اندیشه کلامی عصمت (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==دریافت متن== +== دریافت متن ==)) |
جز (جایگزینی متن - ' ه)' به ' ه)') |
||
| (۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان پیشین = | ||
| عنوان اصلی | | عنوان = [[اندیشه]] [[کلامی]] [[عصمت]] | ||
| تصویر | | عنوان پسین = | ||
| اندازه تصویر | | شماره جلد = | ||
| از مجموعه | | عنوان اصلی = | ||
| زبان | | تصویر = 1379710.jpg | ||
|زبان اصلی | | اندازه تصویر = 200px | ||
| نویسنده | | از مجموعه = | ||
| نویسندگان | | زبان = فارسی | ||
| تحقیق یا تدوین | | زبان اصلی = | ||
| زیر نظر | | نویسنده = [[بهروز مینایی]] | ||
| به کوشش | | نویسندگان = | ||
| مترجم | | تحقیق یا تدوین = | ||
| مترجمان | | زیر نظر = | ||
| ویراستار | | به کوشش = | ||
| ویراستاران | | مترجم = | ||
| موضوع | | مترجمان = | ||
| مذهب | | ویراستار = | ||
| ناشر | | ویراستاران = | ||
| به همت | | موضوع = [[عصمت]] | ||
| وابسته به | | مذهب = شیعه | ||
| محل نشر | | ناشر = پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| سال نشر | | به همت = | ||
| تعداد | | وابسته به = | ||
| محل نشر = قم، ایران | |||
| سال نشر = ۱۳۹۵ | |||
| تعداد صفحات = ۵۵۹ | |||
| شابک | | شابک = 978-600-195-260-9 | ||
| شماره ملی =۴۳۳۴۹۱۰ | |||
| شماره ملی | |||
}} | }} | ||
'''[[اندیشه]] [[کلامی]] [[عصمت]]'''، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی نگرشی از نوع [[فلسفه]] [[فقهی]] به [[اندیشه]] [[عصمت]] می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این کتاب [[بهروز مینایی]] است و [[پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (ناشر)|انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]] انتشار آن را به عهده داشته است | '''[[اندیشه]] [[کلامی]] [[عصمت]]'''، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی نگرشی از نوع [[فلسفه]] [[فقهی]] به [[اندیشه]] [[عصمت]] می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این کتاب [[بهروز مینایی]] است و [[پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (ناشر)|انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]] انتشار آن را به عهده داشته است. | ||
==دربارهٔ کتاب== | == دربارهٔ کتاب == | ||
در معرفی این کتاب آمده است: «[[انگیزه]] نگارنده در تدوین این کتاب، تنظیم نگرشی از نوع [[فلسفه]] [[فقهی]] به [[اندیشه]] [[عصمت]] در مهد [[دانش]] [[فقه]] و [[اصول اسلامی]] بوده است. مباحث این اثر در چهار فصل سامان یافته است. در فصل اول دیدگاه‌های مختلف درباره مفهوم و ماهیت [[عصمت]] و کیفیت حصول آن برای [[معصوم]] مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم پیشینه [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[ادیان]] غیرابراهیمی و ابراهیمی بیان شده است. سپس [[شبهات]] مختلف [[مستشرقان]] درباره ریشه‌های پیدایش [[باور]] به [[عصمت اهل‌بیت]]{{ع}} در مهد دوران [[اسلامی]] مطرح شده است. در فصل سوم امکان [[عصمت]] و [[ادله عقلی]] و [[نقلی]] آن همراه با نقض و ابرام‌های آنها مطرح شده است. در نهایت نیز به دیدگاه [[فلسفه]] [[فقهی]] [[اندیشه]] [[عصمت]] پرداخته شده است» | در معرفی این کتاب آمده است: «[[انگیزه]] نگارنده در تدوین این کتاب، تنظیم نگرشی از نوع [[فلسفه]] [[فقهی]] به [[اندیشه]] [[عصمت]] در مهد [[دانش]] [[فقه]] و [[اصول اسلامی]] بوده است. مباحث این اثر در چهار فصل سامان یافته است. در فصل اول دیدگاه‌های مختلف درباره مفهوم و ماهیت [[عصمت]] و کیفیت حصول آن برای [[معصوم]] مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم پیشینه [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[ادیان]] غیرابراهیمی و ابراهیمی بیان شده است. سپس [[شبهات]] مختلف [[مستشرقان]] درباره ریشه‌های پیدایش [[باور]] به [[عصمت اهل‌بیت]] {{ع}} در مهد دوران [[اسلامی]] مطرح شده است. در فصل سوم امکان [[عصمت]] و [[ادله عقلی]] و [[نقلی]] آن همراه با نقض و ابرام‌های آنها مطرح شده است. در نهایت نیز به دیدگاه [[فلسفه]] [[فقهی]] [[اندیشه]] [[عصمت]] پرداخته شده است». | ||
