توحید در قرآن (کتاب)
توحید در قرآن (تفسیر موضوعی قرآن کریم)، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحث کلی توحید می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر عبدالله جوادی آملی است و انتشارات اسراء انتشار آن را به عهده داشته است.
| توحید در قرآن | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | تفسیر موضوعی قرآن کریم |
| نویسنده | عبدالله جوادی آملی |
| تحقیق یا تدوین | حیدر علی ایوبی |
| ویراستار | سید حسین شفیعی، علی اسلامی |
| موضوع | توحید در قرآن |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات اسراء|انتشارات انتشارات اسراء]][[رده:انتشارات انتشارات اسراء]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | 1385 ش |
| تعداد صفحه | ۷۹۲ |
| شابک | ۹۶۴۵۹۸۴۲۵۴ |
| شماره ملی | ۱۰۹۶۵۱۳ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «توحید در قرآن پس از طرح مباحث کلی توحید، در سه بخش، و طی فصولی متعدد مباحث قرآن و راه‌های شناخت، براهین توحیدی قرآن، مراتب توحید، توحید در ذات، توحید در اسما و صفات، توحید افعالی، توحید عملی، موحدان در قرآن، نفی شرک انواع شرک، گروه‌های مشرک، موجبات و پیامدهای شرک را مورد علاقه قرار می‌دهد. حضرت استاد آیة الله جوادی آملی که انس با قرآن و حشر با معارف والای آن، حقیقت وجودی و ساختار معرفتی و معنوی ایشان را تشکیل می‌دهد، بسیاری از مباحث عمده توحید را از منظر قرآن مورد تبیین، تحلیل و تعلیل قرار داده و منظرهای مختلف فلسفی و عرفانی را در خدمت معرفت قرآنی آورده‌اند. تفسیر موضوعی با شیوه ممتاز و بهره‌وری فراوان علمی و عملی خود نیاز به اشراف و حضور مفسّر به تمامی ابعاد آیات الهی را دارد که این جز با دل و سرسپردن به حقیقت نورانی قرآن ممکن نیست».
فهرست کتاب
خداشناسی
- قرآن و سیر الی الله
- اعتقاد عالمانه به توحید
- قرآن و استدلال بر مبدأ
- فطری بودن گرایش به مبدأ
- آگاهی موجودات به مبدأ
- عجز از اکتناه ذات و صفات ذاتی
- نقد سخن مدعیان امکان اکتناه
- دیدگا‌ها در شناخت خدا
- جمع بین تشبیه و تنزیه
بخش یکم: قرآن و راه‌های شناخت خدا
- راه نیل به توحید
- راه آفاقی
- راه انفسی
- نکاتی درباره نفس
- از مقصد به مقصود
فصل یکم: راه آفاقی (شناخت خدا با علم حصولی)
- براهین توحیدی قرآن
- برهان تمانع
- برهان محبت
- محور برهانن محبت
- حد وسط در براهن حضرت ابراهیم(ع)
- تبیین برهان محبت
- تنافی افول با ربوبیت
- احتجاج حضرت ابراهیم(ع) برای دیگران
- ویژگی‌های برهان محبت
- برهان حرکت
- محور اصلی در حرکت‌های طبیعی قرآن
- وزش باد و بارش باران
- حرکت آب‌ها
- حرکت ستارگان
- رویش گیاهان
- سیر تطور انسان
- برهان نظم
- برهان حیات و مرگ
- حقانیت مرگ و زندگی
- مبدأ فاعلی حیات و مرگ
- احتجاج ابراهیم(ع)
- زمامدار حیات و مرگ
- مرگ و حیات معنوی
- برهان شخادت خدا
- تقریر برهان شهادت
- برهان ولایت
- امر به استدلال
- نفی ولایت غیر خدا
- خدای نوآور و مبتکر
- تأمین کننده نیازهای بشر
- تبیین برهان ولایت
- ابعاد برهان ولایت
- هماهنگی براهین قرآن با سیر و سلوک
- محتوای آیه و شأن نزول
- سوره انعام و براهین توحیدی
فصل دوم: راه انفسی
- مقصود از انفسی
۱. حیات فطری انسان
- تبیین راه فطرت
۲. حیات طبیعی انسان
- نفس و شئون آن
- تبیین راه انفسی
- محورهای راه انفسی
- ساللک و مسللک
- مبدأ و مقصد
- زمان
- زاد و توشه
- مرکب
- دست آوردهای راه انفسی
- موانع راه انفسی
- امتیازات راه انفسی بر آفاقی
- حضوری بودن علم
- زوال ناپذیری علم
- ناگسستگی علم از عمل
- سودمندترین معرفت
فصل سوم: از مقصد به مقصود یا سیر در حقیقت هستی
بخش دوم: مراتب توحید
فصل یکم: توحید ذات
- تنزه خدا از وحدت عددی و شخصی
- سیر علمی برهان صدیقین
- تقریر برهان صدیقین
- برهان صدیقین و کتاب و سنت
- بهتری برهان توحید
- برهان بسیط الحقیقه
- اقتضای ذاتی بسیط الحقیقه
- توحید ذاتی در قرآن
- یکتایی و یگانگی خدای سبحان
فصل دوم: توحید اسما وصفات
- معنای اسم و صفت
- بررسی توفیقی بودن اسماء الله
- توفیقی بودن اسماء الله در عرفان و حکمت
- حکم اسمای لفظی
- ادله توفیقی بودن اسماء الله
- نکاتی درباره اسمای حسنا
- مراتب اسمای حسنا
- صفات ثبوتی و سلبی
- رؤیت ظاهری
- رؤیت مفهومی
- رؤیت شهودی
- رؤیت مورد تقاضای حضرت موسی(ع)
- رؤیت به معنای علم
- بیان خواست مردم
- شهود قلبی
- دیدگاه‌ها درباره صفات الهی
۲. تنزیه مطلق
- ابطال مذهب تعطیل
۳. جمع بین تشبیه و تنزیه
- قرآن و جمع بین تشبیه و تنزیه
- محکمات قرآن در صفات ذاتی
- تقسیمی دیگر برای اسما و صفات الهی
- نحوه ارتباط صفات با ذات
- دلایل امامیه بر عینیت صفات با ذات
- دلایل عقلی
- دلایل نقی
- بیان صفات ذات
۱. حیات
۲. علم
- اقسام علم الهی
- قرآن و علم فعلی الهی
- عمق و گستره علم فعلی خدا
- ویژگی‌های علم الهی
- علم الهی و افعال انسان
- توحید در علم
- دوگانگی در سمیع و بصیر
- مراتب شنود
- توحید سمیع و بصیر
۵. قدرت
- برهان عقلی بر توحید قدرت
- برهان نقلی بر توحید قدرت
- فروع قدرت نامتناهی
- نکاتی درباره توحید قدرت
۶. عزت
- معنای عزت
- عزت کاذب
- عزب صادق
- توحید در عزت
- عزت در ادعیه
- «حق»، وصف مشترک بین ذات و فعل
- «حق» در لغت
- «حق» در قرآن
- «حق»در حکمت
- «حق»در عرفان
فصل سوم: توحید افعالی
- ویژگی‌های فعل الهی
- تحقق فعل، به صرف اراده
- تخلف ناپذیری فعل از اراده
- کفایت مبدأ فاعلی
- مادی نبودن فعل
- صدور به نحو تجلی
- دوام فیض
- حکیمانه بودن
- اختیار
- تحقق وعده و امکان عفو از عید
- بررسی برخی از روایات
- تبیین صفات فعل
- توحید در خالقیت
- توحید در مالکیت
- سر تاکید انبیا بر توحید مالکیت
- نحوه اسناد امور اعتباری به خدا
- توحید در ربوبیت
- گستره ربوبیت الهی
- توحید در رازقیت
- توحید در ولایت
- اقسام ولایت
- ولایت در قرآن
- ولایت غیر خدا
- ولایت پاداشی
- توحید افعالی و نظام علیت
- ضرورت قانون علت و معلول
- التزام همگانی به قانون علیت
- قرآن و قانون علیت
- علت مورد بحث
- امتناع توارد
- آرا و انظار
- نفی نظام علیت
- تفکیک بین توحید افعالی و نظام علیت
- جمع بین توحید افعالی و نظام علیت
- علت‌های طولی
- علت حقیقی و علت‌های اعدادی
- ارجاع علیت به تشان
- مبنای مظهریت و تشأن
- تلطیف و ترقیق علیت، نه نفی آن
- توحید افعالی و اراده انسان
- آرا و انتظار
- نظریه جبر
- ادله شاعر
- دلیل عقلی
- دلیل نقلی
- دلیل نقلی روایی
- پاسخ اجمالی
- مسئله اسناد اضلال به خدا
- آرای مفسران و فرق اسلامی
- اقسام هدایت و انواع ضلال
- هدایت تکوینی عام
- هدایت تشریعی
- هدایت تکوینی خاص یا پاداشی
- اضلال اابتدایی
- اضلال کیفری
- علل اضلال کیفری
- اضلال کیفری در روایات
- نظریه تفویض
- دلیل عقلی معتزله
- دلیل نقلی معتزله
- نظریه«امر بین امرین»
- ادله قرآنی
- دلیل روایی
- نفی جبر و تفویض در روایات
- توحید افعالی و روایات تفویض
- مظهریت و توحید اسما
- شواهد مظهریت تام انسان کامل
فصل چهارم: توحید عملی
- اهمیت توحید عملی
- گستره توحید عملی
- جلوه‌های توحید عملی
- یکم. توحید در عبادت
- ادله توحید عبادی
- شبهات توحید عبادی
- دوم. توحید در حمد
- اهمیت حمد الهی
- اقسام حمد
- انحصار محمودیت در خدای سبحان
- سوم. توحید در دعا
- قرآن و توحید در دعا
- روایات و توحید در دعا
فصل پنجم: موحدان در قرآن
بخش سوم: نفی شرک
- شرک و گستره آن
- مشرک اسمی و وصفی
- مفاهیم متقارب با شرک
- شرک بدترین ستم به توحید
فصل یکم: انواع شرک
- شرک در ذات
- شرک در صفات ذاتی
- شرک در صفات فعلی
- شرک در خالقیت
- شرک در ربوبیت
- شرک در عبادت
- واکنش‌های عملی مشرکان
- واکنش‌های عملی مشرکان
- ضرورت تحقیق و نفی تقلید
- شرک در عمل
- مرز توحید ور شرک
- عبادت
- توسل
- توسل در قرآن و روایات
- شفاعت
فصل دوم: گروه‌های مشرک
- دهریه
- ابطال ازلی بودن ماده
- بت پرستان
- پرستش ملائکه
- پرستش اجرام آسمانی
- پرستشجن
- دو گانه پرستان
- اهل کتاب
- تثلیت نصارا
- شعار اصلی مسیحیان
- تضاد تثلیت با توحید
- قرآن و ابطال شرک نصارا
- فرق بین «ثالث ثلاثه» و «رابع ثلاثه»
- ثنویت یهود
- محسوس دانستن خدا
- گوساله پرستی
- نبوت عزیز
- بدعت‌های شرک آلود
- ترجیح بت پرستان بر مسلمانان
فصل سوم: ریشه‌های شرک
- هواپرستی
- جهالت
- حس‌گرایی
- تنوع موجودات و تشتت حوادث
- تقلید کورکورانه
- سردمداران زر و زور
- شخصیت پرستی
- منابع پنداری
- شفاعت
- تقرب به خدا
- طلب نصرت
- عزت‌طلبی
- تعصب و لجاجت
فصل چهارم: پیامدهای شرک
فصل پنجم: برائت همگانی از شرک
دربارهٔ پدیدآورنده
دریافت متن
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.