گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)
گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (ع)، ترجمه فارسی موسوعة الامام علی بن ابیطالب است که اثر محمد محمدی ری‌شهری، سید محمد کاظم طباطبایی و سید محمود طباطبایی‌نژاد می‌باشد و مهدی غلامعلی آن را تلخیص کرده است. این کتاب به بررسی ویژگی‌ها و خصوصیات مؤمنان با استناد به خطبه‌های نهج‌البلاغه می‌پردازد و به کوشش عبدالهادی مسعودی، مهدی مهریزی، جواد محدثی، سید ابوالقاسم حسینی ژرفا و محمد علی سلطانی ترجمه شده است. انتشارات مؤسسه فرهنگی دارالحدیث انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (ع) | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| زبان اصلی | عربی |
| نویسنده | محمد محمدی ری‌شهری |
| نویسندگان | |
| مترجمان | |
| موضوع | امامت |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مؤسسه فرهنگی دارالحدیث|انتشارات انتشارات مؤسسه فرهنگی دارالحدیث]][[رده:انتشارات انتشارات مؤسسه فرهنگی دارالحدیث]] |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر |
|
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۴۹۳-۴۴۸-۳ |
| شماره ملی | ۱۹۰۶۵۶۵ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «نگارنده در کتاب گزیده دانشنامه امیرالمومنین نمونه جمع شده از ویژگی‌ها و خصوصیات مؤمنان با استناد به خطبه‌های نهج‌البلاغه شرح داده است. تمام مباحث با شواهدی از نهج‌البلاغه همراه است . متن اصلی کتاب به زبان عربی و با عنوان موسوعه الامام علی بن ابی طالب فی الکتاب و السنه و التاریخ در سال ۷۹ به عنوان سال امام علی(ع) در ۱۲ جلد و ترجمه فارسی آن هم با عنوان دانشنامه امیرالمومنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ در ۱۲ جلد به همراه یک جلد نمایه در سال ۸۱ شمسی منتشر شد. گزیده دانشنامه امیرالمومنین دارای ۱۶ بخش اصلی مانند تبار امام علی، امام علی با پیامبر ، کوشش‌های پیامبر(ص)، امام علی پس از پیامبر، سیاست امام علی، جنگ‌های امام علی، روزگار سختی، شهادت امام علی و دیدگاه‌هایی درباره شخصیت امام علی است. ویژگی‌های امام علی، دانشنامه امام علی، داوری‌های امام علی، کرامت‌های امام علی، دشمنی با امام علی و یاران و کارگزاران امام علی از دیگر بخش‌های این کتاب است»[۲].
فهرست کتاب
- پیشگفتار
- مقدمه
بخش یکم: تبار امام علی(ع)
- فصل یکم: ولادت
بخش دوم: امام علی(ع) با پیامبر(ص)
- فصل یکم: یاری پیامبر در تبلیغ
- فصل دوم: شکستن بت‌ها
- فصل سوم: ایثار شگفت در شب هجرت
- فصل چهارم: نهایت جوانمردی
- فصل پنجم: به تسلیم واداشتن دشمن
- فصل ششم: ضربه سرنوشت‌ساز در جنگ خندق
- فصل هفتم: شجاعت و ادب در حدیبیه
- فصل هشتم: تلاش سرنوشت‌ساز در جنگ خیبر
- فصل نهم: کوشش در فتح مکه
- فصل دهم: پایداری شگفت‌انگیز در جنگ حنین
- فصل یازدهم: جانشینی پیامبر در جنگ تبوک
- فصل دوازدهم: چند مأموریت مهم
- فصل سیزدهم: برخی از دعاهای پیامبر برای امام(ع)
- فصل چهاردهم: عروج پیامبر از سینه وصی
بخش سوم: کوشش‌های پیامبر برای رهبری علی(ع)
- درآمد موضع پیامبر در برابر آینده رسالت
- حدیث روز هشدار
- فصل یکم: احادیث وصایت
- فصل دوم: احادیث وراثت
- فصل سوم: احادیث خلافت
- فصل چهارم: احادیث منزلت
- فصل پنجم: احادیث امارت
- فصل ششم: احادیث امامت
- فصل هفتم: احادیث ولایت
- فصل هشتم: احادیث هدایت
- فصل نهم: احادیث عصمت
- احادیث علم
- حدیث دوازده جانشین
- حدیث سفینه
- حدیث ثقلین
- فصل دهم: حدیث غدیر
- فصل یازدهم: آخرین تلاش‌های پیامبر برای تعیین جانشین
بخش چهارم: امام علی پس از پیامبر(ص)
- فصل یکم: داستان سقیفه
- فصل دوم: روزگار عمر بن خطاب
- فصل سوم: زمینه‌های خلافت عثمان
- فصل چهارم: موجبات شورش بر عثمان
- فصل پنجم: شورش بر عثمان
بخش پنجم: سیاست امام علی(ع)
- فصل یکم: بیعت نور
- فصل دوم: اصلاحات علوی
- فصل سوم: سیاست‌های اداری
- فصل چهارم: سیاست‌های فرهنگی
- فصل پنجم: سیاست‌های اقتصادی
- فصل ششم: سیاست‌های اجتماعی
- فصل هفتم: سیاست‌های قضایی
- فصل هشتم: سیاست‌های امنیتی
- فصل نهم: سیاست‌های جنگی
- فصل دهم: سیاست‌های حکومتی
بخش ششم: جنگ‌های امام علی(ع)
- نگاهی کلی به جنگ‌های امام(ع)
- فصل یکم: پیکار نخست: جنگ جمل
- سیمای نبرد
- شخصیت سران ناکثین
- آمادگی ناکثین برای شورش بر ضد امام علی
- آمادگی امام علی برای رویارویی با ناکثین
- یاری خواستن امام علی از کوفیان
- اشغال بصره
- از ذو قار تا بصره
- تلاش‌های امام برای جلوگیری از نبرد
- آغاز و پایان جنگ
- پس از پیروزی
- سیمای نبرد
- شخصیت سران قاسطین
- سیاست امام علی
- نبرد تبلیغاتی
- آماده شدن معاویه برای جنگ
- حرکت امام به سوی صفین
- نبرد
- رویارویی دو سپاه
- اوج گرفتن نبرد
- سخت‌ترین روزها
- فرو ایستادن جنگ
- گزینش داور
- بازگشت از صفین
- در سراپرده داوری
- فصل سوم: پیکار سوم: نبرد نهروان (فتنه مارقین)
- پژوهشی درباره مارقین و ریشه‌های انحراف آنان
- چشم انداز جنگ نهروان
- خصوصیات جنگ
- حرکت مارقین به سوی نهروان
- تصمیم امام (ع) برای نبرد دوباره با معاویه
- حرکت سپاه امام (ع) به سوی نهروان
- دلیل آوری در میدان نبرد
- نبرد
- شورشِ باقیمانده خوارج
- شورش خریت بن راشد
بخش هفتم: روزگار سختی
- فصل یکم: نافرمانی سپاه
- فصل دوم: هشدار امام(ع) به یارانش درباره فرجام نافرمانی
- فصل سوم: شکوه امام(ع) از نافرمانی یارانش
- فصل چهارم: گریختن بعضی از یاران امام(ع) به سوی معاویه
- فصل پنجم: جدا شدن بعضی از یاران امام(ع)
- فصل ششم: شهادت مالک اشتر
- فصل هفتم: اشغال مصر
- فصل هشتم: شبیخون‌های عمال معاویه
- فصل نهم: در آرزوی شهادت
- فصل دهم: آخرین خطبه امام
بخش هشتم: شهادت امام علی(ع)
- فصل یکم: خبر دادن پیامبر از شهادت علی(ع)
- فصل دوم: پیشگویی امام(ع) درباره شهادت خویش
- فصل سوم: توطئه برای ترور امام(ع)
- فصل چهارم: ترور امام(ع)
- فصل پنجم: از ترور تا شهادت
- فصل ششم: پس از شهادت
بخش نهم: دیدگاه‌هایی درباره شخصیت امام علی(ع)
- فصل یکم: علی از زبان قرآن
- فصل دوم: علی از زبان پیامبر(ص)
- فصل سوم: علی از زبان علی(ع)
- فصل چهارم: علی از زبان اهل بیت(ع)
- فصل پنجم: علی از زبان همسران پیامبر(ص)
- فصل ششم: علی از زبان یاران پیامبر(ص)
- فصل هفتم: علی از زبان یارانش
- فصل هشتم: علی از زبان دشمنانش
- فصل نهم: علی از زبان شاعران بزرگ پارسی‌گو
بخش دهم: ویژگی‌های امام علی(ع)
- سخنی درباره ویژگی‌های امام(ع)
- فصل یکم: ویژگی‌های اعتقادی
- فصل دوم: ویژگی‌های اخلاقی
- فصل سوم: ویژگی‌های عملی
- فصل چهارم: ویژگی‌های سیاسی و اجتماعی
- فصل پنجم: ویژگی‌های جنگی
بخش یازدهم: دانش‌های امام علی(ع)
- درآمد
- فصل یکم: آموزش در مکتب پیامبر(ص)
- فصل دوم: جایگاه علمی
- فصل سوم: انواع دانش‌های امام(ع)
بخش دوازدهم: داوری‌های امام علی(ع)
- فصل یکم: نگاه کلی
- فصل دوم: نمونه‌هایی از داوری‌های امام علی(ع)
بخش سیزدهم: کرامت‌های امام علی(ع)
- فصل یکم: پذیرفته شدن دعاهای امام(ع)
- فصل دوم: بازگشت خورشید برای امام علی(ع)
- فصل سوم: پیشگویی امام علی(ع) درباره حوادث آینده
- فصل چهارم: گوناگون
بخش چهاردهم: مهرورزی به امام علی(ع)
- درآمد
- فصل یکم: تأکید بر دوست داشتن امام علی(ع)
- فصل دوم: برکات دوست داشتن امام علی(ع)
- فصل سوم: ویژگی‌های دوستداران امام علی(ع)
- فصل چهارم: محبوبیت امام علی(ع) در نزد خداوند، پیامبر و فرشتگان
- فصل پنجم: بر حذر داشتن از غلو در دوست داشتن امام علی(ع)
بخش پانزدهم: دشمنی با امام علی(ع)
- فصل یکم: انگیزه‌های دشمنی با امام علی(ع)
- فصل دوم: بر حذر داشتن از کین‌ورزی به امام علی(ع)
- فصل سوم: زیان‌های دشمنی با امام علی(ع)
- فصل چهارم: ویژگی‌های دشمنان امام علی(ع)
- فصل پنجم: نیرنگ‌های دشمنان امام علی(ع) برای خاموش کردن نور او
- فصل ششم: نافرجامی آرزوهای دشمنان امام علی(ع)
بخش شانزدهم: یاران و کارگزاران امام علی(ع)
- طبقه‌بندی کارگزاران امام علی(ع)
- روش سیاسی و محدودیت‌های امام علی در انتخاب کارگزاران
- یاران و کارگزاران امام علی(ع)
دربارهٔ پدیدآورندگان
| ● آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری |
|---|
 آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری (متولد ۱۳۲۵ ش، شهر ری)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: علی مشکینی، محمد فاضل لنکرانی، سید محمد باقر طباطبایی سلطانی، محمد علی اراکی، حسین وحید خراسانی، جواد تبریزی، سید محمد رضا گلپایگانی و مرتضی حائری یزدی به اتمام رساند. تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، نمایندگی مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری (دوره پنجم)، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، نمایندگی ولی فقیه و سرپرستی حجاج ایرانی، ریاست مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ریاست دانشگاه قرآن و حدیث و ریاست پژوهشگاه قرآن و حدیث از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر انجام فعالیت‌های علمی و اجرایی به تألیف آثار فراوان با موضوعات دینی و اعتقادی اهتمام ورزیده است. «دانشنامهٔ عقاید اسلامی»، «دانشنامهٔ احادیث پزشکی»، «خیر و برکت از نگاه قرآن و حدیث»، «شناختنامهٔ نماز بر پایهٔ قرآن و حدیث»، «اهل بیت در قرآن و حدیث»، «حکمت‌نامهٔ پيامبر اعظم(ص)»، «سیرهٔ پیامبر خاتم (ص)»، «دانشنامهٔ امیرالمؤمنین بر پایهٔ قرآن، حدیث و تاریخ»، «سيری در سيرهٔ حکومتی امام علی(ع)»، «سیاست‌نامهٔ امام علی(ع)»، « فلسفه وحی و نبوت»، «حکمت‌نامهٔ امام حسین(ع)»، «فرهنگ‌نامهٔ مرثيه‌سرايی و عزاداری حضرت سيدالشهدا(ع)»، «حکمت‌نامهٔ رضوی»، «دانشنامهٔ امام مهدی(ع)»، «شرح زیارت جامعهٔ کبیره»، «ویژگی‌های صراط مستقیم در قرآن» و «گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث» برخی از این آثار است.[۳] |
| ● حجت الاسلام و المسلمین سید محمد کاظم طباطبایی |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین سید محمد کاظم طباطبایی (متولد ۱۳۴۴ ش، قم)، ریاست پژوهشکده علوم و معارف حدیث و سردبیر نشریه آیت بوستان از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «تاریخ حدیث شیعه»، «منطق فهم حدیث»، «مفهوم‌شناسی و بررسی چگونگی تأویل احادیث در مکتب عقلی ملاصدرا»، «حدیث‌خوانی روشمند» و «پژوهشی درباره زیارت‌های جامعه» برخی از این آثار است.[۴] |
| ● حجت الاسلام و المسلمین سید محمود طباطبایی‌نژاد |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین سید محمود طباطبایی‌نژاد (متولد ۱۳۴۰، یزد)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون: جواد تبریزی، محمد فاضل لنکرانی، علی پناه اشتهاردی، سید موسی شبیری زنجانی و سید احمد مددی پیگیری کرد. حضور در دفاع مقدس ازجمله فعالیت‌های وی می‌باشد. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «دانشنامه اميرالمؤمنين(ع)»، «حكمت نامه امام حسين(ع)»، «سیاست نامه امام علی(ع)»، «دانشنامه امام حسین(ع)»، «شهادت نامه امام حسین(ع)»، «دانشنامه امام مهدی(ع)»، «زندگینامه اهل بیت(ع)»، « فرهنگنامه زیارت عتبات» برخی از این آثار است.[۵] |
| ● حجت الاسلام و المسلمین مهدی غلامعلی |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی غلامعلی، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد فاضل لنکرانی، جواد تبریزی و سید احمد مددی پیگیری کرد. معاونت آموزش انجمن حدیث حوزه، مدیریت دفتر آموزش‌های آزاد دانشکده علوم حدیث و سردبیر مجله علمی تخصصی حدیث حوزه ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی، تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «درسنامه قرائت و درک متون حدیثی»، «سیره و اخلاق نظامی پیامبر اعظم»، «دانش حدیث»، «مدرسه امام باقر»، «پرتوی از کلام امام علی»، «گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین» و «گلبرگ هدایت» برخی از این آثار است.[۶] |
| ● حجت الاسلام و المسلمین عبدالهادی مسعودی |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین عبدالهادی مسعودی (متولد ۱۳۴۳، قم)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون: جواد تبریزی، حسین وحید خراسانی، سید موسی شبیری زنجانی پیگیری کرد. عضو هیأت مؤسس دارالحدیث؛ مدیریت مرکز تحقیقات دارالحدیث؛ مدیر گروه علوم حدیث دانشکده دارالحدیث؛ مدرس دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده علوم حدیث، دانشگاه علوم پزشکی قم، دانشکده اصول دین قم، دانشگاه تقریب مذاهب تهران از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «وضع و نقد حدیث»، «حکمتنامه ادب»، «حکمتنامه شادی» ، «اکسیر المحبه» ، «راهنمای محبت» ، «سیمای اهل بیت» برخی از این آثار است[۷] |
| ● حجت الاسلام و المسلمین مهدی مهریزی |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین مهدی مهریزی (متولد ۱۳۴۱ ش، مشهد)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: حسین وحید خراسانی، عبدالله جوادی آملی، محمد فاضل لنکرانی و جواد تبریزی پیگیری کرد. دبیر علمی کنگره علمی زمان و مکان، سردبیر فصلنامه حکومت اسلامی، مسئول مرکز تحقیقات دارالحدیث و سردبیر فصلنامه علوم حدیث ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «سیاست‌نامه امام علی»، «زن در سخن و سیره امام علی»، «جاودانگی قیام امام حسین»، «دیوان امیر المؤمنین»، «مکتوبات حدیثی اصحاب ائمه»، برخی از این آثار است.[۸] |
| ● حجت الاسلام و المسلمین جواد محدثی |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین جواد محدثی (متولد ۱۳۳۱ ش، آذربایجان شرقی)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ابراهیم امینی، حسین وحید خراسانی، حسن حسن‌زاده آملی و محمد تقی مصباح یزدی پیگیری کرد. کارشناس مذهبی صدا و سیما، همکاری با آموزش و پرورش، سپاه پاسداران و دفتر تبلیغات اسلامی در زمینه‌های فرهنگی، مدرس دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده شهید محلاتی سپاه، دانشگاه امیر کبیر، مدرسه عالی علوم کاشان، جامعة الزهرا(س) و مدرسه علمیه رسالت از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «حکمت‌های فاطمی»، «چند گام تا ظهور»، «امامت و اهل بیت(ع)»، «امام علی و هنر»، «امام مهدی و سیره نبوی(ص)»، «کربلا کعبه دل‌ها»،«مرجعیت دینی و علمی اهل بیت» «خون خدا»، «سیره اخلاقی و رفتاری پیامبر اعظم» و «تاریخ سیاسی ائمه(ع)» برخی از این آثار است.[۹] |
| ● حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالقاسم حسینی ژرفا |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالقاسم حسینی ژرفا (متولد ۱۳۴۱ ش تهران )، علاوه بر تحصیلات حوزوی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی پیگیری کرد. عضو شورای طرح و برنامه مدرسه اسلامی هنر، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب و مسؤولیت‌های فرهنگی آموزش و پرورش ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس، تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن حدیث و تاریخ، «پژوهشی درباره امام مهدی: ترجمه بحث حول المهدی»، «پژوهشی درباره ولایت: ترجمه التشیع و الاسلام»، «توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث»، «خاورپژوهان و قرآن» و «یک دریچه آسمان» برخی از این آثار است.[۱۰] |