آیا به اهتزاز درآمدن پرچم‌های سیاه از خراسان از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)

آیا به اهتزاز درآمدن پرچم‌های سیاه از خراسان از نشانه‌های ظهور است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی
مدخل اصلی	پرچم‌های سیاه از خراسان

آیا به اهتزاز درآمدن پرچم‌های سیاه از خراسان از نشانه‌های ظهور است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

خدامراد سلیمیان

حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:

«در روایات مربوط به حضرت مهدی (ع) و ظهور ایشان سخن از "پرچم‏‌های سیاه از خراسان" به میان آمده است. مضمون این روایات، آن است که پیش از ظهور امام مهدی (ع) در منطقه خراسان انقلابی برپا می‌‏شود و مردم، در حالی که پرچم‏‌های سیاه را به اهتزاز در آورده‌‏اند، به حرکت درمی‏‌آیند.

پدیدار شدن این نشانه در آستانه ظهور و اندکی پیش از آن خواهد بود؛ به گونه‌‏ای که حضرت مهدی (ع) آنان را به سوی خویش فرا می‌‏خواند. امام باقر (ع) می‌‏فرماید: پرچم‏‌های سیاهی از خراسان بیرون می‌‏آید و به جانب کوفه به حرکت درمی‌‏آید. چون مهدی (ع) ظاهر شود، اینان کسی را برای بیعت نزد آن حضرت می‌‏فرستند. سخنان دیگری نیز وجود دارد که نشان می‌‏دهد خروج پرچم‌‏های سیاه از خراسان، قیامی است که در آینده و در آستانه ظهور برپا می‌‏شود. در حقیقت، برخی یاران حضرت مهدی (ع) همراه آن پرچم‌‏های سیاه خواهند بود. رسول خدا (ص) فرموده است: " هنگامی که پرچم‏‌های سیاه را دیدید که از خراسان می‌‏آیند، به سوی آن بشتابید؛ اگرچه با سر خوردن بر روی برف‌‏ها باشد. به درستی که در آن، خلیفه مهدی است". برخی پنداشتند مقصود از خروج پرچم‏‌های سیاه از خراسان، قیام ابو مسلم خراسانی بر ضد حاکمیت هزار ماهه بنی امیه است‏ که به از هم گسستن حکومت بنی امیه و روی کار آمدن بنی عباس انجامید.

مستند اینان، روایت زکار از امام صادق (ع) و بعضی قراین و مؤیدات تاریخی است. در این روایت، با اشاره به نام و مشخصات ابو مسلم خراسانی، وی صاحب پرچم‌‏های سیاه، یاد شده است. این پندار نادرست است؛ زیرا روایت زکار که مهم‏ترین مستند و دلیل به شمار می‌‏رود از نظر سند ضعیف و غیر قابل ‏اعتماد است. افزون بر این، تطبیق این نشانه بر شورش ابو مسلم خراسانی، در بیش از یک قرن پیش از تولد امام مهدی (ع) و نشانه ظهور دانستن آن، بسیار بعید است.

این نکته نیز در خور توجه است که حاکمان بنی عباس، تلاش می‌‏کردند قدرت را از دست بنی امیه بگیرند؛ از این‏ رو می‏‌خواستند شورش ابو مسلم خراسانی را در راستای قیام مهدی (ع) و نشانه ظهور وی قلمداد کنند بر این اساس، بعید نیست حاکمان بنی عباس، به دلخواه خویش، در این روایات دست برده و آن‏ها را بر خود تطبیق کرده باشند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. مجتبی تونه‌ای؛

مجتبی تونه‌ای آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «به اهتزاز درآمدن پرچم‌های سیاه از خراسان در منابع دینی به‌عنوان نشانه ظهور بیان شده و درباره آن، روایاتی از معصومین (ع) رسیده است. مضمون این روایات آن است که پیش از ظهور حضرت مهدی (ع) در منطقه خراسان (خراسان قدیم: قسمت‌های زیادی از ایران، افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان) انقلابی برپا می‌شود و مردم در حالی که پرچم‌های سیاه به اهتزاز درآورده‌اند، به حرکت درمی‌آیند. امام باقر (ع) می‌فرماید: "پرچم‌های سیاهی از خراسان بیرون می‌آید و به جانب کوفه به حرکت درمی‌آیند، پس چون مهدی (ع) ظاهر شود، اینان وی را دعوت به بیعت می‌کنند.". برخی احتمال داده‌اند که منظور از خروج پرچم‌های سیاه از خراسان، همان قیام ابو مسلم خراسانی در سال ١٤٠ ه‍‌.ق علیه حاکمیت هزار ماهه بنی امیه است. که به از هم گسستن حکومت بنی امیه و روی کار آمدن بنی عباس انجامید. این احتمال که مهم‌ترین مستند و دلیل آن روایت زکار است به جهت ضعیف السند بودن روایت و غیرقابل‌اعتماد بودن راوی، درست نیست. افزون بر این، تطبیق این نشانه بر شورش ابو مسلم خراسانی در پیش از یک قرن قبل از تولد حضرت مهدی (ع) و نشانه ظهور دانستن آن، بسیار بعید است. البته این نکته قابل‌توجه است که حاکمان بنی عباس می‌کوشیدند، قدرت را از دست بنی امیه بگیرند؛از این‌رو "نفس زکیه" را مهدی معرفی کردند و از جانب دیگر سعی می‌کردند، شورش ابو مسلم خراسانی را در راستای قیام مهدی (ع) و نشانه ظهور وی قلمداد کنند. پیامبر (ص) فرمود: "ما خاندانی هستیم که خداوند، اخرت را برای ما برگزید نه دنیا را، و خاندانم پس از من با تبعید، فشار و آوارگی روبه‌رو می‌شوند تا پرچم‌های سیاه از سوی مشرق برافراشته شود. آنان در پی حق هستند... هرکس از شما و نسل‌های شما، ان پرچم‌های برافراشته را دید، به سوی امام خاندان من بشتابد، گرچه با نهایت سختی؛ چرا که آنان پرچم‌های هدایت‌اند. و قدرت را به بزرگ‌مردی از خاندان من تسلیم می‌کنند". حضرت امیر (ع) نیز فرموده است: "هنگامی که شنیدی پرچم‌های سیاه از خراسان به سوی جهان عرب روی آورده و تو در صندوقی دربسته قرار داشتی، به هرصورت ممکن، ان را بگشا تا تحت آن پرچم‌ها قرار بگیری". و امام باقر (ع) فرمود: "پرچم‌های سیاهی از خراسان خارج و در کوفه فرود می‌آیند و هنگامی که حضرت مهدی (ع) در مکه ظهور کرد، اینان دست بیعت و اطاعت به سوی او دراز می‌کنند". در روایتی از امیر مؤمنان علی (ع) می‌خوانیم: از مشاهده سه نشانه منتظر فرج باشید: اختلافات شامیان، پرچم‌های سیاه از خراسان و صیحه آسمانی در ماه رمضان. در روایات دیگر آمده است: پرچم‌های سیاه از خاورزمین به اهتزاز درمی‌آید. پرچم‌های سیاهی از خراسان می‌آید و در کنار دجله فرود می‌آید. پرچم‌های سیاه کوچکی به اهتزاز درمی‌آید که با مردی از اولاد ابو سفیان نبرد می‌کند و برای اطاعت از حضرت مهدی (ع) زمینه‌سازی می‌کند. هنگامی که پرچم‌های سیاه از طرف خراسان به حرکت درآمد، به سویش بشتابید ولو با سینه‌خیز رفتن از روی برف‌ها، که خلیفه خدا حضرت مهدی در میان آن است. منظور از پرچم‌های سیاه، لشکر نیرومند سید خراسانی است که برای دفاع از شیعیان عراق در برابر سپاه سفیانی و دیگر نیروهای مهاجم از خراسان حرکت می‌کند و به یاری حضرت بقیة الله (ع) و بیعت آن بزرگوار منتهی می‌شود. مرد تمیمی شعیب بن صالح، با پرچم سیاه مهدوی، با نصرت الهی و دعوت حقّه پیش می‌تازد تا به محضر حضرت مهدی (ع) برسد و دست بیعت بدهد».

۲. آقای کریمی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛

محمد علی کریمی آقای محمد علی کریمی، در کتاب «آیا ظهور نزدیک است» در این‌باره گفته است: «این حادثه نیز، در منابع دینی به عنوان نشانه ظهور بیان شده و در مورد آن، روایاتی از معصومین (ع) رسیده است. مضمون این روایات آن است که پیش از ظهور مهدی (ع) در منطقه خراسان (خراسان قدیم که شامل قسمت‌های زیادی از ایران، افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان است) انقلابی برپا می‌شود و مردم در حالی که پرچم‌های سیاه را به اهتزاز در آورده‌اند، به حرکت در می‌آیند. ظاهراً، پدیدارشدن این نشانه در آستانه ظهور و یا اندکی پیش از آن است، به گونه‌ای که در زمان ظهور، آنان هستند و حضرت مهدی (ع) آنان را به سوی خویش فرا می‌خواند. امام باقر (ع) می‌فرماید: «تَنْزِلُ الرَّايَاتُ السُّودُ الَّتِي‌ تَخْرُجُ‌ مِنْ خُرَاسَانَ إِلَى الْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِيُّ بَعَثَ‌ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَةِ»؛ بیرق‌های سیاهی از خراسان بیرون می‌آید و به جانب کوفه به حرکت در می‌آیند. پس چون مهدی (ع) ظاهر شود، اینان وی را دعوت به بیعت می‌کنند. غیر از روایت فوق روایات دیگری نیز وجود دارد که می‌دهد، خروج پرچم‌های سیاه از خراسان قیامی است که در آستانه ظهور برپا می‌شود. در حقیقت، آن پرچم‌های سیاه را یاران مهدی (ع) به همراه خواهند آورد. بر مثبت بودن شخصیت خراسانی می‌توان به روایات معتبر امام باقر (ع) نیز استدلال کرد. آن حضرت فرمودند: "در حالی که سپاه سفیانی مشغول قتل و غارت اهل کوفه است، به ناگاه پرچم‌هایی از سوی خراسانی روی می‌آورند که با سرعت و شتابان منازل را می‌پیمایند. در میان آنها تعدادی از اصحاب مهدی (ع) نیز حضور دارند"».

