ابعاد انتظار

این مدخل زیرشاخهٔ بحث انتظار است. مدخل مرتبط ندارد پرسش‌های مرتبط با این مدخل را ببینید

ابعاد انتظار و منتظر

انتظار به مفهوم مذهبی آن، نوعی پیشروی و استقبال از آینده بوده و دارای ابعاد گوناگونی از قبیل فلسفی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی و... است. توجه به این ابعاد، برای کسی که می‌داند در فرهنگ اسلام و شیعه، چه مقدار به انتظار اهمیت داده شده، ضروری است؛ به همین دلیل صاحبان ادیان و مذاهب، فیلسوفان، جامعه‌شناسان، روانشناسان و طرفداران احزاب و مکاتب، هر کدام با دید و نگرشی خاص دربارۀ آن بحث کرده‌اند.

از طرفی، انسان منتظر نیز از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی دارای بُعد نظری و عملی بوده و از سوی دیگر از بُعد فردی و اجتماعی برخوردار است و از زاویه‌ای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد؛ از همین رو انتظار موعود جهانی در همۀ ابعاد زندگی منتظِر تأثیر می‌گذارد.

ابعاد انتظار بر اساس تقسیم منتظران به فرد و جامعه

1. بعد فردی انتظار: منتظر در بُعد فردی، هم به حیات روحی و روانی خود و کسب فضیلت‌های اخلاقی روی می‌آورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی می‌پردازد تا نیروی کارآمد برای جبهه نور باشد. امام صادق (ع) فرمود: «کسی که دوست دارد از یاران قائم باشد، باید منتظر باشد و در حال انتظار، پرهیزگاری پیشه کند و به اخلاق نیکو، آراسته شود». انتظار باعث می‌شود منتظر در دوران غیبت، در امر دین خود مواظبت بیشتر داشته، از هرگونه سستی و انحراف دوری گزیند. امام صادق (ع) می‌فرماید: «برای صاحب این امر غیبتی طولانی است. در این دوران، هر کس باید تقوا پیشه سازد و به دین خود چنگ زند». لذا "انتظار" جریان مبارکی است که رنگ الهی به انسان و حیات او می‌بخشد.
2. بعد اجتماعی انتظار: انتظار نه تنها در زندگی فردی منتظر مؤثر است که در حوزۀ رابطۀ فرد با جامعه نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در جامعه وا می‌دارد در واقع، انتظار این است که مفاسد اجتماعی، رذالت‌ها، آشوب‌ها، طنین‌های نابجا و امواج تلاطم انگیز از میان برداشته شوند و روابط بر اساس تفاهم، همکاری و همیاری و خیرخواهی گردد. در جنبۀ اجتماعی انتظار این است که عوامل اغواکننده در جامعۀ حق حیات نداشته باشند، وسایل ارتباط جمعی در طریق هدایت و رشد و ارتقاء مردم باشند، روزنامه‌ها و کتب و مجلات به تنویر افکار بپردازند و از هر چه که مایۀ گمراهی و فساد و انحطاط است دور و برکنار گردند.

ابعاد انتظار بر اساس زمینه‌های زندگی فرد و جامعه

بعد فکری و اعتقادی انتظار

مقالهٔ اصلی: ابعاد فکری و اعتقادی انتظار

بعد فکری زیر بنای اعمال و رفتار انسان است و انتظار، باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ می‌کند، به بیان دیگر، انتظار صحیح می‌طلبد که منتظِر، بنیان‌های اعتقادی و فکری خود را تقویت کند تا در دام مکتب‌های انحرافی گرفتار نشود یا به سبب طولانی شدن دورۀ غیبت امام عصر (ع) به چاه یأس و ناامیدی سقوط نکند. امام باقر (ع) فرمود: «روزگاری بر مردم خواهد آمد که امام ایشان غایب خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ ولایت ما ثابت و استوار بمانند» حضور منتظران در جامعه وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با دانش و آگاهی باشد و در پرتو ظهور حضرت، عقل و خرد جامعۀ بشریت کامل می‌‏گردد. امام سجاد (ع) خطاب به فردی به نام ابوخالد فرمود: «ای ابوخالد مردمانی که در روزگار غیبت به سر می‌برند و معتقدند و منتظر، از مردمان همۀ زمان‌ها افضلند؛ زیرا که خدای متعال به آنان خرد و فهم و معرفتی داده است که غیبت امام برای آنان مانند حضور است، این مردم را خدا مانند سربازان پیکارگر صدر اسلام قرار داده است، همان‌ها که در رکاب پیامبر شمشیر می‌زدند و پیکار می‌کردند آنان اخلاص پیشگان حقیقی و شیعه واقعی‌اند که مردم را به دین خدا دعوت می‌کنند».

انتظار ظهور مهدی (ع) از چنان عظمتی برخوردار است که در روایات، قرین اصول دین، نظیر توحید و نبوت ذکر شده و شرط پذیرش اعمال در درگاه الهی است. همان‌گونه که به نص قرآن کریم، دین و دیانت منهای ولایت، ناقص و ناتمام است، دین و اسلام منهای انتظار مهدی (ع) نیز فاقد ارزش و مقبولیت خداوندی است.

بعد اعتقادی انتظار می‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. بعد توحید: انتظار در ماهیت خود، انسان منتظِر را متوجّه خدای جهان می‌‏‏کند، توجّه به خدا و طلب فرج از درگاه او، از مهم‏ترین اصول مهدی ‏باوری است.
2. بعد نبوت: منتظران چشم به راه کسی هستند که در او، صفات و آثار پیامبران گرد آمده است، او می‌‏‏آید تا آرمان پیامبران را تحقّق بخشد و دین خدایی را بگستراند و ندای توحید را به همه عالم برساند.
3. بعد امامت: حضرت مهدی (ع)، وصی صدّیقین و خاتم ائمۀ طاهرین (ع) است و امامان پیشین یکایک او را یاد کرده‏‌اند او فرزند و یادگار و ادامه دهندۀ راه آنان است. مهدی، مظهر قائم امامت است و انتظار ظهور او، بزرگ‏ترین تأکید بر اصل امامت و رهبری است.
4. بعد عدل: انتظار امام مهدی (ع)، انتظار ظهور عدل است؛ به گونه ای که او جهان آکنده از بیداد را از داد پر می‌‏‏سازد.
5. بعد معاد: در امر انتظار، اصل اعتقادی بسیار مهمِ، معاد و بازگشت مسئولانه به نزد خداوند، همواره حضور دارد. مهدی به هنگام ظهور، ستمگران و ظالمان را کیفر می‌‏دهد و مؤمنان را عزیز می‌‏‏دارد و از علایم حتمی فرارسیدن رستاخیز، ظهور مهدی است.

بعد روحی و روانی انتظار

مقالهٔ اصلی: بعد روحی و روانی انتظار

انتظار دارای آثار عظیم و شگفت روانی و تربیتی است که شخص منتظِر را وادار می‌‌کند تا به تقویت حیات روحی و روانی و جسمی خود و کسب فضیلت‌های اخلاقی روی ‌آورد تا در کوران حوادث و ناملایمات از پا نیفتد، و ظرفیت وجودی خود را برابر گرفتاری‌ها و مشکلات بالا ببرد. یکی از یاران امام باقر (ع) پرسید: «فرج شما چه هنگام است؟ آن حضرت فرمود: هرگز، هرگز، فرج ما نمی‌رسد، تا اینکه غربال شوید، و باز هم غربال شوید، و باز هم غربال شوید تا کدورت‌ها، رفته صفا بماند» پس منتظر در این دوران پر مخاطره، با درک قدر و منزلت خود، با سعۀ صدر، شناخت تمامی موانع و رعایت تقوا؛ روحیۀ خود را در پناه قرآن و عترت حفظ کرده، با نشاط و بالندگی، چشم به راه امام خوبان خواهد بود.

بعد اخلاقی و تربیتی انتظار

مقالهٔ اصلی: ابعاد اخلاقی و تربیتی انتظار

بشریت انتظار دارد اصول و مبانی اخلاقی براساس قواعد الهی باشد که در سایۀ آن رشد و صلاح پدید ‌آید، مفاسد و آلودگی‌ها از جامعه رخت بر ‌بندند. انتظار مهدی (ع) در حقیقت، انتظار تحقق همۀ این خوبی‌ها و برآورده شدن آرمان‌های فطری همۀ انسان هاست. انتظار موجب می‌‌شود منتظِر هم به ساختن خود و هم به سامان دادن جامعه همت می‌گمارد. امام صادق (ع) می‌فرماید: «هر کس خوش دارد در شمار یاران قائم باشد، باید در عصر انتظار، مظهر اخلاق نیک اسلامی‌ باشد، اگر او پیش از قیام قائم (ع) درگذرد، پاداش او مانند کسانی است که قائم را درک کرده، به حضور او می‌رسند». لذا یک منتظر، با اخلاق اسلامی‌ و زیبای خود، بیانگر روی خوش و معطر امام زمان در جامعه خواهد بود.

بعد سیاسی انتظار

مقالهٔ اصلی: ابعاد سیاسی انتظار

انسان‌ها خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریبند. حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در جهان حاکم سازد، ظلم و اختناق را نفی کند، به طرد استکبار و استعباد بپردازد. انسان‌ها خواستار سیاستی الهی و حکومتی واحد هستند، سیاستی که حد و مرز جغرافیایی نشناسد و حکومتی که مخصوص تیپ و نژادی خاص نباشد. همه در زیر لوای واحدی گرد هم آیند و رهبر و راهنمای‌شان قانون واحدی باشد. انتظار، با توجه به نقش سازنده و کارآمد آن در سازماندهی و مدیریت سیاسی جامعه، دارای نقشی تأثیر گذار در تغییر و اصلاح نظام سیاسی است و منتظر دولت کریمه نباید خود را از حضور سیاسی و اجتماعی محروم نماید. تا اشخاص غیر معتقد مسند امور را به دست گیرند و موجب انحراف جامعه ‌شوند.

بعد اقتصادی انتظار

مقالهٔ اصلی: ابعاد اقتصادی انتظار

حراست از فرهنگ دینی و اسلامی و مرزبانی اندیشۀ اسلامی و زنده نگه داشتن آن و تبلیغ این فرهنگ پویا، بدون پشتوانۀ مالی و اقتصادی امکان‌پذیر نیست و به همین جهت منتظران باید با سعی و تلاش در عرصه‌های مختلف صنعت، کشاورزی و... این آرزو و خواست را تحقق بخشند. در جنبۀ اقتصادی، امیدها و انتظارها متوجه تعدیل عادلانۀ ثروت است تا فواصل طبقاتی از میان برداشته شود و کسب و تجارت، برای همگان یکسان باشد. وضع آن چنان نباشد که میلیاردر و خاک‌نشین داشته باشیم. یکی در کاخ زندگی کند و دیگری در زاغه‌ای. انتظار این است که کشورهای قوی برای تصرف بازار فروش، برای فروش کالاهای خود و برای فروش اسلحه‌های سرد و گرم دست به حمله تجاوزکارانه نزنند، ملت‌ها را مجبور به خرید و فروش نکنند. وضع چنان نباشد که کشوری را مصرف کنندۀ صرف و در نتیجه برای همیشه برده نمایند.

بعد نظامی و انتظامی انتظار

مقالهٔ اصلی: ابعاد نظامی و انتظامی انتظار

طبق دستور حیات بخش قرآن: ﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ﴾ دین‌داران در همۀ اعصار به ویژه عصر غیبت باید نیرومند باشند و با تمام توان از آیین و فرهنگ خویش دفاع همه جانبه نمایند. انتظار این است که روزی ستم‌بارگی‌ها در هم شکنند و انسان‌ها قدرت یابند که ریشۀ دوروئی و نفاق را از جامعه برکنند، پایه‌های کج‌روی و انحراف را ویران سازند، قدرت‌های ناصالح را از جامعه طرد نمایند، افراد صالح و رشید سرپرستی روابط را بر عهده گیرند.

پرسش مستقیم

• انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
   1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
   2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش) ‏
27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش) ‏
59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منابع

1. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲
2. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار
3. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت
4. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی
5. محققین مرکز تخصصی مهدویت، آفتاب مهر
6. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار
7. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور
8. بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش