ابعاد اخلاقی و تربیتی انتظار: تفاوت میان نسخه‌ها

انتظار; ابعاد انتظار
	• ابعاد فکری و اعتقادی ; • ابعاد روان‌شناختی ; • ابعاد اخلاقی و تربیتی ; • ابعاد سیاسی ; • ابعاد اقتصادی ; • ابعاد نظامی و انتظامی ; • ابعاد فردی ; • ابعاد اجتماعی عناوین مربوطه ; انتظار • وظایف شیعه در عصر غیبت • منتظِر • چیستی انتظار • ابعاد انتظار

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ ‏۲۱ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۲۱

مقدمه

شاخصه جامعه منتظر

از شاخص‌های اصلی حکومت مهدوی، تهذیب نفس و آراستگی به مکارم اخلاق است^[۱]. انسان با توجه به نیروی تفکر می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ فکری و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و با‌ امدادهای‌ الهی و وجود رهبری الهی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد^[۲]. انتظار در بین جامعه منتظر؛ فرهنگی ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند جامعه اسلامی را در راه پیشرفت و تکامل جلو ببرد^[۳]. جامعۀ منتظر، جامعه‌ای اسلامی است و بزرگترین وجه تمایز آن از دیگر جامعه‌ها، اخلاق نورانی اسلام است^[۴]. جامعۀ منتظر، برای هماهنگی با امام زمان (ع) در اهتمام به رعایت محاسن اخلاق، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار می‌گیرد. در حدیثی از امام صادق (ع) آمده است: «هر کس دوست دارد از یاران حضرت قائم (ع) باشد، باید منتظر باشد و در حال انتظار به پرهیزگاری و اخلاق نیکو رفتار نماید»^[۵].^[۶]

وظایف اخلاقی منتظران

منتظران برای ایجاد جامعۀ منتظر باید اقدامات زیر را انجام دهند:

خودسازی و پارسایی: تهذیب نفس از چنان اهمیتی برخوردار است که اعمال ناشایست و گناهان از اسباب طولانی شدن غیبت و دوری شیعیان از لقای امام شمرده شده است^[۷].^[۸] لذا انسان منتظر در بُعد فردی باید به کسب فضیلت‌های اخلاقی و تقویتِ جنبۀ جسمی روی ‌آورد^[۹] و علاوه بر تقوی، به ورع، پارسایی و عبادت بپردازد. امام باقر (ع) می‌فرماید: «تقوی پیشه سازید و بار سنگین انتظار را، به کمک ورع و پارسایی به منزل رسانید و با کوشش بسیار در عبادت و اطاعت خدا»^[۱۰].^[۱۱] از روایت معلوم می‌‌شود یاران مهدی، در کمال پاکی و نهایت زیبایی اخلاق زندگی می‌‌کنند؛ چون ورع بالاتر از تقوای الهی، نهایت خویشتن‌داری در مقابل گناه و حتی نسبت به موارد مشکوک است و نداشتن آن مساوی با عدم دینداری قلمداد شده است^[۱۲]‌.
ایمان و عمل صالح: امام صادق (ع) در معنای آیۀ شریف: ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ﴾^[۱۳] فرمود: «درباره قائم و یارانش‌، نازل شده است»^[۱۴]. دوران دولت مهدی (ع)، به تعبیر قرآن، دوران مؤمنین و عباد صالح است^[۱۵] و شرط منتظران ظهور و کارگزاران حکومت عدل جهانی، ایمان و عمل صالح است^[۱۶] چرا که اعمال شیعه، به ظاهر منتسب به امام معصوم و حجت خداست، امام هم از شیعیان خود انتظار اعمال خالص دارد و از اعمال ناپسند یارانش به شدت رنجیده و ناراحت می‌‌شود^[۱۷].
الگوپذیری و تأسی به امام: امام، پیشوا و راهبر جامعه و انسان کامل است و از همۀ بدی‌ها و رذائل اخلاقی دور بوده و همۀ کمالات اخلاقی را در عالی‌ترین حد آن دارد^[۱۸] و منتظران خود را منتسب به امام زمان (ع) می‌‌دانند؛ لذا در پیروی از آن حضرت باید پیش قدم باشند^[۱۹] و برای قرارگرفتن در صف یاران مهدی (ع) باید الگوپذیری عملی و اخلاقی از او داشته و به سفارش ایشان به منتظران عمل نمایند که: «هریک از شما باید به آنچه موجب نزدیکی و جلب محبت ما اهل بیت می‌شود، عمل کند و از کارهایی که موجبات ناراحتی و خشم و رنجش ما می‌گردد، دوری گزیند»^[۲۰]. همچنین طبق دعای آن حضرت^[۲۱] باید به بندگی و دوری از معصیت پرداخت تا با الگوپذیری و تأسی به امام در افکار، آداب، منش و رفتار، همراه و هم رنگ مهدی موعود شد^[۲۲] و توفیق زیارت ایشان را پیدا کرد^[۲۳].
ملکۀ تقوی و عدالت: پروای الهی در دوران غیبت، اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که عوامل فراوانی دست به هم داده است تا انسان‌ها را به بیراهه کشانده، گمراه سازند^[۲۴]. منتظران حکومت عدل جهانی باید پیوسته، نمونه عدل و عدل‌طلبی باشند و با اجتناب از معاصی و رعایت تقوای الهی، بتواند ملکۀ عدالت را در خود پدید آورند تا در عصر ظهور که عصر استقرار عدل ناب و مطلق است خویشتن را با شرایط نوین تمدن توحیدی مهدوی هماهنگ سازد. در غیر این صورت هاضمۀ شخصیت فرد، قدرت جذب مؤلفه‌های فرهنگ عدالت محور دولت مهدی (ع) را نخواهد داشت^[۲۵] و از دیدگاه اسلام، پیدایش عدالت فراگیر اجتماعی در گرو تحقق عدالت فردی در آحاد جامعه است^[۲۶].
امر به معروف و نهی از منکر: تقوی، وقتی معنی پیدا می‌‌کند که انسان در قبال جامعه احساس مسئولیت کند‌ و از امر به معروف و نهی از منکر غفلت نورزد^[۲۷] دست روی دست نگذارد چون انتظار بدون گرایش به صلاح و زمینه‌سازی برای شایستگی، انتظاری کاذب است^[۲۸] چرا که خداوند بزرگ در آیاتی تأکید کرده، سرنوشت هیچ قوم و ملتی را دچار دگرگونی نمی‌کند مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است، تغییر دهند^[۲۹]. از این رو خواست گروهیِ جامعه، بسترهای گوناگونی را فراهم می‌سازد که در دگرگونی سرنوشت آن اجتماع، نقش بسزایی دارد^[۳۰].

نتیجه‌

بنابراین، جامعۀ منتظر باید دارای اخلاق و رفتار اسلامی باشد که برای ایجاد جامعۀ مهدوی باید به خودسازی و پارسایی، ایمان و عمل صالح، اقتدا به امام، ملکه تقوی و عدالت و امر به معروف و نهی از منکر پرداخت

پرسش مستقیم

ابعاد اخلاقی و تربیتی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

↑ ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵.
↑ ر.ک. دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر، ص۱۱۸.
↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۲۰۰-۲۰۱.
↑ ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.
↑ «"مَنْ‏ سَرَّهُ‏ أَنْ‏ یَکُونَ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ‏ بِالْوَرَعِ‏ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ‏‏"»؛ غیبت نعمانی، ص۲۰۷.
↑ ر.ک. نویسندگان آفتاب مهر، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ ـ ۱۳۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ج۲، ص۲۴۲؛ نصرآبادی، علی باقی، نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب ص: ۱۳۱-۱۳۲؛ الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵؛ گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۲؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۱، ص ۳۲۴.
↑ «"فَمَا یَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا یَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَکْرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ"»؛ بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۷.
↑ ر.ک. اکبری، محمد رضا، پرچم هدایت، ص ۶۶؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی، ص؟؟؟.
↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲ ج۲، ص۲۴۲.
↑ «"اتَّقُوا اللَّهَ وَ اسْتَعِینُوا عَلَی مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ فِی طَاعَةِ اللَّهِ"»، الغیبه للنعمانی، ص ۲۲۰؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.
↑ ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.
↑ ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۳-۱۴.
↑ «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید» سوره نور، آیه ۵۵.
↑ «"قَالَ نَزَلَتْ فِی الْقَائِمِ وَ أَصْحَابِه‏"»؛ الغیبة النعمانی، ص۲۴۰، ح ۳۵.
↑ ر.ک. سهرابی، صادق، با انتظار در خیمه‌اش درآییم، ص؟.
↑ ر.ک. موسوی، سید مهدی، تربیت سیاسی در پرتو انتظار، ص ۳۴.
↑ ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۳-۱۴.
↑ ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث.
↑ ر.ک. ملکی راد، محمود، کارکرد مهدویت در اصلاح و تغییر رفتارهای فردی و اجتماعی، ص ۳۱۰
↑ «"فَلْیَعْمَلْ کُلُّ امْرِئٍ مِنْکُمْ بِمَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ یَتَجَنَّبُ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهَتِنَا وَ سَخَطِنَا فَإِنَّ أَمْرَنَا بَغْتَةٌ فُجَاءَةٌ حِینَ لَا تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لَا یُنْجِیهِ مِنْ عِقَابِنَا نَدَمٌ عَلَی حَوْبَة"»؛ الإحتجاج، ج۲، ص۳۲۳.
↑ «"اللهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِیَةِ..."»؛ مفاتیح الجنان، دعای امام زمان(ع).
↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۶.
↑ ر.ک. نصرآبادی، علی باقی، نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب، ص۱۳۱-۱۳۲.
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، بایسته‌های عصر چشم به راهی.
↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۱۰-۱۱۸.
↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص۷۹-۹۰.
↑ ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۳-۱۴.
↑ رک. سهرابی، صادق، با انتظار در خیمه‌اش درآییم، ص؟.
↑ سوره رعد، آیه ۱۱؛ سوره انفال، آیه ۵۳.
↑ سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.

[1] ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵.

[2] ر.ک. دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر، ص۱۱۸.

[3] ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۲۰۰-۲۰۱.

[4] ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.

[5] «"مَنْ‏ سَرَّهُ‏ أَنْ‏ یَکُونَ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ‏ بِالْوَرَعِ‏ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ‏‏"»؛ غیبت نعمانی، ص۲۰۷.

[6] ر.ک. نویسندگان آفتاب مهر، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ ـ ۱۳۷؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ج۲، ص۲۴۲؛ نصرآبادی، علی باقی، نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب ص: ۱۳۱-۱۳۲؛ الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵؛ گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۲؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج ۱، ص ۳۲۴.

[7] «"فَمَا یَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا یَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَکْرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ"»؛ بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۷.

[8] ر.ک. اکبری، محمد رضا، پرچم هدایت، ص ۶۶؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی، ص؟؟؟.

[9] ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲ ج۲، ص۲۴۲.

[10] «"اتَّقُوا اللَّهَ وَ اسْتَعِینُوا عَلَی مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ فِی طَاعَةِ اللَّهِ"»، الغیبه للنعمانی، ص ۲۲۰؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.

[11] ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.

[12] ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۳-۱۴.

[13] «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید» سوره نور، آیه ۵۵.

[14] «"قَالَ نَزَلَتْ فِی الْقَائِمِ وَ أَصْحَابِه‏"»؛ الغیبة النعمانی، ص۲۴۰، ح ۳۵.

[15] ر.ک. سهرابی، صادق، با انتظار در خیمه‌اش درآییم، ص؟.

[16] ر.ک. موسوی، سید مهدی، تربیت سیاسی در پرتو انتظار، ص ۳۴.

[17] ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۳-۱۴.

[18] ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث.

[19] ر.ک. ملکی راد، محمود، کارکرد مهدویت در اصلاح و تغییر رفتارهای فردی و اجتماعی، ص ۳۱۰

[20] «"فَلْیَعْمَلْ کُلُّ امْرِئٍ مِنْکُمْ بِمَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ یَتَجَنَّبُ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهَتِنَا وَ سَخَطِنَا فَإِنَّ أَمْرَنَا بَغْتَةٌ فُجَاءَةٌ حِینَ لَا تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لَا یُنْجِیهِ مِنْ عِقَابِنَا نَدَمٌ عَلَی حَوْبَة"»؛ الإحتجاج، ج۲، ص۳۲۳.

[21] «"اللهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِیَةِ..."»؛ مفاتیح الجنان، دعای امام زمان(ع).

[22] ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۶.

[23] ر.ک. نصرآبادی، علی باقی، نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب، ص۱۳۱-۱۳۲.

[24] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، بایسته‌های عصر چشم به راهی.

[25] ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۱۰-۱۱۸.

[26] ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص۷۹-۹۰.

[27] ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۳-۱۴.

[28] رک. سهرابی، صادق، با انتظار در خیمه‌اش درآییم، ص؟.

[29] سوره رعد، آیه ۱۱؛ سوره انفال، آیه ۵۳.

[30] سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 * [[ ابعاد اخلاقی و تربیتی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)]]
-== پرسش‌های وابسته ==
-== پرسش‌های وابسته ==
 == پرسش‌های وابسته ==
 {{پرسمان انتظار فرج}}