امامت - قدردان قراملکی (کتاب)
امامت | |
---|---|
زبان | فارسی |
ترجمهٔ کتاب | [[پاسخ به شبهات کلامی: امامت (کتاب)|پاسخ به شبهات کلامی: امامت]] |
نویسنده | محمد حسن قدردان قراملکی |
موضوع | امامت و ولایت |
مذهب | شیعه |
ناشر | [[:رده:انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی|انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]][[رده:انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]] |
محل نشر | تهران، ایران |
سال نشر | چاپ اول: ۱۳۸۸ چاپ دوم: ۱۳۹۲ ش |
تعداد صفحه | ۵۵۴ |
شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۲۹۸۲-۷۳-۸ |
شماره ملی | ۱۰۵۹۹۳۳ |
امامت (پاسخ به شبهات کلامی: امامت)، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شبهات پیرامون امامت با رویکرد کلامی (کلام فلسفی)، میپردازد. پدیدآورندهٔ این اثر محمد حسن قدردان قراملکی است و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.
دربارهٔ کتاب
- کتاب حاضر، دفتر چهارم "امامت" از سلسله دفترهای "پاسخ به شبهات کلامی" میباشد این کتاب در یک مقدمه و شش فصل با عنوان "امامت" تدوین شده است. فصل اول آن به کلیات، فصل دوم شبهاتی پیرامون امامت و نقد آن، فصل سوم شبهه ناسازگاری امامت با اصل خاتمیت، فصل چهارم شبهاتی پیرامون اصل نصب و نقد آن، فصل پنجم شبهه در دلالت نصوص امامت علی(ع) (توجیهات مخالفان) و فصل ششم آن به شبهاتی پیرامون صفات امام(ع) اختصاص دارد.
- نگارنده در این دفتر میکوشد شبهات پیرامون امامت را با رویکرد کلامی (کلام فلسفی) مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد، البته رویکرد عمده این تحقیق کلامی است که به ضرورت گاهی از رهیافت عرفانی و فلسفی نیز سود برده است. مؤلف هدف و غایت از این تحقیق را تبیین عقلانی مسئله امامت و رفع شبهات ناظر بر آن از طرف برادران اهل سنت و طیف خاص روشنفکران میداند و نیز بر آن است که خواننده در این تحقیق علاوه بر دریافت پاسخ شبهه در بعضی موارد با تحلیلها و نکتهها و پاسخهای جدید نویسنده نیز مواجه خواهد شد که محصول تأمل نگارنده در زوایای موضوع میباشد[۱].
فهرست کتاب
مقدمه فصل اول: کلیات
- ۱. چگونگی تعیین حاکم (اصل نصب یا انتخاب)
- ۲. نگاه حداقلی و حداکثری به صفات امام (علم و عصمت)
- ۳. حجت الهی و مرجعیت علمی و دینی امام
- ۴. امام واسطه فیض و قطب (رویکرد فلسفی – عرفانی)
- ۵. وجوب عقلی یا نقلی امامت
- ج. مراتب و شئون امام و امامت
- دوم: فلسفه امامت
- هدایت مردم
- مرجعیت دینی
- عدم بلوغ کامل عقلی مخاطبان
- تشریع احکام فرعی
- تشکیل حکومت دینی
- امامان واسطه فیض الهی
- سوم: ضرورت شناخت امام
- چهارم: اثبات نظریه انتصاب شیعه:
- یکم. رویکرد نقلی
- دوم. رویکرد تحلیلی و عقلی
- ادله و شواهد لزوم نصب:
- خطرات داخلی و خارجی صدر اسلام
- نصب عامل حفظ وحدت و جلوگیری از اختلافات قومی
