند، و از این روایت استفاده می‌‌شود که حضرت مهدی (ع) به هنگام قضاوت میان اقلیت‌های مذهبی با کتاب‌های خودشان قضاوت خواهند کرد. و همین خوش‌رفتاری و مسالمت مسلمانان با اقلیت‌های مذهبی در دولت مهدی سبب خواهد شد که اقلیت‌های مذهبی به خصوص یهود و نصاری تا پایان در جهان خواهند ماند. این مطلب از قرآن نیز استفاده می‌‌شود چنان‌که در قرآن آمده است:﴿وَمِنَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى أَخَذْنَا مِيثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ فَأَغْرَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ﴾^[۷]. و در آیه دیگر می‌خوانیم: ﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُوا بِمَا قَالُوا بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنْفِقُ كَيْفَ يَشَاءُ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ﴾^[۸].

ظاهر این آیات، دلالت دارند که آئین یهود و نصاری تا قیامت و در عصر دولت مهدی نیز باقی خواهد ماند. لکن در مقابل این آیات و روایات، احادیث دیگری هم وجود دارد که دلالت می‌کنند که در دولت مهدی (ع) غیر از مسلمانان احدی روی زمین باقی نخواهد ماند، آن حضرت دین اسلام را بر اهل کتاب عرضه می‌‌دارد اگر نپذیرفتند، کشته می‌‌شوند^[۹]. و چون این روایات علاوه بر ضعف سند، مخالف قرآن و سیره پیامبر اکرم (ص) و اصول مسلّم اسلام است، لذا از درجه اعتبار ساقط می‌‌باشد.

بنابراین اقلیت‌های مذهبی در عصر حضرت مهدی (ع) باقی خواهند ماند و شرایط ذمه را خواهند پذیرفت و تحت الحمایه حکومت اسلامی آزادانه زندگی خواهند کرد دولت‌های باطل همه سقوط می‌‌کنند و همه قدرت و حکومت جهان به دست مسلمانان می‌‌افتد و دین اسلام بر تمام ادیان غالب می‌‌گردد و بانگ توحید از همه جا بلند می‌‌شود»^[۱۰].

۲. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛

آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:

«در حکومت جهانى حضرت مهدى (ع)، حقوق تمام اقلیت‌ها به‌طور کامل مراعات خواهد شد. اهل کتاب و کسانى که شبهه کتاب دارند، خواهند توانست با انعقاد پیمان ذمّه و کسب تابعیت، در قلمرو حکومت اسلامى آزادانه زندگى کنند و از حقوق انسانى خود بهره‌مند گردند. ابو بصیر طى سؤالات گوناگونى از امام صادق (ع) پرسید: امام زمان (ع) با اهل ذمّه چه خواهد کرد؟ فرمود: "مانند پیامبر اکرم (ص) با آنان پیمان مى‌بندد. انان هم با کمال خضوع، با دست خودشان جزیه مى‌پردازند"^[۱۱]. امام باقر (ع) فرمود: "وقتى که قائم اهل بیت قیام کرد، تورات و سایر کتاب‌هاى آسمانى را از غارى که در انطاکیه واقع شده، استخراج مى‌نماید. بین اهل تورات با تورات، بین اهل انجیل با انجیل، بین اهل زبور با زبور و بین اهل قرآن با قرآن قضاوت خواهد کرد"^[۱۲].

بدین‌ترتیب اهل ذمّه در دولت مهدى، از نظر قضایى کاملا آزاد خواهند بود و در منازعات و اختلافات مخصوص خود، خواهند توانست به دادگاه‌هاى خود مراجعه کنند و اگر خودشان دادگاه ویژه نداشته باشند و یا با افراد مسلمان اختلاف و نزاعى پیدا کردند، با کمال اطمینان به حاکم مسلمین مراجعه نمایند. همین خوش‌رفتارى و مسالمت مسلمانان با اقلیت‌هاى مذهبى در دولت مهدى، سبب خواهد شد که اقلیت‌هاى مذهبى، به خصوص یهود و نصارى تا پایان در جهان خواهند ماند. ظاهر آیاتى از قرآن ﴿وَمِنَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّا نَصَارَى...﴾^[۱۳] و ﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ. . . ﴾^[۱۴] دلالت دارند که آیین یهود و نصارى تا قیامت و در عصر دولت مهدى (ع) نیز باقى خواهد ماند، و لکن در مقابل این آیات و روایات، احادیث دیگرى هم وجود دارد که دلالت مى‌کنند که در دولت مهدى (ع) غیر از مسلمانان، احدى روى زمین باقى نخواهد ماند. آن حضرت دین اسلام را بر اهل کتاب، عرضه مى‌دارد و اگر نپذیرفتند، کشته مى‌شوند^[۱۵]. و چون این روایات، علاوه بر ضعف سند، مخالف قرآن و سیره پیامبر اکرم (ص) و اصول مسلّم اسلام است، از درجه اعتبار ساقط‍‌ مى‌باشد^[۱۶]. پس اقلیت‌هاى مذهبى در عصر حضرت مهدى (ع) باقى خواهند ماند و شرائط‍‌ ذمّه را خواهند پذیرفت و تحت الحمایه حکومت اسلامى، آزادانه زندگى خواهند کرد. دولت‌هاى باطل همه سقوط‍‌ مى‌کنند و همه قدرت و حکومت جهان، به دست مسلمانان مى‌افتد و دین اسلام، بر تمام ادیان غالب مى‌گردد و بانگ توحید از همه‌جا بلند مى‌شود^[۱۷]»^[۱۸].

پرسش‌های وابسته

پانویس

↑ سوره توبه، آیه ۳۳.
↑ بحار الانوار، ج ۵۰ ص ۳۴۰.
↑ دادگستر جهان، ص ۳۹۳.
↑ مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۲۹، ۱۳۰.
↑ «فَمَا يَكُونُ مِنْ أَهْلِ الذِّمَّةِ عِنْدَهُ؟ قَالَ: يُسَالِمُهُمْ كَمَا سَالَمَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ يُؤَدُّونَ الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ»؛ بحار، ج۵۲، ص۳۷۶ و ۳۸۱.
↑ «إِذَا قَامَ قَائِمُ أَهْلِ الْبَيْتِ... يَسْتَخْرِجُ التَّوْرَاةَ وَ سَائِرَ كُتُبِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ غَارٍ بِأَنْطَاكِيَةَ وَ يَحْكُمُ بَيْنَ أَهْلِ التَّوْرَاةِ بِالتَّوْرَاةِ وَ بَيْنَ أَهْلِ الْإِنْجِيلِ بِالْإِنْجِيلِ وَ بَيْنَ أَهْلِ الزَّبُورِ بِالزَّبُورِ وَ بَيْنِ أَهْلِ الْقُرْآنِ بِالْقُرْآنِ»؛ غیبت نعمانی، به نقل از تاریخ ما بعدالظهور، ص۸۵۰.
↑ «و از کسانی که می‌گفتند ما مسیحی هستیم پیمان گرفتیم آنگاه آنان بخشی از آنچه را که به ایشان یادآوری شده بود به فراموشی سپردند ما هم میان آنها تا روز رستخیز دشمنی و کینه‌جویی افکندیم» سوره مائده، آیه ۱۴.
↑ «و یهودیان گفتند که دست خداوند بسته است، دستشان بسته باد و بر آنچه گفته‌اند لعنت بر ایشان باد بلکه دست‌های او باز است و هرگونه بخواهد می‌بخشد و بی‌گمان آنچه به سوی تو از سوی پروردگارت فرو فرستاده شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید؛ و میان آنان تا رستخیز دشمنی و کینه‌جویی افکندیم» سوره مائده، آیه ۶۴.
↑ «قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع)... وَ يَفْتَحُ اللَّهُ لَهُ شَرْقَ الْأَرْضِ وَ غَرْبَهَا وَ يُقْتَلُ النَّاسُ حَتَّى لَا يَبْقَى إِلَّا دِيْنُ مُحَمَّدٍ (ص)»؛ بحار، ج۵۲، ص۲۹۱.
↑ الهامی، داوود، آخرین امید، ص ۲۹۸-۳۰۰
↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۶ و ۳۸۱.
↑ غیبة نعمانى، ص ۱۲۵ (به نقل از آخرین امید، ص ۲۹۹.)
↑ سوره مائده، ۱۴.
↑ سوره مائده، ۶۴.
↑ بحار الانوار، ج ۲، ص ۳۴۰ و ۳۹۰.
↑ آخرین امید، داود الهامى، ص ۳۰۰.
↑ همان.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۱۴.

