رأفت

رأفت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: رأفت در قرآن - رأفت در حدیث - رأفت در معارف و سیره نبوی - رأفت در فقه سیاسی - رأفت در جامعه‌شناسی اسلامی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

رقّت و نازک دلی، رحمت شدید، شفقت شدید و ترحّم.

﴿وَجَعَلْنَا فِي قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِيَّةً﴾.

﴿لَا تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ﴾.

"رئوف" از اسمای الهی است: ﴿إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ﴾؛ همچنین قرآن کریم رسول اکرم(ص) را به عنوان رهبر جامعه اسلامی به این صفت ستوده است: ﴿عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ﴾.

شفقت و نازک‌دلی در جامعه انسانی در رابطه میان خدا و انسان و نیز رهبران جامعه و مردم و میان انسان‌ها از اصول ارزشی اجتماعی قرآن است. این اصل مهم اجتماعی قرآن، زمانی که مسئله ناهنجاری و فساد اجتماعی پیش می‌آید، به‌صراحت نقض می‌شود و رأفت در برخورد با کسانی که قواعد ارزشی و هنجارهای اجتماعی را زیر پا گذاشته‌اند، در صورتی که مانع اجرای حدود الهی گردد، نفی شده است: ﴿الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ﴾.

شفقت و مهربانی با همنوع و نوع‌دوستی از اوصاف نیک اجتماعی است که در قرآن کریم در مقابل صفت قساوت آمده است. حواریون حضرت(ع) در قرآن کریم به نازکدلی و رقت ستایش و یهود به عداوت نکوهش شده‌اند ﴿لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ﴾..

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

جستارهای وابسته

• رحمت (مهربانی)