حکومت جهانی امام مهدی در قرآن

این مدخل زیرشاخهٔ بحث حکومت جهانی امام مهدی است. حکومت جهانی امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حکومت جهانی امام مهدی در قرآن - حکومت جهانی امام مهدی در حدیث - حکومت جهانی امام مهدی در معارف مهدویت - حکومت جهانی امام مهدی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - حکومت جهانی امام مهدی از نگاه برون دینی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

قیام برای عدالت قسطی، قوامین بالقسط بودن، ایجاد آرامش و آسایش، مقابله با هر گونه مصادیق ظلم و بی‌عدالتی، استکبار اجتماعی و سیاسی، اقامه نماز و گرفتن زکات و توزیع عادلانه، توزیع عادلانه انفال و ثروت‌های عمومی و تحقق همه اهداف پیامبران و فلسفه بعثت و انزال کتب و ارسال رسولان، همگی به معنای چرایی تحقق دولت عدل جهانی توسط صالحان مصلح و متقین در راستای رهایی از مظلومان از ظالمان و مستضعفان از مستکبران است؛ اما پرسش این است که چگونه چنین نظام سیاسی جهانی شکل می‌‌گیرد و در این میان منتظران چنین نظام آخر زمانی چه وظایف و تکالیف و مسئولیت‌هایی را دارند؟ انقلاب اسلامی ایران و دولت اسلامی یمن چه نقشی در این تحولات جهانی دارند و چگونه چنین بستری را برای انقلاب جهانی مهدی(ع) و تحقق دولت عدل جهانی فراهم می‌‌آورند؟ نویسنده در این مطلب بر آن است تا به این چگونگی بر اساس آیات و روایات و آموزه‌های وحیانی اسلام پاسخ دهد.

ضرورت استمرار در خط اسلام تحت ولایت معصوم

با نگاهی به آموزه‌های وحیانی قرآن، به این حکم قطعی دست می‌‌یابیم که با مرگ پیامبر(ص) وظایف و تکالیف مؤمنان پایان نمی‌یابد و آنان به عنوان پاسداران مکتب انبیاء و اولیای الهی می‌‌بایست در صراط مستقیم بر اساس کتاب الله و عترت طاهره(ع) حرکت کنند و نمی‌تواند دست از آموزه‌های وحیانی و مقاصد و اهداف آن بردارند و با تعطیلی آن، به دوران جاهلیت باز گردند، و به جای پیروی و اطاعت از هدایت الهی وحیانی و قوانین و سنت‌های خدا، از قوانین وضعی و خودساخته ای استفاده کنند که مبتنی بر فرهنگ جاهلیت حتی مردن باشد که عقل ابزاری بدون وحی را برای ساماندهی زندگی بشر به کار گرفته و بر اساس این فلسفه، سبک زندگی مردمان را می‌‌سازد. خدا به صراحت در نهی از چنین رویه و فلسفه و سبک زندگی خلاف وحی و ارتجاع به دوران جاهلیت فاقد وحی می‌‌فرماید: ﴿وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ﴾؛

از نظر قرآن، هر کسی که بخواهد از سعادت دنیا و آخرت بهره برد، می‌‌بایست در چارچوب آموزه‌های وحیانی اسلام فکر و عمل کند و در افکار و عقاید و در رفتار و کردار آن را ملاک و معیار در فلسفه و سبک زندگی خویش قرار دهد؛ زیرا چنین رویه ای در حقیقت همان شکر واقعی و عملی است که بر کسی نسبت به نعمتی لازم است؛ و شکی نیست هیچ نعمتی بزرگ و برتر از اسلام و آموزه‌های آن نیست که هم چنان با ولایت الهی در قالب اولوالامراستمرار و تداوم می‌‌یابد: ﴿أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا﴾.

از نظر قرآن، تنها کسانی که با عبادت در قالب اسلام و شرایع آن، به تقوای الهی دست یافته و متاله و خدایی شده اند به سبب آنکه در مقام «ربوبیت» قرار گرفته و «ربانی» و یا در مرتبه پایین‌تر «ربیون» قرار گرفته‌اند، به این مسیر الهی ادامه می‌‌دهند و همان طوری که در کنار پیامبران مداهنه و نرمی نداشتند و ضعف و سستی نورزیدند و استکانت و ناتوانی نداشتند، بلکه با استغفار از گناهان و تبعات آن یا نسبت به زیاده روی و اسراف در فکر و عمل مورد غفران الهی قرار گرفتند و ثابت قدم در مسیر و حتی میدان جهاد و قتال ماندند و نصرت کردند و از خدا نصرت خواستند، بهره مند از ثواب اعمال خویش در دنیا و آخرت می‌‌شوند و سعادت را در دو دنیا به دست می‌‌آورند.

قرآن تاکید می‌‌کند که هر کسی به جای استمرار خط پیامبران تحت ولایت اولیای امور از امامان معصوم(ع) گرفتار انقلاب و وارونگی علیه آن شود و به دوره جاهلیت باز گردد، گرفتار خسران شده و سعادت دنیا و آخرت خویش را از دست می‌‌دهد بنابراین، وظیفه و تکلیف امت آن است که این خط را با ولی الله ادامه و استمرار دهد و هرگز به عقب باز نگردد.