== فهرست کتاب == | == فهرست کتاب == | ||
{{فهرست اثر}} | {{فهرست اثر}} | ||
[[اندیشه]] [[کلامی]] [[عصمت]] | [[اندیشه]] [[کلامی]] [[عصمت]] | ||
* سخنی با خواننده | * سخنی با خواننده | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۷: | ||
* [[عصمت]] از دیدگاه [[کلام امامیه]] | * [[عصمت]] از دیدگاه [[کلام امامیه]] | ||
* [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[کلام اهل سنت]] | * [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[کلام اهل سنت]] | ||
* | * جمع‌بندی دیدگاه‌های [[متکلمان اسلامی]] درباره [[عصمت]] | ||
* گفتار سوم: [[عصمت]] در [[قرآن]] و [[روایات]] | * گفتار سوم: [[عصمت]] در [[قرآن]] و [[روایات]] | ||
* واژه [[عصمت]] در [[قرآن]] | * واژه [[عصمت]] در [[قرآن]] | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۵: | ||
* نتیجه بحث [[قرآنی]] | * نتیجه بحث [[قرآنی]] | ||
* گفتار چهارم: [[تفسیر]] ماهیت [[عصمت]] | * گفتار چهارم: [[تفسیر]] ماهیت [[عصمت]] | ||
* مسلک جبری | * [[مسلک جبری عصمت]] | ||
* نقد | * نقد | ||
* الف) فقدان [[ارزش]] [[مقام عصمت]] | * الف) فقدان [[ارزش]] [[مقام عصمت]] | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۱: | ||
* ج) بی معنا بودن [[الگو]] قرار گرفتن [[انبیا]] | * ج) بی معنا بودن [[الگو]] قرار گرفتن [[انبیا]] | ||
* د) عدم [[استحقاق]] [[پاداش]] بر [[ترک گناه]] | * د) عدم [[استحقاق]] [[پاداش]] بر [[ترک گناه]] | ||
* | * ه) بی معنا شدن [[عصمت]] | ||
* مسلک [[لطف]] | * مسلک [[لطف]] | ||
* دیدگاه ترکیب [[لطف]] و [[تهذیب]] | * دیدگاه ترکیب [[لطف]] و [[تهذیب]] | ||
* نظریه ملکه | * نظریه ملکه در تفسیر [[عصمت]] | ||
* ترکیب دیدگاه ملکه و نظریه [[لطف]] | * ترکیب دیدگاه ملکه و نظریه [[لطف]] | ||
* دیدگاه [[فطرت]] و [[تأیید]] [[روح]] | * دیدگاه [[فطرت]] و [[تأیید]] [[روح]] | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۰: | ||
* مسلک [[علم]] در تبیین [[حقیقت عصمت]] | * مسلک [[علم]] در تبیین [[حقیقت عصمت]] | ||
* دیدگاه‌های ترکیبی [[جدید]] | * دیدگاه‌های ترکیبی [[جدید]] | ||
* | * جمع‌بندی دیدگاه‌ها | ||
* دیدگاه مختار | * دیدگاه مختار | ||
: ۱. موهبتی بودن | : ۱. [[موهبتی بودن عصمت]] | ||
: ۲. اکتسابی بودن | : ۲. [[اکتسابی بودن عصمت]] | ||
: ۳. [[لزوم]] تفکیک میان [[حقیقت]] [[عصمت از اشتباه]] و [[عصمت از گناه ]] | : ۳. [[لزوم]] تفکیک میان [[حقیقت]] [[عصمت از اشتباه]] و [[عصمت از گناه]] | ||
: ۴. ملازمه و [[ارتباط]] وثیق میان [[عصمت]] و [[علم غیب]] به [[غیب]] [[معصوم]] | : ۴. ملازمه و [[ارتباط]] وثیق میان [[عصمت]] و [[علم غیب]] به [[غیب]] [[معصوم]] | ||
* خاتمه: [[عصمت]] و عناوین مشابه و معادل | * خاتمه: [[عصمت]] و عناوین مشابه و معادل | ||
* واژه‌های معادل [[عصمت]] | * واژه‌های معادل [[عصمت]] | ||
: ۱. [[اخلاص]] | : ۱. [[اخلاص]] | ||
: ۲. اصطفا | : ۲. [[اصطفا]] | ||
: ۳. [[اجتبا]] | : ۳. [[اجتبا]] | ||
: ۴. [[اختیار]] | : ۴. [[اختیار]] | ||
: ۵. | : ۵. [[نزاهت]] | ||
: ۶. [[تطهیر]] | : ۶. [[تطهیر]] | ||
: ۷. [[توفیق]] و [[تسدید]] و [[تأیید]] | : ۷. [[توفیق]] و [[تسدید]] و [[تأیید]] | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۳: | ||
* فصل دوم: ریشه یابی [[تاریخی]] [[اعتقاد به عصمت]] | * فصل دوم: ریشه یابی [[تاریخی]] [[اعتقاد به عصمت]] | ||
* گفتار اول: پیشینه [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[ادیان]] گذشته | * گفتار اول: پیشینه [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[ادیان]] گذشته | ||