[1] سوره توبه، آیه ۳۳.

[2] بحار الانوار، ج ۵۰ ص ۳۴۰.

[3] دادگستر جهان، ص ۳۹۳.

[4] مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۲۹، ۱۳۰.

[5] «فَمَا يَكُونُ مِنْ أَهْلِ الذِّمَّةِ عِنْدَهُ؟ قَالَ: يُسَالِمُهُمْ كَمَا سَالَمَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ يُؤَدُّونَ الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ»؛ بحار، ج۵۲، ص۳۷۶ و ۳۸۱.

[6] «إِذَا قَامَ قَائِمُ أَهْلِ الْبَيْتِ... يَسْتَخْرِجُ التَّوْرَاةَ وَ سَائِرَ كُتُبِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ غَارٍ بِأَنْطَاكِيَةَ وَ يَحْكُمُ بَيْنَ أَهْلِ التَّوْرَاةِ بِالتَّوْرَاةِ وَ بَيْنَ أَهْلِ الْإِنْجِيلِ بِالْإِنْجِيلِ وَ بَيْنَ أَهْلِ الزَّبُورِ بِالزَّبُورِ وَ بَيْنِ أَهْلِ الْقُرْآنِ بِالْقُرْآنِ»؛ غیبت نعمانی، به نقل از تاریخ ما بعدالظهور، ص۸۵۰.

[7] «و از کسانی که می‌گفتند ما مسیحی هستیم پیمان گرفتیم آنگاه آنان بخشی از آنچه را که به ایشان یادآوری شده بود به فراموشی سپردند ما هم میان آنها تا روز رستخیز دشمنی و کینه‌جویی افکندیم» سوره مائده، آیه ۱۴.

[8] «و یهودیان گفتند که دست خداوند بسته است، دستشان بسته باد و بر آنچه گفته‌اند لعنت بر ایشان باد بلکه دست‌های او باز است و هرگونه بخواهد می‌بخشد و بی‌گمان آنچه به سوی تو از سوی پروردگارت فرو فرستاده شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید؛ و میان آنان تا رستخیز دشمنی و کینه‌جویی افکندیم» سوره مائده، آیه ۶۴.

[9] «قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع)... وَ يَفْتَحُ اللَّهُ لَهُ شَرْقَ الْأَرْضِ وَ غَرْبَهَا وَ يُقْتَلُ النَّاسُ حَتَّى لَا يَبْقَى إِلَّا دِيْنُ مُحَمَّدٍ (ص)»؛ بحار، ج۵۲، ص۲۹۱.

[10] الهامی، داوود، آخرین امید، ص ۲۹۸-۳۰۰

[11] بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۶ و ۳۸۱.

[12] غیبة نعمانى، ص ۱۲۵ (به نقل از آخرین امید، ص ۲۹۹.)

[13] سوره مائده، ۱۴.

[14] سوره مائده، ۶۴.

[15] بحار الانوار، ج ۲، ص ۳۴۰ و ۳۹۰.

[16] آخرین امید، داود الهامى، ص ۳۰۰.

[17] همان.

[18] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۱۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]