امامان دوازده‌گانه از اهل بیت پیامبر خاتم: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '{{جستارهای وابسته}}' به '')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


'''[[دوازده]] [[امام]]''' یا '''[[ائمه اثنی عشر]]''' [[امامان دوازده‌گانه]] از [[اهل بیت پیامبر خاتم]]. [[شیعه]] [[اثناعشری]] معتقد به [[امامت]] [[دوازده]] [[امام]] [[معصوم]] است که اولین آنان [[امام علی|علی]]{{ع}} و آخرینشان [[امام مهدی]]{{ع}} است، [[شیعه دوازده امامی]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۱.</ref>.
===[[اسامی]] [[امامان]] [[دوازده گانه]]===
 
*[[دوازده امام]] [[پیشوایان معصوم]] [[شیعیان]] هستند که از سوی [[خداوند]]، به [[رهبری]] [[امّت]] [[اسلامی]] تعیین شده‌اند و [[پیامبر خدا]]، نام یکایک آنان را برشمرده و معین کرده است. شیعۀ [[ناب]] به [[امامت]] ایشان [[معتقد]] است، ازاین‌رو به [[شیعیان]]، [[اثنی عشری]] و [[امامیه]] می‌‌گویند. [[امامت]] [[حضرت علی]] {{ع}} به [[دلیل]] تصریح مکرر [[پیامبر اسلام]] {{صل}} ثابت است. [[امامت]] یازده تن دیگر نیز با [[روایت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} و معرفی [[امام]] پیشین ثابت می‌‌شود<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۸۷؛ فرهنگ شیعه، ص ۲۴۵.</ref>. [[امامان]] دوازده‌گانۀ [[شیعه]] از این قرارند:
==مقدمه==
#[[امام علی بن ابی طالب]] ملقّب به [[مرتضی]] و [[امیر المؤمنین]] {{ع}}، [[تولد]] [[مکه]]، [[شهادت]] [[کوفه]] سال ۴۰ هجری، ۶۳ سال [[عمر]] [[شریف]].
*[[پیشوایان]] معصومی که از سوی [[خداوند]]، به [[رهبری]] [[امّت]] [[اسلامی]] تعیین شده‌اند و [[پیامبر|پیامبر خدا]]، نام یکایک آنان را برشمرده و معین کرده است.
#[[امام]] [[حسن بن علی]] {{ع}} ملقّب به مجتبی، [[تولد]] [[مدینه]]، سال ۳ هجری، [[شهادت]] [[مدینه]]، سال ۵۰ هجری، ۴۸ سال.
*[[شیعه]] [[ناب]] به [[امامت]] [[دوازده تن]] پیشوای [[معصوم]] و [[الهی]] [[معتقد]] است و ازاین‌رو به [[شیعیان]]، [[اثنی عشری]] گویند. هرچند بعضی از [[فرقه‌های شیعه]] به [[امامت]] کمتر از این تعداد، معتقدند. [[امامان]] دوازده‌گانۀ [[شیعه]] از این قرارند:
#[[امام]] [[حسین بن علی]] {{ع}} ملقّب به سیّد الشهدا، [[تولد]] [[مدینه]]، سال ۴ هجری، [[شهادت]] [[کربلا]]، سال ۶۱ هجری، ۵۷ سال.
#[[امام علی|امام علی بن ابی طالب]]، [[امیر المؤمنین]]{{ع}}، [[تولد]] [[مکه]]، [[شهادت]] [[کوفه]] سال ۴۰ هجری، ۶۳ سال [[عمر]].
#[[امام علی بن حسین ]]{{ع}} ملقّب به [[زین العابدین]] و [[سجاد]]، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۳۸ هجری، [[شهادت]] [[مدینه]] سال ۹۵ هجری، ۵۷ سال.
#[[امام حسن|امام حسن بن علی]]{{ع}}، مجتبی، [[تولد]] [[مدینه]]، سال ۳ هجری، [[شهادت]] [[مدینه]]، سال ۵۰ هجری، ۴۸ سال.
#[[امام]] [[محمّد]] بن [[علی]] {{ع}} ملقّب به [[باقر]] یا باقرالعلوم، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۵۷ هجری، [[شهادت]] [[مدینه]] سال ۱۱۴ هجری، ۵۷ سال.
#[[امام حسین|امام حسین بن علی]]{{ع}}، سیّد الشهدا، [[تولد]] [[مدینه]]، سال ۴ هجری، [[شهادت]] [[کربلا]]، سال ۶۱ هجری،۵۷ سال.
#[[امام]] [[جعفر]] بن [[محمّد]] {{ع}} ملقّب به [[صادق]]، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۸۳ هجری، [[شهادت]] [[مدینه]] سال ۱۴۸ هجری، ۶۵ سال.
#[[امام سجاد|امام علی بن حسین]]{{ع}}، [[زین العابدین]]، [[تولد]] [[مدینه]]، سال ۳۸ هجری، [[شهادت]] [[مدینه]]، سال ۹۵ هجری، ۵۷ سال.
#[[امام موسی بن جعفر ]]{{ع}} ملقّب به کاظم، [[تولد]] [[ابواء]] (بین [[مکه]] و [[مدینه]]) سال ۱۲۸ هجری، [[شهادت]] [[بغداد]] سال ۱۸۳ هجری، ۵۵ سال.
#[[امام باقر|امام محمّد بن علی]]{{ع}} [[باقر]] العلوم، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۵۷ هجری، [[شهادت]] [[مدینه]] سال ۱۱۴ هجری،۵۷ سال.
#[[امام]] [[علی بن موسی]] {{ع}} ملقّب به [[رضا]]، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۱۴۸ هجری، [[شهادت]] [[طوس]]، سال ۲۰۳ هجری، ۵۵ سال.
#[[امام صادق|امام جعفر بن محمّد]]{{ع}} [[صادق]]، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۸۳ هجری، [[شهادت]] [[مدینه]] سال ۱۴۸ هجری، ۶۵ سال.
#[[امام]] [[محمّد]] بن [[علی]] {{ع}} ملقّب به تقیّ و جواد، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۱۹۵ هجری، [[شهادت]] [[بغداد]] سال ۲۲۰ هجری، ۲۵ سال.
#[[امام کاظم|امام موسی بن جعفر]]{{ع}} کاظم، [[تولد]] [[ابواء]] (بین [[مکه]] و [[مدینه]]) سال ۱۲۸ هجری، [[شهادت]] [[بغداد]]، سال ۱۸۳ هجری، ۵۵ سال.
#[[امام علی]] بن [[محمّد]] {{ع}} ملقّب به [[هادی]] و نقیّ، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۲۱۲ هجری، [[شهادت]] [[سامرا]] سال ۲۵۴ هجری، ۴۲ سال.
#[[امام رضا|امام علی بن موسی الرضا]]{{ع}}، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۱۴۸ هجری، [[شهادت]] [[طوس]]، سال ۲۰۳ هجری، ۵۵ سال.
#[[امام]] [[حسن بن علی]] {{ع}} ملقّب به [[عسکری]]، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۲۳۲ هجری، [[شهادت]] سامرّا سال ۲۶۰ هجری، ۲۸ سال.
# [[امام جواد|امام محمّد بن علی]]{{ع}} تقیّ جواد، [[تولد]] [[مدینه]]، سال ۱۹۵ هجری، [[شهادت]] [[بغداد]] سال ۲۲۰ هجری، ۲۵ سال.
#[[امام]] [[محمّد]] بن [[حسن]] المهدی {{ع}} ملقب به [[مهدی]]، [[مهدی موعود]]، [[امام زمان]]، [[امام عصر]]، [[صاحب الزمان]] و [[صاحب العصر]] {{ع}} [[تولد]] [[سامرا]] سال ۲۵۵ هجری، تاکنون زنده است<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۲۴۴؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۳۳۳؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۸۷.</ref>.
#[[امام هادی|امام علی بن محمّد]]{{ع}} [[هادی]] نقیّ، [[تولد]] [[مدینه]] سال ۲۱۲ هجری، [[شهادت]] [[سامرا]]، سال ۲۵۴ هجری، ۴۲ سال.
===دلائل حصر عدد [[امامان]] در [[دوازده]]===
#[[امام عسکری|امام حسن بن علی]]{{ع}} [[عسکری]]، [[تولد]] [[مدینه]]، سال ۲۳۲ هجری، [[شهادت]] سامرّا، سال ۲۶۰ هجری، ۲۸ سال.
*هرچند در [[مذهب شیعه]] فرقه‌هایی دیگر همانند [[زیدیه]]، [[اسماعیلیه]] و [[کیسانیه]] به وجود آمد که در [[شمار امامان]] با یکدیگر همراه نیستند؛ اما همۀ آنها برخلافت [[بلافصل]] [[علی بن ابی‌طالب]] اتفاق دارند و فرقه‌ای که کاملتر و به [[هدایت]] [[نبوی]] نزدیک‌تر است، معتقدان به [[دوازده]] امام‌اند که بزرگترین و مهمترین فرقۀ [[شیعه]] شمرده می‌شوند<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۲۴۵.</ref>.
#[[امام مهدی|امام محمّد بن حسن المهدی]]{{ع}}، [[تولد]] [[سامرا]]، سال ۲۵۵ هجری، تاکنون زنده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۸۷.</ref>.
*برخی از روایاتی که به [[تعداد امامان]]{{ع}} اشاره کرده‌اند عبارتند از:
 
#[[حضرت رسول]] {{صل}} فرمود: «[[امامان]] پس از من [[دوازده]] نفرند، اولین آنان تویی [[یا علی]] و آخرینشان قائمی است که [[خدای متعال]] به دستان او [[مشرق]] و [[مغرب]] [[جهان]] را می‌گشاید»<ref>{{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِی اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ أَنْتَ یَا عَلِیُّ وَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ الَّذِی یَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ عَلَی یَدَیْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا}}؛ بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۲۲۶.</ref>
==امامان دوازده‌گانه==
#از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[نقل]] است که از [[پیامبر اسلام]] {{صل}} دربارۀ مصداق "[[اولی الامر]]"<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا}}«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند  فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> پرسیده است. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: «آنان خلفای من و امامانِ پس از من هستند. نخستینِ آنان [[علی بن ابی طالب]] است و سپس [[حسن]] و آنگاه [[حسین]] و سپس [[علی بن الحسین]] و آنگاه [[محمد بن علی]]... و سپس [[صادق]]، [[جعفر بن محمد]] و آنگاه [[موسی بن جعفر]] و سپس [[علی بن موسی]] و آنگاه [[محمد بن علی]] و سپس [[علی بن محمد]] و آنگاه [[حسن بن علی]] و واپسین تن، همنام من، [[محمد]] است»<ref>{{متن حدیث|عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیَّ یَقُولُ لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی نَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ ص یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَرَفْنَا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَمَنْ أُولُو الْأَمْرِ الَّذِینَ قَرَنَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِکَ فَقَالَ{{ع}}هُمْ خُلَفَائِی یَا جَابِرُ وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِینَ مِنْ بَعْدِی أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْمَعْرُوفُ فِی التَّوْرَاةِ بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِکُهُ یَا جَابِرُ فَإِذَا لَقِیتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ سَمِیِّی وَ کَنِیِّی حُجَّةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ بَقِیَّتُهُ فِی عِبَادِهِ ابْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ذَاکَ الَّذِی یَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ عَلَی یَدَیْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا}}؛ کمال الدین، ج۱، ص۲۵۳.</ref>.
