منظور از نیابت خاصه چیست؟ (پرسش)
| منظور از نیابت خاصه چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت صغری / نیابت خاصه (سفیران امام مهدی) |
| مدخل اصلی | نیابت خاص |
منظور از نیابت خاصه چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:
 |
 |
 |
|
| سلیمیان | زهادت | تونه‌ای | پژوهشگران مؤسسه آینده روشن |
مفهوم‌شناسی نیابت خاصه
نیابت خاصه در اصطلاح مهدویت به معنای جانشینی شخصی به طور مستقیم، همراه با اسم و مشخصات، از سوی امام است برای برقراری ارتباط با او زمانی که ارتباط مستقیم با امام ممکن نیست. با توجه به شرایطی که از زمان امام هادی(ع) ایجاد شد و ایشان در حصر خانگی بودند و ادامۀ این شرایط تا بعد از شهادت امام عسکری(ع)، این بزرگواران برای ارتباط با شیعیان از نائب و وکیل استفاده میکردند. همین شرایط موجب شد تا امام مهدی(ع) به ناچار زندگی خود را در پردۀ غیبت بگذراند و برای هدایت جامعه ناگزیر از برگزیدن افرادی به عنوان نائب باشد. از آن جهت که آن حضرت دارای دو نوع غیبت بوده و ماهیت هر یک با دیگری متفاوت است، نیابت نیز در هر مرحله با مرحلۀ دیگر متفاوت است. نیابت در دوران غیبت صغری را نیابت خاص و نیابت در غیبت کبری را نیابت عام می‌نامند[۱]. اصلاح نیابت خاصه در مقابل نیابت عامه است که به جانشینی عموم فقیهان شیعه،با شرایط خاص خود، اطلاق می‌شود.
نیابت خاصه آن است که امام، اشخاص خاصی را نایب خود قرار دهد و به اسم و با مشخصات معرفی کند و هر کدام را خود آن حضرت و یا به وسیله نایب پیش از او، به مردم بشناساند[۲]. بنابراین کسانی که در دوره غیبت صغری، نیابت داشته‌اند و با اسم معرفی شده بودند، نایب خاص نامیده می‌شوند[۳]. البته، کتاب‌هایی که در قرون اولیه غیبت نگاشته شده است، به جای "نواب" (جمع نائب) از اصطلاح سفراء، ابواب و گاهی وکلا استفاده کرده‌اند.
راه‌های اثبات نیابت خاصه
اثبات نیابت خاصه با یکی از این سه طریق ممکن است: نص صریح و تصریح امام زمان(ع)؛ نص صریح و تصریح نایب خاص قبلی؛ آشکار شدن و وقوع کرامات و امور خارق عادت، از طرف مدعی نیابت خاصه، که نشانۀ ربط و ارتباط خاص او با خداوند متعال و آن حضرت و تأیید اوست. هریک از نواب خاص امام(ع) در عصر غیبت صغری، یا با نصّ خود امام و یا تصریح نایب خاص پیشین او منصوب شده‌اند[۴]. البته به دلیل آنکه آغاز نیابت خاص با آغاز غیبت امام زمان(ع) همزمان بود، نصب نخستین نائب پیش از غیبت به دست امام عسکری(ع) صورت گرفته بود. امام عسکری(ع) در اینباره فرمود: «عمری و پسرش عثمان بن سعید، نائب اوّل و محمد بن عثمان نائب دوم مورد اعتماد هستند، هرچه آنان به تو برسانند، از من می‌رسانند و آنچه به تو بگویند از سوی من می‌گویند»[۵]. و در جای دیگر فرمود: «گواه و شاهد باشید عثمان بن سعید عمری وکیل من و فرزندش محمد بن عثمان وکیل فرزند من مهدی شما است»[۶]؛ اما پس از آن، خود حضرت مهدی(ع)، نایبان پس از عثمان بن سعید را معین و به وسیله نایب قبل به مردم معرفی می‌فرمود[۷].
پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛ |
|---|
|
| ۳. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
| ۴. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
|---|
|
- منظور از نیابت خاصه چیست؟ (پرسش)
- مفهوم لغوی و اصطلاحی نیابت چیست؟ (پرسش)
- سفیر یعنی چه و به کدام نماینده‌های امام سفیر می‌گویند؟ (پرسش)
- نایب امام مهدی به چه کسی گفته می‌شود؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان نایب امام مهدی را در زمان غیبت شناخت؟ (پرسش)
- نواب چهارگانه امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش)
- وکلای نایبان خاص امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش)
- نیابت چهار سفیر امام مهدی چگونه اثبات میگردد؟ (پرسش)
- چه مصلحتی در وجود وکلای ناحیه مقدسه بوده است؟ (پرسش)
- چرا سفیران خاص امام مهدی از فقها و مجتهدان نبودند؟ (پرسش)
- هدف و غرض از انتخاب افرادی به عنوان نایبان خاص چه بوده است؟ (پرسش)
- وقتی که امام مهدی در غیبت طولانی است چه نیازی به نائب و نماینده دارد؟ (پرسش)
- چرا نیابت امام مهدی پس از هفتاد سال تمام شد؟ (پرسش)
- دوران نیابت خاصه چه وقت و چگونه به پایان رسید؟ (پرسش)
- در زمان غیبت از چه طریقی می‌توان با حضرت مهدی آشنا شد؟ (پرسش)
- تفاوت نواب اربعه با وکلای آنها چیست؟ (پرسش)
- وکلای نواب خاص در عصر غیبت صغرا چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- راه شناخت نایبان واقعی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیعیان، وکیل و نماینده امام را چگونه می‌شناختند؟ (پرسش)
- چه کسانی صلاحیت و شایستگی دریافت مقام وکالت و نیابت ائمه را داشتند؟ (پرسش)
- چرا نیابت خاصه ادامه نیافت؟ و سرنوشت شیعیان پس از پایان عصر نیابت خاص و آغاز عصر غیبت کبری به چه کسانی واگذار شده است؟ (پرسش)
- آخرین دیدار عمومی امام مهدی با شیعیان در چه تاریخی بوده است؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۰۱ - ۱۰۳.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۴۸؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۰۱ – ۱۰۳؛ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۲۱۲.
- ↑ ر.ک. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۲۱۲.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۴۸.
- ↑ «الْعَمْرِیُ وَ ابْنُهُ ثِقَتَانِ فَمَا أَدَّیَا إِلَیْکَ عَنِّی فَعَنِّی یُؤَدِّیَانِ وَ مَا قَالا لَکَ فَعَنِّی یَقُولَان»؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳، ص ۳۶۰.
- ↑ «وَ اشْهَدُوا عَلَی أَنَ عُثْمَانَ بْنَ سَعِیدٍ الْعَمْرِیَ وَکِیلِی وَ أَنَ ابْنَهُ مُحَمَّداً وَکِیلُ ابْنِی مَهْدِیِّکُم»؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵.
- ↑ ر.ک. علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان(ع)، ص ۳۴؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۰۱ – ۱۰۳.
- ↑ «الْعَمْرِيُ وَ ابْنُهُ ثِقَتَانِ فَمَا أَدَّيَا إِلَيْكَ عَنِّي فَعَنِّي يُؤَدِّيَانِ وَ مَا قَالا لَكَ فَعَنِّي يَقُولَان»؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳، ص ۳۶۰.
- ↑ «وَ اشْهَدُوا عَلَى أَنَ عُثْمَانَ بْنَ سَعِيدٍ الْعَمْرِيَ وَكِيلِي وَ أَنَ ابْنَهُ مُحَمَّداً وَكِيلُ ابْنِي مَهْدِيِّكُم»؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵.
- ↑ ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان(ع)، ص ۳۴.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸.
- ↑ ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۴۲۶.
- ↑ ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۰۱ - ۱۰۳.
- ↑ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳ و ص ۳۶۰.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵.
- ↑ ر.ک: غفارزاده، علی، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان (ع)، ص ۳۴.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۷۴.
- ↑ تاریخ عصر غیبت، ص ۳۰۲.
- ↑ همان.
- ↑ الغیبة، طوسی، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص ۲۰۱.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۴، ح ۴۵.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ ای علیّ بن محمّد سمریّ! خداوند اجر برادرانت را در عزای تو عظیم گرداند که تو ظرف شش روز آینده خواهی مرد، پس خود را برای مرگ مهیّا کن و به احدی وصیّت مکن که پس از وفات تو قائم مقام تو شود که دومین غیبت واقع گردیده است و ظهوری نیست مگر پس از اذن خدای عزّوجلّ و آن بعد از مدّتی طولانی و قساوت دل‌ها و پر شدن زمین از ستم واقع خواهد شد و به زودی کسانی نزد شیعیان من آیند و ادّعای مشاهده کنند بدانید که هر که پیش از خروج سفیانیّ و صیحه آسمانی ادّعای مشاهده کند دروغگوی مفتری است و لا حول و لا قوّة إلّا بالله العلیّ العظیم.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص ۲۰۸.
- ↑ اصول کافی، ج ۲.
- ↑ غیبة طوسی، ص ۳۵۶.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۴۸.
- ↑ الغیبة، شیخ طوسی، ص۳۶۰، ح۳۲۲
- ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۲۱۲.