- علم به شخص اصلح و لزوم معرفی و نصب آن
- اعتبار عصمت امام مقتضی نصب
- نصب لازمه دین خاتم و جاودان
- تعیین جانشین رویه پیامبران پیشین
- تعیین جانشین و وصی سفارش قرآن
- تعیین جانشین مبنا و رویه پیامبر در اداره کشور
- لازمه عدم نص، برتری دو خلیفه اول بر پیامبر(ص)
- کشف نه نصب
- اشکالات فقهی و حقوقی نظریه رقیب (انتخاب)
- مصداق نصب؟
فصل دوم: شبهاتی پیرامون امامت و نقد آن
- اشکال وابسته به انکار حسن و قبح عقلی
- خلط وجوب اعتباری و تکوینی
- شبهه دوم: نظریه وجوب تعیین امام، بدعتآمیز:
- تحلیل و بررسی
- شبهه سوم: کلامیانگاری امامت بدعتآمیز:
- نقد ونظر
- شبهه چهارم: تکفیر مخالفان امامت
- تحلیل و بررسی
- شبهه پنجم: موروثی نمودن امامت
- تحلیل و بررسی
- عالمان اهل سنت و اعتراف به فضایل امامان
- اعترافات سه خلیفه اول
- اعترافات معتزله
- شبهه ششم: امامت در کودکی:
- تحلیل و بررسی
- شبهه هفتم: برتری امامت بر نبوت:
- تحلیل و بررسی
- شبهه هشتم: برتری امامان شیعه بر پیامبران:
- تحلیل و بررسی
- شبهه نهم: استبعاد مقام امامت بدون نبوت:
- تحلیل و بررسی(ولایت گوهر نبوت)
- شبهه دهم: امامت ناسازگار با دموکراسی:
- نقد و نظر
- نقد اول: تعدد مدلهای دموکراسی
- نسبت اسلام و تشیع با دموکراسی
- نقد دوم: مشارکت مردم در عرصه سیاست در نگاه شیعه
- پیامبر اسلام(ص)
- امام علی(ع)
- نقد سوم: تمایز امامت و حکومت
- نقد چهارم: امامان نخبگان انحصاری حاکمان شایسته
- نقد پنجم: نیاز دموکراسی حقیقی به بستر لازم
- نقد ششم: تقدیم حکم الهی بر دموکراسی
- نقد هفتم: کاستیهای دموکراسی
- اعتراف اندیشوران غربی
- نقد هشتم: جواب نقضی
- ارزیابی کلی
- شبهه یازدهم: غیبت امام ناسازگار با دموکراسی:
- نقد و نظر
- شبهه دوازدهم: مهدویت ناسازگار با دموکراسی:
- نقد و نظر
- نادیده انگاشتن فضایل جامعه مهدوی
- رضایت همه شهروندان از حکومت مهدوی
- دموکراسی مقدمه و ابزار نه هدف
- مسلمانان اکثریت شهروندان جامعه مهدوی
- رعایت حقوق اقلیتها.
فصل سوم: شبهه ناسازگاری امامت با اصل خاتمیت
- شبهه اول: مبنای عقلی ضرورت امامت ناسازگار با خاتمیت:
- تحلیل و بررسی
- تفاوت صدر اسلام با عصر غیبت
- شبهه دوم: عصمت امام ناسازگار با خاتمیت:
- تحلیل و نظر
- شبهه سوم: واجب الاطاعة انگاری امام ناسازگار با خاتمیت:
- شبهه چهارم: حجت الهی انگاری امامان ناسازگار با خاتمیت:
- تقریر شبهه
- الف) ناسازگاری با شخصیت حقوقی پیامبر(ص)
- ب) عدم حجیت روایات ائمه(ع)
- نقد و نظر:
- ادعای بدون دلیل
- حجت و مفترض الطاعه لازمه عصمت
- سفارش فرآن به اطاعت و جعل حجیت
- جعل حجیت توسط پیامبر(ص)
- حجیت امام علی(ع) در طول حجیت پیامبر(ص) و خدا
- تحلیل و بررسی
- شبهه پنجم: الهام و ولایت باطنی امام ناسازگار با خاتمیت:
- نقد و نظر:
- وقوع الهام و ارتباط غیبی در غیر پیامبران
- مقام امامت و ولایت فراتر از نبوت (نگاه عرفانی)
- اعتراف اهل سنت به اصل الهام و مکاشفه
- تصریح به روح باطنی امامان در روایات نبوی
- پاسخ نقضی به دهلوی و سروش
- شبهه ششم: ولایت تشریعی امام ناسازگار با کمال و خاتمیت دین:
- تحلیل و بررسی:
- توضیح اصل تشریع و تخطئه
- تشریع پیامبر(ص) کاشف واقع
- تشریع امامان در طول تشریع نبوی و مکمل آن
- تشریع امامان در طول تشریع الهی
- تشریع امامان مکمل دین در جرئیات
- جمع نظریه موافقان و مخالفان
- شبهه هفتم: علم لدنی امام ناسازگار با خاتمیت:
- تحلیل و بررسی
- عدم اختصاص علم لدنی به پیامبران
- تصریح پیامبر به علم لدنی امامان
- تصریح امام علی(ع) به علم غیب خویش
- اعتراف بعض اهل سنت به علم غیب امام
- علم غیب رهاورد علم باطنی
فصل چهارم: شبهاتی پیرامون اصل نصب و نقد آن
- شبهه اول: نبود نصب در قرآن:
- نقد و نظر
- یکم: وجود آیات ظاهر نصب
- شبهه دوم: عدم ذکر نام علی(ع) در فرآن:
- نقد و نظر
- شبهه سوم: نبود نصب در روایات نبوی:
- نقد و نظر
- یکم: احادیث خلافت
- تصریح به خلافت حضرت علی(ع)
- حدیث خاصف النعل
- دوم: احادیث امامت، امیرمؤمنان و وزارت
- سوم: حدیث غدیر
- دلایل و شواهد دلالت مولی به أولی
- چهارم: احادیث منزلت
- پنجم: حدیث قلم و دوات(وصیت نانوشته)
- تحلیل و بررسی
- ششم: احادیث حجت
- هفتم: احادیث عصمت
- هشتم: احادیث مرجعیت علمی و دینی
- شبهه چهارم: نصب عامل تفرقه:
- تحلیل و بررسی:
- لزوم تبعیت از حکم شرعی
- نصب خاص بهترین گزینه
- امکان خطا در انتخاب
- گذشت علی(ع) عامل حفظ وحدت مردم
- جواب نقضی(نصب خلیفه اول و دوم)
- پاسخ آمدی.
- توجیه نصب توسط بعض صحابه
- امکان اختفا
- وجود انگیزههای سیاسی در مسئله امامت
- اعتراف حضرت علی(ع) و بعض صحابه به نص
- تفکیک امامت و خلافت
- دلالت نکردن عدم اشتهار بر عدم
- عدم ملازمه ترک نص با کفر
- شبهه ششم: بیعت صحابه و مردم با کاندیدای سقیفه (ابوبکر):
- تحلیل و بررسی
- شتابزدگی در تشکیل سقیفه و غیرمشروع بودن آن
- انگیزههای دنیوی در بیعت سقیفه
- بیعت با اکراه و اجبار
- مخالفان کاندیدای سقیفه
- تأملی در حدیث«لا تجتمع امتی علی الخطا»
- توجیه نصوص
- اختفای نص و فراموشی آن
- جلوگیری از شیوع نظریه«نص»
- قرائت سکولار از نص
- حذف علی(ع) به بهانه های واهی
- شبهه هفتم: عدم احتجاج حضرت به اصل نصب:
- تحلیل و بررسی
- یکم: روایاتی با واژگان نصب، عهد، اختصاص، اصطفا، اختیار و أخذ
- دوم: حدیث غدیر
- سوم: حدیث منزلت
- چهارم: حدیث خلافت
- حدیث وزارت
- حدیث امیرالمؤمنین
- نتیجه گیری
- شبهه هشتم: عدم اقدام حضرت برای تصدی حکومت:
- تحلیل و بررسی
- تحصن در خانه حضرت زهرا(س)
- استنکاف از بیعت
- فعالیت محرمانه و علنی و مبارزه مسلحانه
- نصوص حضرت درباره امامت
- نبود انصار
- فرانرسیدن وقت لازم
- حفظ وحدت مسلمین
- گذشت از حق خویش
- شبهه دهم: پذیرش بیعت ابوبکر توسط حضرت علی(ع):
- تحلیل و بررسی
- جلوگیری از انحراف و کفر
- حفظ وحدت اسلامی
- جلوگیری از خونریزی
- عدم اعتبار اجماع
- دفع شبهه سکولارها
- اتمام حجت
- پرهیز از اختلاف و حفظ وحدت
- نقض دیدگاه خلیفه دوم
- رفع اتهام استبداد به رأی
- نصوص و رفتار حضرت ناقض مشروعیت خلفا
- استنکاف از سیره خلفای پیشین
- اتمام حجت
- پیشبینی فتنههای آینده
- رفع اتهام حرص در حکومت
- گلایه از مردم
- نفی صلاحیت مردم و استهزا
- شبهه سیزدهم: همکاری حضرت با خلفای وقت:
- تحلیل و بررسی
- شبهه چهاردهم: اقتدا به نماز خلفا:
- تحلیل و بررسی
- عدم دلالت بر مدعا و ساده انگاری مسئله
- شایع بودن نامگذاری به اسامی مخالفان
- تحمیل نامگذاری
- عثمان نام برادر حضرت
- قصد توریه
- تحلیل و بررسی روایت نهج البلاغه (لله بلاد فلان)
- تحلیل روایت ثقفی(فتولٌی ابوبکر)
- شبهه هجدهم: تعارض نصوص خلافت:
- تحلیل و بررسی
- عدم گزارش روایات خلافت ابوبکر در منابع شیعی
- گزارش مخدوش در منابع اهل سنت
- تحلیل گزارش حسن بصری
- تحلیل گزارش بکربن أخت
- اعتراف اهل سنت به عدم نص
- عدم استناد ابوبکر و عمر
- اعتراف خلیفه اول
- اعتراف خلیفه دوم و دیگران به نص علی(ع).
فصل پنجم: شبهه در دلالت نصوص امامت علی(ع)(توجیهات مخالفان)
- اجتهاد در مقابل نص
- تعارض با سیره امام(ع)
- تعارض با مواضع بعض صحابه و دیگر امامان
- محذور توجیه کنندگان بین علی(ع)و بعض صحابه
- لزوم پیروی از حقیقت نه شخص و اشخاص
- عدم دلالت اثبات شی بر نفی ماعدا
- توجیه دوم: حمل بر کاندیداتوری:
- نقد و نظر
- اصالت تأسیسی و احترازی در قانون گذاری
- ظهور بل نص روایات در جعل و انشاء
- تعارض با سیره حضرت
- تفسیر سکولار از امامت
- توجیه سوم: اختصاص امامت بر امر هدایت و مرجعیت علمی و دینی:
- سه تقریر دیگر
- تفکیک امامت و خلافت
- تفکیک امامت و حکومت سکولار
- تفکیک نصوص پیامبر از امور دنیوی و دینی (قرائت سکولار صحابه)
- تحلیل و بررسی
- مصلحت اندیشی؟!
- توجیه چهارم: جوانی حضرت:
- تحلیل و بررسی
- اعتراف خلیفه اول و دوم بر صلاحیت علی(ع)
- توجیه پنجم: اهل مزاح بودن حضرت:
- تحلیل و بررسی
- توجیه ششم: عدم پذیرش عرب:
- تحلیل و بررسی
- توجیه هفتم: دوست داشتن قبیله عبدالمطلب:
- تحلیل و بررسی
- توجیه هشتم: کراهت جمع نبوت و امامت در یک خاندان:
- توجیه نهم: اصل ترتب(دو مرحله و اولویت برای خلافت):
- تحلیل و بررسی
- توجیه دهم: اصل ضرورت و حکم ثانوی:
- ادله این دیدگاه (بیعت مشروعیتزا)
- تحلیل و بررسی
- توجیه یازدهم: امامت حضرت متوقف به اقدام:
- تحلیل و بررسی
- توجیه دوازدهم: امامت حضرت متوقف به بیعت مردم (مشروعیت سیاسی):
- نقد و نظر
- توجیه سیزدهم: ادعای نسخ امامت علی(ع):
- تحلیل و بررسی
- توجیه چهاردهم: تعارض نصوص:
- تحلیل و بررسی
- توجیه پانزدهم: اثبات مطلق خلافت نه خلافت بلافصل:
- تحلیل و بررسی
- توجیه شانزدهم: اختصاص امامت به ولایت معنوی:
- تحلیل و بررسی.
فصل ششم: شبهاتی پیرامون صفات امام(ع)
- قرائت متفاوت از حقیقت امامت
- اعتبار علم غیب در حوزه دین
- فلسفه امامت ملازم با علم غیب
- علم غیب رهاورد ولایت باطنی امام
- علم غیب لازمه صفت عصمت و حجت الهی
- روایات مثبت علم غیب امامان
- توجه به مخاطب مقصّره
- توجه به مخاطب غالی
- نفی علم استقلالی نه تابع
- نفی علم فعلی نه مطلق
- فرو کاستن مقام امامت به حاکم و شخص عادی
- مخالفت با روایات
- ناسازگاری با فلسفه امامت
- شبهه پنجم: ناسازگاری علم غیب با بعض اعمال ائمه اطهار:
- تحلیل و بررسی
- دیدگاههای مختلف در علم غیب امام
- معذورات عمل به علم غیب
- شبهه علم امام حسین و مسلم بن عقیل
- خوردن زهر توسط امامان
- حمل اعترافات و اعمال خلاف علم غیب بر علم ظاهری
- شبهه ششم: شبهه عدم استفاده امامان از صفات فرابشری در معرفی خود:
- شبهه هفتم: انکار عصمت امامان:
- شبهه هشتم: تعارض عصمت امامان با روایات و ادعیه:
- تحلیل و بررسی
- مخالفت با آیات و روایات نبوی
- کلام حضرت بیان یک اصل کلی و نه شخصی
- امکان صدور خطا در صورت عدم یاری خدا
- نصوص دیگر حضرت دال بر عصمت
- تفسیر عرفانی
- تفسیر تعلیمی و تربیتی
- حمل بر استغفار دفعی
- استغفار ازکناهان امت
- عدم امکان حمل بر ظاهر دعاها
- نقض در دعاهای پیامبر (ص)
- شبهه نهم: انکار حجت انگاری امامان:
- شبهه دهم: اختصاص حجیت به امور عبادی و فردی:
- تحلیل و بررسی
- شبهه یازدهم: نسبت بقا و حفظ زمین و آسمانها به امامان:
- تحلیل و بررسی
- پاسخ شبهه حافظ جهان پیش از امامان
- شبهه دوازدهم: انکار ولایت تکوینی امامان:
- ولایت تکوینی رهاورد قرب الهی
- تجربههای عادی و عرفانی
- اعتراف اشاعره
- قرآن و ولایت تکوینی غیر پیامبران
- تبیین ولایت تکوینی از طریق علیت طولی یا مظهریت
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن قدردان قراملکی، (متولد ۱۳۴۴ ش، تبریز)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: جواد تبریزی، جعفر سبحانی و عبدالله جوادی آملی پیگیری کرد. عضوهیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، انجمن عالی حکمت و انجمن مهدویت از جمله فعالیتهای وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است.«امامت»، «آیین خاتم»، «خداشناسی توحیدی»، «خاتمیت و جاودانگى اسلام»، «حکومت دینى از منظر استاد شهید مطهرى»، «حقوق متقابل مردم و حکومت»، «خدا در حکمت و شریعت»، «معجزه در قلمرو عقل و دین»، «جایگاه مصلحت در سیره نظری و عملی معصومان (ع)»، «حدوث و قدم»، «اسلام»، «نقش پیامبر در وحی»، «امامت علی و توجیههای مخالفان»، «تحلیلی از وحی و شبهات آن» و «حقیقت وحی تجربه دینی یا عرفانی؟» برخی از این آثار است.[۳]