زمان و مکان خروج سفیانی

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

مقدمه

وقوع حتمی خروج سفیانی

یکی از نشانۀ ظهور^[۱] امام مهدی (ع) که وقوعش حتمی شمرده شده خروج سفیانی است.^[۲] امام صادق (ع) فرمودند:^[۳] «خروج سفیانی از علایم حتمی ظهور است.»^[۴] خروج سفیانی در بسیاری از منابع حدیث شیعه و اهل تسنّن به عنوان یکی از نشانه‌های ظهور مصلح بزرگ جهانی، و یا به عنوان یکی از حوادث آخر زمان آمده است^[۵].^[۶]

مکان خروج سفیانی

بر اساس روایات مکان و زمان خروج سفیانی مشخص شده است که در ذیل به بررس آنها می‌پردازیم.
مکان خروج سفیانی؛ روایاتی که دربارۀ مکان خروج سفیانی وارد شده است به سه دسته تقسیم می‌شوند:^[۷]

روایاتی که قیام او را از سرزمین شام می‌دانند، امیرالمؤمنین (ع) فرمودند:^[۸] «...سفیانی از شام خروج می‌کند پس اهل شام از او اطاعت می‌کنند.»^[۹] و ... .^[۱۰]
روایاتی که حرکت او را از وادی یابس (سرزمین خشک) می‌دانند: امام سجاد (ع) فرمودند:^[۱۱] «سپس سفیانی ملعون از سرزمین خشک قیام می‌کند.»^[۱۲]
روایتی که به قیام او از ناحیه مغرب اشاره کرده است، امام باقر (ع) فرمودند:^[۱۳] «خراسانی، و سفیانی به آن‌ها یورش می‌برند؛ یکی از مشرق، دیگری از مغرب»^[۱۴] و ... .^[۱۵]

محتوای روایتی که حرکت او را از مغرب می‌داند، منافاتی با سایر روایات ندارد؛ چرا که شام از نظر جغرافیایی در غرب عراق قرار دارد و محتمل است، مخاطب این روایت، شیعیان عراق بوده ‌اند. بنابراین، روایت یاد شده به جهت جغرافیاییِ به سرزمین شام اشاره دارد. محتوای دسته دوم روایات نیز با دسته اوّل هما‌هنگ است؛ چرا که "وادی یابس" از مناطق سرزمین شام است.^[۱۶] امیرالمؤمنین (ع) در این ‌باره فرموده ‌اند: «سفیانی ... از منطقه‌ای از شهر دمشق قیام می‌کند؛ از سرزمینی که به آن وادی یابس گویند.^[۱۷]»^[۱۸]
بنابراین، روایات در اینکه محل خروج سفیانی سرزمین شام است، اتفاق نظر دارند. تعدد روایات یاد شده و گزارش آن‌ها در منابع دست اوّل حدیثی، موجب اطمینان به مضمون آن‌ها (قیام سفیانی از سرزمین شام) می‌شود. البته توجه به این نکته ضروری است که منظور از شام، تنها کشور سوریه فعلی نیست، بلکه شام قدیم بسیار پهناور تر از سوریه فعلی بوده است و چنانکه در کتاب‌های مربوطه ذکر شده، این کشور پنج منطقه را در بر می‌گرفته که عبارتند از: دمشق، حمص، قنسرین، فلسطین و اردن.^[۱۹] لذا سفیانی از هر یک از مناطق یاد شده خروج کند، خروج از شام بر آن صدق می‌کند.^[۲۰]

زمان خروج سفیانی

زمان خروج سفیانی؛ بدون تردید، برای قیام سفیانی، سال مشخصی را نمی ‌توان تعیین کرد؛ چرا که به دلیل پیوستگی این حادثه با ظهور امام مهدی (ع)، تعیین زمان برای آن به تعیین وقت برای ظهور امام مهدی(ع) خواهد انجامید، اما زمان این رخداد از برخی جهات تعیین شده است؛ روایات متعددی ماه رجب را زمان آغاز این حرکت ضدّ ارزشی نام برده ‌اند.^[۲۱] برخی از این روایات، معتبر به شمار می‌روند، و افزون بر آن، مضمونی یکسان دارند که خلاف آن روایت نشده است،^[۲۲] مانند:

امام صادق(ع) در حدیث معتبری فرموده ‌اند:^[۲۳] «حرکت سفیانی از نشانه‌های حتمی و قطعی است و در ماه رجب روی خواهد داد.»^[۲۴]
همچنین حضرت فرمودند:^[۲۵] «سفیانی از امور حتمی است و خروج او در ماه رجب می‌باشد ... .»^[۲۶]

زمان قیام سفیانی از جهت دیگری نیز به نوعی تعیین شده است و آن، هم‌ زمان بودن آن با حرکت یمانی است؛ همان مرد یمنی که به انگیزۀ اصلاح و مقابله با فساد، جنبش خود را آغاز می‌کند و در برخی از روایات از او تمجید شده است^[۲۷].^[۲۸]
البته برای خروج سفیانی سه زمان مختلف هم گفته شده است: زمان پیش از ظهور^[۲۹] و یا سال قیام امام مهدی(ع)^[۳۰] و یا اینکه پس از ظهور قیام می‌کند،^[۳۱] روایاتی برای هر کدام بیان شده، لکن احتمال سوم ترجیح داده شده است بر اساس آنکه عموم روایات آنرا بیان می‌کنند و اینکه خسف به بیداء که یکی دیگر از علائم ظهور است و موجب فرورفتن سفیانی و لشکریانش در سرزمین بیداء می‌شود، پس از ظهور اتفاق می‌افتد.^[۳۲].

پرسش مستقیم

خروج سفیانی در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ ر.ک. باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۷۲ ـ ۷۸
↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳ـ۵۰؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴؛ نویسندگان کتاب، آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۴؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۳۹۰؛ نویسندگان کتاب، اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۷۳ـ۲۷۵؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۴
↑ الغیبه، للطوسی، ص ۴۳۵: «خُرُوجُ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الْمَحْتُومِ»
↑ ر.ک. رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۴
↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۸۲، ۱۹۰، ۱۹۲، ۲۰۶، ۲۰۸ و ۲۰۹
↑ ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۴۰ـ۱۴۴
↑ الغیبة للنعمانی، ص۳۱۶، ب ۱۸، ح۱۴: «...يَخْرُجُ بِالشَّامِ فَيَنْقَادُ لَهُ أَهْلُ الشَّام»
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۴۰ـ۱۴۴؛ صمدی، قنبرعلی، آخرین منجی، ص ۱۶۰ ـ ۱۶۲
↑ ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۴۶ ـ ۴۸
↑ الغیبة للطوسی، ص۴۴۴، ح۴۳۷: «ثُمَّ يَخْرُجُ السُّفْيَانِيُّ الْمَلْعُونُ مِنَ الْوَادِي الْيَابِس»
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۴۰ـ۱۴۴
↑ الغیبة للنعمانی، ص۲۶۲، ب ۱۴، ح۱۳: «يَخْرُجَ عَلَيْهِمُ الْخُرَاسَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِبِ»
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۴۰ـ۱۴۴
↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۴۷ ـ ۶۴۹
↑ الانساب، ج۵، ص۶۷۴
↑ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۸۸: «يَخْرُجُ مِنْ نَاحِيَةِ مَدِينَةٍ دِمَشْقَ فِي وَادٍ يُقَالُ لَهُ الْوَادِي الْيَابِسِ»
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴؛ صمدی، قنبرعلی، آخرین منجی، ص ۱۶۰ ـ ۱۶۲
↑ معجم البلدان، ج۱، ص۱۰۳
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴
↑ الغیبة للنعمانی، ص۳۱۰، ب ۱۸، ح۱، ح۲
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴
↑ ابن قولویه، محمد بن علی، کمال‌الدین، ص۶۵۰، ب ۵۷، ح۵: إِنَّ أَمْرَ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ خُرُوجُهُ فِي رَجَبٍ»
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴؛ صمدی، قنبرعلی، آخرین منجی، ص ۱۶۰ ـ ۱۶۲
↑ الغیبة للنعمانی، ص ۳۱۳، ب۱۸، ح۷: «السُّفْيَانِيُّ لَا بُدَّ مِنْهُ وَ لَا يَخْرُجُ إِلَّا فِي رَجَبٍ»
↑ ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۴۶ ـ ۴۸
↑ الغیبة للنعمانی، ح۳۱۶، ب ۱۴، ح۱۳
↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴
↑ طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۴۳، ح۴۳۷
↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۶۷، ح۳۶
↑ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۳۰۰
↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج ۳، ص ۱۲۶ـ ۱۲۸