پرسش‌های وابسته

1. علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
2. علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش)
3. علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)
   1. علائم و نشانه‏‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
      1. آیا خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا خسف بیداء از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      6. آیا ظاهر شدن کف دستی در آسمان از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا اختلاف عباسیان بر سر حکومت از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا طلوع خورشید از مغرب از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
   2. نشانه‏‌های غیر حتمی ظهور چیستند؟ (پرسش)
      1. آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا خروج دجال از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا خروج شیصبانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
      6. آیا قیام شعیب بن صالح از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا قیام عوف سلمی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      9. آیا قساوت دل‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      10. آیا انتشار علوم اهل بیت از قم نشانه ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      11. آیا مرگ و میرها و زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی و خارجی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      12. آیا نبرد میان سفیانی و اصهب از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      13. آیا باران‌های پیاپی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      14. آیا گسترش ظلم و فساد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      15. آیا آمدن غربی‌ها به سرزمین عراق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      16. آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      17. آیا اختلاف در میان امت اسلام از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      18. آیا انقراض سلسله بنی‌عباس از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      19. آیا مردن پاداشاهی به نام عبدالله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      20. آیا بالا آمدن آب دجله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      21. آیا گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      22. آیا علاماتی که در ماه رجب ظاهر می‌شود از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      23. آیا وقوع مسخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      24. آیا برگشت مرده‌ها به دنیا از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      25. آیا کشته شدن انسانهای بیگناه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      26. آیا پر آب شدن دریاچه ساوه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      27. آیا حمله ملخ‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      28. آیا مرگ سریع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      29. آیا بستن پل کرخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      30. آیا انشعاب نهری از فرات و جاری شدن در کوچه‌های کوفه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      31. آیا طلوع ستاره‌ای از مشرق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      32. آیا قیام مغربی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      33. آیا خشک شدن نیل از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
4. علائم متصل و منفصل ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
5. علائم متصل و نزدیک به ظهور امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
6. علائم منفصلی که با ظهور امام مهدی فاصله دارند چیستند؟ (پرسش)
7. در قرآن و حدیث چه مفاهیمی با نشانه‌های ظهور مرتبط هستند؟ (پرسش)
   1. مراد از علائم در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   2. مراد از آیت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   3. مراد از دلالت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   4. مراد از آخر الزمان در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   5. مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   6. مراد از ظهور در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   7. مراد از خروج در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   8. مراد از قیام در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   9. مراد از اشراط الساعه در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
8. منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش)
9. مفهوم توصیفی یا تمثیلی بودن نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
10. آیا ندای شیطانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
11. فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
12. چه تفاوت‌هایی میان امور حتمی‌الوقوع و احتمالی در بحث نشانه‌های ظهور وجود دارد؟ (پرسش)
13. موقوف یا مشروط بودن نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
14. نتیجه تقسیم‌بندی نشانه‌های ظهور به موقوف و حتمی چیست؟ (پرسش)
15. آیا به بهانه اینکه امام مهدی انسان‌های بد را مجازات می‌کند باید از او ترسید؟ (پرسش)
16. آیا تا زمان ظهور امام مهدی قرآن و اسلام تحریف می‌شود؟ (پرسش)
17. آیا می‌توان گفت ظهور نزدیک است؟ آیا می‌توان گفت که اوضاع نابسامان و هرج و مرج جهان نشانه نزدیکی ظهور است؟ (پرسش)
18. آیا بین ظهور و حضور فرقی هست؟ (پرسش)
19. آیا عوامل طبیعی مانند پاره شدن لایه اوزون و کم شدن آب شیرین در تعجیل فرج امام مهدی تاثیر دارد؟ (پرسش)
20. آیا مراد از مرگ عبد الله که در روایت امام صادق نشانه ظهور است عبد الله پادشاه عربستان است؟ (پرسش)
21. آیا طوفان‏‌ها و حوادثی که اکنون در جهان رخ می‌‏دهد نشان از آمدن حضرت است؟ (پرسش)
22. اولین دعای امام مهدی به هنگام ظهورش چیست؟ (پرسش)
23. آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آن‏که متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفه‏‌ای و اهل کجاست؟ (پرسش)
24. آیا الگوی حکومت امام مهدی و افراد آن قبل از ظهور تحقق می‌یابد؟ (پرسش)
25. آیا تعبیر از آیت الله خامنه‏‌ای به سید حسینی درست است؟ (پرسش)
26. از آن‏جا که دجال قبل از امام مهدی می‏‌آید آیا می‏‌توانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
27. امام مهدی از چه راهی متوجه می‏‌شوند که موقع ظهورشان فرا رسیده است؟ (پرسش)
28. از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
29. تابوت سکینه چیست؟ (پرسش)
30. جهان در آستانه ظهور امام مهدی در چه شرایطی است؟ (پرسش)
31. پدیده‏‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کدام‏اند؟ (پرسش)
32. آگاهی از علائم ظهور افزون بر آمادگی یاران امام مهدی سبب آمادگی دشمنان حضرت برای مقابله نیز می‌‌شود این کار خلاف مصلحت الهی نیست؟ (پرسش)
33. آیا اوضاع جهان پیش از ظهور پیش بینی شده است؟ (پرسش)
34. استعجال ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
35. ندای شیطانی در هنگام ظهور امام مهدی چگونه رخ می‌دهد؟ (پرسش)
36. در عصر ظهور امام مهدی وضعیت سیاسی و جغرافیایی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
37. آیا اعلان نشانه های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
38. چرا علائم و نشانه‌های ظهور همه از نوع خشن هستند؟ (پرسش)
39. آیا در نشانه‌های ظهور بدا رخ می‌دهد؟ و نشانه‌های حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)
40. نشانه‌های ظهور در کدام ماه قمری تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
41. ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
42. چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)