کارگزاران امام علی در تاریخ اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث کارگزاران امام علی است. کارگزاران امام علی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: کارگزاران امام علی در تاریخ اسلامی - کارگزاران امام علی در معارف و سیره علوی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

کارگزاران امام علی(ع) را می‌توان به هشت دسته تقسیم نموده‌اند که عبارتند از:

کاتبان و دبیران

1. عبید الله بن ابی رافع.
2. سعید بن نمران همدانی.
3. عبدالله بن جعفر بن ابی طالب دبیر و مشاور.
4. ابو ثروان.
5. أصبغ بن نباته مجاشعی.
6. علی بن ابی رافع.
7. سِماک بن حرب.
8. عبدالله بن جبیر.
9. عبیدالله بن عبدالله بن مسعود.
10. یزید بن شراحیل انصاری.
11. مسلم غلام حضرت .

گردآوران زکات

1. مخنف بن سلیم.
2. عبدالله بن زمعه.
3. مسیب بن نجبه.
4. عبدالرحمان کندی.
5. شریک بن نمله محاربی.
6. جعفر بن عبدالله اشجعی.
7. عروة بن عشبه کلبی.
8. جلاس بن عمیر کلبی.

کارگزاران خراج

1. ابو زید یزید پدر مصعب بن یزید انصاری.
2. ضبیعة بن زهیر اسدی.
3. سعد بن مسعود ثقفی.
4. یزید بن رویم شیبانی.
5. سعد بن عمرو انصاری.
6. ضبیعة بن زهیر اسدی.
7. ماهویه (کارگزار خراج خراسان).
8. قرظة بن کعب.

کارگزاران بیت‌المال

1. عبدالله بن یحیی.
2. ابو الهیثم بن تیهان انصاری.
3. عمار یاسر.
4. ابوبکره.
5. عبدالرحمان بن ابی بکره.
6. ابو اسود دُؤَلی.
7. زیاد بن أبیه.
8. ابورافع.
9. علی بن ابی رافع.
10. ابو جحیفه عبدالله وهب سوائی.
11. حملة بن جویه کنانی.
12. طریف اسدی کوفی.

بازرسان

1. مالک بن کعب.
2. سعد غلام امیرالمؤمنین(ع)

دیده‌وران (نیروهای اطلاعاتی)

1. قیس بن زراه همدانی
2. عبدالرحمن بن شبیب فزاری.

فرماندهان، پرچمداران و نیروی انتظامی و شرطة الخمیس

1. اصبغ بن نباته.
2. قیس بن سعد بن عباده.
3. مالک بن حبیب یربوعی.
4. معقل بن قیس ریاحی.
5. ابوالهیاج.

حاجبان (دفتر داران) و خدمت‌گزاران

1. سلمان فارسی (قبل خلافت).
2. قنبر.
3. نوف.
4. بشر غلام علی(ع) و دیگر خدمتگزاران مانند: میثم، سعاد، نصر، غزوان، ثبیت میمون و احمر و گروه‌های دیگری که در خدمت ایشان بودند مانند: مؤذنان و منادیان و ... .

ناظران بازار

1. ابن هرمه.
2. علی بن اصمع.

قضات

1. شریح قاضی کوفه.
2. محمد بن زید شیبانی، قاضی کوفه.
3. سعید بن نمران، قاضی کوفه.
4. عبیده سلمانی، قاضی کوفه.
5. ابو اسود دؤلی، قاضی بصره.
6. ضحاک بن عبدالله هلالی، قاضی بصره.
7. عبدالله بن فضالة لیثی، قاضی بصره.
8. عبدالرحمن بن یزید حدانی قاضی بصره.
9. حارث بن عبد عوف بن احرم قاضی بصره.
10. رفاعة بن شداد، قاضی اهواز.

برابر آن‌چه ذکر شد مجموع کارگزاران حضرت به بیش از ۱۵۰ تن می‌رسد، بدون در نظر گرفتن افرادی که دارای دو سمت بودند. در خاتمه کارگزاران، به شرح حال تعدادی از خدمت‌گذاران و کارگزاران حضرت خواهیم پرداخت که دارای سمت‌های دیگر بودند مانند: ابن نباح مؤذن، نجی مسئول مطهر حضرت یا کسانی که سمتی برایش تعیین نکرده‌اند مانند: عیاض فرزند عبدالله بن ابی کرب، با اینکه او را از کارگزاران حضرت دانسته‌اند که در ویرایش پیشین این کتاب پدرش برابر برخی نسخه‌های اشتباه اسدالغابه کارگزار حضرت علی(ع) دانسته شده بود.

منابع

1. ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۱