* پیشینه [[عصمت]] در [[ادیان]] غیر ابراهیمی [[هند]] و [[چین ]] | * پیشینه [[عصمت]] در [[ادیان]] غیر ابراهیمی [[هند]] و [[چین]] | ||
* پیشینه [[عصمت]] در [[دین زرتشت]] | * پیشینه [[عصمت]] در [[دین زرتشت]] | ||
* پیشینه [[عصمت]] در [[دین یهود]] | * پیشینه [[عصمت]] در [[دین یهود]] | ||
* پیشینه [[عصمت]] در [[دین مسیحیت]] | * پیشینه [[عصمت]] در [[دین مسیحیت]] | ||
* نتیجه‌گیری بحث [[تاریخ]] [[عصمت]] در [[ادیان]] پیش از [[اسلام]] | * نتیجه‌گیری بحث [[تاریخ]] [[عصمت]] در [[ادیان]] پیش از [[اسلام]] | ||
*گفتار دوم: سابقه [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[اسلام]] | * گفتار دوم: سابقه [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[اسلام]] | ||
* گزارش‌های [[تاریخی]] موهم عدم [[اعتقاد به عصمت]] | * گزارش‌های [[تاریخی]] موهم عدم [[اعتقاد به عصمت]] | ||
* گفتار سوم: بررسی دیدگاه‌های مختلف در مورد منشأ [[اندیشه]] [[عصمت]] | * گفتار سوم: بررسی دیدگاه‌های مختلف در مورد منشأ [[اندیشه]] [[عصمت]] | ||
: ۱. انتساب [[اندیشه]] [[عصمت]] به [[هشام بن حکم]] و [[مؤمن الطاق]] ([[عصر امام صادق]]{{ع}}) | : ۱. انتساب [[اندیشه]] [[عصمت]] به [[هشام بن حکم]] و [[مؤمن الطاق]] ([[عصر امام صادق]] {{ع}}) | ||
* [[سخن]] رونالدسون در این انتساب | * [[سخن]] رونالدسون در این انتساب | ||
* نقد انتساب نظریه [[عصمت]] به [[عصر امام صادق]]{{ع}} | * نقد انتساب نظریه [[عصمت]] به [[عصر امام صادق]] {{ع}} | ||
* نقد سخن رونالدسون | * نقد سخن رونالدسون | ||
: ۲. انتساب عدم [[عصمت]] به [[عبدالله بن سبا]] | : ۲. انتساب عدم [[عصمت]] به [[عبدالله بن سبا]] | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۲: | ||
* [[علم غیب]] | * [[علم غیب]] | ||
* فصل سوم: [[ادله عصمت]] | * فصل سوم: [[ادله عصمت]] | ||
* گفتار اول: | * گفتار اول: [[امکان عصمت]] | ||
* نقد و بررسی برداشت از سخن غزالی | * نقد و بررسی برداشت از سخن [[غزالی]] | ||
* نتیجه بحث: امکان [[عصمت]] | * نتیجه بحث: امکان [[عصمت]] | ||
* گفتار دوم: [[ادله | * گفتار دوم: [[ادله علمی عصمت]] | ||
* [[دلیل]] اول: [[لطف]] | * [[دلیل]] اول: [[لطف]] | ||
* [[تقریب]] نخست | * [[تقریب]] نخست | ||
* اهداف و | * اهداف و [[اغراض بعثت پیامبران]] | ||
: ۱. [[تعلیم و تربیت]] | : ۱. [[تعلیم و تربیت]] | ||
: ۲. [[ابلاغ پیام الهی]] و [[وحی]] [[خداوند]] به [[مردم]] | : ۲. [[ابلاغ پیام الهی]] و [[وحی]] [[خداوند]] به [[مردم]] | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۰: | ||
* نقد و بررسی | * نقد و بررسی | ||
* نتیجه‌گیری و ارزیابی [[ادله عقلی]] | * نتیجه‌گیری و ارزیابی [[ادله عقلی]] | ||
* گفتار سوم: [[ادله نقلی | * گفتار سوم: [[ادله نقلی عصمت]] | ||
* [[ادله نقلی]] | * [[ادله نقلی]] | ||
* [[استدلال]] نخست | * [[استدلال]] نخست | ||
| خط ۱۸۳: | خط ۱۸۲: | ||
* ب) منجزیت | * ب) منجزیت | ||
* ج) صحت اسناد محتوایی [[حجت]] به [[شارع]] | * ج) صحت اسناد محتوایی [[حجت]] به [[شارع]] | ||
* گفتار دوم: [[حجیت کتاب | * گفتار دوم: [[حجیت کتاب خدا]] | ||
* گفتار سوم: [[حجیت]] [[سند]] | * گفتار سوم: [[حجیت]] [[سند]] | ||
* معنای [[سنت]] در لغت | * معنای [[سنت]] در لغت | ||
| خط ۱۹۵: | خط ۱۹۴: | ||
* حدود حدوث [[سیره]] عقلایی | * حدود حدوث [[سیره]] عقلایی | ||
* نتایج متعدد اصولی [[حجیت]] [[سیره]] و [[سکوت]] [[معصوم]] | * نتایج متعدد اصولی [[حجیت]] [[سیره]] و [[سکوت]] [[معصوم]] | ||
: ۱. [[حجیت | : ۱. [[حجیت خبر ثقه]] | ||
: ۲. [[حجیت ظواهر]] | : ۲. [[حجیت ظواهر]] | ||
: ۳. [[حجیت | : ۳. [[حجیت قواعد فقهی]] | ||
: ۴. ملاک [[حجیت | : ۴. ملاک [[حجیت اجماع]] | ||
* [[حجیّت | * [[حجیّت اجماع]] | ||
* [[حجیّت | * [[حجیّت سیره متشرعه]] | ||
* استفاده از نظریه [[عصمت]] برای [[اثبات]] مبنای اصولی (...) و [[حدیث]] | * استفاده از نظریه [[عصمت]] برای [[اثبات]] مبنای اصولی (...) و [[حدیث]] | ||
* استفاده از ترک استفصال [[معصوم]] برای [[اثبات]] اطلاق | * استفاده از ترک استفصال [[معصوم]] برای [[اثبات]] اطلاق | ||
| خط ۲۱۵: | خط ۲۱۴: | ||
: ۹. جزءالعله بودن فعل [[معصوم]] برای یافتن [[حکم]] اولیه [[اسلام]] در مورد [[حکم]] [[نماز]] هنگام (...) | : ۹. جزءالعله بودن فعل [[معصوم]] برای یافتن [[حکم]] اولیه [[اسلام]] در مورد [[حکم]] [[نماز]] هنگام (...) | ||
* گفتار دوم: تفکیک [[سنت]] واقعی از غیر [[سنت]] (شرط [[اعتبار حدیث]]) | * گفتار دوم: تفکیک [[سنت]] واقعی از غیر [[سنت]] (شرط [[اعتبار حدیث]]) | ||
: ۱. طرد [[روایات | : ۱. طرد [[روایات سهو النبی]] | ||
* توجیه نخست | * توجیه نخست | ||
* توجیه دوم | * توجیه دوم | ||
| خط ۲۲۲: | خط ۲۲۱: | ||
: ۲. طرد [[روایت]] به [[دلیل]] اسناد [[خطا]] به قول [[معصوم]] | : ۲. طرد [[روایت]] به [[دلیل]] اسناد [[خطا]] به قول [[معصوم]] | ||
: ۳. طرد [[روایت]] به [[دلیل]] تنافی آن با [[عصمت پیامبر]] از خطای در [[فهم]] مسائل [[اجتماعی]] | : ۳. طرد [[روایت]] به [[دلیل]] تنافی آن با [[عصمت پیامبر]] از خطای در [[فهم]] مسائل [[اجتماعی]] | ||
: ۴. طرد [[روایت]] | : ۴. طرد [[روایت]] به [[دلیل]] اشتمال بر انتساب [[فراموشی]] و [[سهو]] به [[رسول خدا]] {{صل}} در حوزه [[احکام الهی]] | ||
: ۵. [[شبهه]] طرد [[روایت]] به [[دلیل]] انتساب عدم [[بلاغت]] ادبی به [[امام]] [[معصوم]]{{عم}} | : ۵. [[شبهه]] طرد [[روایت]] به [[دلیل]] انتساب عدم [[بلاغت]] ادبی به [[امام]] [[معصوم]] {{عم}} | ||
: ۶. طرد [[روایت]] به [[دلیل]] انتساب [[فراموشی]] [[وضو]] به [[امام علی]]{{ع}} | : ۶. طرد [[روایت]] به [[دلیل]] انتساب [[فراموشی]] [[وضو]] به [[امام علی]] {{ع}} | ||
: ۷. استفاده از [[عصمت]] برای طرد [[روایت]] مشتمل بر نکته ای غیر معقول | : ۷. استفاده از [[عصمت]] برای طرد [[روایت]] مشتمل بر نکته ای غیر معقول | ||
* گفتار سوم: توجیه محتوای [[روایت]] به خلاف ظاهر آن | * گفتار سوم: توجیه محتوای [[روایت]] به خلاف ظاهر آن | ||
| خط ۲۳۰: | خط ۲۲۹: | ||
: ۲. تفصیل [[حکم]] میان [[معصوم]] و غیر [[معصوم]] در مسائل حد | : ۲. تفصیل [[حکم]] میان [[معصوم]] و غیر [[معصوم]] در مسائل حد | ||
: ۳. توجیه [[عمل]] [[معصوم]] برای [[اثبات]] [[منفعت]] [[حلال]] عقلایی برای میته | : ۳. توجیه [[عمل]] [[معصوم]] برای [[اثبات]] [[منفعت]] [[حلال]] عقلایی برای میته | ||
: ۴. توجیه خوردن [[مال]] به دست آمده از قمار از روی [[جهل]] توسط [[معصوم]]{{عم}} | : ۴. توجیه خوردن [[مال]] به دست آمده از قمار از روی [[جهل]] توسط [[معصوم]] {{عم}} | ||
* بخش چهارم: پیامدهای [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[اصول فقه]] [[اهل سنت]] | * بخش چهارم: پیامدهای [[اندیشه]] [[عصمت]] در [[اصول فقه]] [[اهل سنت]] | ||
* گفتار یکم: [[حجیّت]] اتفاق [[امت]] در دیدگاه [[اهل سنت]] | * گفتار یکم: [[حجیّت]] اتفاق [[امت]] در دیدگاه [[اهل سنت]] | ||
| خط ۲۵۸: | خط ۲۵۷: | ||
* [[اثبات]] جزئیات [[اجرای حد]] [[نوشیدن]] شراب توسط فعل [[صحابه]] | * [[اثبات]] جزئیات [[اجرای حد]] [[نوشیدن]] شراب توسط فعل [[صحابه]] | ||
* فعل [[صحابه]] منشأ [[اثبات]] [[حکم]] [[قصاص]] | * فعل [[صحابه]] منشأ [[اثبات]] [[حکم]] [[قصاص]] | ||
* [[نماز]] | * [[نماز تراویح]]، (...) [[صحابه]] خلاف [[سنت]] [[رسول الله]] {{صل}} | ||
* [[اثبات]] [[حرمت]] [[زیارت]] [[قبور]] از طریق تمسّک به عدم فعل [[صحابه]] | * [[اثبات]] [[حرمت]] [[زیارت]] [[قبور]] از طریق تمسّک به عدم فعل [[صحابه]] | ||
* [[استنباط]] کیفیت [[زیارت پیامبر]]{{صل}} از طریق فعل [[صحابه]] | * [[استنباط]] کیفیت [[زیارت پیامبر]] {{صل}} از طریق فعل [[صحابه]] | ||
* [[عثمان]]، مبدع [[اذان]] ثالث | * [[عثمان]]، مبدع [[اذان]] ثالث | ||
* [[اثبات]] [[کراهت]] [[جماعت]] برای [[نماز]] [[نافله]] در غیر [[ماه مبارک رمضان]] از طریق فعل [[صحابه]] | * [[اثبات]] [[کراهت]] [[جماعت]] برای [[نماز]] [[نافله]] در غیر [[ماه مبارک رمضان]] از طریق فعل [[صحابه]] | ||
* [[سنت صحابه]] در زیاد کردن رکعات [[نماز شب]] در [[ماه مبارک رمضان]] | * [[سنت صحابه]] در زیاد کردن رکعات [[نماز شب]] در [[ماه مبارک رمضان]] | ||
* [[اثبات]] [[استحباب]] | * [[اثبات]] [[استحباب]] مؤکد بودن تسویه صفوف [[نماز جماعت]] به وسیله فعل [[صحابه]] | ||
* [[تمسک]] به فعل [[صحابه]] برای [[اثبات]] جواز [[اقتدا]] به [[امام]] جماعتی که در (...) با [[مأموم]] [[اختلاف]] دارد | * [[تمسک]] به فعل [[صحابه]] برای [[اثبات]] جواز [[اقتدا]] به [[امام]] جماعتی که در (...) با [[مأموم]] [[اختلاف]] دارد | ||
* [[اثبات]] [[میزان]] استفاده از آب در [[غسل]] میت به وسیله فعل [[صحابه]] | * [[اثبات]] [[میزان]] استفاده از آب در [[غسل]] میت به وسیله فعل [[صحابه]] | ||
| خط ۲۷۵: | خط ۲۷۴: | ||
* استناد به فعل [[صحابه]] برای جواز عمل به [[وصیت]] | * استناد به فعل [[صحابه]] برای جواز عمل به [[وصیت]] | ||
* [[اثبات]] [[حکم]] جزای صید در حال [[احرام]]، با تمسّک به قول [[صحابه]] | * [[اثبات]] [[حکم]] جزای صید در حال [[احرام]]، با تمسّک به قول [[صحابه]] | ||
* [[استدلال]] به | * [[استدلال]] به [[فعل صحابه]] برای [[اثبات]] کیفیت مسح در [[وضو]] | ||
* [[اثبات]] [[حکم]] [[مال]] [[مرتد]] با فعل [[صحابه]] | * [[اثبات]] [[حکم]] [[مال]] [[مرتد]] با فعل [[صحابه]] | ||
* نتیجه‌گیری بحث پیامدهای [[عصمت]] در [[فقه]] [[اهل سنت]] | * نتیجه‌گیری بحث پیامدهای [[عصمت]] در [[فقه]] [[اهل سنت]] | ||
| خط ۲۸۹: | خط ۲۸۸: | ||
* مکان‌ها | * مکان‌ها | ||
* دوره‌ها، واقعه‌ها و رویدادها | * دوره‌ها، واقعه‌ها و رویدادها | ||
{{پایان | {{پایان فهرست اثر}} | ||
== دربارهٔ پدیدآورنده == | == دربارهٔ پدیدآورنده == | ||
{{ | {{پدیدآورنده ساده | ||
| پدیدآورنده کتاب = بهروز مینایی}} | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:کتاب]] | [[رده:کتاب]] | ||
[[رده:کتاب‌های بهروز مینایی]] | [[رده:کتاب‌های بهروز مینایی]] | ||
[[رده:آثار بهروز مینایی]] | [[رده:آثار بهروز مینایی]] | ||
[[رده:آثار عصمت]] | [[رده:آثار عصمت]] | ||
[[رده: | [[رده:کتاب‌های عصمت]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | [[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای فهرست]] | [[رده:کتاب‌های دارای فهرست]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۰۳
| اندیشه کلامی عصمت | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | بهروز مینایی |
| موضوع | عصمت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۵ ش |
| تعداد صفحه | ۵۵۹ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۱۹۵-۲۶۰-۹ |
| شماره ملی | ۴۳۳۴۹۱۰ |
اندیشه کلامی عصمت، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی نگرشی از نوع فلسفه فقهی به اندیشه عصمت می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این کتاب بهروز مینایی است و انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «انگیزه نگارنده در تدوین این کتاب، تنظیم نگرشی از نوع فلسفه فقهی به اندیشه عصمت در مهد دانش فقه و اصول اسلامی بوده است. مباحث این اثر در چهار فصل سامان یافته است. در فصل اول دیدگاه‌های مختلف درباره مفهوم و ماهیت عصمت و کیفیت حصول آن برای معصوم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم پیشینه اندیشه عصمت در ادیان غیرابراهیمی و ابراهیمی بیان شده است. سپس شبهات مختلف مستشرقان درباره ریشه‌های پیدایش باور به عصمت اهل‌بیت (ع) در مهد دوران اسلامی مطرح شده است. در فصل سوم امکان عصمت و ادله عقلی و نقلی آن همراه با نقض و ابرام‌های آنها مطرح شده است. در نهایت نیز به دیدگاه فلسفه فقهی اندیشه عصمت پرداخته شده است».
فهرست کتاب
- سخنی با خواننده
- پیش گفتار
- فصل یکم: تبیین مفهوم عصمت
- گفتار یکم: عصمت در ادبیات و لغت عرب
- واژه عصمت
- نتیجه‌گیری
- گفتار دوم: مفهوم کلامی عصمت
- عصمت از دیدگاه کلام امامیه
- اندیشه عصمت در کلام اهل سنت
- جمع‌بندی دیدگاه‌های متکلمان اسلامی درباره عصمت
- گفتار سوم: عصمت در قرآن و روایات
- واژه عصمت در قرآن
- مفهوم کلامی عصمت در قرآن
- واژه عصمت در روایات
- معنای کلامی عصمت در روایات
- نتیجه بحث قرآنی
- گفتار چهارم: تفسیر ماهیت عصمت
- مسلک جبری عصمت
- نقد
- الف) فقدان ارزش مقام عصمت
- ب) عدم برتری معصوم
- ج) بی معنا بودن الگو قرار گرفتن انبیا
- د) عدم استحقاق پاداش بر ترک گناه
- ه) بی معنا شدن عصمت
- مسلک لطف
- دیدگاه ترکیب لطف و تهذیب
- نظریه ملکه در تفسیر عصمت
- ترکیب دیدگاه ملکه و نظریه لطف
- دیدگاه فطرت و تأیید روح
- دیدگاه هدایت (تقریر جدیدی از نظریه فطرت)
- مسلک علم در تبیین حقیقت عصمت
- دیدگاه‌های ترکیبی جدید
- جمع‌بندی دیدگاه‌ها
- دیدگاه مختار
- ۱. موهبتی بودن عصمت
- ۲. اکتسابی بودن عصمت
- ۳. لزوم تفکیک میان حقیقت عصمت از اشتباه و عصمت از گناه
- ۴. ملازمه و ارتباط وثیق میان عصمت و علم غیب به غیب معصوم
- ۱. اخلاص
- ۲. اصطفا
- ۳. اجتبا
- ۴. اختیار
- ۵. نزاهت
- ۶. تطهیر
- ۷. توفیق و تسدید و تأیید
- ۸. صدق، امانت، تبلیغ و هدف
- واژه‌های مشابه
- نتیجه واژه‌شناسی
- فصل دوم: ریشه یابی تاریخی اعتقاد به عصمت
- گفتار اول: پیشینه اندیشه عصمت در ادیان گذشته
- پیشینه عصمت در ادیان غیر ابراهیمی هند و چین
- پیشینه عصمت در دین زرتشت
- پیشینه عصمت در دین یهود
- پیشینه عصمت در دین مسیحیت
- نتیجه‌گیری بحث تاریخ عصمت در ادیان پیش از اسلام
- گفتار دوم: سابقه اندیشه عصمت در اسلام
- گزارش‌های تاریخی موهم عدم اعتقاد به عصمت
- گفتار سوم: بررسی دیدگاه‌های مختلف در مورد منشأ اندیشه عصمت
- ۱. انتساب اندیشه عصمت به هشام بن حکم و مؤمن الطاق (عصر امام صادق (ع))
- سخن رونالدسون در این انتساب
- نقد انتساب نظریه عصمت به عصر امام صادق (ع)
- نقد سخن رونالدسون
- ۲. انتساب عدم عصمت به عبدالله بن سبا
- نقد دیدگاه انتساب نظریه عصمت به عبدالله بن سبا
- نقد دیدگاه اخذ نظریه عصمت از آموزه‌های زرتشتی
- نقد دیدگاه روح کاریژماتیک به عنوان مبدأ اعتقاد به عصمت
- ۶. سیاسی بودن اعتقاد به عصمت
- نقد نظریه سیاسی بودن اعتقاد به عصمت
- ۷. نظریه غلوّ
- نقد دیدگاه غلوّ به عنوان مبدأ اندیشه عصمت
- نقد روش شناختی
- فرضیه تقیه از دوست
- معنای غلوّ و حدّ و مرز آن
- علم غیب
- فصل سوم: ادله عصمت
- گفتار اول: امکان عصمت
- نقد و بررسی برداشت از سخن غزالی
- نتیجه بحث: امکان عصمت
- گفتار دوم: ادله علمی عصمت
- دلیل اول: لطف
- تقریب نخست
- اهداف و اغراض بعثت پیامبران
- ۱. تعلیم و تربیت
- ۲. ابلاغ پیام الهی و وحی خداوند به مردم
- ۳. اتمام حجت خدا بر مردم
- ۴. ایجاد زمینه برپایی عدالت در جامعه
- ۵. متحقق ساختن الگوها و نمونه‌های تربیتی برای افراد بشر
- تقریب دوم
- درآمدی بر دو تقریب
- تقریب سوم
- در آمدی بر تقریب سوم
- تقریب چهارم
- تقریب پنجم
- دلیل دوم: معجزه
- مقام نخست: دلالت معجزه بر عصمت در مقام اخذ و بازخوانی وحی
- مقام دوم: دلالت معجزه بر عصمت در مقام عمل
- دلیل سوم: روشن بینی درونی پیامبران
- دلیل چهارم: وجوب متابعت
- دلیل پنجم: نهی از منکر (وجوب انکار)
- دلیل ششم
- بیان ملازم
- نقد و بررسی
- نتیجه‌گیری و ارزیابی ادله عقلی
- گفتار سوم: ادله نقلی عصمت
- ادله نقلی
- استدلال نخست
- نقد دلیل
- نقد و بررسی
- استدلال دوم
- مناقشه
- استدلال سوم
- استدلال چهارم
- درآمدی بر این استدلال
- استدلال پنجم
- استدلال ششم
- استدلال هفتم
- استدلال هشتم
- فصل چهارم: پیامدهای اصولی و فقهی اندیشه عصمت
- بخش یکم: قلمرو عصمت
- حوزه‌های عصمت از نگاه اندیشوران
- مقام نخست: عصمت در اخذ و بازخوانی وحی
- مقام دوم: عصمت در تفسیر و تبیین وحی
- مقام سوم: عصمت و اشتباه و خطا و فراموشی در انجام تکالیف شخصی و اجتماعی
- مقام چهارم: عصمت در گناه
- بخش دوم: پیامدهای اندیشه عصمت در اصول فقه امامیه
- مقدمه
- گفتار یکم: معنای اصطلاحی حجت در علم اصول
- گونه‌های مختلف ذحجت
- تقسیم حجیت از دیدگاهخ صدر المتألهین
- لوازم عقلی حجیت
- الف) معذریت
- ب) منجزیت
- ج) صحت اسناد محتوایی حجت به شارع
- گفتار دوم: حجیت کتاب خدا
- گفتار سوم: حجیت سند
- معنای سنت در لغت
- معانی فقهی و اصولی سنت
- معنای اصطلاحی سنت در علم اصول
- ارتباط میان عصمت و حجیت سنت لفظی
- ارتباط عصمت و حجیت سنت فعلی
- حدود دلالت فعل معصوم
- حجیت تقریر و سکوت معصوم
- حجیت سیره عقلا
- حدود حدوث سیره عقلایی
- نتایج متعدد اصولی حجیت سیره و سکوت معصوم
- ۱. حجیت خبر ثقه
- ۲. حجیت ظواهر
- ۳. حجیت قواعد فقهی
- ۴. ملاک حجیت اجماع
- حجیّت اجماع
- حجیّت سیره متشرعه
- استفاده از نظریه عصمت برای اثبات مبنای اصولی (...) و حدیث
- استفاده از ترک استفصال معصوم برای اثبات اطلاق
- بخش سوم: پیامدهای اندیشه عصمت در فقه امامیه
- گفتار یکم: تمسک به سنت (قول، فعل و تقریر) معصوم برای اثبات حکم شرعی
- ۱. اثبات حکم شرعی جواز سلام دادن در نماز میت با تمسک به فعل معصوم
- ۲. اثبات موضوع شرعی وحدت سوره ضحی و انشراح با استناد به فعل معصوم
- ۳. استدلال به فعل معصوم برای اثبات جواز قضاوت در مسجد
- ۴. استدلال به فعل معصوم برای اثبات استحباب تکاندن دست بعد از تیمم
- ۵. استناد به فعل معصوم برای اثبات استحباب زیارت قبور مؤمنان برای زنان
- ۶. استناد به قول معصوم برای اثبات جو از تملک غنیمت جنگی
- ۷. استناد به فعل معصوم برای جواز استفاده از سبزه زارها
- ۸. عصمت، منشأ تفصیل حکم جواز عمل حاکم به علم خود در مقام قضاوت و تصدیق احکام الهی
- ۹. جزءالعله بودن فعل معصوم برای یافتن حکم اولیه اسلام در مورد حکم نماز هنگام (...)
- گفتار دوم: تفکیک سنت واقعی از غیر سنت (شرط اعتبار حدیث)
- ۱. طرد روایات سهو النبی
- توجیه نخست
- توجیه دوم
- توجیه سوم
- بررسی و ارزیابی
- ۲. طرد روایت به دلیل اسناد خطا به قول معصوم
- ۳. طرد روایت به دلیل تنافی آن با عصمت پیامبر از خطای در فهم مسائل اجتماعی
- ۴. طرد روایت به دلیل اشتمال بر انتساب فراموشی و سهو به رسول خدا (ص) در حوزه احکام الهی
- ۵. شبهه طرد روایت به دلیل انتساب عدم بلاغت ادبی به امام معصوم (ع)
- ۶. طرد روایت به دلیل انتساب فراموشی وضو به امام علی (ع)
- ۷. استفاده از عصمت برای طرد روایت مشتمل بر نکته ای غیر معقول
- گفتار سوم: توجیه محتوای روایت به خلاف ظاهر آن
- ۱. عصمت در انجام وظایف شخصی معصوم
- ۲. تفصیل حکم میان معصوم و غیر معصوم در مسائل حد
- ۳. توجیه عمل معصوم برای اثبات منفعت حلال عقلایی برای میته
- ۴. توجیه خوردن مال به دست آمده از قمار از روی جهل توسط معصوم (ع)
- بخش چهارم: پیامدهای اندیشه عصمت در اصول فقه اهل سنت
- گفتار یکم: حجیّت اتفاق امت در دیدگاه اهل سنت
- معنای حجیّت اجماع استقلالی
- حجیّت اجماع
- برداشت جدیدی از حجیّت اجماع
- تصحیح برداشتی اشتباه از مفهوم اجماع
- برداشت سیاسی _ اجتماعی از مفهوم اجماع
- نظریه خرد جمعی
- گفتار دوم: دیدگاه اصولی اهل سنت در مورد حجیّت سنت صحابه
- شرایط حجیّت سنت صحابی
- دیدگاه عدم حجیّت سنت صحابه در میان اهل سنت
- تصریح اهل سنت به عدم عصمت صحابه
- پیگیری اندیشه عصمت در ادله حجیّت سنت صحابه
- دلیل یکم
- دلیل دوم
- دلیل سوم
- دلیل چهارم
- دلیل بر عصمت ابوبکر
- عصمت ابوبکر و عمر در کلام علمای اهل سنت
- عصمت عمر بن خطاب در کلام ابن عربی
- عصمت ابوبکر و عمر در روایات اهل سنت
- حدیث اهل سنت دال بر عصمت عمر
- بخش پنجم: پیامدهای اندیشه عصمت در فقه اهل سنت
- فعل صحابه منشأ اثبات حکم خوابیدن قبل از نماز عشاء
- اثبات عدم وجوب نکاح از طریق فعل صحابه
- اثبات جزئیات اجرای حد نوشیدن شراب توسط فعل صحابه
- فعل صحابه منشأ اثبات حکم قصاص
- نماز تراویح، (...) صحابه خلاف سنت رسول الله (ص)
- اثبات حرمت زیارت قبور از طریق تمسّک به عدم فعل صحابه
- استنباط کیفیت زیارت پیامبر (ص) از طریق فعل صحابه
- عثمان، مبدع اذان ثالث
- اثبات کراهت جماعت برای نماز نافله در غیر ماه مبارک رمضان از طریق فعل صحابه
- سنت صحابه در زیاد کردن رکعات نماز شب در ماه مبارک رمضان
- اثبات استحباب مؤکد بودن تسویه صفوف نماز جماعت به وسیله فعل صحابه
- تمسک به فعل صحابه برای اثبات جواز اقتدا به امام جماعتی که در (...) با مأموم اختلاف دارد
- اثبات میزان استفاده از آب در غسل میت به وسیله فعل صحابه
- اثبات جواز معانقه و استثنای حرمت آن در هنگام سفر به وسیله فعل صحابه
- استناد به فعل صحابه برای اثبات صحت جهاد بعد از اذن والدین حر و مسلمان
- اثبات جواز بوسیدن دست مؤمن عالم با عمل صحابه
- تمسّک به فعل صحابه برای اثبات جواز استفاده از قربانی حج و غنیمت‌های خوردنی
- تمسّک به فعل صحابه در مورد کیفیت تشییع جنازه و جزئیات آن
- تمسّک به فعل صحابه در مورد اثبات جواز و عدم کراهت دفن میت در شب
- استناد به فعل صحابه برای جواز عمل به وصیت
- اثبات حکم جزای صید در حال احرام، با تمسّک به قول صحابه
- استدلال به فعل صحابه برای اثبات کیفیت مسح در وضو
- اثبات حکم مال مرتد با فعل صحابه
- نتیجه‌گیری بحث پیامدهای عصمت در فقه اهل سنت
- فصل پنجم: خلاصه و نتیجه‌گیری
- فهرست منابع
- نمایه‌ها
- آیات
- روایات
- اعلام
- اصطلاحات
- کتاب‌ها
- فرقه‌ها، مکاتب و گروه‌ها
- مکان‌ها
- دوره‌ها، واقعه‌ها و رویدادها
دربارهٔ پدیدآورنده
پانویس
- ↑ مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت با پدیدآورنده