مظلومیت امام علی در تاریخ اسلامی

این مدخل از زیرشاخه‌های بحث مظلومیت علی است. "مظلومیت علی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مظلومیت امام علی در حدیث - مظلومیت امام علی در تاریخ اسلامی

یکی از ابعاد مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) مظلومیت آن حضرت است چه در زمان حیات و چه بعد از آن. برخی از جلوه‌های مظلومیت ایشان عبارت است از: غصب خلافت؛ غصب فدک؛ شهادت همسر جوان؛ لعن علی(ع)؛ اهانت خوارج به آن حضرت؛ جلوگیری از نشر فضایل علی(ع) توسط امویان و شهادت مظلومانه و مخفی بودن قبر ایشان تا سال‌ها پس از شهادت.

مقدمه

در احادیث پیشوایان اسلام، به مظلومیت علی(ع) تصریح شده است. پیامبر بارها به مظلومیت امام پس از خود، اشاره کرده و او را به شکیبایی فراخوانده است. علی(ع) نیز از مظلومیت خود یاد کرده و به خداوند شکوه برده است. حضرت زهرا(س) بر مظلومیت آن حضرت گریسته و امام هادی(ع) در زیارت‌نامه علی(ع)، او را "نخستین مظلوم" خوانده است.

پژوهش تاریخی نشان می‌‌دهد که سخن گفتن از مظلومیت علی(ع)، عاطفی نیست؛ بلکه در حقایق و احادیث معصومان ریشه دارد. بزرگ‌ترین ستمی که بر علی(ع) روا داشتند، غصب خلافت بود. بسیاری در زمان حیات پیامبر نیز می‌‌کوشیدند تا به هر شیوه، مانع به خلافت رسیدن علی(ع) شوند. غصب این حق الهی، برترین نشانه مظلومیت آن حضرت است. غصب فدک نیز از دیگر مصداق‌های مظلومیت اوست. ظلم دیگری که بر علی(ع)روا داشته شد، ضرب و جرح و سرانجام، به شهادت رساندن حضرت زهرا(س) بود. آتش زدن خانه وحی، شهادت بانوی اسلام، تشییع پنهانی و تدفین شبانه و غریبانه، روشن ترین جلوه مظلومیت زهرا و علی(ع) است.

از دیگر مظاهر مظلومیت علی(ع) این است که بنی امیه و هواداران آنان، سالیان دراز بر فراز منبرها و در خطبه‌های جمعه، امام را دشنام می‌‌گفتند و لعن می‌‌کردند. بسیاری از مخالفان نیز بنی امیه را به این سبب، سزاوار نکوهش دانسته‌اند. بنی امیه، افزون بر این دشنام‌ها و لعن‌ها، با تمام توان، از بیان و نشر فضایل علی و اهل بیت(ع) جلوگیری می‌‌کردند و بقای ملک خود را در اِعمال این شیوه می‌‌دانستند. تحریف تاریخ، جعل حدیث، تهمت و تبلیغ سوء بر ضد علی(ع)، از دیگر مصادیق مظلومیت امام است.

بُعد دیگری از مظلومیت علی(ع) در دوران حکومت او رخ می‌‌نماید. بسیاری از همان کسان که با او بیعت کردند، بعدها از دستورهای او سرپیچیدند و او را آزردند و به ستوه آوردند. امام در این زمینه، سخنان دردمندانه بسیار دارد. وجه دیگر مظلومیت آن حضرت که با مظلومیت همسرش تشابه دارد، چگونگی شهادت و تشییع و تدفین غریبانه و شبانه، و پنهان ماندن دراز مدت مزار اوست.

پس از شهادتِ امام نیز آزار و شکنجه و کشتن دوستداران او آغاز شد و سالیان متمادی ادامه یافت. این نیز ستمی دیگر در حق علی(ع)است.

منابع

1. دانشنامه امام علی