توابین

این مدخل زیرشاخهٔ بحث توابین است. توابین از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: توابین در تاریخ اسلامی - توابین در معارف و سیره حسینی - پرسش‌های مرتبط

توابین به گروهی از شیعیان کوفه گفته می‌شود که پس از حادثه کربلا به خاطر یاری نکردن امام حسین(ع) از کار خود پشیمان شده و در سال ۶۵ هجری به رهبری سلیمان بن صرد خزاعی قیام کردند. منتها در مقابله با سپاه شام شکست خوردند.

مقدمه

توبه‌کنندگان، لقب گروهی از شیعیان کوفه است که به خون‌خواهی شهدای کربلا قیام کردند. پس از حادثه کربلا، شیعیان کوفه به‌خاطر یاری نکردن امام حسین(ع) پشیمان شده و توبه کردند و زدودن ننگ کوتاهی در نصرت امام را در قیام و انتقام از قاتلان سید الشهدا (ع) دیدند.

سلیمان بن صرد خزاعی را که از اصحاب پیامبر به شمار می‌‌رفت و از چهره‌های بارز شیعه بود به ریاست برگزیده، در خانه او گرد آمدند و هم پیمان شدند تا دست به قیام علیه امویان بزنند. آغاز تصمیمشان در سال ۶۱ هجری بود، لکن زمان نهضت را در سال ۶۵ هجری قرار دادند. در این مدّت، با جذب افراد به گروه خویش و تهیّه سلاح و فراهم کردن امکانات نهضت، پس از مدّتی سازماندهی مخفیانه، سرانجام با جمعیتی ۴۰۰۰ نفری قیام کردند و با شعار "یا لثارات الحسین"، عازم نخیله شدند تا از آنجا به سوی شام حرکت کنند. شروع قیام آنان را در عصر مروان بن حکم، روز چهارشنبه بیست و دوّم ربیع الثانی گفته‌اند.

بر سر تربت سید الشهدا (ع) رفتند و پس از زیارت قبر حسین(ع) و گریه‌ها و ناله‌ها با خدا چنین راز و نیاز کردند: "پروردگارا! ما پسر دختر پیامبرمان را خوار و بی‌یاور ساختیم، گذشته ما را ببخشای و توبه ما را بپذیر که تو توبه پذیر مهربانی، بر حسین و یاران شهید و صدّیق او رحمت فرست. ما تو را شاهد می‌گیریم که بر همان راه و هدفی هستیم که آنان جان باختند، پس اگر ما را نبخشایی و رحم نکنی از زیانکاران خواهیم بود". به خاطر همین اظهار توبه و پشیمانی، به "توّابین" مشهور شدند. چون عامل اصلی فاجعه کربلا را حکومت یزید می‌دانستند، از آنجا رو به شام نهادند و به عین الورده آمدند و در آنجا با سپاه شام برخوردی شدید داشتند. پس از چندین روز نبرد سخت، سرانجام سران نهضت، از جمله سلیمان بن صرد که آن هنگام ۹۳ سال از عمرش می‌گذشت به شهادت رسیدند و انقلابیون چون توان مقابله با سپاه انبوه شام را که با فرماندهی "حصین بن نمیر" آمده بودند نداشتند، شبانه به کوفه رفتند، البته جمعی هم در درگیری شهید شدند. رهبران نهضت، به‌جز سلیمان، عبارت بودند از: مسیّب بن نجبه، عبد الله بن سعد ازدی، عبد الله بن وال، رفاعة بن شدّاد.

منابع

1. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا
2. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی