سیره اقتصادی امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف') |
جز (جایگزینی متن - 'الإرشاد' به 'الارشاد') |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
در [[نظام اقتصادی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} فقرزدایی و [[دادگری]] [[مالی]]، تا جایی پیش می‌رود که در سطح [[جامعه]] کسی به عنوان نیازمند یافت نمی‌شود! [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: "شما را به آمدن مهدی {{ع}} مژده می‌دهم، او به هنگامی که [[مردم]] با هم [[نزاع]] و [[اختلاف]] دارند و اوضاع [[متزلزل]] است در [[امت]] من برانگیخته می‌شود و [[زمین]] را از [[قسط و عدل]] پر می‌کند، چنان که از [[ظلم و جور]] پر شده باشد. ساکنان [[آسمان]] و زمین از او [[راضی]] می‌شوند. او مال را به طور [[صحاح]] تقسیم می‌کند. مردی پرسید: صحاح چیست؟ حضرت فرمودند: [[مساوات]] بین [[مردم]]. [[خداوند]] دل‌های آنها را [[بی‌نیاز]] می‌سازد و سایه عدلش بر سر همه گسترش می‌یابد تا آنجا که دستور دهد [[اعلان]] کنند کیست که به [[مال]] نیاز داشته باشد؟ و در آن میان فقط یک مرد برخاسته و می‌گوید: منم که نیازمند می‌باشم. اعلان کننده به وی می‌گوید: برو نزد خزینه دار و بگو [[مهدی]] {{ع}} دستور داده که به من مال دهی. خزینه دار [[پول]] بسیاری در دامن او ریخته و می‌گوید: بردار! ولی او از حملش عاجز می‌ماند و پشیمان می‌شود و می‌گوید: من از لحاظ نیروی بدنی بسیار [[قوی]] هستم و با این وصف از بردن این پولها [[ناتوان]] می‌باشم و آن را نمی‌پذیرد. ولی به او گفته می‌شود: چیزی را که ما به کسی دادیم پس نمی‌گیریم"<ref>{{متن حدیث| أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ يُبْعَثُ فِي أُمَّتِي عَلَى اخْتِلَافٍ مِنَ النَّاسِ وَ زَلَازِلَ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً يَرْضَى عَنْهُ سَاكِنُ السَّمَاءِ وَ سَاكِنُ الْأَرْضِ يَقْسِمُ الْمَالَ صِحَاحاً فَقَالَ رَجُلٌ مَا صِحَاحاً قَالَ بِالسَّوِيَّةِ بَيْنَ النَّاسِ وَ يَمْلَأُ اللَّهُ قُلُوبَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ غِنًى وَ يَسَعُهُمْ عَدْلُهُ حَتَّى يَأْمُرَ مُنَادِياً يُنَادِي يَقُولُ مَنْ لَهُ فِي الْمَالِ حَاجَةٌ فَمَا يَقُومُ مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَجُلٌ وَاحِدٌ فَيَقُولُ أَنَا فَيَقُولُ ائْتِ السَّدَّانَ يَعْنِي الْخَازِنَ فَقُلْ لَهُ إِنَّ الْمَهْدِيَّ يَأْمُرُكَ أَنْ تُعْطِيَنِي مَالًا فَيَقُولُ لَهُ احْثُ حَتَّى إِذَا جَعَلَهُ فِي حَجْرِهِ وَ أبَرْزَهُ نَدِمَ فَيَقُولُ كُنْتُ أَجْشَعَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ نَفْساً أَعْجَزَ عَمَّا وَسِعَهُمْ فَيَرُدُّهُ وَ لَا يَقْبَلُ مِنْهُ فَيُقَالُ لَهُ إِنَّا لَا نَأْخُذُ شَيْئاً أَعْطَيْنَاهُ}}؛ کشف الغمه فی معرفة الأئمه {{عم}}، ج۲، ص۴۷۱؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۹۲.</ref>. | در [[نظام اقتصادی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} فقرزدایی و [[دادگری]] [[مالی]]، تا جایی پیش می‌رود که در سطح [[جامعه]] کسی به عنوان نیازمند یافت نمی‌شود! [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: "شما را به آمدن مهدی {{ع}} مژده می‌دهم، او به هنگامی که [[مردم]] با هم [[نزاع]] و [[اختلاف]] دارند و اوضاع [[متزلزل]] است در [[امت]] من برانگیخته می‌شود و [[زمین]] را از [[قسط و عدل]] پر می‌کند، چنان که از [[ظلم و جور]] پر شده باشد. ساکنان [[آسمان]] و زمین از او [[راضی]] می‌شوند. او مال را به طور [[صحاح]] تقسیم می‌کند. مردی پرسید: صحاح چیست؟ حضرت فرمودند: [[مساوات]] بین [[مردم]]. [[خداوند]] دل‌های آنها را [[بی‌نیاز]] می‌سازد و سایه عدلش بر سر همه گسترش می‌یابد تا آنجا که دستور دهد [[اعلان]] کنند کیست که به [[مال]] نیاز داشته باشد؟ و در آن میان فقط یک مرد برخاسته و می‌گوید: منم که نیازمند می‌باشم. اعلان کننده به وی می‌گوید: برو نزد خزینه دار و بگو [[مهدی]] {{ع}} دستور داده که به من مال دهی. خزینه دار [[پول]] بسیاری در دامن او ریخته و می‌گوید: بردار! ولی او از حملش عاجز می‌ماند و پشیمان می‌شود و می‌گوید: من از لحاظ نیروی بدنی بسیار [[قوی]] هستم و با این وصف از بردن این پولها [[ناتوان]] می‌باشم و آن را نمی‌پذیرد. ولی به او گفته می‌شود: چیزی را که ما به کسی دادیم پس نمی‌گیریم"<ref>{{متن حدیث| أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ يُبْعَثُ فِي أُمَّتِي عَلَى اخْتِلَافٍ مِنَ النَّاسِ وَ زَلَازِلَ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً يَرْضَى عَنْهُ سَاكِنُ السَّمَاءِ وَ سَاكِنُ الْأَرْضِ يَقْسِمُ الْمَالَ صِحَاحاً فَقَالَ رَجُلٌ مَا صِحَاحاً قَالَ بِالسَّوِيَّةِ بَيْنَ النَّاسِ وَ يَمْلَأُ اللَّهُ قُلُوبَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ غِنًى وَ يَسَعُهُمْ عَدْلُهُ حَتَّى يَأْمُرَ مُنَادِياً يُنَادِي يَقُولُ مَنْ لَهُ فِي الْمَالِ حَاجَةٌ فَمَا يَقُومُ مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَجُلٌ وَاحِدٌ فَيَقُولُ أَنَا فَيَقُولُ ائْتِ السَّدَّانَ يَعْنِي الْخَازِنَ فَقُلْ لَهُ إِنَّ الْمَهْدِيَّ يَأْمُرُكَ أَنْ تُعْطِيَنِي مَالًا فَيَقُولُ لَهُ احْثُ حَتَّى إِذَا جَعَلَهُ فِي حَجْرِهِ وَ أبَرْزَهُ نَدِمَ فَيَقُولُ كُنْتُ أَجْشَعَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ نَفْساً أَعْجَزَ عَمَّا وَسِعَهُمْ فَيَرُدُّهُ وَ لَا يَقْبَلُ مِنْهُ فَيُقَالُ لَهُ إِنَّا لَا نَأْخُذُ شَيْئاً أَعْطَيْنَاهُ}}؛ کشف الغمه فی معرفة الأئمه {{عم}}، ج۲، ص۴۷۱؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۹۲.</ref>. | ||
آنچه در شیوه [[مبارزه]] [[حضرت مهدی]] با [[فقر]]، بیشتر حائز اهمیت است، ایجاد [[روح]] [[بی‌نیازی]] و بلند طبعی در مردم است؛ زیرا چه بسیارند انسان‌های [[ثروتمندی]] که طبعی گرسنه و [[روحی]] آزمند دارند و چه بسا انسان‌هایی که در عین فقر، از طبعی بزرگ و روحی [[غنی]] برخوردارند. مردم در [[عصر امام زمان]] {{ع}} از [[غنای روحی]] برخوردارند و این همان دگرگونی [[معنوی]] است که در آن عصر پدید می‌آید. چنانکه [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: "چون [[حضرت قائم]] {{ع}} [[قیام]] کند، در آن [[روز]] [[زمین]] گنج‌های خود را ظاهر سازد و همه [[برکات]] خویش را آشکار نماید به گونه‌ای که کسی از شما موردی برای [[انفاق]] و [[صدقه]] و [[کمک مالی]] نمی‌یابد؛ زیرا همه مؤ [[منان]]، بی‌نیاز و توانگر خواهند شد"<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ الْقَائِمُ {{ع}}... فَحِينَئِذٍ تُظْهِرُ الْأَرْضُ كُنُوزَهَا وَ تُبْدِي بَرَكَاتِهَا فَلَا يَجِدُ الرَّجُلُ مِنْكُمْ يَوْمَئِذٍ مَوْضِعاً لِصَدَقَتِهِ وَ لَا لِبِرِّهِ لِشُمُولِ الْغِنَى جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ}}؛ | آنچه در شیوه [[مبارزه]] [[حضرت مهدی]] با [[فقر]]، بیشتر حائز اهمیت است، ایجاد [[روح]] [[بی‌نیازی]] و بلند طبعی در مردم است؛ زیرا چه بسیارند انسان‌های [[ثروتمندی]] که طبعی گرسنه و [[روحی]] آزمند دارند و چه بسا انسان‌هایی که در عین فقر، از طبعی بزرگ و روحی [[غنی]] برخوردارند. مردم در [[عصر امام زمان]] {{ع}} از [[غنای روحی]] برخوردارند و این همان دگرگونی [[معنوی]] است که در آن عصر پدید می‌آید. چنانکه [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: "چون [[حضرت قائم]] {{ع}} [[قیام]] کند، در آن [[روز]] [[زمین]] گنج‌های خود را ظاهر سازد و همه [[برکات]] خویش را آشکار نماید به گونه‌ای که کسی از شما موردی برای [[انفاق]] و [[صدقه]] و [[کمک مالی]] نمی‌یابد؛ زیرا همه مؤ [[منان]]، بی‌نیاز و توانگر خواهند شد"<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ الْقَائِمُ {{ع}}... فَحِينَئِذٍ تُظْهِرُ الْأَرْضُ كُنُوزَهَا وَ تُبْدِي بَرَكَاتِهَا فَلَا يَجِدُ الرَّجُلُ مِنْكُمْ يَوْمَئِذٍ مَوْضِعاً لِصَدَقَتِهِ وَ لَا لِبِرِّهِ لِشُمُولِ الْغِنَى جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ}}؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۳۸۴؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۸.</ref>. | ||
از [[امام صادق]] {{ع}} نیز [[روایت]] شده است که فرمود: "زمانی که [[قائم]] ما [[ظهور]] کند، [[زمین]] با [[نور]] خدای روشن شود... و شخصی از شما به جستجوی فردی می‌گردد که [[مال]] [[زکات]] را بگیرد، ولی کسی را نمی‌یابد که آن را بپذیرد. در آن [[روزگار]]، [[مردمان]] همگی با فراوانی نعمت‌های الهی، [[بی‌نیاز]] می‌گردند"<ref>{{متن حدیث| إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ اسْتَغْنَى الْعِبَادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ... وَ يَطْلُبُ الرَّجُلُ مِنْكُمْ مَنْ يَصِلُهُ بِمَالِهِ وَ يَأْخُذُ مِنْهُ زَكَاتَهُ فَلَا يَجِدُ أَحَداً يَقْبَلُ مِنْهُ ذَلِكَ اسْتَغْنَى النَّاسُ بِمَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ}}؛ | از [[امام صادق]] {{ع}} نیز [[روایت]] شده است که فرمود: "زمانی که [[قائم]] ما [[ظهور]] کند، [[زمین]] با [[نور]] خدای روشن شود... و شخصی از شما به جستجوی فردی می‌گردد که [[مال]] [[زکات]] را بگیرد، ولی کسی را نمی‌یابد که آن را بپذیرد. در آن [[روزگار]]، [[مردمان]] همگی با فراوانی نعمت‌های الهی، [[بی‌نیاز]] می‌گردند"<ref>{{متن حدیث| إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ اسْتَغْنَى الْعِبَادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ... وَ يَطْلُبُ الرَّجُلُ مِنْكُمْ مَنْ يَصِلُهُ بِمَالِهِ وَ يَأْخُذُ مِنْهُ زَكَاتَهُ فَلَا يَجِدُ أَحَداً يَقْبَلُ مِنْهُ ذَلِكَ اسْتَغْنَى النَّاسُ بِمَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ}}؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۳۸۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۷.</ref>. | ||
از این‌گونه [[روایات]] استفاده می‌شود که در [[عصر ظهور]]، [[اموال]] و [[دارایی‌ها]] بیش از نیازمندی‌های [[جامعه]] است؛ به گونه‌ای که اموال از [[موارد مصرف]] بیشتر می‌گردد. از این رو، [[دولت حضرت مهدی]] {{ع}} نه تنها [[کسری]] [[بودجه]] ندارد، بلکه در آمد آن بر بودجه‌اش فزونی پیدا می‌کند؛ زیرا به شخص نیازمند به اندازه‌ای مال و [[ثروت]] داده می‌شود که توان بردن آن را نداشته باشد. [[بدیهی]] است که با [[فزونی ثروت]] و بهبود [[وضع اقتصادی]]، [[فقر]] و تهیدستی از [[جامعه بشری]] ریشه کن می‌شود و [[معیشت عمومی]] جامعه چنان بهبودمی یابد که دارندگان زکات برای رساندن آن به [[نیازمندان]] به [[رنج]] می‌افتند<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبرعلی]]، [[سیره امام مهدی در عصر ظهور (کتاب)|سیره امام مهدی در عصر ظهور]]، ص ۲۴۳.</ref>. | از این‌گونه [[روایات]] استفاده می‌شود که در [[عصر ظهور]]، [[اموال]] و [[دارایی‌ها]] بیش از نیازمندی‌های [[جامعه]] است؛ به گونه‌ای که اموال از [[موارد مصرف]] بیشتر می‌گردد. از این رو، [[دولت حضرت مهدی]] {{ع}} نه تنها [[کسری]] [[بودجه]] ندارد، بلکه در آمد آن بر بودجه‌اش فزونی پیدا می‌کند؛ زیرا به شخص نیازمند به اندازه‌ای مال و [[ثروت]] داده می‌شود که توان بردن آن را نداشته باشد. [[بدیهی]] است که با [[فزونی ثروت]] و بهبود [[وضع اقتصادی]]، [[فقر]] و تهیدستی از [[جامعه بشری]] ریشه کن می‌شود و [[معیشت عمومی]] جامعه چنان بهبودمی یابد که دارندگان زکات برای رساندن آن به [[نیازمندان]] به [[رنج]] می‌افتند<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبرعلی]]، [[سیره امام مهدی در عصر ظهور (کتاب)|سیره امام مهدی در عصر ظهور]]، ص ۲۴۳.</ref>. | ||
نسخهٔ ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۲
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سیره امام مهدی است. سیره اقتصادی امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سیره اقتصادی امام مهدی در حدیث - سیره اقتصادی امام مهدی در کلام اسلامی - پرسش مرتبط نداردسیره اقتصادی حضرت مهدی (ع) در عصر ظهور، توسعه همه جانبه عدالت اقتصادی و رفاه اقتصادی از راه تولید و توزیع و نظارت دقیق است. بی‌نیازی جامعه به سبب تحقق عدالت و مساوات و عمران و آبادانی و فراوانی ثروت، از مشخصات سیره اقتصادی امام مهدی (ع) است. از شاخصه‌های سیره اقتصادی حضرت مهدی (ع) فقرزدایی، توزیع عادلانه اموال، عمران و آبادانی، توسعه کشاورزی، استخراج معادن، اعطای مساوی اموال به مردم و ... است.
مقدمه
براساس روایات، سیره اقتصادی حضرت مهدی (ع) در عصر ظهور، توسعه همه جانبه عدالت اقتصادی و رفاه اقتصادی از راه تولید و توزیع و نظارت دقیق است. بی‌نیازی جامعه به سبب تحقق عدالت و مساوات و عمران و آبادانی و فراوانی ثروت، از مشخصات سیره اقتصادی امام مهدی (ع) است.
امام مهدی (ع) برای سامان یابی وضعیت اقتصادی جامعه و بهبود شرایط معیشت و رفاه عمومی، توان جامعه را به سوی استفاده بهینه و حداکثری از مواهب طبیعت سوق می‌دهد و با تکیه بر عنایات الهی، اقدامات سازنده را در راستای دگرگونی اقتصادی جامعه عصر ظهور، به کار می‌گیرد و تمام مناسبات ناسالم اقتصادی را محو و عوامل فقر و فلاکت اجتماعی را نابود می‌کند.
در سیره اقتصادی حضرت مهدی (ع) امر تولید سامان می‌یابد و از منابع طبیعی و مواهب خدایی بهترین بهره برداری می‌شود و ثروت به دست آمده بین همه طبقات به شکل عادلانه توزیع می‌گردد[۱].
فقرزدایی
در سیره اقتصادی حضرت مهدی (ع) نه تنها فقر و فلاکت و نیازمندی، جایگاهی ندارد، بلکه اهداف بالاتری همچون استغنای روحی و کرامت اجتماعی جامعه را مد نظر دارد. بر اساس روایات، در زمان امام مهدی (ع) علاوه بر بی‌نیازی ظاهری که در اثر افزایش تولید و توزیع عادلانه ثروت، حاصل می‌شود، بشر از نظر روحی و باطنی نیز به بی‌نیازی می‌رسد و روحیه زیاده خواهی از او رخت بر می‌بندد؛ یعنی قبل از این که اقتصاد او رشد کند و توسعه یابد، ارزش‌های او عوض می‌شود و ریشه می‌یابد و برخورداری از دنیا نیز رنگ الهی و ارزشی به خود می‌گیرد.
پیامبر اکرم (ص) در این باره فرمود: "زمانی که مهدی (ع) قیام کند، خداوند بی‌نیازی را در قلوب بندگان می‌افکند، تا آن حدّ که مهدی (ع) می‌گوید: چه کسی مال می‌خواهد؟ به جز یک تن کسی برای گرفتن مال نمی‌آید. او می‌گوید: من می‌خواهم. آن گاه حضرت به او می‌گوید: بردار. او هم مقداری مال برمی‌دارد و بر پشت خود حمل می‌کند و راه می‌افتد تا این که به آخر جمعیت می‌رسد، آنجا با خود می‌گوید من از همه اینها حریص‌تر بودم. پس باز می‌گردد و مال را به حضرت باز می‌گرداند و می‌گوید من نیازی به این مال ندارم"[۲].
