استضعاف در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۶

معناشناسی

مستضعف به معنای کسی است که ناتوان و حقیر شمرده شده و او در بند و زنجیر کشیده‌‏اند. در فرهنگ دینی مقصود از مستضعف دو گروه هستند:

مستضعف فکری و عقیدتی‏: از بررسی آیات و روایات استفاده می‌‏شود افرادی که از نظر فکری، بدنی یا اقتصادی آنچنان ضعیف باشند که قادر به شناسایی حق از باطل نشوند یا اینکه تشخیص‏ عقیدۀ صحیح بر اثر ناتوانی جسمی یا ضعف مالی و دیگر عوامل برای آنها ممکن نباشد، مستضعف هستند. مانند آیۀ ﴿إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ﴾^[۱].
مستضعف عملی و سیاسی: کسانی‏‌ که حق را تشخیص و از آن پیروی می‌‌کنند؛ اما خفقان محیط، اجازۀ عمل و اقدام را از آنان سلب کرده است. آنها نیروهای بالفعل و بالقوه دارند اما از ناحیۀ ظالمان و جباران، در فشار قرار دارند و قدرتمندان و زمامداران، به دید حقارت به آنها می‌نگرند، با این حال ساکت و تسلیم نیستند و پیوسته تلاش می‌‏کنند دست جباران و ستمگران را کوتاه سازند و آیین حق و عدالت را برپا کنند. خداوند به چنین گروهی، وعدۀ یاری و حکومت در زمین داده است: ﴿وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ﴾^[۲].

آیه فوق، بیانگر قانون کلی برای همۀ عصرها و همۀ اقوام و بشارتی برای همه انسان‌‏های آزاده و خواهان عدل است که نمونه‏‌ای از تحقّق این مشیت الهی، حکومت بنی اسرائیل و زوال حکومت فرعونیان بود و نمونه کامل‏‌تر آن، حکومت پیامبر اسلام(ص) و یارانش بعد از ظهور اسلام بود؛ حکومت پابرهنه‌‏ها و تهیدستان با ایمان و مظلومان پاکدل که پیوسته از سوی فرعون‌‏های زمان خود، مورد تحقیر و استهزا و تحت فشار و ظلم و ستم بودند. سرانجام خداوند سبحانه و تعالی به دست همین گروه، آنان را از تخت قدرت به زیر آورد و بینی مستکبران را به خاک مالید^[۳].

استضعاف و مهدویت

روشن‌ترین نمونه برای تحقق وعدۀ الهی، ظهور امام زمان(ع) و حکومت حق و عدالت در تمام کره زمین ‏‏ است. آیه از آیاتی است که به روشنی بشارت ظهور چنین حکومتی را می‌‏دهد؛ از این‌‏رو در روایات اسلامی می‌‏خوانیم اهل بیت(ع) در تفسیر این آیه شریف، به آن ظهور بزرگ اشاره کرده‌‏اند. امام علی(ع) در این ‏باره فرمود: «دنیا، پس از چموشی و سرکشی به ما روی می‏‌کند؛ چونان شتر ماده بدخو که به بچه خود مهربان گردد؛ سپس حضرت آیۀ یاد شده را تلاوت فرمود»^[۴]. همچنین فرمودند: «این گروه، آل محمد هستند خداوند سبحانه و تعالی مهدی آنان را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می‌‏شود، برمی‌‏انگیزد و به آنها عزّت می‌‏دهد و دشمنانشان را ذلیل و خوار می‌‏کند»^[۵].^[۶]

ائمه معصومین(ع) کلمه "مستضعف" در آیه را به امامان معصوم تفسیر نموده‌اند که روزی وارث زمین و فرمانروای جهان خواهند شد. مفضل می‌گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: «روزی رسول اکرم(ص) به علی و حسن و حسین(ع) نگاه کرد و گریست و آنگاه فرمود: شما کسانی هستید که پس از من به ضعف کشیده می‌شوید»^[۷].

امام صادق و امام باقر(ع) تحقق وعده الهی را به زمان ظهور حضرت مهدی(ع) تعبیر کرده‌اند. امام صادق(ع) فرمودند: «به زودی شهر کوفه از مؤمنان تهی می‌گردد و علم و دانش از آنجا رخت برمی‌بندد... و از شهری که آن را قم می‌نامند، ظهور می‌کند و آنجا پایگاه علم و فضیلت و معدن دانش و کمال می‌گردد؛ به‌گونه‌ای که روی زمین هیچ مستضعفی (فکری) نمی‌ماند که از دین آگاهی نداشته باشد؛ حتی زنان پرده‌نشین. و این زمان، نزدیک به زمان ظهور قائم ما خواهد بود»^[۸].^[۹]

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

↑ «بجز آن مردان و زنان و کودکان ناتوان شمرده شده‌ای» سوره نساء، آیه ۹۸.
↑ «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.
↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه؛ ص۹۷ و ۶۴۷.
↑ «لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَی وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِکَ- وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِین‏»؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۰۹.
↑ «هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ یَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِیَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَیُعِزُّهُمْ‏ وَ یُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏‏‏‏‏»، کتاب الغیبة، ص۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص۵۴.
↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵.
↑ «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صنَظَرَ إِلَی عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ(ع)فَبَکَی وَ قَالَ أَنْتُمُ الْمُسْتَضْعَفُونَ بَعْدِی‏»؛ تفسیر المیزان، ج ۱۶، ص۱۱؛ معانی الاخبار، ص۷۹؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص۸۰.
↑ بحار الانوار، ج ۶۰، ص۲۱۳؛ سفینة البحار، ج ۲، ص۴۴۵.
↑ ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۱.

[1] «بجز آن مردان و زنان و کودکان ناتوان شمرده شده‌ای» سوره نساء، آیه ۹۸.

[2] «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.

[3] ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه؛ ص۹۷ و ۶۴۷.

[4] «لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَی وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِکَ- وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِین‏»؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۰۹.

[5] «هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ یَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِیَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَیُعِزُّهُمْ‏ وَ یُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏‏‏‏‏»، کتاب الغیبة، ص۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص۵۴.

[6] ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵.

[7] «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صنَظَرَ إِلَی عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ(ع)فَبَکَی وَ قَالَ أَنْتُمُ الْمُسْتَضْعَفُونَ بَعْدِی‏»؛ تفسیر المیزان، ج ۱۶، ص۱۱؛ معانی الاخبار، ص۷۹؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص۸۰.

[8] بحار الانوار، ج ۶۰، ص۲۱۳؛ سفینة البحار، ج ۲، ص۴۴۵.

[9] ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 == معناشناسی ==
-[[مستضعف]] به معنای کسی است که [[ناتوان]] و حقیر شمرده شده و او در بند و زنجیر کشیده‌‏اند<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۹۷.</ref>.
+[[مستضعف]] به معنای کسی است که [[ناتوان]] و حقیر شمرده شده و او در بند و زنجیر کشیده‌‏اند. در فرهنگ دینی مقصود از مستضعف دو گروه هستند:
+# مستضعف فکری و عقیدتی‏: از بررسی [[آیات]] و [[روایات]] استفاده می‌‏شود افرادی که از نظر [[فکری]]، بدنی یا [[اقتصادی]] آنچنان [[ضعیف]] باشند که قادر به شناسایی [[حق]] از [[باطل]] نشوند یا اینکه تشخیص‏ عقیدۀ صحیح بر اثر [[ناتوانی]] جسمی یا [[ضعف]] [[مالی]] و دیگر عوامل برای آنها ممکن نباشد، مستضعف هستند. مانند آیۀ {{متن قرآن|إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ}}<ref>«بجز آن مردان و زنان و کودکان ناتوان شمرده شده‌ای» سوره نساء، آیه ۹۸.</ref>.
+# مستضعف عملی و [[سیاسی]]: کسانی‏‌ که [[حق]] را تشخیص و از آن [[پیروی]] می‌‌کنند؛ اما خفقان محیط، اجازۀ عمل و اقدام را از آنان سلب کرده است. آنها نیروهای بالفعل و بالقوه دارند اما از ناحیۀ [[ظالمان]] و [[جباران]]، در فشار قرار دارند و [[قدرتمندان]] و [[زمامداران]]، به دید [[حقارت]] به آنها می‌نگرند، با این حال ساکت و [[تسلیم]] نیستند و پیوسته تلاش می‌‏کنند دست جباران و [[ستمگران]] را کوتاه سازند و [[آیین حق]] و [[عدالت]] را برپا کنند. [[خداوند]] به چنین گروهی، وعدۀ [[یاری]] و [[حکومت]] در [[زمین]] داده است: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.</ref>.
-در [[فرهنگ دینی]] مقصود از مستضعف دو گروه هستند:
+[[آیه]] فوق، بیانگر [[قانون]] کلی برای همۀ عصرها و همۀ اقوام و بشارتی برای همه انسان‌‏های [[آزاده]] و خواهان [[عدل]] است که نمونه‏‌ای از تحقّق این [[مشیت الهی]]، حکومت [[بنی اسرائیل]] و زوال [[حکومت]] [[فرعونیان]] بود و نمونه کامل‏‌تر آن، حکومت [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و یارانش بعد از ظهور [[اسلام]] بود؛ حکومت پابرهنه‌‏ها و تهیدستان با [[ایمان]] و [[مظلومان]] پاکدل که پیوسته از سوی فرعون‌‏های [[زمان]] خود، مورد تحقیر و [[استهزا]] و تحت فشار و [[ظلم و ستم]] بودند. سرانجام [[خداوند سبحانه و تعالی]] به دست همین گروه، آنان را از تخت [[قدرت]] به زیر آورد و بینی [[مستکبران]] را به خاک مالید<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]؛ ص۹۷ و ۶۴۷.</ref>.
-# [[مستضعف فکری]] و عقیدتی‏: از بررسی [[آیات]] و [[روایات]] استفاده می‌‏شود افرادی که از نظر [[فکری]]، [[بدنی]] یا [[اقتصادی]] آنچنان [[ضعیف]] باشند که [[قادر]] به [[شناسایی حق]] از [[باطل]] نشوند یا اینکه تشخیص‏ عقیدۀ صحیح بر اثر [[ناتوانی]] جسمی یا [[ضعف]] [[مالی]] و دیگر عوامل برای آنها ممکن نباشد، مستضعف هستند. مانند آیۀ {{متن قرآن|إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ}}<ref>«بجز آن مردان و زنان و کودکان ناتوان شمرده شده‌ای» سوره نساء، آیه ۹۸.</ref>.<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۷.</ref>
-# مستضعف عملی و [[سیاسی]]: کسانی‏‌ که [[حق]] را تشخیص و از آن [[پیروی]] می‌‌کنند؛ اما [[خفقان]] محیط، اجازۀ عمل و اقدام را از آنان سلب کرده است. آنها نیروهای بالفعل و بالقوه دارند اما از ناحیۀ [[ظالمان]] و [[جباران]]، در فشار قرار دارند و [[قدرتمندان]] و [[زمامداران]]، به دید [[حقارت]] به آنها می‌نگرند، با این [[حال]] ساکت و [[تسلیم]] نیستند و پیوسته تلاش می‌‏کنند دست جباران و [[ستمگران]] را کوتاه سازند و [[آیین حق]] و [[عدالت]] را برپا کنند. [[خداوند]] به چنین گروهی، وعدۀ [[یاری]] و [[حکومت]] در [[زمین]] داده است: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.</ref>.<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۷.</ref>
-[[آیه]] فوق، بیانگر [[قانون]] کلی برای همۀ عصرها و همۀ [[اقوام]] و بشارتی برای همه انسان‌‏های [[آزاده]] و خواهان [[عدل]] است که نمونه‏‌ای از تحقّق این [[مشیت الهی]]، حکومت [[بنی اسرائیل]] و زوال [[حکومت]] [[فرعونیان]] بود و نمونه کامل‏‌تر آن، [[حکومت پیامبر اسلام]]{{صل}} و یارانش [[بعد از ظهور اسلام]] بود؛ حکومت پابرهنه‌‏ها و [[تهیدستان]] با [[ایمان]] و [[مظلومان]] [[پاکدل]] که پیوسته از سوی فرعون‌‏های [[زمان]] خود، مورد [[تحقیر]] و [[استهزا]] و تحت فشار و [[ظلم و ستم]] بودند. سرانجام [[خداوند سبحانه و تعالی]] به دست همین گروه، آنان را از تخت [[قدرت]] به زیر آورد و بینی [[مستکبران]] را به خاک مالید<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵.</ref>.
 == [[استضعاف]] و [[مهدویت]] ==
-روشن‌ترین نمونه برای تحقق [[وعدۀ الهی]]، [[ظهور امام زمان]]{{ع}} و [[حکومت حق]] و [[عدالت]] در تمام [[کره زمین]] ‏‏ است. [[آیه]] از آیاتی است که به روشنی [[بشارت ظهور]] چنین [[حکومتی]] را می‌‏دهد؛ از این‌‏رو در [[روایات اسلامی]] می‌‏خوانیم [[اهل بیت]]{{ع}} در [[تفسیر]] این آیه [[شریف]]، به آن ظهور بزرگ اشاره کرده‌‏اند. [[امام علی]]{{ع}} در این ‏باره فرمود: «[[دنیا]]، پس از چموشی و [[سرکشی]] به ما روی می‏‌کند؛ چونان شتر ماده بدخو که به بچه خود [[مهربان]] گردد؛ سپس حضرت آیۀ یاد شده را [[تلاوت]] فرمود»<ref>{{متن حدیث|لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَی وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِکَ- وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِین‏}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۰۹.</ref>. همچنین فرمودند: «این گروه، [[آل محمد]] هستند خداوند سبحانه و تعالی [[مهدی]] آنان را بعد از [[زحمت]] و فشاری که بر آنان وارد می‌‏شود، برمی‌‏انگیزد و به آنها [[عزّت]] می‌‏دهد و دشمنانشان را [[ذلیل]] و [[خوار]] می‌‏کند»<ref>{{متن حدیث|هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ یَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِیَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَیُعِزُّهُمْ‏ وَ یُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏‏‏‏‏}}، کتاب الغیبة، ص۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص۵۴.</ref>.<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵.</ref>
+روشن‌ترین نمونه برای تحقق وعدۀ الهی، [[ظهور امام زمان]]{{ع}} و [[حکومت حق]] و [[عدالت]] در تمام کره زمین ‏‏ است. [[آیه]] از آیاتی است که به روشنی بشارت ظهور چنین [[حکومتی]] را می‌‏دهد؛ از این‌‏رو در [[روایات اسلامی]] می‌‏خوانیم [[اهل بیت]]{{ع}} در [[تفسیر]] این آیه [[شریف]]، به آن ظهور بزرگ اشاره کرده‌‏اند. [[امام علی]]{{ع}} در این ‏باره فرمود: «[[دنیا]]، پس از چموشی و [[سرکشی]] به ما روی می‏‌کند؛ چونان شتر ماده بدخو که به بچه خود [[مهربان]] گردد؛ سپس حضرت آیۀ یاد شده را [[تلاوت]] فرمود»<ref>{{متن حدیث|لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَی وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِکَ- وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِین‏}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۰۹.</ref>. همچنین فرمودند: «این گروه، [[آل محمد]] هستند خداوند سبحانه و تعالی [[مهدی]] آنان را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می‌‏شود، برمی‌‏انگیزد و به آنها [[عزّت]] می‌‏دهد و دشمنانشان را [[ذلیل]] و [[خوار]] می‌‏کند»<ref>{{متن حدیث|هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ یَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِیَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَیُعِزُّهُمْ‏ وَ یُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏‏‏‏‏}}، کتاب الغیبة، ص۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص۵۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۹۳ ـ ۳۹۵.</ref>