وظیفه امت آن است که پس از پیامبر(ص) در راستای ولایت ولی الله فکر و عمل کند که در اندیشه اصلاح امور و دوری خود و امت از هر گونه رفتار مفسدانه و پیروی از مفسدانی است که به ادعای اصلاحات به افساد می‌‌پردازند، به ویژه کسانی که در جریان نفاق میان امت عمل و رفتار می‌‌کنند و اجازه نمی‌دهند که رهبران واقعی و حقیقی مردم عهده دار مسئولیت و رهبری فکر و رفتاری مردم باشند.

خدا همان طوری که در قرآن وظیفه ولی الله(ع) پس از رسول الله(ص) را تبیین کرده و به عنوان نمونه فرموده است: ﴿وَقَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ﴾ به امت اسلام نیز حکم کرده است تا از ولی الله پیروی و اطاعت کند؛ زیرا این ولی الله(ع) دارای عصمت و مطهر از هر گونه رجس و پلیدی و نماد کامل سابقون، مقربون و مؤمنون است.

بنابراین، براساس آموزه‌های وحیانی قرآن، دین هرگز تعطیل بردار نیست و نمی‌توان به داعی مصلحت یا هر عنوان دیگری، از مسیر آموزه‌های وحیانی خارج شده و به جای پیروی از آموزه‌های وحیانی و رهبران الهی از هر کس و ناکسی دیگر اطاعت کرد؛ زیرا هر گونه حاکمیت در امور قضایی یا امور دیگر برای غیر ولی الله(ع) حتی از مسلمانان باشد، به معنای حاکمیت طاغوت است؛ چه رسد که انسان به حاکمیت دولت کافرانی حتی از اهل کتاب در آید که سبیل و راهی به حکم شریعت برای آنان نیست و نباید به چنین موقعیت برسند و امت چنین اجازه ای برای سلطه آنان فراهم آورند.

خدا درباره حکومت طاغوتی حتی اگر مسلمان باشد می‌‌فرماید: ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا﴾

در این آیه بیان شده که حکم و حکومت در همه ابعاد از جمله قضایی و داوری می‌‌بایست بر اساس آموزه‌های وحیانی باشد که مبنای داوری قرار می‌‌گیرد و در این میان کسی که داوری می‌‌کند باید ولی الله باشد که همان پیامبر(ص) در این جا است و کسی به در معیارهای داوری به غیر آموزه‌های وحیانی مراجعه کند یا به جای ولی الله به دیگری مراجعه کند، گرفتار حاکمیت طاغوت شده است. البته خدا در آیه قبل معلوم می‌‌دارد که در امور غیر از تشریع می‌‌بایست به اولوا الامر(ص) که دارای ولایت الهی هستند مراجعه شود. هم چنان که در آیات بعد بیان می‌‌کند که اگر کسی در مشاجرت و مسایل اجتماعی به غیر ولی الله از پیامبران و امامان معصوم(ع) مراجعه کند، در احکام صادر تسلیم محض نباشد و یا تن بدهد ولی دل وی تسلیم نباشد، اصلا از دایره ایمان خارج هستند.

بنابراین، بر اساس آموزه‌های وحیانی، امت اسلام می‌‌بایست پس از رسول الله(ص) تحت حاکمیت اولیای امور از امامان معصوم(ع) در فکر و عمل مکتب اسلام را در فلسفه زندگی و سبک زندگی به کار گیرند وهرگز از آن تخطی نکنند تا گرفتار کفر و طاغوت نشوند..

ضرورت بسترسازی علمی و علمی

همان طوری که پیامبران در زمان مرگ یا غیبت، کسانی از مؤمنان را به عنوان اولیای امور منصوب می‌‌کنند، چنان که حضرت موسی(ع) در هنگام میقات و غیبت از امت چنین کرد یا پیامبر(ص) بارها این کار را کرد و امیرمؤمنان امام علی(ع) را در مدینه خلیفه خویش قرار داد و هنگام طعن دیگران در زمان جهاد و غزوه تبوک به ایشان فرمود: أنتَ مِنّی بِمَنزلةِ هارونَ مِنْ مُوسی، اِلّا أنـّه لانَبیّ بَعدی؛ تو نسبت به من به‌منزله هارون نسبت به موسی هستی جز اینکه بعد از من پیامبری نخواهد بود.

همچنین امام معصوم امام حسن عسکری(ع) در زمان غیبت کسانی را که دارای شرایط خاص هستند به این مقام منصوب کرده و می‌‌فرماید: «وَاَمّا مَنْ کانَ مِنَ الفُقَهاءِ صَائِنا لِنَفْسِهِ حافِظاً لِدینِهِ مُخالِفاً لِهَواهُ مُطیعاً لِاَمرِ مَولاهُ فَلِلْعَوامِ اَنْ یُقَلِّدُوهُ، و ذلک لا یکونُ إلّا بعضَ فقهاءِ الشّیعةِ، لا جمیعَهم»؛ اما کسی که دارای مقام فقاهت است: خود نگهدار، نگهبان دین، مخالف با هوای نفس، فرمانبردار مولا و خداوند متعال است. با این ویژگی‌ها بر عامه مردم است که از او اطاعت و پیروی نمایند، البته تمام فقهای شیعه چنین نیستند، بعضی از آنها چنین‌اند. بنابراین، عالمان اسلامی با چنین ویژگی‌ها و صفاتی به عنوان «ربیون» یا «ربانیون» می‌‌توانند در مقام مظهریت ولایت الهی عمل کنند، هر چند که آنان دارای عصمت تفضلی و ذاتی همانند معصومان(ع) نیستند، ولی از عصمت اکتسابی از طریق تقوای الهی هستند که پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) به عنوان مزکی و مطهر آنان را تزکیه و تطهیر می‌‌کنند و از هر گونه پلیدی دور می‌‌دارند و حتی اگر در خطا و خطیئه ای وارد شوند به لطف خویش آنان را دور نگه می‌‌دارند.

از نظر قرآن، دست یابی به نظام ولایی سیاسی و حاکمیت ولایی در جغرافیایی سیاسی وظیفه هر مسلمانی است و می‌‌بایست در این راه استقامت ورزد و به عنوان قوامین بالقسط و شاهدان و گواهان الهی نسبت به دیگر مردمان و بشریت اجتماعی را ایجاد کنند که سرمشق دیگر امت‌ها باشد و خداوند به این امت بر دیگر امت‌های بشری حجت آورد و آنان را به این شاهدان و گواهان به مجازات برساند. البته از نظر قرآن، اگر کسی این گونه رفتار نکرد و به عقب بگردد و به جای تحقق سبک زندگی اسلامی، به سبک‌های دیگر رو آورد، مورد خشم الهی قرار می‌‌گیرد.

بنابراین، لازم است تا هر کسی به حکم وظیفه و تکلیف الهی، برای ایجاد نظام ولایی سیاسی چه با مهاجرت و چه نصرت اقدام کند و به عنوان انصار و مهاجران نظام سیاسی ولایی را تحقق بخشند و به مخالفت با خلفای الهی و اولیای امور نپردازند، یا سکوت و بی‌تفاوت نباشند یا به انتظار دست از عمل برندارند، چنان که در هنگام خلافت حضرت هارون(ع) برخی از امت موسی(ع) این گونه بر جریان خلاف حرکت کرده و به جای ادامه و استمرار در خط ولایت و موافقت با ولی الله با او مخالفت ورزیده و از انجام مسئولیت و تکالیف بر اساس آموزه‌های وحیانی سر باز زدند و گفتند: ﴿قَالُوا لَنْ نَبْرَحَ عَلَيْهِ عَاكِفِينَ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَيْنَا مُوسَى﴾

پس کسانی که به جای حرکت در مسیری که اولیای امور از معصومان تفضلی یا اکتسابی یعنی ولایت فقیه بیان کرده و حاکمیت اسلام را تحقق می‌‌بخشند یا می‌‌خواهند ببخشند، بر خلاف آن حرکت می‌‌کنند یا دست از هر گونه فعالیت بر می‌‌دارند چنان که برخی بر این باورند، چنین افرادی به «حکم جاهلیت» بازگشته‌اند که مغضوب خدا است؛ زیرا خدا می‌‌فرماید: ﴿أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ﴾

از نظر قرآن، چنین افرادی که به جای آنکه حکومت و حاکمیت اسلام و فلسفه و سبک زندگی اسلامی را تقویت و تثبیت کنند، با اما و اگر به مسأله برخورد می‌‌کنند، فکر و عمل جاهلی دارند، چنان که در جایی دیگر می‌‌فرماید: ﴿ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِنْكُمْ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَلْ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ مِنْ شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ مَا لَا يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ مَا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُلْ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ﴾

از نظر قرآن، بیماردلان، در حقانیت پیامبر و اسلام شک دارند؛ زیرا بر این باورند که اگر پیامبر(ص) حق باشد، باید هیچ کس در جهاد شهید نشود یا درهمه حال پیروزی برای آنان باشد؛ در حالی که سنت‌های الهی بر این قرار گرفته که هر کسی زمانی موفق می‌‌شود که سنت‌های حاکم بر جهان و جان و جامعه را به درستی شناخته و براساس آن عمل کرده باشد. پس اگر کسی در یک گروه باشد که اکثریت آنان منافق و سست ایمان و بی‌تقوا یا حتی اهل اتهام دزدی و اختلاس به پیامبر(ص) و مانند آنها باشند، به طور طبیعی گرفتار شکست و مشکلاتی از جمله خشکسالی و مانند آنها می‌‌شود...

منابع

1. منصوری، خلیل، چگونگی تحقق دولت عدل جهانی