نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari(بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ۲۵ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۲۷ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۲۵ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۲۷ توسط Heydari(بحث | مشارکت‌ها)
فضائلنیمه شعبان چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
«با تولد ولی خدابهترینبرکات بهره مردم می‌گردد، زیرا او "خَيْرُ أَهْلِ الْأَرْض"[۱] است و اثر وجودی بهترین انسانزمین تمام زمین و ساکنانش را بهره‌مند می‌سازد. ولی عصر (ع) و آخرین حجت الهی که خیر اهل الارض زمان ماست، در سحرگاه نیمه شعبان سال ۲۵۵ (ه.ق) چشم به جهان گشودند و این شب مبارک که میلاد موفور السرور آن حضرت است، احتمال دارد شب قدر نیز باشد، همان‌گونه که به برخی اعمال لیالی قدر در این شب نیز سفارش گردیده است[۲]. نیمه شعبان، شب مبارکی است که در فضائل شباهت بسیاری به لیالی قدر دارد و همان‌گونه که در برتری شب‌های قدر فرموده‌اند که "فَإِنَّهَا لَيْلَةٌ آلَى اللَّهُ عَلَى نَفْسِهِ أَلَّا يَرُدَّ سَائِلًا لَهُ فِيهَا مَا لَمْ يَسْأَلْ مَعْصِيَة"[۳]، در فضیلتشب نیمه شعبان نیز نبی مکرم اسلام (ص) فرمود که خداوند در شب نیمه شعبان به اندازه موی گوسفندان قبیله بنی کلب بندگانش را می‌آمرزد: "يَغْفِرُ اللَّهُ لَيْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ مِنْ خَلْقِهِ بِقَدْرِ شَعْرِ مِعْزَى بَنِي كَلْبٍ"[۴] و این سخن، کنایه از فراوانی آمرزیده شدگان در آن شب مبارک است. کلام نورانی دیگری از امام صادق (ع) نشان می‌دهد نیمه شعبان نیز در حد خویش، شب قدر و واجد یکی از درجات تقدیر امور است. ایشان در برابری این سنت با لیالی مبارکه قدر فرمود:[۵]؛ همان‌طور که خداوند به پیامبر (ص) شب قدر مرحمت فرمود، به ما اهل بیت نیز نیمه شعبان را عطا کرد. امام باقر (ع) در پاسخ پرسشی درباره فضیلتشب نیمه شعبان فرمود که با فضیلت‌ترین شب پس از لیلة القدرشب نیمه شعبان است که خداوند در این شب فضل خویش را بر بندگانش ارزانی می‌دارد و با من و کرم خود آنان را می‌آمرزد، پس برای نزدیکی به خدای سبحان در این شب بکوشید چون خداوند سوگند یاد کرده است که هیچ سائلی را تا وقتی که امر ناپسند و گناهی نخواسته است محروم نگرداند:[۶]. پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز شب نیمه شعبان به عایشه فرمود که در نیمه شعبان اجل‌ها نوشته و ارزاق قسمت می‌گردد و خدای عزوجل در این شب بیش از موهای بزهای قبیله بنی کلب، بندگانش را می‌آمرزد و فرشتگان را به آسماندنیا و از آنجا به زمین نازل می‌کند و در این نزول ابتدا در مکه فرود می‌آیند[۷]»[۸].
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
از جمله فضایل این شب اینکه، از شب‌های مخصوص زیارتامام حسین(ع) است که صدهزار پیامبر (ع) آن حضرت را در این شب زیارت می‌کنند. از نمازهای مستحبی که در این شب وارد شده دو رکعت نماز است که در هر رکعت بعد از حمد، صد بار سوره توحید خوانده می‌شود. نقل شده که رسول اکرم(ص) فرمود: "شب نیمه شعبان در خواب دیدم جبرئیل بر من نازل شد و فرمود: ای محمد! در چنین شبی خوابیده‌ای؟ گفتم: این شب چه شبی است؟ فرمود: شب نیمه شعبان است برخیز! مرا بلند کرد و به بقیع برد. و سپس فرمود: سرت را بلند کن، زیرا در این شب‌ها درهای رحمت خدا در آسمان به روی بندگان باز است همچنین در رضوان، در آمرزش، در فضل، در توبه، در نعمت، در وجود و سخاوت، در احسان باز است، خداوند به عدد پشم‌ها و موهای چرندگان در این شب گنه‌کاران را آزاد می‌کند، پایان عمرها در این شب تعیین می‌گردد، رزق‌های یک‌سال در این شب تقسیم می‌شود و حوادث یک‌سال در این شب معین می‌گردد. ای محمد! کسی که این شب را با تکبیر و تسبیح و تهلیل و دعا و نماز و قرائت قرآن و اطاعت و خضوع و استغفار به سر برد، بهشت منزل و سرای اوست و خداوندگناهان گذشته و آینده‌اش را می‌آمرزد ... ای محمد! این شب را احیا بدار و به امت خود دستور بده آنها نیز این شب را احیا بدارند، و با این عمل به سوی خداتقرب جویند، چراکه این شب شب شریفی است". از اعمال این شب، خواندن دعای کمیل در سجده است، روایت شده که کمیل گوید: دیدم علی(ع) این دعا را در شب نیمه شعبان در سجده خواندند. در مورد زیارتامام حسین(ع) در این شب بخصوص در صورت امکان در کنار قبرش، آمده: هرکس بشناسد امام حسین(ع) را و شهادت او و هدف شهادتش را که موجب نجاتامت گردید و وسیله و راه‌گشایی برای رسیدن به فوز عظیم شد، (خلاصه اینکه عبادتش در این شب از روی توجه و علاقه و معرفت خاص باشد) آن‌گونه خویشتن را در برابر خدا خاضع نموده که شایستگی آن را دارا باشد و نیز از خدا خواسته‌های شرعی‌اش را تقاضا کند"[۱۱]»[۱۲].
ویژگی اول: شبِ احیاء و بیداری؛ اولین ویژگی شب نیمه شعبان را باید در کلام پیامبر اکرم (ص)، در ابتدای این روایت جستجو کرد که فرمودند در شب نیمه شعبان مشغول استراحت بودم که ملکی از ملائکهمقرب الهی حضرت جبرئیل (ع) نازل شد و عرض کرد: یَا مُحَمدُ أَ تَنَامُ فِی هَذِهِ اللیْلَةِ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ وَ مَا هَذِهِ اللیْلَةُ؟ قَالَ هِیَ لَیْلَةُ النصْفِ مِنْ شَعْبَانَ قُمْ یَا مُحَمدُ فَأَقَامَنِی‌ای محمد آیا در این شب می‌خوابی؟ گفتم‌ای جبرئیل: این شب چه شبی است؟ گفت شب نیمه شعبان، گفت‌ای محمد بلند شو، بلند شدم.
پس اولین عملی که در این شب لازم است صورت گیرد، احیاء و شب زنده داری است. و پر واضح است که احیاء به معنای زنده کردن است که در نقطه مقابل آن اماته قرار دارد که به معنای میراندن می‌باشد. از این رو، شب برای انسان از دو حال خارج نیست یا زمانی است برای خوابیدن و مردن و یا زمانی است برای بیدار بودن و زنده شدن. بر این اساس، زنده نگه داشتن شب نیمه شعبان، به این است که انساندل خویش را با عبادت و تقرب به خدا و یاد امام زمان (ع) زنده کند و حیات معنوی کسب نماید. و چه نیکو شبی است، شب نیمه شعبان برای تجدید عهد معنوی و میثاق الهی با خدا و امام زمانش (ع).
ویژگی دوم: شبِ رحمت، رضوان، مغفرت، فضل، توبه، نعمت، جود و احسان؛ دومین ویژگی شب نیمه شعبان، مستفاد از این روایت، به فضائل این شب اختصاص دارد که حضرت جبرئیل (ع) پس از آن که پیامبر اکرم (ص) را به بقیع برد، حقائق مهمی را از این شب با فضیلت نمودار ساخت. نبی مکرم اسلام (ص) در این باره می‌فرمایند: ثُم ذَهَبَ بِی إِلَی الْبَقِیعِ ثُم قَالَ لِیَ ارْفَعْ رَأْسَکَ فَإِن هَذِهِ لَیْلَةٌ تُفْتَحُ فِیهَا أَبْوَابُ السمَاءِ فَیُفْتَحُ فِیهَا أَبْوَابُ الرحْمَةِ وَ بَابُ الرضْوَانِ وَ بَابُ الْمَغْفِرَةِ وَ بَابُ الْفَضْلِ وَ بَابُ التوْبَةِ وَ بَابُ النعْمَةِ وَ بَابُ الْجُودِ وَ بَابُ الْإِحْسَانِ[۱۳].
ویژگی سوم: شبِ آزادی از جهنم؛ سومین ویژگی شب نیمه شعبان، مستفاد از این روایت این است که خداوند متعال در این شب عزیز، انسانها را از جهنم و دوزخ آزاد می‌کند. زیرا هر انسانی در جهنمی از اعمال خویش قرار دارد. چه این که کسی نمی‌تواند ادعا کند که هیچ گناهی نکرده است و در برابر خدا هیچ تقصیری ندارد. بر این اساس پیامبر مکرم اسلام (ص) در ادامه روایت به بخششانسان و آزادی او از جهنمگناه اشاره کرده و می‌فرمایند: "یُعْتِقُ اللهُ فِیهَا بِعَدَدِ شُعُورِ النعَمِ وَ أَصْوَافِهَا"[۱۴]
بنابراین همان‌طور که شب قدر، شب اقرار به تقصیر و اعتراف به گناه و توبه و بازگشت به خدا و شب رهایی از جهنم منیت و گناه است؛ همان‌طور نیز، شب نیمه شعبان نیز، شب اقرار به تقصیر و اعتراف به گناه است و شبی است که انسان باید به خدا عرض نماید که من هیج چیز از خود ندارم، نه جراتی دارم تا بتوانم از اعمال خود دفاع کنم و نه توانی دارم تا آتش دوزخ را تحمل نمایم، بلکه فقط زبان الکنی دارم تا در برابرت اقرار کنم که گناهکارم! پس طبق این فراز از روایت، این شب شبی است که در صبح آن، این احساس باید در انسانحاکم شود که از جهنم اعمالش آزاد شده است.
ویژگی چهارم: شبِ تثبیت مقدرات و تقسیم روزی‌ها؛ چهارمین ویژگی شب نیمه شعبان، مستفاد از این روایت این است که خداوند متعال در این شب پر راز و رمز، مقدرات انسان را رقم می‌زند و روزی‌ها به ویژه روزیِ معنویِ را تقسیم می‌کند؛ پیامبر اکرم (ص) در ادامه این روایت می‌فرمایند: وَ یُثَبتُ اللهُ فِیهَا الْآجَالَ وَ یُقَسمُ فِیهَا الْأَرْزَاقَ مِنَ السنَةِ إِلَی السنَةِ وَ یُنْزِلُ مَا یَحْدُثُ فِی السنَةِ کُلهَا[۱۵]
ویژگی پنجم: شبِ بذل و بخشش الهی و آمرزش گناهان؛ بعضی از اعمال عبادی و افعال خیر، چنان پر قدرت و پر اثرند که می‌توانند گناهان گذشته انسان را محو کند و آمرزش آنها را به همراه داشته باشد. احیاءشب نیمه شعبان، یکی از همین اعمال عبادی است که خداوند متعال چنین تأثیری در آن نهاده است. پیامبر خدا (ص) در ادامه می‌فرماید: "یَا مُحَمدُ مَنْ أَحْیَاهَا بِتَکْبِیرٍ وَ تَسْبِیحٍ وَ تَهْلِیلٍ وَ دُعَاءٍ وَ صَلَاةٍ وَ قِرَاءَةٍ وَ تَطَوعٍ وَ اسْتِغْفَارٍ کَانَتِ الْجَنةُ لَهُ مَنْزِلًا وَ مَقِیلًا وَ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخرَ"[۱۶]