-[[ائمه معصومین]]{{ع}} کلمه "[[مستضعف]]" در آیه را به [[امامان معصوم]] تفسیر نموده‌اند که روزی [[وارث زمین]] و فرمانروای [[جهان]] خواهند شد. [[مفضل]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم که فرمود: «روزی [[رسول اکرم]]{{صل}} به علی و حسن و حسین{{ع}} نگاه کرد و گریست و آنگاه فرمود: شما کسانی هستید که پس از من به [[ضعف]] کشیده می‌شوید»<ref>{{متن حدیث|إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صنَظَرَ إِلَی عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ{{ع}}فَبَکَی وَ قَالَ أَنْتُمُ الْمُسْتَضْعَفُونَ بَعْدِی‏}}؛ تفسیر المیزان، ج ۱۶، ص۱۱؛ معانی الاخبار، ص۷۹؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص۸۰.</ref>.<ref>ر. ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۱.</ref>
-[[امام صادق]] و [[امام باقر]]{{ع}} تحقق [[وعده الهی]] را به [[زمان ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} تعبیر کرده‌اند. امام صادق{{ع}} فرمودند: «به زودی [[شهر کوفه]] از [[مؤمنان]] تهی می‌گردد و [[علم]] و [[دانش]] از آنجا رخت برمی‌بندد... و از شهری که آن را [[قم]] می‌نامند، ظهور می‌کند و آنجا پایگاه علم و [[فضیلت]] و [[معدن]] دانش و کمال می‌گردد؛ به‌گونه‌ای که روی [[زمین]] هیچ مستضعفی ([[فکری]]) نمی‌ماند که از [[دین]] [[آگاهی]] نداشته باشد؛ حتی [[زنان]] پرده‌نشین. و این [[زمان]]، نزدیک به [[زمان ظهور]] [[قائم]] ما خواهد بود»<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص۲۱۳؛ سفینة البحار، ج ۲، ص۴۴۵.</ref>.<ref>ر. ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۴۱.</ref>
+[[ائمه معصومین]]{{ع}} کلمه "[[مستضعف]]" در آیه را به [[امامان معصوم]] تفسیر نموده‌اند که روزی وارث زمین و فرمانروای [[جهان]] خواهند شد. [[مفضل]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم که فرمود: «روزی [[رسول اکرم]]{{صل}} به علی و حسن و حسین{{ع}} نگاه کرد و گریست و آنگاه فرمود: شما کسانی هستید که پس از من به [[ضعف]] کشیده می‌شوید»<ref>{{متن حدیث|إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صنَظَرَ إِلَی عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ{{ع}}فَبَکَی وَ قَالَ أَنْتُمُ الْمُسْتَضْعَفُونَ بَعْدِی‏}}؛ تفسیر المیزان، ج ۱۶، ص۱۱؛ معانی الاخبار، ص۷۹؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص۸۰.</ref>.
-== پرسش مستقیم ==
+[[امام صادق]] و [[امام باقر]]{{ع}} تحقق وعده الهی را به [[زمان ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} تعبیر کرده‌اند. امام صادق{{ع}} فرمودند: «به زودی [[شهر کوفه]] از [[مؤمنان]] تهی می‌گردد و [[علم]] و [[دانش]] از آنجا رخت برمی‌بندد... و از شهری که آن را [[قم]] می‌نامند، ظهور می‌کند و آنجا پایگاه علم و [[فضیلت]] و [[معدن]] دانش و کمال می‌گردد؛ به‌گونه‌ای که روی [[زمین]] هیچ مستضعفی ([[فکری]]) نمی‌ماند که از [[دین]] [[آگاهی]] نداشته باشد؛ حتی [[زنان]] پرده‌نشین. و این [[زمان]]، نزدیک به [[زمان ظهور]] [[قائم]] ما خواهد بود»<ref>بحار الانوار، ج ۶۰، ص۲۱۳؛ سفینة البحار، ج ۲، ص۴۴۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۶۴۱.</ref>
-* [[به چه دلیل حکومت آینده از آن مستصعفین عالم است؟ (پرسش)]]
 == پرسش‌های وابسته ==