*عدد [[دوازده]] برای [[ائمه]]{{عم}}، از زبان [[پیامبر خاتم|حضرت رسول]]{{صل}} بیان شده و این‌که همه از [[قریش]] و از [[عترت]] پیامبرند.<ref>بحار الأنوار، ج ۳۶ ص ۲۴۱، اثبات الهداة، ج ۲ ص ۵۱۰،۵۱۱،۵۵۵</ref> در این زمینه احادیث متعددی از امامان نیز روایت شده است. [[امام باقر|حضرت باقر]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|"الِاثْنَا عَشَرَ الْأَئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ كُلُّهُمْ مُحَدَّثٌ مِنْ وُلْدِ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} وَ وُلْدِ عَلِيٍّ {{ع}}‏..."}}<ref> اصول کافی، ج ۱ ص ۵۳۱ ح ۷</ref> [[جابر بن عبد اللّه انصاری]] می‌گوید: خدمت [[حضرت زهرا|حضرت فاطمه]]{{س}} رسیدم، در برابرش لوحی بود که نام اوصیا از فرزندانش در آن بود، شمردم دوازده نفر بودند، آخرینشان "[[قائم]]" بود، سه محمّد و سه علی بود.<ref> اصول کافی، ج ۱ ص ۵۳۲ ح ۱۰</ref> [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: ما دوازده امامیم، [[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]]، سپس نُه [[امام]] از فرزندان [[امام حسین|حسین]]{{ع}} از آن جمله‌اند.<ref> اصول کافی، ج ۱ ص ۵۳۳ ح ۱۶</ref> هرچند در مذهب [[شیعه]] هم فرقه‌هایی به‌وجود آمد و [[شیعه]] هفت‌ امامی، چهار امامی هم داریم، لکن فرقه‌ای که کاملتر و به هدایت نبوی نزدیک‌تر است، معتقدان به دوازده امام‌اند. [[پیامبر خاتم|حضرت رسول]]{{صل}} فرمود: "[[امامان]] پس از من [[دوازده]] نفرند، اولین آنان تویی [[یا علی]]، و آخرینشان قائمی است که [[خدای متعال]] به دستان او [[مشرق]] و [[مغرب]] [[جهان]] را می‌گشاید"<ref>{{متن حدیث|"الْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ أَنْتَ يَا عَلِيُّ وَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ الَّذِي يَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ عَلَى يَدَيْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا"}}؛ بحار الأنوار، ج ۳۶ ص ۲۲۶</ref>. برخی کوشیده‌اند سخن [[پیامبر]] را که فرمود: [[ائمه]]{{عم}} دوازده نفرند و همه از قریش‌اند <ref>احقاق الحق، ج ۷ ص ۴۷۷</ref>، بر خلفای حاکم پس از او تطبیق دهند و در حلّ تناقض این عدد با واقعیّت خارجی به تأویلات و تحلیل‌ها و تطبیق‌هایی بپردازند، ازاین‌رو اقوال علمای [[اهل سنت]] در معنای آن به هشت قول می‌رسد،<ref>مسائل خلافیه و الرأی الحقّ فیها، علی آل محسن، ص ۱۱</ref> ولی این عدد، نه با خلفای راشدین منطبق است، نه با خلفای [[بنی امیه]] و نه با خلفای [[بنی عباس]]، تنها مصداق آن [[ائمه]] [[اهل بیت‌]]اند. عدد دوازده به این خاطر، رمزی از گرایش شیعی محسوب می‌شود و قداست دارد و تألیفات متعددی با عنوان "الإثنا عشریه" در موضوعات فقه و اصول، مدایح و مراثی، سنن و فضایل و مواعظ وجود دارد.<ref> در الذریعه، حدود ۳۰ کتاب با همین نام معرفی شده است، ج ۱ ص ۱۱۳</ref> در سرودن شعر نیز دوازده بند از محتشم کاشانی و دیگران با عنایت به این ویژگی است، دوازده برج، دوازده مقام، دوازده منزل، دوازده فلک و. . . از ترکیبات دیگر این عدد است. در [[قرآن]] هم بحث از دوازده برج، دوازده اسباط، دوازده چشمه و دوازده ماه آمده است. این عدد، با تعداد حروف {{عربی|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه‏}} و {{عربی|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه‏}} و {{عربی| مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ }} و [[امام علی|امیر المؤمنین]] و [[امام علی|علی بن ابی طالب]] و {{عربی|مُحِبَّهُمْ فِي الْجَنَّةِ}} و {{عربی| عَدُوِّهِمْ فِي النَّارِ }} هم مطابق است،<ref>منتخب التواریخ، محمّد هاشم خراسانی، ص ۱۱۲</ref> و این از لطائف است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۱.</ref>.