ویژگی ششم: شبِ نماز، قرآن، استغفار و دعا؛ یکی دیگر از ویژگی‌های این شب شریف، این است که در آن، اعمال عبادی خاصی وارد شده است؛ از جمله نماز، قرآن، تسبیح، تحلیل و تقرب به ذات باری‌تعالی، تا جایی که ثواب این کار مقدس، هم‌رتبه ثواب و مجاهدتشهیدانراه الهی شمرده شده است. پیامبر عظیم‌الشأن خدا (ص) در ادامه می‌فرمایند:ای محمد کسی که در این شب صد رکعت نماز در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه سوره توحید را بخواند و بعد از اینکه نمازها تمام شد، ده مرتبه فاتحة الکتاب، ده مرتبه آیة الکرسی، صد مرتبه تسبیحخدا بگو که اگر این کار را بکند خدا صد گناه کبیره‌ای که موجب بقاء در جهنم است می‌بخشد و اگر کسی این کار را انجام بدهد، خدا در مقابل هر سوره، یک قصر در بهشت به او می‌دهد روز قیامت او را شفیع صد نفر از فامیل خودش قرار می‌دهد، خدا وی را در ثوابشهدا شریک می‌کند و بدون هیچ کم و کاستی خدا به احیاء کنندگان این شب اعطا می‌کند هر آنچه را از اجر و ثواب که در این ماه به روزه دارن عطا کرده است و یا محمداحیا کن این شب را و به امت خود امر کن که امشب را احیا کنند و به سوی خداتقرب بجویند با اعمال این شب زیرا این شب، شب شریفی است[۱۷].
بنابراین نماز پر ثوابی که مرحوم سید بن طاووس در کتاب "اقبال الاعمال" برای امشب ذکر کرده و مرحوم شیخ عباس قمی آن را در کتاب شریف "مفاتیح الجنان" نیاورده، از این روایت اتخاذ شده است. البته پیامبر اکرم (ص) در روایت دیگری که در ذیل این حدیث آمده و چه بسا ادامه همین روایت باشد، به اثرات مهم این نماز اشاره کرده و می‌فرماید: مَنْ صَلی هَذِهِ الصلَاةَ فِی هَذِهِ اللیلَةِ نَظَرَ اللهُ إِلَیهِ سَبْعِینَ نَظْرَةً وَ قَضَی لَهُ بِکل نَظْرَةٍ سَبْعِینَ حَاجَةً أَدْنَاهَا الْمَغْفِرَةُ[۱۸] کسی که این نمار را در این شب بخواند، خداوند متعال هفتاد نظر به او می‌کند در هر نظر، هفتاد حاجت او را برآورده می‌کند، اقل حاجات او بخشش گناهان است.
ویژگی هفتم: شبِ استجابت دعا و پذیرش حوائج؛ بی شک طبق این روایت، استجابت دعا و نتیجه‌گیری از آن، تنها یکی از برکات و ثمرات بی‌شمار احیاءشب نیمه شعبان است؛ چنانکه پیامبر اکرم (ص) در این حدیث شریف پس از ذکر مقام و منزلتاحیا این شب و درکحقیقت آن توسط فرشتگان، به استجابت دعا در این شب بزرگ اشاره کرده و فرموده‌اند:ای محمد من در حالی نزدت آمدم که تمام فرشته‌ها در آسمان پاهایشان را در این شب جفت کرده‌اند [کنایه از آمادگی کامل است] عده‌ای تسبیح می‌کنند، عده‌ای در رکوع، عده‌ای در سجود، عده‌ای در استغفار و گروهی ذکر می‌گویند. ای محمد، خدا امشب نگاه می‌کند هر مؤمنی که ایستاده و نماز می‌خواند، او را مورد غفران و بخشش خود قرار می‌دهد؛ هر کسی که نشسته و سبحان الله می‌گوید و هر کسی که در حال رکوع و سجده است، هر کسی که ذکر خدا می‌گوید، همه را مورد بخشش خود قرار می‌دهد و این شب، شبی است که کسی دعا نمی‌کند مگر این که مستجاب می‌شود، کسی چیزی نمی‌خواهد مگر این که به او داده می‌شود، کسی درخواست مغفرت و بخشش نمی‌کند، مگر این که بخشیده می‌شود، کسی توبه نمی‌کند مگر این که توبه‌اش پذیرفته می‌شود. کسی که از خیر این شب محروم شود، از خیر بزرگی محروم شده است[۱۹].
آری شب نیمه شعبان، از شب‌های با فضیلت سال است که با ولادت امام زمان (ع) بر فضائل و برکات آن افزوده شده است و استجابت دعا یکی از این برکات است. امام صادق (ع) در این باره از قول پدر بزرگوارشان (ع) می‌فرمایند: فَإِنهَا لَیلَةٌ آلَی اللهُ عَلَی نَفْسِهِ أَنْ لَا یرُد سَائِلًا لَهُ فِیهَا مَا لَمْ یسْأَلْ مَعْصِیةً[۲۰]
ویژگی هشتم: شبِ دعای مخصوص پیامبر (ص) به درگاه ربوبی؛ به یقینبهتریندعا در میان ادعیه، دعای پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت طاهرین ایشان (ع) و در مرتبه بعد، دعای پیمبران پیشین است که نزد خدا وجیه بودند و هستند. حال در ذیل این روایت، پیامبر اکرم (ص) دعای مخصوصی را برای شب نیمه شعبان بیان فرمودند که حاوی مضامین عالی و معارف بلند است و بی تردید خواندن آن و عمل کردن به پیام آن، باعث جلاء قلب، افزایش نور دیده و زنده شدن قلبانسان می‌شود. این دعا عبارتست از: خدایا بهره ما کن از ترس خود بدان اندازه که حائل شود میان ما و نافرمانیت و از اطاعت خویش بدان مقدار که ما را به خوشنودی و رضوان تو برساند و از یقین بدان حد که به وسیله آن ناگواری‌های دنیا بر ما آسان گردد. خدایا ما را به گوشهایمان و دیده‌هایمان و نیرویمان تا زنده‌ایم بهره‌مند ساز و آن را وارث ما گردان و خون ما را به گردن کسی انداز که بر ما ستم کرده و یاری ده ما را بر کسی که با ما دشمنی کند و مصیبت ما را در دینمان قرار مده و دنیا را بزرگترین اندوه ما قرار مده و نیز (دنیا را) آخرین حد دانش ما قرار مده و مسلط مکن بر ما کسی را که بر ما رحم نکند به رحمتت‌ای مهربانترین مهربانان[۲۱](...)»[۲۲].
↑سپس مرا به بقیع برد و گفت سرت را بالا ببر همانا در این شب، ابواب آسمان گشوده می‌شود و ابواب رحمت الهی، [مانند:] درب بهشت، درب بخشش، درب توبه، درب نعمت، درب فضل و احسان [برای احیا کنندگان] باز می‌گردند.
↑[این شب شبی است که] خدا به عدد [موها و] پشم‌های حیوانات، انسانها را از آتش جهنم آزاد می‌کند.
↑و زمان مرگ را در آن ثبت کرده و به مدت یک سال روزی‌ها را تقسیم می‌کند و هر چه را که در تمام سال اتفاق می‌افتد فرو می‌فرستد.
↑ای محمد! کسی که این شب را با گفتن "الله اکبر"، "سبحان الله" و "لا اله الا الله" و دعا و نماز و قرآن خواندن و انجام اعمال مستحب و استغفار کردن زنده نگهدارد بهشت منزلگاه و استراحتگاه او خواهد بود و گناهان گذشته و آینده‌اش بخشیده می‌شود....
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
