آیا آیه ۴۵ و ۴۶ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
| آیا آیه ۴۵ و ۴۶ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
آیا آیه ۴۵ و ۴۶ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «آیاتی که موافقان علم غیب غیر خدا به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مجموعه پرسش‌های مرتبط به این بحث (علم غیب معصوم) یا به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
آیه مورد اشاره پرسش
إِذْ قَالَتِ الْمَلائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلاً وَمِنَ الصَّالِحِينَ
«هنگامی که فرشتگان به مریم (س) گفتند:ای مریم خدا تو را به فرزندی نوید می‌دهد که نام وی مسیح، عیسی فرزند مریم، در دنیا و آخرت آبرومند و از مقربین درگاه الهی است و در گهواره با مردم سخن می‌گوید».
پاسخ نخست
آیت‌الله محمد جواد مغنیه در کتاب «تفسیر کاشف» در این‌باره گفته است:
«مراد از ملائکه در این جا جبرئیل است؛ چرا که خداوند در سوره مریم می‌گوید: فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا[۱] منظور از روح، جبرئیل است. سبب این که خدا جبرئیل را به لفظ جمع (ملائکه) آورده آن است که وی رئیس فرشتگان می باشد. کلمة منه اشاره دارد به این سخن خدای متعال: وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ آبرومندی عیسی (ع) در دنیا بدان سبب است که مردم او را به عنوان یک موجود مقدس، می شناسد و تا روز قیامت به وی احترام می‌گذارند؛ اما آبرومندی او در آخرت به سبب علو مقام وی در جهان آخرت در پیشگاه خداوند است. و یکلم الناس فی المهد و کهلا و من الصالحین. یهود به مادر عیسی تهمت می زدند که او با یوسف نجار رابطه نامشروع داشته است و این در حالی بود که آنان، لعنت های خداوند بر آنان باد، قوم مریم بودند. عیسی (ع) برای رد این تهمت و اثبات بی گناهی مادرش در گهواره سخن گفت. نصارا گمان داشتند عیسی در گهواره سخن نگفت. ابن عباس گفته است: عیسی لحظه کوتاهی سخن گفت و سخن او بیش از آنچه در قرآن آمده، نبوده است و پس از آن، دیگر سخن نگفت، تا به مرحله ای رسید که دیگر کودکان معمولی نیز در آن مرحله سخن می‌گویند. این نظریه را می‌توان معتبر دانست؛ زیرا هدف از سخن گفتن عیسی آن بود که مادرش را از شبهه‌ها و اتهاماتی که به وی نسبت داده می شد، تبرئه کند و این هدف با نخستین سخنان آن حضرت به دست آمد. و کهلا؛ یعنی در بزرگ سالی از طریق وحی با مردم سخن می‌گوید. این سخن، معجزه دیگری بر اثبات نبوت عیسی (ع) به شمار می‌رود؛ زیرا نوعی خبر دادن به غیب است»[۲].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت‌الله سبحانی؛ |
|---|
|
آیت‌الله جعفر سبحانی در کتاب «منشور جاوید» در این باره گفته است:
«برخی از آیات که دلالت می‌کند که افرادی از غیر پیامبران هم از غیب آگاهی داشته‌اند نقل می‌شود تا واضح گردد که آگاهی از غیب منحصر به پیامبران الهی نیست، بلکه خدا به هر یک از بندگان خاص خود که بخواهد چنین عنایتی می‌کند و او را با غیب این جهان آشنا میسازد:
إِذْ قَالَتِ الْمَلائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلاً وَمِنَ الصَّالِحِينَ[۳] این نه تنها مریم است که از طریق غیب از یک رشته رویدادهای آینده آگاه شده است بلکه در این مورد همسر ابراهیم و مادر موسی نیز با او همراه میباشند»[۴]. |
| ۲. آیت‌الله مصباح یزدی؛ |
|---|
|
آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی در کتاب «معارف قرآن» در این‌باره گفته است:
«در برخی موارد، در مورد غیر انبیاء نیز تعبیر وحی به‌کار رفته و مفاد آن اینستکه علمی از غیر راه عادی، حاصل شده است:
وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قالُوا آمَنّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنا مُسْلِمُون [۵]. ممکن است گفته شود که در این آیه نیز منظور اینست که حواریان با واسطه حضرت عیسی (ع) از وحی خدا آگاه شدند، ولی موارد دیگری نیز هست که این زمینه را هم ندارد مثل وحی به حضرت مریم (ع) و به مادر موسی (ع): وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلا تَخَافِي وَلا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ[۶] مادر موسی، از طریق همین وحی از آینده فرزندش خبرهایی به‌دست آورد. و در مورد حضرت مریم (س) می‌فرماید: إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَة مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ [۷] این علم نیز، عادی نیست. و این هر دو بانوی بلند مرتبه و بزرگوار، پیامبر نبوده‌اند. پس علم منحصر به طرق عادی نیست، و راه غیر عادی، منحصر به انبیاء نیز نیست. نکته دیگر اینکه: وحی در اینجا، غیر از وحی ویژه انبیاست. وحی در استعمال قرآنی، شامل الهام نیز می‌شود یعنی ادراکی غیر عادی که از سوی خدای متعال به کسی اعطا می‌گردد»[۸]. |