در نظام اقتصادی حضرت مهدی (ع) فقرزدایی و دادگری مالی، تا جایی پیش می‌رود که در سطح جامعه کسی به عنوان نیازمند یافت نمی‌شود! رسول خدا (ص) فرمود: "شما را به آمدن مهدی (ع) مژده می‌دهم، او به هنگامی که مردم با هم نزاع و اختلاف دارند و اوضاع متزلزل است در امت من برانگیخته می‌شود و زمین را از قسط و عدل پر می‌کند، چنان که از ظلم و جور پر شده باشد. ساکنان آسمان و زمین از او راضی می‌شوند. او مال را به طور صحاح تقسیم می‌کند. مردی پرسید: صحاح چیست؟ حضرت فرمودند: مساوات بین مردم. خداوند دل‌های آنها را بی‌نیاز می‌سازد و سایه عدلش بر سر همه گسترش می‌یابد تا آنجا که دستور دهد اعلان کنند کیست که به مال نیاز داشته باشد؟ و در آن میان فقط یک مرد برخاسته و می‌گوید: منم که نیازمند می‌باشم. اعلان کننده به وی می‌گوید: برو نزد خزینه دار و بگو مهدی (ع) دستور داده که به من مال دهی. خزینه دار پول بسیاری در دامن او ریخته و می‌گوید: بردار! ولی او از حملش عاجز می‌ماند و پشیمان می‌شود و می‌گوید: من از لحاظ نیروی بدنی بسیار قوی هستم و با این وصف از بردن این پولها ناتوان می‌باشم و آن را نمی‌پذیرد. ولی به او گفته می‌شود: چیزی را که ما به کسی دادیم پس نمی‌گیریم"[۳].
آنچه در شیوه مبارزه حضرت مهدی با فقر، بیشتر حائز اهمیت است، ایجاد روح بی‌نیازی و بلند طبعی در مردم است؛ زیرا چه بسیارند انسان‌های ثروتمندی که طبعی گرسنه و روحی آزمند دارند و چه بسا انسان‌هایی که در عین فقر، از طبعی بزرگ و روحی غنی برخوردارند. مردم در عصر امام زمان (ع) از غنای روحی برخوردارند و این همان دگرگونی معنوی است که در آن عصر پدید می‌آید. چنانکه امام باقر (ع) فرمود: "چون حضرت قائم (ع) قیام کند، در آن روز زمین گنج‌های خود را ظاهر سازد و همه برکات خویش را آشکار نماید به گونه‌ای که کسی از شما موردی برای انفاق و صدقه و کمک مالی نمی‌یابد؛ زیرا همه مؤ منان، بی‌نیاز و توانگر خواهند شد"[۴].
از امام صادق (ع) نیز روایت شده است که فرمود: "زمانی که قائم ما ظهور کند، زمین با نور خدای روشن شود... و شخصی از شما به جستجوی فردی می‌گردد که مال زکات را بگیرد، ولی کسی را نمی‌یابد که آن را بپذیرد. در آن روزگار، مردمان همگی با فراوانی نعمت‌های الهی، بی‌نیاز می‌گردند"[۵].
از این‌گونه روایات استفاده می‌شود که در عصر ظهور، اموال و دارایی‌ها بیش از نیازمندی‌های جامعه است؛ به گونه‌ای که اموال از موارد مصرف بیشتر می‌گردد. از این رو، دولت حضرت مهدی (ع) نه تنها کسری بودجه ندارد، بلکه در آمد آن بر بودجه‌اش فزونی پیدا می‌کند؛ زیرا به شخص نیازمند به اندازه‌ای مال و ثروت داده می‌شود که توان بردن آن را نداشته باشد. بدیهی است که با فزونی ثروت و بهبود وضع اقتصادی، فقر و تهیدستی از جامعه بشری ریشه کن می‌شود و معیشت عمومی جامعه چنان بهبودمی یابد که دارندگان زکات برای رساندن آن به نیازمندان به رنج می‌افتند[۶].
توزیع عادلانه اموال
از دیگر شاخصه‌های سیره اقتصادی امام مهدی (ع) مدیریت صحیح برای تولید و توزیع عادلانه امکانات و ثروت در میان عموم مردم است. از نظر اسلام، توزیع عادلانه ثروت و رعایت استحقاق مردم، مهمترین اصل در شیوه مدیریت اقتصادی شمرده می‌شود؛ زیرا تراکم و انباشت ثروت و امکانات در دست عدّه خاصّی و طبقه ویژه‌ای، منشأ اختلاف طبقاتی و بسیاری از مفاسد اقتصادی و مالی در جامعه می‌گردد.
در حکومت امام مهدی (ع) با ساماندهی امر تولید و توزیع، عدالت در همه جا حاکم می‌گردد و همه مردم از نعمت و فراوانی بهره مند می‌شوند. امام باقر (ع) فرمود: "وقتی قائم خاندان ما قیام کند (اموال را) به تساوی تقسیم و میان خلق به عدالت رفتار می‌کند"[۷].
اجرای این اصل در زمان حضرت علاوه بر اینکه بر اساس قوانین الهی جاری می‌شود بر پایه مواسات و استحکام روحیه برادری انجام می‌پذیرد تا روح غنا و بی‌نیازی، در پرتو رأفت و همرنگی و مهرورزی اجتماعی، در میان مردم نهادینه شود و کسی به خاطر دارایی و اموال بر دیگری اظهار برتری و تفاخر ننمایند. در روایت آمده است: "رأفت و رحمت را بین مردم می‌افکند، پس نسبت به یکدیگر مواسات می‌کنند و مال را به تساوی تقسیم می‌کنند. بدین سبب، فقیر بی‌نیاز می‌شود و کسی برتر از دیگری (در مال) قرار نمی‌گیرد"[۸].
در حدیثی، رسول خدا (ص) با اشاره به سیره حضرت مهدی (ع) در تقسیم برابر اموال، این شیوه مساوات را، سبب نفوذ روح غنا و بی‌نیازی در قلوب مردم بیان فرموده است: "مهدی (ع) مال و دارایی فراوانی را میان مردم به طور مساوی تقسیم می‌کند و خداوند در دل‌های آنان، روح استغنا و بی‌نیازی قرار می‌دهد"<ref«يُقَسِّمُ الْمَالَ بِالسَّوِيَّةِ وَ يَجْعَلُ اللَّهُ الْغِنَى فِي قُلُوبِ هَذِهِ الْأُمَّةِ»؛ کشف الغمه فی معرفة الأئمه (ع)، ج۲، ص۴۷۴؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۸۴.</ref>.
طبیعی است ره آورد اجرای عدالت و مساوات در سطح جامعه آن است که فقر و تهی دستی ریشه کن می‌شود و فاصله‌های طبقاتی از بین می‌رود[۹].
عمران و آبادانی
در زمان حاکمیت آخرین حجت حق و مدیریت الهی امام مهدی (ع) همه زمین آباد و منابع عظیم و تمام نشدنی ثروت آن در اختیار حضرت قرار می‌گیرد تا سرمایه‌ای کلان برای پی ریزی اقتصادی سالم فراهم شود. در آن زمان، همه نقاط زمین آباد و سرسبز و مالامال از محصول می‌شود و معادن زیرزمینی استخراج می‌شود و زمین روئیدنی هایش را می‌رویاند و آسمان قطرات بارانش را فرو می‌فرستد و از زمین و آسمان نعمت ریزش می‌کند و نقطه‌ای خالی از عمران نخواهد ماند.
تحقق عدالت اقتصادی در جامعه، به رشد و توسعه امکانات طبیعی نیاز دارد و این مهم در حکومت مهدوی در پناه عمران و آبادانی زمین محقّق خواهد شد، چنانکه امام باقر (ع) فرمود: "همه سرزمین‌ها برای او مهدی (ع) هموار شود... در هیچ جای جهان ویرانی باقی نماند مگر اینکه آن را آباد کند"[۱۰].
در پرتو حکومت عدل مهدوی، زمین آباد و منابع طبیعی و زیر زمینی مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. رسول خدا (ص) فرمود: "خدای عزوجل مردی از نسل و عترت من را ظاهر می‌کند که زمین را پر از عدل و داد می‌کند، چنانکه دیگران قبل از او، آن را پر از ظلم و جور کرده‌اند. در آن زمان، زمین، کبد (منابع و برکات) خود را برای او بیرون می‌ریزد و او ثروت را بدون شمارش در میان مردم تقسیم می‌کند"[۱۱].[۱۲]
توسعه کشاورزی
کشاورزی و محصولات طبیعی، پایه و اساس اقتصاد بشری شمرده می‌شود. در عصر ظهور، صنعت کشت و بهره برداری بهینه از منابع کشاورزی، پیشرفت فوق العاده می‌کند به‌گونه‌ای که برداشت محصول چندین برابر می‌شود.
در زمان حکومت امام مهدی (ع) دگرگونی شگفت انگیزی در کشاورزی پدید می‌آید و مواد غذایی در جامعه فراوان می‌گردد. از امیرمؤمنان (ع) روایت شده است که درباره رونق فوق العاده کشاورزی و فزونی محصولات در عصر ظهور امام مهدی (ع) فرمود: "مهدی (ع) به فرمانداران خود در شهر‌های مختلف دستور می‌دهد که با مردم رفتار عادلانه داشته باشند... در آن روزگار، شر به کلی از بین می‌رود و خیر ماندگار می‌شود. مردم یک مُد می‌کارند و هفتصد مُد برداشت می‌کنند"[۱۳].
در زمان ظهور حضرت مهدی (ع) چشمه‌ها جاری و آب‌ها فروان می‌شود: "در دولت امام مهدی (ع) آب‌ها زیاد و نهرها امتداد می‌یابد و زمین خوردنی هایش را دو چندان ظاهر می‌کند و همه گنج‌های پنهان استخراج می‌شود"[۱۴].
امیرمؤمنان (ع) فرمود: "هر گاه قائم ما قیام کند، آسمان بارانش را فرو می‌ریزد و زمین گیاهانش را بیرون می‌آورد"[۱۵].
همچنین ابی سعید خدری روایت کرده است که رسول خدا (ص) درباره فراوانی نعمت در زمان ظهور حضرت مهدی (ع) فرمود: "در زمان ظهور) باران‌های فراوانی از آسمان فرو می‌ریزد و زمین گیاهانش را بیرون می‌دهد"[۱۶].[۱۷]
استخراج معادن
خداوند منّان، بسیاری از ثروت‌ها و مواد لازم برای زندگی انسان را در معادن و گنج‌های نهفته در درون زمین قرار داده است. شناسایی این معادن و منابع زیر زمینی و استخراج و بهره برداری از آن برای دستیابی به خود کفایی و رفاه در سطح جامعه بشری، امری ضروری است، این معادن و مواد دیگری که برای بشر امروزی شناخته شده نیست، در دوران ظهور شناسایی و مورد بهره برداری قرار می‌گیرد.
در عصر ظهور، معادن و گنج‌هایی شناخته و اکتشاف می‌شود که چهره زندگی‌ها را به کلی دگرگون می‌سازد. یکی از منابع تأمین این سرمایه‌ها معادن است و باید از آنها کاملا استفاده شود. با توجه به بیکرانی و فراوانی منابع و معادن زیرزمینی؛ به ویژه نسبت به بخش‌های ناشناخته آن، بهره برداری از این منبع عظیم، نقش اساسی در سامان دادن امور زندگی مردم دارد و روشن است که دولت مهدوی، با استفاده از این بخش از منابع، بخش‌هایی از زندگی جامعه را مدیریت می‌کند.
پیامبر اکرم (ص) فرمود: "خداوند برای اوحضرت قائم (ع) گنج‌ها و معادن نهفته در زمین را آشکار می‌سازد"[۱۸].
امیرمؤمنان (ع) در نهج البلاغه فرمود: "زمین گنجینه‌های نهفته در اعماق خویش را برای وی برون اندازد، و کلیدهای خویش را از در آشتی تسلیم او سازد، پس روش عادلانه را به شما بنمایاند"[۱۹].
در دوران ظهور و تکامل علم و عقل انسان با هدایت و اشراف حضرت مهدی (ع) بسیاری از منابع زیر زمینی که به دلیل محدودیت دانش بشر کنونی و آینده، نا شناخته بود، کشف و استخراج می‌شود و با شیوه‌ها و روشهای اصولی و درست برای رفاه جامعه آن روز به کار گرفته می‌شود. چنانکه امام کاظم (ع) از آشکار شدن تمامی منابع زمین در دوران ظهور خبر داده است: "برای او قائم (ع) گنج‌های پنهان زمین آشکار می‌گردد"[۲۰].[۲۱]
اعطای مساوی اموال به مردم
سیره اقتصادی دولت مهدوی، در بخش مدیریت امور معیشتی مردم، اعطای اموال فراوان به همگان و تقسیم دارایی بین تمام افراد است. رسول خدا (ص) به دخترش حضرت فاطمه (س) فرمود: "خدای عزوجل در آن هنگام مهدی ما که نهمین از نسل حسین (ع) است را می‌فرستد، کسی که دژهای گمراهی را باز می‌کند... او که از همه بیشتر به رعیت خود رحیم بوده و از همه بیشتر به طور مساوات عدالت را اجرا می‌کند"[۲۲].
ابوسعید خدری از پیامبر اکرم (ع) نقل کرده که فرمود: "شما را مژده به ظهور مهدی می‌دهم که به هنگام انقلاب احوال مردم و اوضاع متزلزل، قیام کند و زمین را پر از عدل و داد نماید چنانکه از ظلم و ستم پر شده باشد. ساکنان آسمان و زمین از حکومت او راضی خواهند بود. و علی السویه اموال را میان مردم قسمت کند"[۲۳].
عبداللَّه مسعود می‌گوید: پیامبر اکرم (ص) فرمود: "اگر از عمر دنیا جز یک شب نماند، خداوند آن شب را چندان دراز گرداند تا مردی از اهل بیت من به حکومت رسد... او زمین را پر از عدل و داد کند چونانکه پر از ظلم و جور شده باشد و اموال را بالسویه میان مردم تقسیم کند و خداوند دل‌های امت مرا بی‌نیاز گرداند"[۲۴].
حضرت مهدی (ع) تنها فرمانروایی است که با ایجاد رأفت و رحمت در قلوب پیروان خویش و توزیع مساوی اموال میان آنان، فقر را در سراسر جهان ریشه کن و روح بی‌نیازی را در جامعه حکم‌فرما می‌کند: "رأفت و رحمت را بین مردم می‌افکند. پس نسبت به یکدیگر مواسات خواهند داشت و مال را به تساوی تقسیم می‌کنند. بدین سبب، فقیر بی‌نیاز می‌شود و فاصله طبقاتی توانگر و ضعیف از جامعه رخت برمی‌بندد"[۲۵].[۲۶]
فراوانی مال و نعمت
بر اساس روایات، به برکت مدیریت اقتصادی امام مهدی (ع) نعمت‌ها فراوان می‌شود و زندگی مادی مردمان عصر ظهور از نظر رفاهی ارتقا یافته و دگر گون می‌شود. پیامبر اکرم (ص) درباره وُفور نعمت در زمان ظهور حضرت مهدی (ع) فرمود: "امّت من در زمان ظهور مهدی (ع) از نعمت‌های بسیاری برخوردار خواهند شد، هم انسان‌های نیکو کار و هم افراد بدکردار" [۲۷].
در کلام دیگر رسول خدا (ص) در بیان رفاه اجتماعی در زمان حکومت فرزندش امام مهدی (ص) می‌فرماید: "او زمین را سرشار از عدل می‌کند و مال فراوانی به مردم می‌بخشد"[۲۸].
امام باقر (ع) درباره بذل و بخشش‌های فراوان و مستمر حضرت مهدی (ع)، می‌فرماید: "مهدی (ع) در سال، دوبار به مردم مال می‌بخشد و در ماه دوبار وسائل معیشت به آنان می‌هد... تا جایی که نیازمندی به زکات باقی نمی‌ماند و صاحبان زکات، زکاتشان را نزد محتاجان می‌آورند و ایشان نمی‌پذیرند. پس آنان زکات خویش در کیسه‌هایی می‌نهند و [برای یافتن محتاجی] در اطراف خانه‌ها می‌گردند، امّا مردم بیرون می‌آیند و می‌گویند: «ما را به پول شما نیازی نیست... پس مهدی دست به بخشش گشاید، چنانکه تا آن روز کسی آن‌چنان بخشش اموال نکرده باشد"[۲۹].
خلاصه آنکه: قیام حضرت مهدی (ع) آغاز تحوّل بزرگ جهانی است که اهداف بزرگی چون ریشه کن کردن ظلم و ستم و برقراری عدل و قسط و صلح و امنیت و شکوفائی مادی و معنوی را درپی دارد، امام مهدی (ع) در رأس این تحول عظیم جهانی قرار دارد و امنیت و رفاه اقتصادی به معنی تام کلمه را، به جامعه عصر ظهور هدیه می‌کند تا مردم در اوج شکوفائی علمی، اخلاقی و اقتصادی زندگی کند و برکات حکومت کریمه‌اش همگان را فرا می‌گیرد.
در عصر ظهور، در پرتو ولایت حضرت مهدی (ع) نعمت‌ها فزونی یافته و درهای رحمت و برکت از آسمان و زمین گشوده می‌گردد. در آن دوران، حکومت واحدی تشکیل می‌گردد و جامعه بشری از مواهب زندگی بهره برده و زمینه رشد و تعالی معنوی و فکری برای همگان فراهم می‌گردد. با ظهور حضرت مهدی (ع) و استقرار حکومت عدل مهدوی در جهان، تمدن نوین اسلامی بر پایه آموزه‌های اصیل قرآن و سنّت شکل می‌گیرد و پیوند قرآن و عترت با محوریت آخرین منجی الهی (ع) تحقق می‌یابد. در فضای عطرآگین دوران ظهور، همه انسان‌ها بدون تبعیض از مواهب طبیعی بهره مند شده و جامعه بشری به شکوفایی فرهنگی، اخلاقی، تربیتی و تکامل عقلی خواهند رسید؛ به‌گونه‌ای که می‌توان عصر ظهور را، دوره شکوفایی مادی و بلوغ معنوی بشر نامید[۳۰].
در پایان لازم به ذکر است که آنچه درباره سیره حضرت مهدی (ع) اشاره گردید، نسبت به آنچه خواهد شد و مسائل و طرح‌ها و برنامه‌هایی که در آن دوران سراسر عدل و داد و آگاهی و نظم و حق و حقوق و علم و فن و دانش و ایمان عرضه خواهد گشت، قطره‌ای است از دریا، و البته روشن است که آگاهی کامل از تمام آن مسائل که پس از ظهور رخ می‌دهد، در دوران پیش از ظهور برای هر کس در هر درجه از آگاهی که باشند بسی دشوار است. مهم شناخت برخی از این روش‌ها است که از رهنمودهای احادیث اهل بیت (ع) می‌توان دریافت[۳۱].
جستارهای وابسته
- سبک زندگی امام مهدی
- سیره اخلاقی امام مهدی
- سیره عبادی امام مهدی
- سیره خانوادگی امام مهدی
- سیره تربیتی امام مهدی
- سیره اجتماعی امام مهدی
- سیره علمی امام مهدی
- سیره تبلیغی امام مهدی
- سیره سیاسی امام مهدی
- سیره اقتصادی امام مهدی
- سیره فرهنگی امام مهدی
- سیره مدیریتی امام مهدی
- سیره نظامی امام مهدی
- سیره قضایی امام مهدی
- سیره جهادی امام مهدی
- سیره حکومتی امام مهدی
منابع
پانویس
- ↑ صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی در عصر ظهور، ص ۲۴۳.
- ↑ «اذَا خَرَجَ المَهدِی ألقَی اللهُ تَعَالَی الغِنَی فِی قُلُوبِ العِبَاد حَتّی یَقُول المَهدِی: مَنْ یُرِیدُ المَالَ؟ فَلَا یَأتِیهِ أحَدٌ إلّا وَاحِدٌ یَقُولُ: أنَا، فَیَقُولُ: أَحِث فَیُحثِی فَیَحمِلُ عَلَی ظَهرِهِ حَتّی إذَا أَتَی أَقْصَی النَّاسَ، قَالَ: ألَا أرَانِی شَرّ مِن هَاهُنَا، فَیَرجِعُ فَیَرُدّهُ إلَیهِ فَیَقُولُ: خُذْ مَالُکَ، لَا حَاجَهَ لِی فِیهِ»؛ ملاحم و فتن ابن طاووس، ص۱۵۰.
- ↑ « أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ يُبْعَثُ فِي أُمَّتِي عَلَى اخْتِلَافٍ مِنَ النَّاسِ وَ زَلَازِلَ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً يَرْضَى عَنْهُ سَاكِنُ السَّمَاءِ وَ سَاكِنُ الْأَرْضِ يَقْسِمُ الْمَالَ صِحَاحاً فَقَالَ رَجُلٌ مَا صِحَاحاً قَالَ بِالسَّوِيَّةِ بَيْنَ النَّاسِ وَ يَمْلَأُ اللَّهُ قُلُوبَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ غِنًى وَ يَسَعُهُمْ عَدْلُهُ حَتَّى يَأْمُرَ مُنَادِياً يُنَادِي يَقُولُ مَنْ لَهُ فِي الْمَالِ حَاجَةٌ فَمَا يَقُومُ مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَجُلٌ وَاحِدٌ فَيَقُولُ أَنَا فَيَقُولُ ائْتِ السَّدَّانَ يَعْنِي الْخَازِنَ فَقُلْ لَهُ إِنَّ الْمَهْدِيَّ يَأْمُرُكَ أَنْ تُعْطِيَنِي مَالًا فَيَقُولُ لَهُ احْثُ حَتَّى إِذَا جَعَلَهُ فِي حَجْرِهِ وَ أبَرْزَهُ نَدِمَ فَيَقُولُ كُنْتُ أَجْشَعَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ نَفْساً أَعْجَزَ عَمَّا وَسِعَهُمْ فَيَرُدُّهُ وَ لَا يَقْبَلُ مِنْهُ فَيُقَالُ لَهُ إِنَّا لَا نَأْخُذُ شَيْئاً أَعْطَيْنَاهُ»؛ کشف الغمه فی معرفة الأئمه (ع)، ج۲، ص۴۷۱؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۹۲.
- ↑ «إِذَا قَامَ الْقَائِمُ (ع)... فَحِينَئِذٍ تُظْهِرُ الْأَرْضُ كُنُوزَهَا وَ تُبْدِي بَرَكَاتِهَا فَلَا يَجِدُ الرَّجُلُ مِنْكُمْ يَوْمَئِذٍ مَوْضِعاً لِصَدَقَتِهِ وَ لَا لِبِرِّهِ لِشُمُولِ الْغِنَى جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ»؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۳۸۴؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۸.
- ↑ « إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ اسْتَغْنَى الْعِبَادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ... وَ يَطْلُبُ الرَّجُلُ مِنْكُمْ مَنْ يَصِلُهُ بِمَالِهِ وَ يَأْخُذُ مِنْهُ زَكَاتَهُ فَلَا يَجِدُ أَحَداً يَقْبَلُ مِنْهُ ذَلِكَ اسْتَغْنَى النَّاسُ بِمَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ»؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۳۸۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۷.
- ↑ صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی در عصر ظهور، ص ۲۴۳.
- ↑ «إِذَا قَامَ قَائِمُ أَهْلِ الْبَيْتِ قَسَمَ بِالسَّوِيَّةِ وَ عَدَلَ فِي الرَّعِيَّةِ»؛ الغیبه، نعمانی، ص۲۳۷؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۵۱.
- ↑ «وَ أُلْقِي الرَّأْفَةَ وَ الرَّحْمَةَ بَيْنَهُمْ فَيَتَوَاسَوْنَ وَ يَقْتَسِمُونَ بِالسَّوِيَّةِ فَيَسْتَغْنِي الْفَقِيرُ وَ لَا يَعْلُو بَعْضُهُمْ بَعْضاً»؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۵.
- ↑ صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی در عصر ظهور، ص ۲۴۸.
- ↑ «تُطْوَى لَهُ الْأَرْضُ... الْمُشْرِكُونَ فَلَا يَبْقَى فِي الْأَرْضِ خَرَابٌ إِلَّا قَدْ عُمِرَ»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۳۳۱؛ اعلام الهدی بأعلام الهدی، ص۴۶۳؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۹۱.
- ↑ «ثُمَّ يَبْعَثُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ رَجُلًا مِنِّي وَ مِنْ عِتْرَتِي، فَيَمْلَأَ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مَلَأَهَا مَنْ كَانَ قَبْلَهُ جَوْراً، وَ تُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفْلَاذَ (افلاذ جمع فلذ به معنی قطعه و شعبه است؛ «افلاذ کبد» به اشیاء گران‌بها اطلاق می‌شود که در این جا اشاره به منابع گران قیمت و پرارزش درون زمین است.) كَبِدِهَا وَ يَحْثُو الْمَالَ حَثْواً وَ لَا يَعُدُّهُ عَدّاً»؛ الامالی، طوسی، ۵۱۳؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۸.
- ↑ صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی در عصر ظهور، ص ۲۵۰.
- ↑ «یَبْعَثُ الْمهَدِیّ (ع) اِلَی اُمَرائِهِ بِسَائِرِ الْاَمْصَار بِالْعَدْلِ بَیْنَ النَّاس... وَ یَذْهَبُ الشَّرَّ وَ یَبْقَی الْخَیرَ وَ یَزْرَعُ الْإِنسَانُ مُدًّا یَخرُجُ لَهُ سَبْعَمِائَهَ مُدٍّ»؛ إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب (ع)، ج۲، ص۲۶۱؛ شرح احقاق الحق، ج۲۹، ص۴۴۱.
- ↑ «وَ تَزِیدُ المَیَاهُ فِی دَولَتِهِ وَ تَمُدُّ الاَنهَارُ وَ تُضْعِفُ الاَرضُ اَکلَهَا وَ تَستَخرِجُ الکُنُوز»؛ منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر (ع)، ص۴۷۲.
- ↑ «وَ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا لَأَنْزَلَتِ السَّمَاءُ قَطْرَهَا وَ لَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ نَبَاتَهَا»؛ الخصال، ج۲، ص۶۲۶؛ تحف العقول، ص۱۱۵.
- ↑ «يُرْسَلُ السَّمَاءُ عَلَيْهِمْ مِدْرَاراً وَ لَا تَدَعُ الْأَرْضُ شَيْئاً مِنْ نَبَاتِهَا إِلَّا أَخْرَجَتْهُ»؛ کشف الغمه فی معرفة الأئمه (ع)، ج۲، ص۴۷۳؛ الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر (ع)، ص۷۱؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۹۷.
- ↑ صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی در عصر ظهور، ص ۲۵۲.
- ↑ «وَ يُظْهِرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ كُنُوزَ الْأَرْضِ وَ مَعَادِنَهَا»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۹۴.
- ↑ «وَ تَخْرُجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفَالِيذَ كَبِدِهَا وَ تُلْقِي إِلَيْهِ سِلْماً مَقَالِيدَهَا فَيُرِيكُمْ كَيْفَ عَدْلُ السِّيرَةِ»؛ نهج البلاغه، ص۱۹۶.
- ↑ «تَظْهَرُ لَهُ كُنُوزُ الْأَرْضِ»؛ الخرائج و الجرائح، ج۳، ص۱۱۶۵.
- ↑ صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی در عصر ظهور، ص ۲۵۴.
- ↑ «فَيَبْعَثُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِنْدَ ذَلِكَ مَهْدِيَّنَا التَّاسِعَ مِنْ صُلْبِ الْحُسَيْنِ يَفْتَحُ حُصُونَ الضَّلَالَةِ وَ قُلُوباً غَفْلَاءَ يَقُومُ بِالدِّينِ فِي آخِرِ الزَّمَانِ كَمَا قُمْتُ بِهِ فِي أَوَّلِ الزَّمَانِ وَ يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً... أَرْحَمُهُمْ بِالرَّعِيَّةِ وَ أَعْدَلُهُمْ بِالسَّوِيَّةِ»؛ بحارالانوار، ج۳۶، ص۳۰۷.
- ↑ «أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ يُبْعَثُ فِي أُمَّتِي عَلَى اخْتِلَافٍ مِنَ النَّاسِ وَ زَلَازِلَ فَيَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً يَرْضَى عَنْهُ سَاكِنُ السَّمَاءِ وَ سَاكِنُ الْأَرْضِ يُقَسِّمُ الْمَالَ صِحَاحاً فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ وَ مَا صِحَاحاً قَالَ السَّوِيَّةَ بَيْنَ النَّاسِ»؛ کشف الغمه فی معرفه الأئمه (ع)، ج۲، ص۴۷۱.
- ↑ «لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا لَيْلَةٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ تِلْكَ اللَّيْلَةَ حَتَّى يَمْلِكَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي يُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِي وَ اسْمُ أَبِيهِ اسْمَ أَبِي يَمْلَأُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ يُقَسِّمُ الْمَالَ بِالسَّوِيَّةِ وَ يَجْعَلُ اللَّهُ الْغِنَى فِي قُلُوبِ هَذِهِ الْأُمَّةِ»؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۸۴.
- ↑ «وَ أُلْقِي الرَّأْفَةَ وَ الرَّحْمَةَ بَيْنَهُمْ فَيَتَوَاسَوْنَ وَ يَقْتَسِمُونَ بِالسَّوِيَّةِ فَيَسْتَغْنِي الْفَقِيرُ وَ لَا يَعْلُو بَعْضُهُمْ بَعْضاً»؛ إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب (ع)، ج۲، ص۲۴۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۵؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۵، ص۲۰۰.
- ↑ صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی در عصر ظهور، ص ۲۵۶.
- ↑ «تَتَنَعَّمُ أُمَّتِي فِي زَمَنِ الْمَهْدِيِّ نِعْمَةً لَمْ يَتَنَعَّمُوا مِثْلَهَا قَطُّ َ الْبِرُّ وَ الْفَاجِرُ»؛ کشف الغمه فی معرفة الائمه (ع)، ج۲، ص۴۷۳؛ الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر (ع)، ص۷۱؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۹۷.
- ↑ «يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ يُفِيضُ الْمَالَ فَيْضاً»؛ کشف الغمه فی معرفة الأئمه (ع)، ج۲، ص۴۸۷؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۹۶.
- ↑ «وَ يُعْطِي النَّاسَ عَطَايَا مَرَّتَيْنِ فِي السَّنَةِ وَ يَرْزُقُهُمْ فِي الشَّهْرِ رِزْقَيْنِ وَ يُسَوِّي بَيْنَ النَّاسِ حَتَّى لَا تَرَى مُحْتَاجاً إِلَى الزَّكَاةِ وَ يَجِي‌ءُ أَصْحَابُ الزَّكَاةِ بِزَكَاتِهِمْ إِلَى الْمَحَاوِيجِ مِنْ شِيعَتِهِ فَلَا يَقْبَلُونَهَا فَيَصُرُّونَهَا وَ يَدُورُونَ فِي دُورِهِمْ فَيَخْرُجُونَ إِلَيْهِمْ فَيَقُولُونَ لَا حَاجَةَ لَنَا فِي دَرَاهِمِكُمْ... فَيُعْطِي عَطَاءً لَمْ يُعْطِهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ»؛ إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب (ع)، ج۲، ص۲۶۷؛ مجمع النورین، ص۳۴۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۹۰.
- ↑ آخرین منجی، ص۳۰۳.
- ↑ صمدی، قنبرعلی، سیره امام مهدی در عصر ظهور، ص ۲۵۸.