انتظار عملی

معنای انتظار عملی

انتظار عملی؛ یعنی فراهم آوردن زمینه‌های ظهور و مقدمات تحقق آنچه مورد انتظار است^[۱]، یعنی مثل کسی که منتظر است مسافرش از راه برسد، باید علاوه بر انتظار قلبی و درونی، خانه را برای پذیرایی از میهمان آماده و مقدمات عملی پذیرایی از میهمان مورد انتظار را فراهم سازد و انتظارش را در صحنۀ عمل مجسم نماید^[۲]. انتظار عملی یعنی اینکه منتظر واقعی دارای اوصافی نظیر، یقین، ایمان، معرفت و شناخت، تقوا، ورع و حسن خلق گردد^[۳] و در تمامی عرصه‌ها، زندگیِ امام زمان پسند داشته باشد و عصر غیبت را عصر تکلیف بداند و به وظیفۀ خود در امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با ظلم، تلاش در گسترش عدالت و دینداری عمل نماید^[۴] که امام سجاد(ع) می‌فرمایند: «معتقدان به مهدی و منتظران ظهور او در عصر غیبت... در پنهان و آشکار مردمان را به دین خدا فراخوانند»^[۵]. آنچه در تسریع قیام حضرت مهدی(ع) مؤثر است، انتظار عملی است؛ هر چه بر تعداد منتظران عملی حضرت افزوده می‌شود، ظهور آن حضرت نزدیک تر می‌شود و موفقیت در دعوت را شدیدتر می‌سازد^[۶].

علائم و آثار انتظار عملی

انتظار عملی به اعمال و رفتار انسان جهت می‌دهد و باعث می‌شود منتظران از نظر فردی به حیات روحی و روانی و کسب فضائل اخلاقی و تقویت بنیۀ جسمی و روحی بپردازند و خودسازی را سرلوحۀ کار خود قرار دهند و از نظر اجتماعی مراقب حال دیگران بوده، علاوه بر اصلاح خود در اصلاح دیگران نیز کوشا باشند. چراکه نهضت جهانی و تمام برنامۀ عظیم آن، جمعی و همگانی است. بنابراین انتظار یک مصلح جهانی به معنای آماده‌باش کامل فکری و اخلاقی، مادی و معنوی در تمام ابعاد آن برای گسترش عدل و امنیت و اصلاح همه جهان است^[۷].

انتظار عملی در روایات

منتظر حضرت ولی عصر (ع) به گونه ای زندگی می‌کند که هر لحظه ظهور اتفاق بیفتد، در این اردوگاه قرار می‌گیرد و این کار بسیار سختی بوده و خود جهاد است.

رسول اکرم(ص) فرمودند: «برترین عمل امت من انتظار فرج داشتن است»^[۸]. بر اساس روایت "انتظار فرج" برترین عمل شمرده شده و سر آن هم این‌‎ ‎است که "انتظار فرج" حرکت و عمل در جهت ایجاد جامعه و حکومتی مبتنی بر دین و‌‎ ‎ارزش‌های اسلامی و عدالت اجتماعی است و چنین اقدامی برترین عمل‌هاست زیرا مقدمه و‌‎ ‎تلاش برای تحقق حکومت و نظام اسلامی و ولایت امامان معصوم (ع) است^[۹].
امام صادق (ع) می‌فرمایند: «هرکس منتظر ظهور حضرت ولی عصر(ع) باشد و در این حال بمیرد، چون کسی است که در خیمه حضرت و یاور ایشان باشد. سپس لحظه‌ای درنگ کرد و فرمود: "نه، بلکه بسان کسی است که با آن حضرت شمشیر زند و سپس فرمود نه به خدا به حتم مانند کسی است که در رکاب رسول خدا شهید شده باشد»^[۱۰].
در روایتی دیگر مولی علی (ع) می‌فرمایند: «منتظر امر ما بسان کسی است که در راه خدا به خون خود غلتیده باشد»^[۱۱].
همچنین امام صادق (ع) فرمود: «آن کس از شما که این امر "ولایت و قیام" را بشناسد و منتظر آن باشد و اینرا خداخواهانه و نیکوکارانه (نه ریاکارانه) دنبال کند به خدا سوگند مانند کسی است که با شمشیرش همراه قائم خاندان آل محمد(ص) جهاد می‌کند»^[۱۲].

این دسته از روایات دلالت دارد که انتظار، حالت روانی [درونی] صرف نیست؛ بلکه حالت عملی [بیرونی] نیز دارد. اصطلاح انتظار، به معنای عدم رضایت از وضعیت موجود و انتظار عملی برای تغییر آن و حاصل شدن وضعیّتی مناسب است^[۱۳].

نتیجه‌گیری

بنابراین، توجه به تعابیر فوق دربارۀ منتظران، گویای آن است که انتظار تنها "زبانی" نیست، بلکه عملی بوده و منتظران واقعی، آمادگی دائم برای ظهور حضرت و رزم در رکابش را دارند^[۱۴] و کمر همت بسته‌اند تا مقدّمات لازم را برای ظهور آماده کنند نه آنان که دست روی دست گذارند و صرفاً در دل، ظهورش را آرزو کنند^[۱۵].

پرسش مستقیم

منابع

پانویس

↑ ر.ک: خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟؛ اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۲-۹۴.
↑ ر.ک: اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۲-۹۴.
↑ ر.ک: غیبت نعمانی، باب۱۰و۱۱؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، باب ۴۵؛ بحارالانوار، ج۵۲، باب ۲۲؛ گودرزی؛ مجتبی گودرزی، فلسفه امنیت و آموزه انتظار، ص ۳۱۶ -۳۱۷.
↑ ر.ک: خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟.
↑ «إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ... وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سِرّاً وَ جَهْراً»؛ کمال الدین، ج۱، ص۳۲۰.
↑ ر.ک: صدر، سید رضا، راه مهدی، ج ۱، ص ۹۸۷.
↑ ر.ک: گودرزی؛ مجتبی گودرزی، فلسفه امنیت و آموزه انتظار، ص ۳۱۶ -۳۱۷.
↑ «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ الامامة و التبصره، ص ۲۱.
↑ ر.ک: موسوی کاشمری، سید مهدی، امام خمینی و احیاء انتظار فرج، ص ۴۰۴ ـ۴۰۶.
↑ «مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَکَثَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ کَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَیْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا کَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)»؛ المحاسن، ج ۱، ص ۲۷۸؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶؛ مکیال المکارم، ج ۲، ص ۲۱.
↑ «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ»؛ کمال الدین، ص ۶۴۵، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.
↑ «الْعَارِفُ مِنْکُمْ هَذَا الْأَمْرَ الْمُنْتَظِرُ لَهُ الْمُحْتَسِبُ فِیهِ الْخَیْرَ کَمَنْ جَاهَدَ وَ اللَّهِ مَعَ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ بِسَیْفِهِ...»؛ بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۱۴۱.
↑ ر.ک: ناصری، محمد، خُلُق ، فرهنگ انتظار، ج ۱، ص ۹۸۷.
↑ ر.ک: خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟.
↑ ر.ک: اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۲ ـ ۹۴.

[1] ر.ک: خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟؛ اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۲-۹۴.

[2] ر.ک: اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۲-۹۴.

[3] ر.ک: غیبت نعمانی، باب۱۰و۱۱؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، باب ۴۵؛ بحارالانوار، ج۵۲، باب ۲۲؛ گودرزی؛ مجتبی گودرزی، فلسفه امنیت و آموزه انتظار، ص ۳۱۶ -۳۱۷.

[4] ر.ک: خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟.

[5] «إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ... وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سِرّاً وَ جَهْراً»؛ کمال الدین، ج۱، ص۳۲۰.

[6] ر.ک: صدر، سید رضا، راه مهدی، ج ۱، ص ۹۸۷.

[7] ر.ک: گودرزی؛ مجتبی گودرزی، فلسفه امنیت و آموزه انتظار، ص ۳۱۶ -۳۱۷.

[8] «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ الامامة و التبصره، ص ۲۱.

[9] ر.ک: موسوی کاشمری، سید مهدی، امام خمینی و احیاء انتظار فرج، ص ۴۰۴ ـ۴۰۶.

[10] «مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَکَثَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ کَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَیْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا کَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)»؛ المحاسن، ج ۱، ص ۲۷۸؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶؛ مکیال المکارم، ج ۲، ص ۲۱.

[11] «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ»؛ کمال الدین، ص ۶۴۵، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.

[12] «الْعَارِفُ مِنْکُمْ هَذَا الْأَمْرَ الْمُنْتَظِرُ لَهُ الْمُحْتَسِبُ فِیهِ الْخَیْرَ کَمَنْ جَاهَدَ وَ اللَّهِ مَعَ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ بِسَیْفِهِ...»؛ بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۱۴۱.

[13] ر.ک: ناصری، محمد، خُلُق ، فرهنگ انتظار، ج ۱، ص ۹۸۷.

[14] ر.ک: خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟.

[15] ر.ک: اراکی، محسن، نگاهی به رسالت و امامت، ص۹۲ ـ ۹۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]