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین موسوی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین سید امین موسوی، در کتاب «گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی» در این‌باره گفته است:
«در این آیه مطالبی است که همه از آگاهیِ حضرت مریم (س) از غیب خبر می‌دهد:
|
| ۴. پژوهشگران پایگاه جامع ادیان و مذاهب. |
|---|
|
پژوهشگران «پایگاه جامع ادیان و مذاهب» در پاسخ به این پرسش آورده‌اند:
«حضرت مریم (س) به علم لدنی دانست بدون شوهر فرزنددار می‌شود و دانست سرنوشت بچه‌اش چیست!
إِذْ قَالَتِ الْمَلائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ* وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلاً وَمِنَ الصَّالِحِينَ * قَالَتْ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي وَلَدٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ قَالَ كَذَلِكِ اللَّهُ يَخْلُقُ مَا يَشَاء إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ[۱۵]»[۱۶]. |
پرسش‌های مصداقی همطراز
- با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)
- آیا آیه ۹۴ سوره توبه علم غیب پیامبر را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۷۵ سوره حجر که سخن از متوسمین آورده درباره علم غیب غیر خداست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۰۵ سوره توبه علم غیب معصوم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۴ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۹ سوره هود علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۰۲ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۷۹ سوره آل عمران علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۵۵ سوره بقره نافی علم غیب غیر از خدا نیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۹ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۳ و ۴ سوره تحریم علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۴ سوره بقره علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۱۹ و ۱۲۰ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۸۹ سوره نساء علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱ سوره منافقون علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۷ سوره فتح علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲ تا ۴ سوره روم علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱ تا ۵ سوره مسد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۷ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۹ سوره عنکبوت علم غیب امامان را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۶ سوره صف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۲ تا ۲۴ سوره تکویر علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۰ سوره نمل علم غیب معصوم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۳۱ سوره بقره علم غیب معصوم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۳۷ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۶ سوره نمل علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۶۵ سوره کهف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۰۱ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۱ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۷ تا ۴۹ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۶ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۹۳ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۶۴ سوره هود علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۶ و ۲۷ سوره نوح علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۸ و ۱۹ سوره نمل علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
پرسش‌های وابسته
- آیا نمونه‌هایی از علم غیب غیر خدا در قرآن موجود است؟ (پرسش)
- آیا نمونه‌هایی از علم غیب غیر خدا در حدیث موجود است؟ (پرسش)
- آیاتی که مخالفان علم غیب غیر خدا به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)
- با وجود آیاتی که علم غیب غیر خدا را نفی می‌کنند چگونه این علم اثبات می‌شود؟ (پرسش)
- آیاتی که موافقان علم غیب غیر خدا به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)
- چگونه آیات نافی علم غیب از غیر خدا با آیات مثبت علم غیب برای غیر او قابل جمع هستند؟ (پرسش)
- آیاتی که مخالفان علم غیب پیامبر خاتم به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)
- آیا روایاتی وجود دارند که علم غیب غیر خدا را نفی می‌کنند؟ (پرسش)
- چگونه روایات نافی علم غیب از غیر خدا با روایات مثبت علم غیب برای غیر او قابل جمع هستند؟ (پرسش)
- دلیل عقلی علم غیب پیامبران چیست؟ (پرسش)
- دلیل قرآنی علم غیب پیامبران چیست؟ (پرسش)
- دلیل حدیثی علم غیب پیامبران چیست؟ (پرسش)
- شاهد تاریخی بر علم غیب پیامبران وجود دارد؟ (پرسش)
- آیا پیامبران اخبارات غیبی داشته‌اند؟ (پرسش)
- بر فرض اثبات علم غیب پیامبران علم غیب امامان چگونه ثابت می‌شود؟ (پرسش)
- دلیل عقلی علم غیب امامان چیست؟ (پرسش)
- دلیل قرآنی علم غیب امامان چیست؟ (پرسش)
- دلیل حدیثی علم غیب امامان چیست؟ (پرسش)
- شاهد تاریخی بر علم غیب امامان وجود دارد؟ (پرسش)
- آیا امامان اخبارات غیبی داشته‌اند؟ (پرسش)
- چرا امامان علم غیب خود را انکار می‌کردند؟ (پرسش)
- نشانه وجود علم غیب نزد معصوم چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ «ما روح خود را نزدش فرستادیم و چون انسان تمام بر او نمودار شد»؛ سوره مریم، آیه۱۷.
- ↑ تفسیر کاشف ج۳.
- ↑ هنگامی که فرشتگان به مریم گفتند: ای مریم خدا تو را به فرزندی نوید می‌دهد که نام وی مسیح عیسی فرزند مریم است، در دنیا و آخرت آبرومند و از مقربان درگاه خداست و در گهواره با مردم سخن می‌گوید و از صالحان است؛ سوره آل عمران آیه ۴۵ و ۴۶.
- ↑ آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵
- ↑ و هنگامى كه به حواريان عيسى وحى كردم كه بمن و رسولم ايمان آوريد گفتند آورديم؛ سوره مائده، آیه: ۱۱۱.
- ↑ و ما به مادر موسی وحی کردیم که فرزندت را شیر بده، پس وقتی که ترسیدی او را در دریا بینداز و نترس و غمگین نباش، چرا که ما او را به تو برگردانیده و او را از مرسلین قرار خواهیم داد.
- ↑ در آن هنگام كه فرشتگان گفتند: اى مريم، خداوند مژده مى‌دهد تو را به كلمه‌اى از خويش كه نام وى مسيح، عيسى پسر مريم است؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۵.
- ↑ معارف قرآن، ج۱، ص ۳۹۵.
- ↑ محدث کسی است که فرشته با او سخن می‌گوید بدون آن که پیامبر باشد و یا آن که فرشته را ببیند و پا آن که در او دانشی به طریق الهام و مکاشفه از مبدأ اعلی ایجاد شود و یا آن که در قلبش از حقایقی که بر دیگران مخفی است پدید آید؛ الغدیر، ج ۵، ص۶۷.
- ↑ و از چشم آنان پنهان شد و ما روح خود را به سوی او فرو فرستادیم که چون انسانی باندام، بر او پدیدار گشت؛ سوره مریم، آیه: ۱۷.
- ↑ و در گهواره و در میانسالی (از پیامبری خود) با مردم سخن می‌گوید؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۶.
- ↑ المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۳، ص۱۹۲ - ۱۹۶.
- ↑ مراح اللبید لکشف معنی القرآن المجید، ج۱، ص۱۲۵.
- ↑ گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص: ۱۹۰.
- ↑ «فرشتگان گفتند: ای مریم، خدا تو را به کلمه خود بشارت می‌دهد، نام او مسیح، پسرمریم است، در دنیا و آخرت، آبرومند و از مقربان است با مردم همچنان که در بزرگی در گهواره سخن می گوید و از شایستگان است مریم گفت: ای پروردگار من، چگونه مرا فرزندی باشد، در حالی که بشر به من دست نزده است. گفت: بدین سان که خدا هرچه بخواهد می‌آفریند. چون اراده چیزی کند به او گوید موجود شود، پس موجود می‌شود؛ سوره آل عمران، آیه ۴۵ و ۴۶ .
- ↑ پایگاه جامع ادیان و مذاهب