بنی حریم بن جعفی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث مذحج است. مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

نسب طایفه

این قوم از اعراب قحطانی و از شاخه‌های قبیله سعدالعشیره هستند که نسب از حَریم بن جعفی بن سعد العشیرة بن مالک (مذحج) بن ادد می‌برند. عوف و مالک دو فرزند حریم از همسری به نام محیاة بنت زیدالله بن سعدالعشیره بودند که نسل بنی حریم از آنان قوام یافت. بنی حریم از طوایف و شاخه‌های متعددی تشکیل یافتند که از مشهورترین آنها می‌توان از بنی کعب بن عوف، بنی حنظلة بن کعب، بنی کعب بن سعد، بنی حری بن کعب، بنی مجمع بن مالک، بنی وهب بن منبه، بنی مالک بن عوف بن سعد، بنی ناجیة بن مالک و بنی ذهل بن مالک بن حریم یاد کرد. از بیت بنی عبید اللّه بن حارث بن زیاد بن أبی الجنوب هم به عنوان یکی از مهمترین بیوت این قوم نام برده شده است.

منازل و مساکن بنی حریم

از مواطن و مساکن جاهلی این قوم خبر مستقلی در دست نیست اما به نظر می‌رسد آنان نیز مانند قبیله مادری خود بنی جعفی، خاستگاهی در یمن و غرب حضرموت، در وادی جردان داشته‌اند. سرزمین «جُرْدان» دره بزرگی با روستاهای فراوان بود که تا صنعا چهل و دو فرسخ فاصله داشت و تا نزدیک حضرموت امتداد یافته بود. به این مخلاف مستقل، «جُعْفِیّ» هم گفته می‌شد. ضمن این که برخی منابع از سکونت جماعتی از این طایفه در حیره خبر داده‌اند. بر این اساس، ذهل بن مالک، بنی ناجیه و بنی سلسله، در شمار اقوام بنی جعفی و بنی حریم به حساب می‌آمدند که در حیره سکونت داشتند. به نظر می‌رسد این دسته از جعفی‌ها، جزء آن گروه از جعفی‌هایی باشند که اندکی پیش از اسلام و در زمان حکمرانی حمیریان بر یمن، از سرزمین آباء و اجدادی خود به حیره و مناطق فرات و انبار کوچیدند و در این مناطق ساکن شدند. این گروه از مردم جعفی به «اعراب ضاحیه»، شهرت داشتند. پس از فتوحات اسلامی بسیاری از مردم بنی جعفی و طوایف آن، همراه با قبایل مادری خود مذحج و سعدالعشیره به مناطق مفتوحه به‌ویژه عراق و کوفه کوچیدند. شمار زیاد مذحجیان ساکن در کوفه - و به تبع نقش آنان در وقایع و حوادث این شهر - را زمانی می‌توان بهتر دریافت که بنابر نقل برخی گزارشات تاریخی، با ایجاد نظام ارباع توسط زیاد بن ابیه - فرماندار کوفه - در سال ۵۰ هجری، قبایل مذحج و اسد به تنهایی یک چهارم جمعیت کوفه را به خود اختصاص داده بودند. بلاد جزیره هم از دیگر مناطقی بود که جمعی از بنی مالک بن عوف بن سعد بن عوف بن حریم را در خود جای داده بود.

بنی حریم و دوران جاهلیت

از معدود اخبار به جای مانده از دوران جاهلی این طایفه، علاوه بر مهاجرت برخی از آنان به حیره، کشته شدن أبو جمیر بن علبة بن حارث بن خنساء - از رجال نامی بنی ناجیه - به دست بنی مراد است که می‌تواند از روابط خصمانه آنان با بنی مراد حکایت داشته باشد. از جنبه عقیدتی نیز می‌توان به این نتیجه رسید که بنی حریم‌هایی که در یمن ساکن بودند، - مانند دیگر جعفی‌ها و مذحجی‌ها، - در جاهلیت، بر آیین بت‌پرستی بودند و به احتمال، بتی به نام «فراض» - بت قوم مادری‌شان سعد العشیره - را می‌پرستیدند. با این حال، بخشی از آنها که در عراق سکنی یافته بودند به جهت مجاورت با نصرانی‌ها، به تدریج به آیین مسیحیت در آمدند. آنان در این دوره، بمانند بسیاری دیگر از اعراب، به عادات و رسومی تن داده بودند که اجتناب از خوردن قلب حیوانات از آن جمله بود.

اسلام بنی حریم بن جعفی

با ظهور اسلام، برخی از منتسبان این طایفه در مدینه، همچون خولی بن عمرو بن زهیر جعفی و برادرانش مالک، هلال، عبدالله و عبیدالله اسلام پذیرفتند و همراه با دیگر مسلمانان در جنگ بدر حضور یافتند. با این حال، نفوذ عمومی اسلام در این قبیله را باید سال‌های بین هشتم هجری تا یازدهم هجری و در پی ارسال سرایا از سوی نبی اکرم(ص) و وفود قبایل مذحجی به مدینه دانست. آنان پس از مسلمانی، جهت ابراز اسلام خود، هیئاتی را عازم مدینه کردند. در یکی از این هیأت‌ها، آنان، گروهی را به ریاست دو تن از سران قوم خود قیس بن سلمة بن شراحیل و برادر مادری‌اش، سلمة بن یزید رهسپار مدینه کردند. در دیداری که پس از ورود آنان به مدینه با پیامبر(ص) صورت گرفت، حضرت، آنان را به یکتاپرستی فراخواند و تکالیف ایمانی را بر ایشان ابلاغ کرد. نبی مکرم اسلام(ص) در این دیدار دستور دادند تا برای قیس نامه‌ای نوشتند و او را بر قبایل «مُرّان» و «حَریم» و «کُلاب» و وابستگان آنان امیر کردند. رسول خدا(ص) در این دیدار، با خوراندن دل گوسفند به قیس بن سلمه - که جعفی‌ها در جاهلیت، سخت از خوردن آن امتناع می‌کردند - سعی در نفی ضلالت و عصبیت جاهلی و جایگزین کردن آن با ایمان و عمل صالح نمود؛ اما این گروه همچنان بر تأیید رفتارشان از سوی پیامبر(ص) اصرار می‌ورزیدند. در نتیجه، دعوت رسول خدا(ص) را نپذیرفتند و بازگشتند. آنان در راه بازگشت، به مردی از مسلمانان، که با خود شتری از شتران زکات همراه داشت حمله برده، او را دست بستند و شتر را به غارت بردند. از همین رو، مورد لعن رسول خدا(ص) قرار گرفتند. علاوه بر سلمة بن یزید بن مشجعه، - که برخی او را یزید بن سلمة بن مشجعه نیز گفته‌اند، - از قیس بن سلمه بن یزید معروف به «ابن ملیکه» و برادرش یزید بن سلمه هم، در شمار دیگر وفد کنندگان بنی حریم و بنی جعفی به مدینه یاد شده است.

بنی حریم و نقش‌آفرینی در فتوحات اسلامی

با این که ترکیب حضور اعراب مسلمان در جریان فتوح، به شکل قبیله‌ای بوده است، اما منابع اشاره‌ای به این ترکیب ندارند یا به ذکر نام قبایل مهمی چون مذحج و بنی جعفی که بنی حریم منتسب به آنان است، اکتفا کرده و از ارائه فهرست طوایف آن خودداری کرده‌اند. با توجه به حضور مشاهیر جعفی در صحنه‌های مختلف فتوح، تصریح بر نام قبیله در برخی از میدان‌ها و در نهایت مشارکت گسترده اعراب یمنی در رویارویی با ارتش ساسانی و فتوحات شرقی، می‌توان دریافت که طایفه بنی حریم در کنار قبیله جعفی در نخستین فتوح حضور داشته است. بنا بر برخی اسناد تاریخی، در پی متمرکز شدن فتوحات در عراق و ایران، و در اجابت از فرمان عمر بن خطاب - خلیفه وقت مسلمانان - گروهی از بنی جعفی با سواران خود همراه با قبیله مذحج در مدینه حضور یافتند. سپاه مدینه به هنگام عزیمت از این شهر، - که به فرماندهی سعد بن وقاص و به قصد حمله به قادسیه، عازم عراق شده بود، - هزار و سیصد تن از مذحجیان را به فرماندهی سه تن از رؤسایشان: عمرو بن معد یکرب علی بنی منبه (زبید) و أبو سبرة بن ذؤیب جعفی و یزید بن حارث صدائی در خود جای داده بود. از جمله بنی حریم‌هایی که نامشان در این جنگ به ثبت رسیده است می‌توان به اسامی سوید بن غفله و مزید و أختم پسران قیس بن مشجعه اشاره کرد. نقل است که در قادسیه چون مردم فریاد زدند: «اسد اسد» او به میدان مبارزه با دشمن رفت و چنان ضربتی بر رزمنده دشمن زد که شمشیرش از کمر او خارج شد و به سنگی اصابت کرد!! سوید را همچنین از شرکت کنندگان در نبرد یرموک (۱۳ هجری) و فتح شام گفته‌اند.

بنی حریم و تعامل با حکومت امام علی(ع)

با توجه به جانبداری و همراهی قبیله‌های جعفی، سعد العشیره و مذحج - قبایل مادری بنی حریم - از امیرالمؤمنین(ع) و حضور در حوادث و وقایع ایام حکومت آن حضرت، می‌توان حدس زد که بنی حریم نیز در این وقایع - بخصوص نبردهای ایشان - حضور گسترده‌ای داشته است. گزارشاتی هم از این حضور در جنگ‌های جمل و صفین در دست است که این گمانه‌زنی را تأیید می‌کند. با این حال، اخباری هم از کناره‌گیری برخی از رجال آنها همچون شمر بن حارث بن براء، محتمل بن سماعة بن حصین بن دینار و قشعم بن عمرو بن یزید بن براء، از همراهی با علی(ع) در جنگ صفین و نیز حضور برخی از آنان در آن سوی میدان صفین، مانند عبیداللّه بن حر جعفی‌ حکایت دارد. عبیدالله بن حر، از عثمانی مسلکانی بود که به جهت گرایشات عقیدتی خود، به سپاه معاویه پیوست و همراه با او در نبرد صفین حضور یافت.

بنی حریم و تعامل با دولت اموی

بنی حریم در کنار دیگر طوایف بنی جعفی در دوره امویان همکاری‌های گسترده‌ای را با این دولت آغاز نمودند و در تثبیت و تحکیم خلافت اموی بسیار کوشیدند. جعفی‌ها و طوایف آن در این دوره، بیش از پیش درگیر مسائل سیاسی و نظامی شدند که علت آن را می‌توان عرب‌گرایی بنی امیه و برپاداشتن جنگ قبیله‌ای میان عرب و غیر عرب، تفاخرات قومی و جاه‌طلبی، دانست که رؤسای قبایل و نام‌آوران و جنگاوران عرب را برای کسب منافع مادی و اجتماعی بیشتر، جذب آنها می‌کرد. از سوی دیگر، بنی امیه هم همواره از جایگاه و نام عثمان برای دست‌یابی به قدرت و از میان برداشتن مخالفان استفاده می‌کردند. از این‌رو عثمانی مسلکان بسیاری بر گرد او فراهم آمدند. از جمله این افراد، عبیدالله بن حر جعفی - یکی از اشراف عراق - بود که ادعای خونخواهی عثمان داشت و به همین سبب از نمایندگان و هواداران بنی امیه در عراق به شمار می‌رفت. وی در روزگار خلافت امام علی(ع) با همین دستاویز به معاویه پیوست. خوی تجاوزطلبی عبیدالله با جاه‌طلبی، عصبیت عربی و گرایش ضد شیعی او پیوند عمیقی داشت. به همین جهت زمانی که امویان، امیدی به بازگرداندن عراق و فرمانروایی آن نداشتند، عبیدالله زمینه را فراهم و خود را پیش مرگ آنها کرد. به نوشته طبری، هنگامی که عبدالملک بن مروان بر زبیریان چیره شد، نخستین گروه‌های عربی که با وی همراهی کردند، اشراف جعفی در کوفه بودند. عبیدالله بن حر، از اشراف و نامداران عراق بود و به گرایش‌های عثمانی شهرت داشت. احتمالاً همین گرایشات عثمانی او موجب حضور وی در سپاه معاویه در جنگ صفّین بود. بررسی احوال وی روشن می‌سازد که عبیدالله، فردی زیاده‌خواه و منفعت‌طلب بود. تعصب عربی - قبیله‌ای داشت و از موالی، عجم و ایرانیان به شدت بیزار بود. قائل به فرمانبری و پیروی از یک فرد یا حکومت خاصی نبود و هیچ یک از استانداران عراق را شایسته گردن نهادن نمی‌دانست. از این‌رو همراهی کوتاه مدتش با حکام عراق، تنها برای کسب جایگاه و منافع بوده است. وی زمانی با زبیریان همساز شد، چند صباحی هم با مختار بود و سرانجام با مروانیان بیعت کرد. عبیدالله در برابر قیام حجر و امام حسین(ع) بی‌طرفی پیشه کرده بود از این‌رو هنگامی که امام حسین(ع) او را به یاری فراخواند، از پذیرش این امر سر باز زد. سرانجام وی به امویان پیوست و به عنوان پیش قراول سپاه مروانیان در نبرد با فرماندار زبیری کوفه شکست خورد و کشته شد. و بدین ترتیب به تعبیر «ابن کثیر»، مردم را از شر خود راحت کرد. کشته شدن عبیدالله دستاویزی شد تا شامیان به عراق حمله کنند و بار دیگر قدرت امویان در این بخش فراخ شود. با این حال، گاه نیز اتفاق افتاده است که - علی‌رغم حمایت‌های برخی جعفی‌ها از این دولت، - بعضی از ایشان، در هواداری از برخی قیام‌ها علیه حکام اموی شمشیر کشیدند که شورش ابن اشعث و حمایت برخی از رجال بنی حریم از آنان نظیر صَدَقَه‌، برّه‌، اَشْعَر، توبه، أشرس، و أحنف فرزندان عبیداللّه بن حرّ جُعفی که همراه با جمعی دیگر از مردان بنی جعفی در واقعه دَیرُ الجَماجِم (سال ۸۲ هجری) در کنار ابن اشعث حضور یافتند، از آن جمله است.

بنی حریم و نقش‌آفرینی در حوادث و وقایع صدر اسلام

بنی حریم و قیام امام حسین(ع)

کربلا و قیام خونینش بی‌شک از بزرگترین حوادث تاریخی سده نخست اسلامی است که قبایل و طوایف بسیاری در هر دو سوی میدان ایفاگر نقش در این میدان بودند. از جمله این قبایل، قبیله جعفی و طوایفش از جمله بنی حریم بود که نام رجالی از آنها در این واقعه تلخ، به ثبت و ضبط رسیده است. از جمله این افراد، بدر بن معقل (مغفل) بن جعونة بن عبداللّه بن حطیط بن عتبة بن کداع و حجاج بن مسروق بن مالک بن کتیف بن عتبة بن کداع اند که در همراهی با امام حسین(ع) به شهادت رسیدند. حجّاج بن مسروق جُعفی از شیعیان و اصحاب مشهور امیرالمؤمنین(ع) بود. وی با شنیدن خبر خروج امام حسین(ع) از مدینه، از کوفه رهسپار حجاز شد و آن حضرت را در میانه راه دیدار و به کاروان ایشان ملحق شد. او در خدمت امام(ع) بود و در اوقات نماز برای حضرت(ع) اذان می‌گفت. حجاج در سرای بنی‌مقاتل از سوی امام مأموریت یافت تا عبیدالله بن حر جعفی را - که از کوفه خارج شده بود - به سوی آن حضرت دعوت کند. ولی عبیدالله، حجاج را باز گرداند و گفت: من به خاطر اکراهی که داشتم از کوفه بیرون آمدم. عبیدالله به سبب گرایش‌های عثمانی، از همراهی با امام سر باز زد. حجاج، در عاشورای سال ۶۱ هجری در نبرد با کوفیان به میدان رفت و به شهادت رسید. در آن سوی میدان و در سپاه یزید هم، افرادی از بنی حریم حضور داشتند که قشعم بن عمرو بن یزید (نذیر) بن براء یکی از آنان بود. قشعم بن عمرو از کسانی بود که به همراه تنی چند از اصحاب و یاران عمر بن سعد، در به شهادت رساندن سید و سالار شهیدان(ع) مشارکت جست و در واپسین لحظات عمر شریف امام(ع) ضرباتی را بر ایشان وارد آورد. روایت شده در روز عاشورا و در آخرین دقایق حیات شریف امام حسین(ع)، شمر با گروهی از پیاده‌نظام لشکر عمر بن سعد که ابوالجنوب عبدالرحمن بن زیاد جعفی و قشعم بن عمرو بن یزید جعفی و صالح بن وهب یزنی و سنان بن انس نخعی و خولی بن یزید اصبحی از جمله آنان بودند به سوی حضرت(ع) آمدند و شمر آنان را به حمله و تمام کردن کار امام(ع) تشویق می‌کرد. از دیگر کسانی که با حضور در جمع قتله کربلا، نام خود را در زمره قاتلان اباعبدالله الحسین(ع) به ثبت و ضبط رسانده است، أبو الجنوب عبدالرحمن بن زیاد بن زهیر بن خنساء بن کعب است. وی که از شجاعان بنی ناجیة بن مالک بود در پی حضور در کربلا، همراه با تنی چند از اصحاب و یاران عمر بن سعد، در به شهادت رساندن سید و سالار شهیدان(ع) مشارکت جست و در واپسین لحظات عمر شریف امام(ع) ضرباتی را بر ایشان وارد آورد. در تفصیل این ماجرا چنین روایت شده که در روز عاشورا و در آخرین دقایق حیات شریف امام حسین(ع)، شمر با گروهی از پیاده‌نظام لشکر عمر بن سعد که ابوالجنوب عبدالرحمن بن زیاد جعفی و قشعم بن عمرو بن یزید جعفی و صالح بن وهب یزنی و سنان بن انس نخعی و خولی بن یزید اصبحی از جمله آنان بودند به سوی حضرت(ع) آمدند. شمر آنان را به حمله و تمام کردن کار امام(ع) تشویق کرد. او از ابوالجنوب که غرق در سلاح بود خواست تا کار را تمام کند. اما ابوالجنوب از این کار امتناع کرد و از شمر خواست، خود این کار را بکند. با رد و بدل شدن پرسش و پاسخ‌هایی بین آن دو، کار به مشاجره کشیده شد و آن دو، مدتی با همدیگر به مشاجره پرداخته، یکدیگر را به باد ناسزا گرفتند و سپس همدیگر رارها کردند. پس از شهادت امام حسین(ع)، ابوالجنوب به همراه جمعی از سپاهیان کوفه، به غارت اموال امام(ع) پرداخت و شتری را که امام(ع) و یارانش از آن برای آبکشی استفاده می‌کردند به سرقت برد و با وقاحت تمام، نام آن را «حسین» نهاد..

شورش عبیدالله بن حر جعفی

عبیدالله بن حر، از اشراف و نامداران عراق بود و به گرایش‌های عثمانی شهرت داشت. احتمالاً همین گرایشات عثمانی او، موجب حضور وی در سپاه معاویه در جنگ صفّین بود. بررسی احوال وی روشن می‌سازد که عبیدالله، فردی زیاده‌خواه و منفعت‌طلب بود. تعصب عربی - قبیله‌ای داشت و از موالی، عجم و ایرانیان به شدت بیزار بود. قائل به فرمانبری و پیروی از یک فرد یا حکومت خاصی نبود و هیچ یک از استانداران عراق را شایسته گردن نهادن نمی‌دانست. از این‌رو همراهی کوتاه مدتش با حکام عراق، تنها برای کسب جایگاه و منافع بوده است. وی زمانی با زبیریان همساز شد، چند صباحی هم با مختار بود و سرانجام با مروانیان بیعت کرد. عبیدالله در برابر قیام حجر و امام حسین(ع) بی‌طرفی پیشه کرده بود از این‌رو هنگامی که امام حسین(ع) او را به یاری فراخواند، از پذیرش این امر سر باز زد. سرانجام وی به امویان پیوست و به عنوان پیش قراول سپاه مروانیان در نبرد با فرماندار زبیری کوفه شکست خورد و کشته شد. و بدین ترتیب به تعبیر «ابن کثیر»، مردم را از شر خود راحت کرد. کشته شدن عبیدالله، دستاویزی شد تا شامیان به عراق حمله کنند و بار دیگر قدرت امویان در این بخش فراخ شود. حرکت عبیدالله جعفی بیشتر از هر چیز به آشوب و هرج‌ومرج و جاه‌طلبی شباهت داشت که ره‌آورد نبود آرامش سیاسی و پیدایش جنبش‌های ناهمسان اجتماعی در عراق بود و از این‌رو با دگرگونی اوضاع قلمرو اسلامی و احیاء دوباره قدرت امویان فروکش کرد. اقدام جدی عبیدالله که مایه ترس مردم و حاکمان شد، ربودن دارایی‌های مردم و ویرانی شهرها و روستاهای عراق و بخش‌هایی از ایران بود. قبیله جعفی و طوایف آن در رویارویی با شورش عبیدالله دو موضع همراهی و مخالفت بود. جنگاوران جعفی و طوایف آن با او همراهی کرده و اشراف قبایل، تحرکاتش را مایه آسیب رساندن به جایگاه و منافع قبیله‌ای خود می‌دانستند..

بنی حریم و شورش ابن اشعث

شورش عبدالرحمن بن محمد بن اشعث هم از دیگر مواضعی بود که نامی از بنی حریم بن جعفی و رجال آنان در آن به ثبت رسیده است. در این شورش، گروهی از اشراف و روسای قبیله، بیشتر به واسطه عصبیت و ناخشنودی از سیاست‌های تبعیض‌گرایانه امویان، به حمایت از ابن اشعث پرداختند که صَدَقَه‌، برّه‌، اَشْعَر، توبه، أشرس، و أحنف فرزندان عبیداللّه بن حر جعفی از آن جمله‌اند. آنان و بسیاری دیگر از مردان بنی جعفی از رزمندگانی بودند که در واقعه دَیرُ الجَماجِم (سال ۸۲ هجری) در کنار ابن اشعث حضور داشتند.

اداره امور ولایتی و حکومتی

علاوه بر امور نظامی، برخی بزرگان بنی حریم در عرصه‌های اداری و حکومتی مسئولیت‌های مهمی را پذیرا شدند و همکاری‌هایی را از خود در خدمات همگانی و عمرانی نشان دادند. مبارک بن عکرمة بن حمیر بن عبدالحارث، از جمله این افراد بود که از سوی خالد بن عبداللّه قسریّ عهده‌دار حکومت «نهر الملک» و «باروسما» گردید و در ایام امارت یوسف بن عمر بر عراق نیز به امارت شهر «بهرسیر» گماشته شد. از اقدامات عمرانی وی، حفر چاهی در کوفه به نام «بئر مبارک» بود. همچنین برخی اخبار از نفوذ بعضی از مردان بنی حریم در دربار دولت عباسی خبر داده‌اند که سلم بن حارث بن رحیل - از اصحاب و یاران مهدی عباسی - نمونه این افرادند.

اعلام و رجال بنی حریم

از بنی حریم معاریف و رجال بسیاری برخاستند که از جمله آنان می‌توان از سلمة بن یزید معروف به «ابن ملیکه» و فرزندانش قیس بن سلمه بن یزید و برادرش یزید بن سلمه در شمار اصحاب و وفد کنندگان بنی کعب و کریب بن سلمه بن یزید بن مشجعه از شرفا نام برد. زهیر بن خنساء بن کعب بن حارث بن سعد از شجاعان و تک‌سواران جعفی در جاهلیت، اسعر (مرثد) بن ابی حمران حارث بن معاویه از شعرای این قوم و محمد بن حمران بن أبی حمران معروف به «شویعر بن حمران» هم، از جمله رجال معروف جاهلی این طایفه برشمرده شده‌اند. یزید بن مرة بن یزید بن سلمه، عبیداللّه بن حر بن عمرو جعفی، از شعرا و از همراهان معاویه در صفین و پسرانش صدقه، برّه و أشعر، محتمل بن سماعة بن حصین از اصحاب عبیدالله بن حر و از کناره گیران از امام علی(ع)، مزید و أختم پسران قیس بن مشجعه از حاضران در قادسیه، عمرو بن یزید بن شمر بن عمرو بن شمر بن حارث از محدثان اهل سنت، قشعم بن عمرو بن یزید بن براء از قاتلان امام حسین(ع)، عکرمة بن حمیر بن عبدالحارث از اشراف بنی جعفی و پسرش مبارک بن عکرمه از والیان دولت بنی امیه، تمیم بن عبداللّه بن حطیط از تک‌سواران و شجاعان این قوم، سلامة بن حری بن جابر بن عوف از شعرای بنی کعب بن سعد، أبو الشّعثاء عبداللّه بن وبرة بن قیس از شعرای این قوم، رحیل بن زهیر بن خیثمة بن أبی حمران، أبوخیثمه زهیر بن معاویة بن حدیج بن رحیل از تابعین و از فقهای اهل سنت، سلم بن حارث بن رحیل از اصحاب و یاران مهدی عباسی، عبد الرحمن بن حریّ بن زهیر بن نویرة بن حممة بن أبی حمران از اصحاب و یاران عبیداللّه بن حر جعفی، فهد بن حلیس بن مسروق بن فهد بن یزید بن حارث بن خنساء از اصحاب و یاران عبیدالله بن حر جعفی، شریة بن عبد بن کلیب بن خولی بن ربیعة بن عوف بن معاویه از بزرگان و معمرین بنی ناجیه، أبو جمیر بن علبة بن حارث بن خنساء، أبوالجنوب عبدالرحمن بن زیاد از قاتلان سید و سالار شهیدان(ع)، عبداللّه (خلج) بن حارث بن عمرو بن وهب بن حارث بن سعد بن ناجیه، عبداللّه بن مطر معروف به «مزلّج»، ابو امیه سوید بن غفله از کبار مخضرمین و از تابعین و فقهای ایام حکومت معاویه و پسرش حرب بن سوید بن غفله از اصحاب پیامبر(ص)، ثبیت مولی سوید و از راویان اهل سنت و جعد بن درهم مولی سوید بن غفله و معلم و مؤدب مروان هم، از دیگر رجال و شخصیت‌های مشهور این قوم به شمار آمده‌اند. در منابع شیعی نیز، از سوید بن غفله در شمار اصحاب و اولیاء امیرالمؤمنین(ع) و از اصحاب امام حسن(ع) یاد شده، احادیثی از او در منابع شیعی از جمله روایاتی در باب احوال حضرت زهرا(س) و مصائب ایشان و فضیلت و زهد امیرالمؤمنین(ع) و دیگر موضوعات از طریق او نقل گردیده است. بدر بن معقل (مغفل) بن جعونة بن عبداللّه بن حطیط بن عتبة بن کداع و حجاج بن مسروق بن مالک بن کتیف بن عتبة بن کداع از شهدای کربلا و حارث بن حیّان بن ربیعة بن عوف بن معاویة بن ذهل از اصحاب و یاران امیرالمؤمنین(ع) و از شرکت کنندگان در نبردهای جمل و صفین، از دیگر شخصیت‌های ممتاز شیعی‌اند که نسب از قوم بنی حریم می‌برند.

منابع

1. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت