اهداف منتظر

این مقاله دربارهٔ اهداف منتظر است. برای اطلاع از مباحث کلی اهداف انتظار، مدخل فلسفه انتظار را ببینید.

مقدمه

• مقصود از هدف، غایت و مقصدی است که شخص منتظر، انتظار را برای آن تحمل می‌کند. انتظار فلسفۀ محکم و استواری است که مورد توجه تمام ادیان بوده است و انتظار، عامل مهم حیاتی و رمز بقا آنان بوده است. مسلمانان عقیده دارند قیام امام مهدی (ع)، جهان‌گیر و پیروز می‌شود و عالم از این نابسامانی‌ها نجات پیدا می‌کند اگرچه دنیای امروز رو به جاهلیت گذارده و ظلم و بیدادگری و تجاوز و زور و استبداد و استثمار و شهوت‌رانی و خیانت و ناامنی در جهان رایج شده است.

اهداف منتظران

• بی‌تردید پی بردن به فلسفه و چرایی "انتظار" در دوران غیبت از یک سو در راستای معرفت و بصیرت در دین است و از سوی دیگر آگاهی از مصالح این امر موجب ثبات قدم و استواری بهتر شیعیان در امر انتظار خواهد شد. هدف اصلی منتظران راستین امام زمان (ع) کسب رضای خدای متعال از راه انجام وظایف عبودیت است به ویژه در قبال امام زمان خود. این مهم از راه‌های ذیل قابل انجام است:

نخست: عمل به وظایف عام نسبت به امام مهدی(ع)

• یکی از اهداف منتظران عمل کردن به وظایف کلی امت در برابر امام است. بارزترین آنها عبارت است از:

1. امام‌شناسی به معنای شناخت امام مهدی: یکی از مهم‌ترین تکالیف مؤمنان پس از معرفت به خدا و رسول او با توجه به احادیث، معرفت و شناخت امام معصوم(ع) است.
2. تولی امام: تولی نسبت به معصومان (ع) یکی از مواردی است که اهل بیت (ع) در روایات متعددی، مؤمنان را در دوران غیبت به آن سفارش کرده‌اند. این ولایت آن قدر مهم است که امام باقر (ع) می‌‌فرماید: «مردم از آن جهت مأمور به طواف شده‌اند که پس از آن به سوی ما بیایند و ولایت ما را اعلام کنند و مودت و نصرت خودشان را به ما عرضه بدارند». ولایت‌پذیری امام می‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:
   1. انحصار ایمان به امامت و ولایت: بعد از شناخت و معرفت نسبی، تکلیف ما، ایمان آوردن و پذیرش امام (ع) است که هرچه شناخت ما از امام عمیق‌تر و صحیح‌تر باشد، درجات ایمان و اعتقاد ما افزایش می‌‌یابد.
   2. محبت و مودت: از وظایف مهم مسلمانان در هر عصر و زمان، محبت و دوستی با اهل بیت پیامبر (ص) در جایگاه دوستان خداوند است. گرچه شیعیان موظف هستند تمام معصومان (ع) را دوست بدارند و به آنها عشق بورزند، اما نسبت به دوستی و محبت به حضرت مهدی(ع) به خصوص تأکید شده است. ایمان با محبت و ولایت امام عصر (ع) کامل می‌‌شود.
   3. اطاعت و نصرت: امام زمان (ع) احیا کنندۀ آموزه‌های نورانی قرآن و معارف پیامبر اکرم و ائمه هدی (ع) است و اگرچه ایشان غایب هستند ولی اراده و فرمانشان در میان همۀ خلایق جاری است؛ بنابراین، دستورات حضرت را باید شناخت و فرمان‌هایش را اطاعت کرد. اطاعت از امام مستلزم چند وظیفه الزامی کلی است مانند: اقتدا به سنت و سیره امام یعنی الگوپذیری از اخلاق حسنه و مکارم اخلاق امام(ع)؛ زیارت امام و به یاد او بودن، چراکه هر کس چیزی را دوست بدارد، همواره نام آن را بر زبان دارد؛ دعا برای امام و انجام اعمال عبادی مانند حج به نیابت از امام.