#[[پیامبر اسلام]] {{صل}} فرمود: «امامانِ پس از من، [[دوازده]] نفرند. نخستینِ آنان [[علی بن ابی طالب]] است و واپسین تن، [[قائم]] است. آنان [[خلفا]] و [[اوصیا]] و اولیای من هستند و پس از من [[حجت]] خدایند در میان [[امت]] من. هر کس آنان را [[دوست]] بدارد، [[مؤمن]] است و هر کس [[انکار]] کند، [[کافر]] است»<ref>اعلام الوری باعلام الهدی‌، ۳۷۰ و ۳۷۱. </ref>.
#[[جابر]] بن [[عبد]] اللّه [[انصاری]] می‌گوید: [[خدمت]] [[حضرت فاطمه ]]{{س}} رسیدم، در برابرش لوحی بود که نام [[اوصیا]] از فرزندانش در آن بود، شمردم [[دوازده نفر]] بودند، آخرینشان "[[قائم]]" بود، سه [[محمّد]] و سه [[علی]]<ref>{{متن حدیث|دَخَلْتُ عَلَی فَاطِمَةَ{{ع}}وَ بَیْنَ یَدَیْهَا لَوْحٌ فِیهِ أَسْمَاءُ الْأَوْصِیَاءِ مِنْ وُلْدِهَا فَعَدَدْتُ اثْنَیْ عَشَرَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ{{ع}}ثَلَاثَةٌ مِنْهُمْ مُحَمَّدٌ وَ ثَلَاثَةٌ مِنْهُمْ عَلِیٌّ}}؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۵۳۲، ح ۱۰.</ref>.
#[[امام باقر]] {{ع}} فرمود: «ما [[دوازده]] امامیم، [[حسن]] و [[حسین]]، سپس نُه [[امام]] از [[فرزندان]] [[حسین]]{{ع}} از آن جمله‌اند»<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً مِنْهُمْ حَسَنٌ وَ حُسَیْنٌ ثُمَّ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ ع}}؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۵۳۳، ح ۱۶.</ref>.
#در بسیاری از منابع [[اهل سنت]] نیز احادیثی در این باره آمده است که [[خلافت]] [[امامان دوازده‌گانه]] را ثابت می‌کند<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۲۴۵.</ref>.
===تلاش بیهوده [[اهل سنت]]===
*برخی کوشیده‌اند [[سخن پیامبر]] را که فرمود: «[[ائمه]] {{ع}} [[دوازده نفر]] و همه از قریش‌اند»، بر خلفای [[حاکم]] پس از او [[تطبیق]] دهند و در حلّ تناقض این عدد با واقعیّت خارجی به تأویلات و تحلیل‌ها و تطبیق‌هایی بپردازند، ولی این عدد، نه با [[خلفای راشدین]] منطبق است، نه با [[خلفای بنی امیه]] و نه با خلفای [[بنی عباس]]، تنها مصداق آن ائمۀ اهل بیت‌اند.
*عدد [[دوازده]] به این خاطر، رمزی از [[گرایش]] [[شیعی]] محسوب می‌شود و [[قداست]] دارد و تألیفات متعددی با عنوان "الإثنا عشریه" در موضوعات [[فقه]] و اصول، [[مدایح]] و مراثی، [[سنن]] و [[فضایل]] و [[مواعظ]] وجود دارد<ref>در الذریعه، ج ۱، ص ۱۱۳، حدود ۳۰ کتاب با همین نام معرفی شده است.</ref>. در سرودن [[شعر]] نیز [[دوازده]] بند از محتشم کاشانی و دیگران با [[عنایت]] به این ویژگی است، [[دوازده]] برج، [[دوازده]] [[مقام]]، [[دوازده]] منزل، [[دوازده]] فلک و... از ترکیبات دیگر این عدد است. در [[قرآن]] هم بحث از [[دوازده]] برج، [[دوازده]] [[اسباط]]، [[دوازده]] چشمه و [[دوازده]] [[ماه]] آمده است. این عدد، با تعداد حروف {{متن حدیث|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه‏}} و {{متن حدیث|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه‏ و مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ و [[امیر المؤمنین]] و [[علی بن ابی طالب]] و مُحِبَّهُمْ فِی الْجَنَّةِ و عَدُوِّهِمْ فِی النَّارِ}} هم مطابق است<ref>منتخب التواریخ، خراسانی، محمّد هاشم، ص ۱۱۲.</ref> و این از لطائف است<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۱.</ref>.


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==

نسخهٔ ‏۸ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۳۲

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل دوازده امام (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

اسامی امامان دوازده گانه

  1. امام علی بن ابی طالب ملقّب به مرتضی و امیر المؤمنین (ع)، تولد مکه، شهادت کوفه سال ۴۰ هجری، ۶۳ سال عمر شریف.
  2. امام حسن بن علی (ع) ملقّب به مجتبی، تولد مدینه، سال ۳ هجری، شهادت مدینه، سال ۵۰ هجری، ۴۸ سال.
  3. امام حسین بن علی (ع) ملقّب به سیّد الشهدا، تولد مدینه، سال ۴ هجری، شهادت کربلا، سال ۶۱ هجری، ۵۷ سال.
  4. امام علی بن حسین (ع) ملقّب به زین العابدین و سجاد، تولد مدینه سال ۳۸ هجری، شهادت مدینه سال ۹۵ هجری، ۵۷ سال.
  5. امام محمّد بن علی (ع) ملقّب به باقر یا باقرالعلوم، تولد مدینه سال ۵۷ هجری، شهادت مدینه سال ۱۱۴ هجری، ۵۷ سال.
  6. امام جعفر بن محمّد (ع) ملقّب به صادق، تولد مدینه سال ۸۳ هجری، شهادت مدینه سال ۱۴۸ هجری، ۶۵ سال.
  7. امام موسی بن جعفر (ع) ملقّب به کاظم، تولد ابواء (بین مکه و مدینه) سال ۱۲۸ هجری، شهادت بغداد سال ۱۸۳ هجری، ۵۵ سال.
  8. امام علی بن موسی (ع) ملقّب به رضا، تولد مدینه سال ۱۴۸ هجری، شهادت طوس، سال ۲۰۳ هجری، ۵۵ سال.
  9. امام محمّد بن علی (ع) ملقّب به تقیّ و جواد، تولد مدینه سال ۱۹۵ هجری، شهادت بغداد سال ۲۲۰ هجری، ۲۵ سال.
  10. امام علی بن محمّد (ع) ملقّب به هادی و نقیّ، تولد مدینه سال ۲۱۲ هجری، شهادت سامرا سال ۲۵۴ هجری، ۴۲ سال.
  11. امام حسن بن علی (ع) ملقّب به عسکری، تولد مدینه سال ۲۳۲ هجری، شهادت سامرّا سال ۲۶۰ هجری، ۲۸ سال.
  12. امام محمّد بن حسن المهدی (ع) ملقب به مهدی، مهدی موعود، امام زمان، امام عصر، صاحب الزمان و صاحب العصر (ع) تولد سامرا سال ۲۵۵ هجری، تاکنون زنده است[۲].

دلائل حصر عدد امامان در دوازده

  1. حضرت رسول (ص) فرمود: «امامان پس از من دوازده نفرند، اولین آنان تویی یا علی و آخرینشان قائمی است که خدای متعال به دستان او مشرق و مغرب جهان را می‌گشاید»[۴].
  2. از جابر بن عبدالله انصاری نقل است که از پیامبر اسلام (ص) دربارۀ مصداق "اولی الامر"[۵] پرسیده است. پیامبر (ص) فرمود: «آنان خلفای من و امامانِ پس از من هستند. نخستینِ آنان علی بن ابی طالب است و سپس حسن و آنگاه حسین و سپس علی بن الحسین و آنگاه محمد بن علی... و سپس صادق، جعفر بن محمد و آنگاه موسی بن جعفر و سپس علی بن موسی و آنگاه محمد بن علی و سپس علی بن محمد و آنگاه حسن بن علی و واپسین تن، همنام من، محمد است»[۶].
  3. پیامبر اسلام (ص) فرمود: «امامانِ پس از من، دوازده نفرند. نخستینِ آنان علی بن ابی طالب است و واپسین تن، قائم است. آنان خلفا و اوصیا و اولیای من هستند و پس از من حجت خدایند در میان امت من. هر کس آنان را دوست بدارد، مؤمن است و هر کس انکار کند، کافر است»[۷].
  4. جابر بن عبد اللّه انصاری می‌گوید: خدمت حضرت فاطمه (س) رسیدم، در برابرش لوحی بود که نام اوصیا از فرزندانش در آن بود، شمردم دوازده نفر بودند، آخرینشان "قائم" بود، سه محمّد و سه علی[۸].
  5. امام باقر (ع) فرمود: «ما دوازده امامیم، حسن و حسین، سپس نُه امام از فرزندان حسین(ع) از آن جمله‌اند»[۹].
  6. در بسیاری از منابع اهل سنت نیز احادیثی در این باره آمده است که خلافت امامان دوازده‌گانه را ثابت می‌کند[۱۰].

تلاش بیهوده اهل سنت

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۸۷؛ فرهنگ شیعه، ص ۲۴۵.
  2. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۲۴۴؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۳۳۳؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۸۷.
  3. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۲۴۵.
  4. «الْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِی اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ أَنْتَ یَا عَلِیُّ وَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ الَّذِی یَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ عَلَی یَدَیْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا»؛ بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۲۲۶.
  5. ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.
  6. «عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیَّ یَقُولُ لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی نَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ ص یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَرَفْنَا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَمَنْ أُولُو الْأَمْرِ الَّذِینَ قَرَنَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِکَ فَقَالَ(ع)هُمْ خُلَفَائِی یَا جَابِرُ وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِینَ مِنْ بَعْدِی أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْمَعْرُوفُ فِی التَّوْرَاةِ بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِکُهُ یَا جَابِرُ فَإِذَا لَقِیتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ سَمِیِّی وَ کَنِیِّی حُجَّةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ بَقِیَّتُهُ فِی عِبَادِهِ ابْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ذَاکَ الَّذِی یَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ عَلَی یَدَیْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا»؛ کمال الدین، ج۱، ص۲۵۳.
  7. اعلام الوری باعلام الهدی‌، ۳۷۰ و ۳۷۱.
  8. «دَخَلْتُ عَلَی فَاطِمَةَ(ع)وَ بَیْنَ یَدَیْهَا لَوْحٌ فِیهِ أَسْمَاءُ الْأَوْصِیَاءِ مِنْ وُلْدِهَا فَعَدَدْتُ اثْنَیْ عَشَرَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ(ع)ثَلَاثَةٌ مِنْهُمْ مُحَمَّدٌ وَ ثَلَاثَةٌ مِنْهُمْ عَلِیٌّ»؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۵۳۲، ح ۱۰.
  9. «نَحْنُ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً مِنْهُمْ حَسَنٌ وَ حُسَیْنٌ ثُمَّ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ ع»؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۵۳۳، ح ۱۶.
  10. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۲۴۵.
  11. در الذریعه، ج ۱، ص ۱۱۳، حدود ۳۰ کتاب با همین نام معرفی شده است.
  12. منتخب التواریخ، خراسانی، محمّد هاشم، ص ۱۱۲.
  13. ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۱.