[1] ر.ک. باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۷۲ ـ ۷۸

[2] ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳ـ۵۰؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴؛ نویسندگان کتاب، آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۴؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۳۹۰؛ نویسندگان کتاب، اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۷۳ـ۲۷۵؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۴

[3] الغیبه، للطوسی، ص ۴۳۵: «خُرُوجُ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الْمَحْتُومِ»

[4] ر.ک. رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۴

[5] مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۸۲، ۱۹۰، ۱۹۲، ۲۰۶، ۲۰۸ و ۲۰۹

[6] ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵

[7] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۴۰ـ۱۴۴

[8] الغیبة للنعمانی، ص۳۱۶، ب ۱۸، ح۱۴: «...يَخْرُجُ بِالشَّامِ فَيَنْقَادُ لَهُ أَهْلُ الشَّام»

[9] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۴۰ـ۱۴۴؛ صمدی، قنبرعلی، آخرین منجی، ص ۱۶۰ ـ ۱۶۲

[10] ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۴۶ ـ ۴۸

[11] الغیبة للطوسی، ص۴۴۴، ح۴۳۷: «ثُمَّ يَخْرُجُ السُّفْيَانِيُّ الْمَلْعُونُ مِنَ الْوَادِي الْيَابِس»

[12] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۴۰ـ۱۴۴

[13] الغیبة للنعمانی، ص۲۶۲، ب ۱۴، ح۱۳: «يَخْرُجَ عَلَيْهِمُ الْخُرَاسَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِبِ»

[14] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۴۰ـ۱۴۴

[15] ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۴۷ ـ ۶۴۹

[16] الانساب، ج۵، ص۶۷۴

[17] معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۸۸: «يَخْرُجُ مِنْ نَاحِيَةِ مَدِينَةٍ دِمَشْقَ فِي وَادٍ يُقَالُ لَهُ الْوَادِي الْيَابِسِ»

[18] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴؛ صمدی، قنبرعلی، آخرین منجی، ص ۱۶۰ ـ ۱۶۲

[19] معجم البلدان، ج۱، ص۱۰۳

[20] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴

[21] الغیبة للنعمانی، ص۳۱۰، ب ۱۸، ح۱، ح۲

[22] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴

[23] ابن قولویه، محمد بن علی، کمال‌الدین، ص۶۵۰، ب ۵۷، ح۵: إِنَّ أَمْرَ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ خُرُوجُهُ فِي رَجَبٍ»

[24] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴؛ صمدی، قنبرعلی، آخرین منجی، ص ۱۶۰ ـ ۱۶۲

[25] الغیبة للنعمانی، ص ۳۱۳، ب۱۸، ح۷: «السُّفْيَانِيُّ لَا بُدَّ مِنْهُ وَ لَا يَخْرُجُ إِلَّا فِي رَجَبٍ»

[26] ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۴۶ ـ ۴۸

[27] الغیبة للنعمانی، ح۳۱۶، ب ۱۴، ح۱۳

[28] ر.ک. آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۰ـ۱۴۴

[29] طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۴۳، ح۴۳۷

[30] محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۲۶۷، ح۳۶

[31] محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۳۰۰

[32] ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج ۳، ص ۱۲۶ـ ۱۲۸

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]