دوم: عمل به وظایف خاص نسبت به امام مهدی(ع)

• از اهداف دیگر منتظران عمل کردن به وظایف خاصی است که در برابر خصوص امام زمان بر عهده دارند؛ از جمله:

1. به دست آوردن انتظار راستین: لازمۀ انتظار راستین به دست آوردن ارکان آن است، این ارکان عبارتند از:
   1. اعتراض به وضع موجود: بدون تردید وضع موجود در عصر غیبت، دارای کاستی‌هایی است، این کاستی‌ها به طور عمده از نبود ظاهری امام ناشی شده است. منتظر واقعی، به سبب محروم بودن از حضور ظاهری امام وضع موجود را نمی‌پذیرد و این، شروع پدید آمدن اولین رکن اساسی برای ساخت مفهوم انتظار فرج است یعنی اعتراض به وضع موجود.
   2. امید و اشتیاق به وضع مطلوب: رکن چهارم برای ایجاد مفهوم انتظار اشتیاق برای وضع مطلوب است، چراکه این اشتیاق حاکم بر تمام فعالیت‌های ذهنی و روحی و رفتاری شخص منتظر است.
   3. اقدام برای تحقق وضع مطلوب: آخرین رکن برای ایجاد مفهوم انتظار، عمل کردن برای به وجود آمدن وضع مطلوب است، یعنی هر کس به میزان توانایی خود در این زمینه و برای تحقق آن وضع قدم بردارد.
2. آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی(ع): قیام حضرت مهدی (ع) پیش از هر چیز نیازمند به عناصر آماده و باارزش انسانی است که بتوانند بار سنگین چنان اصلاحات وسیعی را در جهان به دوش بکشند و این در درجۀ اول محتاج به انواع آمادگی برای پیاده کردن آن برنامه عظیم است. تشکیل حکومت اسلامی جهانی زمانی به وقوع می‌‌پیوندد که آمادگی‌های ذیل به وجود آید: آمادگی در عرصه فکری و اعتقادی یا علمی و معرفتی؛ آمادگی در عرصه روحی و روانی؛ آمادگی در عرصه اخلاقی و رفتاری؛ آمادگی در عرصه سیاسی؛ آمادگی در عرصه اقتصادی و آمادگی در عرصه نظامی و انتظامی.
3. استقامت و صبر بر سختی‌های دوران غیبت امام مهدی: از جمله وظایفی که مسلمین به طور خاص در دوران غیبت برعهدۀ دارند صبر در سختی هاست که می‌‏بایست در مصائب به دامن اسلام چنگ بزنند؛ سختی‌هایی که برای پاک سازی منتظران نهادینه شده است.
4. دعا برای تعجیل فرج: از جملۀ وظایف دوران غیبت دعا برای فرج حضرت حجت(ع) است. امام زمان(ع) در ضمن توقیعی که از ناحیۀ مقدسه صادر شد فرمودند: «وَ أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُمْ».
5. غمگین بودن برای غیبت امام و اشتیاق داشتن به ظهور: از وظایف قلبی یک مؤمن منتظر که از اقسام یاری قلبی امام زمان (ع) محسوب می‌شود، حزن و اندوه در فراق او و ندبه و گریه‌های دلتنگی است.
6. پیروی از نواب عام امام مهدی در عصر غیبت: یکی از وظایف دوران غیبت پیروی از علمای راستین یا نواب عام است که در دستورات پیشوایان الهی آمده است. امام زمان(ع) فرمودند: «در پیش‌آمدهایی که برای شما رخ می‌دهد باید به راویان اخبار ما ـ دانشمندان علوم دینی ـ مراجعه کنید که ایشان حجت من بر شما و من حجت خدا بر آنها هستم».

سوم: به دست آوردن ویژگی‌های منتظران راستین

• از اهداف دیگر منتظران به دست آوردن ویژگی‌هایی است که منتظران راستین باید دارای آنها باشند چراکه ایجاد حالت انتظار مستلزم تحقق مقدماتی است که با فراهم شدن آنها فرد به عنوان منتظر حقیقی شناخته می‌‌شود. برخی از ویژگی‌های منتظران واقعی عبارت است از: ویژگی‌های فکری و اعتقادی (علمی و معرفتی)؛ روحی و روانی (معنوی و عرفانی)؛ اخلاقی و تربیتی؛ سیاسی؛ اقتصادی و نظامی و انتظامی.

چهارم: عمل به وظایف الهی نسبت به ولایت با مؤمنان

• یکی از اهداف منتظران عمل به وظایفی است که آنها در برابر سایر مؤمنین دارند. این وظایف می‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. دوستی با دوستان امام مهدی(ع) و دشمنی با دشمنان ایشان: از اقدامات منتظران، دوستی با اهل بیت و دشمنی با دشمنان ایشان است. در این رابطه تعابیر فراوانی‌ در‌ لسان اهل بیت(ع)‌ آمده‌ مثلاً: «إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ»؛‌ با توجه به توسعه یافتن ضمیر "کم" در عبارت سَالَمَکُمْ باید همچنان که نسبت به اهل بیت (ع) محبت و ارادت داریم، نسبت به دوستان‌ و شیعیان‌ آنها نیز محبت و یاری داشته باشیم‌؛‌ از سوی دیگر نمی‌توان نسبت به دشمنان و محاربین ائمه(ع) بی‌تفاوت بود و یا دوستی داشت؛ و باید همان رفتاری با او داشته باشیم که او با اهل بیت(ع) دارد چون دشمنی‌ با‌ امام، دشمنی با خداوند است.
2. امر به معروف و نهی از منکر: یکی از وظایف و صفات و ویژگی‌‌ها و بایسته‏‌های سیاسی و اجتماعی مردم و شیعیان در دوران غیبت کبری، مبارزه با ظلم و ستم و فساد و برخورد فعال و جدی با منکرات کلان حکومتی که منکرات شان مخرب‌تر است و امر به معروف و نهی از منکر و داشتن روحیۀ اصلاح گری در سطح جامعه است.
3. یاری رسانی به مؤمنان: یکی دیگر از وظایف منتظران، دستگیری و تعاون است. برآوردن نیازهای مؤمنان جزء بهترین اعمال دینی محسوب می‌شود. در فرهنگ انتظار برای اینکه مؤمنین بتوانند همواره در مسیر درست باشند در کنار مواظبت و محاسبه فردی باید به کمک هم آیند و مواظب هم باشند.

پنجم: عمل به وظایف الهی نسبت به امت اسلامی

• حفظ اتحاد میان امت اسلامی: یکی دیگر از اهداف منتظران عمل به وظایفی است که در قبال امت اسلامی برعهده دارند. یکی از مهمترین آنها حفظ و تحکیم اتحاد در امت اسلامی است. برای زمینه‌سازی ظهور حضرت مهدی(ع) و تشکیل حکومت جهانی، اتحاد و انسجام مسلمانان نقش اساسی را خواهد داشت و باید مسلمانان از هرگونه اختلاف فرعی و موسمی پرهیز کنند و در برابر دشمنان مشترک، با اتحاد و وحدت و هماهنگی خود بایستند، تا بتوانند راه را برای ظهور مصلح کل جهانی هموار سازند.

زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی موسوی، سید مهدی، تربیت سیاسی در پرتو انتظار

پرسش مستقیم

• اهداف منتظران از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
   1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
   2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش) ‏
27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش) ‏
59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منابع

1. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار
2. محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت
3. داوودپور، مرتضی، نقش انتظار فرج در انسجام اسلامی گروه‌های سیاسی اجتماعی و وظایف دولت زمینه‌ساز
4. بابایی طلاتپه، محمد باقر، مبانی صلح و امنیت در فرهنگ انتظار
5. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی
6. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار
7. نجفی، حسن، بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینه‌ساز ظهور موعود
8. حسینی میلانی، سید علی، وظایف امت در برابر امام
9. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور
10. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران
11. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی
12. الهی‌نژاد، حسین، وظایف منتظران در عصر غیبت
13. فقیهی، علی نقی، سبک اخلاق اجتماعی مهدی‌یاوران
14. طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت
15. مهریزی، مهدی، انتظار آمیخته با جان و روح آدمی
16. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات