رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Ali (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۰۱ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

الگو:پرسش غیرنهایی

رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم معصوم
مدخل اصلیعلم معصوم

رابطه وحی یا الهام با علم معصوم(ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم معصوم مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

ابراهیم امینی
آیت‌الله ابراهیم امینی، در کتاب «بررسی مسائل کلی امامت» در این‌باره گفته‌ است:
به واسطه ارتباط با جهان غیب و الهام نیز علومی‌ به آنان اضافه می‌‏شود و افضل علوم آنان از این راه به دست می‌‏آید. در این‏‌باره نیز روایات فراوانی‌ وارد شده که به بعض آنها از باب نمونه اشاره می‌‏شود:
  1. امام رضا(ع) فرمود: وقتی‌ خدا بخواهد کسی‌ را برای‌ امور بندگانش انتخاب کند سعه صدری‌ به وی‌ عطا می‌‏کند، چشمه‏‌های‌ حکمت را در قلبش ودیعه می‌‏گذارد و علم و دانش را همواره به او الهام می‌‏کند، بعد از آن از پاسخ هیچ مشکلی‌ عاجز نیست و در پیدا کردن راه راست سرگردان نمی‌‏شود. پس او معصوم است، واز جانب خدا مؤیّد و موفّق و مسدّد می‌‏باشد. از خطا و لغزش مصونیت دارد.
  2. ضریس کناسی‌ می‌‏گوید نزد امام صادق(ع) بودم، ابو بصیر نیز حاضر بود پس امام صادق(ع) فرمود: داود علوم انبیا را ارث برد، و سلیمان علم داود را ارث برد، و محمد از سلیمان ارث برد، و ما از محمد(ص) ارث بردیم. صحف ابراهیم و الواح موسی‌ نزد ما می‌‏باشد. ابوبصیر عرض کرد: علم زیادی‌ است! فرمود: ای‌ ابا محمد! این علم چندان مهم نیست، علم مهم علمی‌ است که شب و روز، و ساعت به ساعت به ما الهام می‌‏شود.
  3. ابو بصیر می‌‏گوید از امام صادق(ع) شنیدم فرمود: شبانه روز بر علم ما افزوده می‌‏شود، اگر غیر از این بود علوم ما تمام می‌‏شد. ابوبصیر عرض کرد: فدایت شوم چه شخصی‌ بر شما نازل می‌‏شود؟ فرمود: بعضی‌ از ما فرشته را مشاهده می‌‏کند، بعضی‌ از ما مطالب در قلبش الهام می‌‏شود. بعضی‌ هم با گوش صدای‌ فرشته را مانند صدای‌ طشت می‌‏شنود. ابو بصیر گفت: فدایت شوم چه کسی‌ مطالب را برای‌ شما می‌‏آورد؟ فرمود: یکی‌ از مخلوقات خدا که از جبرئیل و میکائیل بزرگ‏تر است[۱].
  4. امام باقر(ع) فرمود: علی‌(ع) به کتاب خدا و سنت پیغمبر(ص) عمل می‌‏کرد. هنگامی‌ که مسئله تازه‏ای‌ پیدا می‌‏شد که در کتاب و سنت وجود نداشت، خدا حق را به آن حضرت الهام می‌‏کرد. این موضوع به خدا سوگند یکی‌ از مشکلات است.[۲][۳]

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

  1. منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  2. آیا شیوه دستیابی معصوم به علم با دیگران مشترک است یا متفاوت؟ (پرسش)
  3. رابطه قرآن با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  4. رابطه علم لدنی با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  5. رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  6. آیا ارتباط با ارواح می‌تواند یکی از منابع علم معصوم باشد؟ (پرسش)
  7. رابطه تحدیث با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  8. رابطه نقر در گوش و نکت در دل با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  9. رابطه رؤیای صادق با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  10. رابطه کشف یا شهود با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  11. رابطه امام مبین یا کتاب مبین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  12. رابطه ام الکتاب با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  13. رابطه کتاب اعمال با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  14. رابطه علم‌الکتاب با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  15. رابطه لوح یا لوح محفوظ با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  16. رابطه عرش با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  17. رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  18. رابطه مقام راسخان در علم با علوم معصوم چیست؟ (پرسش)
  19. رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  20. رابطه اسم اعظم با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  21. رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  22. رابطه الف باب با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
  23. علم معصوم امام به طور مستقیم از جانب خدا به او داده می‌شود یا با وساطت پیامبر خاتم؟ (پرسش)
  24. آیا تعلیم اسماء با علم معصوم ارتباط دارد؟ (پرسش)
  25. آیا علم ویژه معصوم قابل تعلیم و انتقال به دیگران است؟ (پرسش)
  26. دیدگاه‌های دانشمندان مسلمان در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    1. دیدگاه‌های دانشمندان عرفان اسلامی در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    2. دیدگاه‌های دانشمندان فلسفه و حکمت اسلامی در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    3. دیدگاه‌های دانشمندان تفسیر در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    4. دیدگاه‌های دانشمندان حدیث در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    5. دیدگاه دانشمندان اصول دین مکتب امامیه در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    6. دیدگاه دانشمندان اصول دین مکتب معتزله در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    7. دیدگاه دانشمندان اصول دین مکتب اشعریه در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    8. دیدگاه دانشمندان اصول دین مکتب اباضیه در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)
    9. دیدگاه فرقه وهابیت در باره منبع علم معصوم چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع علم معصوم

پانویس

  1. ↑ بحار الانوار، ج ۲۶، ص ۵۴
  2. ↑ بررسی مسائل کلی امامت، ص ۲۹۸
  3. ↑ بررسی‌ مسائل کلی‌ امامت، ص ۲۴۷ الی ۲۵۵.
  4. ↑ اصول کافی، کتاب الحجة، ص ۲۶۴ و ص ۲۷۰.
  5. ↑ اصول کافی، کتاب الحجة، ص ۲۶۸.
  6. ↑ ر. ک: سوره کهف: آیه ۶۵-۹۸، سوره آل عمران: آیه ۱۷-۲۱، سوره طه: آیه ۳۸، سوره قصص: آیه ۷.
  7. ↑ آموزش عقاید
  8. ↑ سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا(ع)؛ ص۱۴۷.
  9. ↑ موسوعة امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ج۲ و ۸.
  10. ↑ "عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض"؛ موسوعة امام علی بن ابی‌ طالب(ع)، ج۲، فصل۹.
  11. ↑ "هَذَا الْقُرْآنُ إِنَّمَا هُوَ خَطٌّ مَسْطُورٌ بَيْنَ اَلدَّفَّتَيْنِ لاَ يَنْطِقُ بِلِسَانٍ وَ لاَ بُدَّ لَهُ مِنْ تَرْجُمَان"؛ نهج‌البلاغه، خطبه ۱۲۵.
  12. ↑ "مَا نَزَلَتْ عَلَيْهِ آيَةٌ فِي لَيْلٍ وَ لاَ نَهَارٍ وَ لاَ سَمَاءٍ وَ لاَ أَرْضٍ وَ لاَ دُنْيَا وَ آخِرَةٍ وَ لاَ جَنَّةٍ وَ لاَ نَارٍ وَ لاَ سَهْلٍ وَ لاَ جَبَلٍ وَ لاَ ضِيَاءٍ وَ لاَ ظُلْمَةٍ إِلاَّ أَقْرَأَنِيهَا وَ أَمْلاَهَا عَلَيَّ فَكَتَبْتُهَا بِيَدِي وَ عَلَّمَنِي تَأْوِيلَهَا وَ تَفْسِيرَهَا وَ نَاسِخَهَا وَ مَنْسُوخَهَا وَ مُحْكَمَهَا وَ مُتَشَابِهَهَا وَ خَاصَّهَا وَ عَامَّهَا وَ أَيْنَ نَزَلَتْ وَ فِيمَ نَزَلَتْ إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ"؛ تحف‌العقول، ص۱۹۶.
  13. ↑ طبقات کبری، ج۲، ص۳۳۸؛ شواهد التنزيل، ج۱، ص۴۵، روایت ۳۸؛ مناقب خوارزمی، ص۹۰، روایت۸۲ و ص۹۴، روایت۹۲؛ صواعق محرقه، ص۱۲۷ و ۱۲۸.
  14. ↑ "إِنَّ اَللَّهَ عَلَّمَ نَبِيَّهُ اَلتَّنْزِيلَ وَ التَّأْوِيلَ فَعَلَّمَهُ رَسُولُ اَللَّهِ(ص) عَلِيّاً(ع) قَالَ: وَ عَلَّمَنَا وَ اَللَّهِ"؛ اصول کافی، ج۱، ص۴۴۲، روایت ۱۵.
  15. ↑ "مَا جَالَسَ أَحَدٌ هَذَا الْقُرْآنَ إِلاَّ قَامَ بِزِيَادَةٍ أَوْ نُقْصانٍ زِيادَةٍ فِي هُدًى أَوْ نُقْصانٍ فِي عَمى"؛ فهرست موضوعی غررالحکم، باب القرآن.
  16. ↑ "نُورٌ لِمَنِ اسْتَضَاءَ بِهِ وَ شَاهِدٌ لِمَنْ خَاصَمَ بِهِ وَ فَلَجٌ لِمَنْ حَاجَ بِهِ وَ عِلْمٌ لِمَنْ وَعِىَ وَ حُكْمٌ لِمَنْ قَضَى"؛ فهرست موضوعی غررالحکم، باب القرآن.
  17. ↑ جلوه‌های لاهوتی، ج ۱، ص ۲۶۴-۲۶۷.
  18. ↑ بحثی مبسوط در آموزش عقائد، ج٢، ص۲۶
  19. ↑ رشید رضا، وحی محمّدی، ص ۲۰.
  20. ↑ شیخ مفید، اوائل الماقالات، ص ۲ و ۲۳.
  21. ↑ معارف کلامی شیعه، ص۲۸۷
  22. ↑ اوائل المقالات، شیخ مفید، ص ۶۹ و ۷۰.
  23. ↑ همان، ۶۸.
  24. ↑ همان.
  25. ↑ تصحیح الإعتقاد، شیخ مفید، ص ۹۹.
  26. ↑ منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد، ص ۵۹
  27. ↑ محمد بن علی کراجکی، کنز الفوائد، ج‏۱، ص۳۷۰.
  28. ↑ محمد بن علی کراجکی، کنز الفوائد، ج‏۱، ص۲۷۴ ـ۴۷۵.
  29. ↑ ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه
  30. ↑ فیه‏ «قد کان فی الأمم‏ مُحَدَّثُونَ‏»، جاء فی الحدیث تفسیره: أنهم الملهمون. و الملهم هو الذی یلقی فی نفسه الشی‏ء فیخبر به حدسا و فراسة، و هو نوع یختصّ به اللّه عز و جل من یشاء من‏ عِبادِهِ الَّذِینَ اصْطَفی‏، کأنّهم حدّثوا بشی‏ء فقالوه، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج۱، ص۳۵۰.
  31. ↑ فی الحدیث‏: قد کان فی الأُمم‏ مُحَدَّثون‏، جاءَ فی الحدیث: تفسیره أَنهم المُلْهَمُون؛ و المُلْهَم: هو الذی یُلْقَی فی نفسه الشی‏ءُ، فیُخْبِرُ به حَدْساً و فِراسةً، و هو نوعٌ یَخُصُّ اللهُ به مَن یشاءُ من عباده الذین اصْطَفی، کأَنهم‏ حُدِّثوا بشی‏ءٍ فقالوه‏؛ لسان العرب، ج۲، ص۱۳۴.
  32. ↑ شیخ کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۷.
  33. ↑ فخر‌الدین بن محمد طریحی، مجمع البحرین، ج۲، ص۲۴۵.
  34. ↑ مجمع البحرین، ج۲، ص۲۴۵.
  35. ↑ و یکون «مُحَدَّثاً» أی یلقی إلیهم الروح المقدسة (أو) الله تبارک و تعالی؛ علامه مجلسی، روضة المتقین، ج۱۳، ص۲۳۹.
  36. ↑ فرستاده‌ای پیامبر بود؛ سوره مریم، آیه: ۵۱.
  37. ↑ « سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (ع) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: ﴿وَكَانَ رَسُولا نَّبِيًّا ﴾ : مَا الرَّسُولُ؟ وَ مَا النَّبِيُّ؟ قَالَ: النَّبِيُ‏: الَّذِي‏ يَرى‏ فِي‏ مَنَامِهِ‏، وَ يَسْمَعُ‏ الصَّوْتَ‏، وَ لَايُعَايِنُ الْمَلَكَ. وَ الرَّسُولُ: الَّذِي يَسْمَعُ الصَّوْتَ، وَ يَرى‏ فِي الْمَنَامِ، وَ يُعَايِنُ الْمَلَكَ. قُلْتُ: الْإِمَامُ مَا مَنْزِلَتُهُ؟ قَالَ: يَسْمَعُ الصَّوْتَ، وَ لَايَرى‏، وَ لَايُعَايِنُ الْمَلَكَ‏‏‏»؛ علامه مجلسی، روضة المتقین، ج۳، ص ۲۳۹ و ۲۴۰.
  38. ↑ « فَقَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عِمْرَانَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ يَقُولُ‏ نَحْنُ‏ اثْنَا عَشَرَ مُحَدَّثا‏‏‏»؛ شیخ صدوق، الخصال، ج۲ ، ص :۴۷۸؛ ابن بابویه، عیون أخبار الرضا، ج۱، ص ۵۶.
  39. ↑ صدوق، الخصال، ج۲، ص ۵۲۸؛ عیون أخبار الرضا، ج۱، ص ۵۶؛ معانی الأخبار: ص ۱۰۲.
  40. ↑ « عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: كَانَ عَلِيٌّ (ع) يَعْمَلُ‏ بِكِتَابِ‏ اللَّهِ‏ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ‏ فَإِذَا وَرَدَ عَلَيْهِ الشَّيْ‏ءُ الْحَادِثُ الَّذِي لَيْسَ فِي الْكِتَابِ وَ لَا فِي السُّنَّةِ أَلْهَمَهُ اللَّهُ تَعَالَى إِلْهَاماً وَ ذَلِكَ وَ اللَّهِ مِنَ الْمُعْضِلَات‏‏‏‏»؛ صفار قمی، بصائر الدرجات، ص۲۳۵.
  41. ↑ صفار قمی، بصائر الدرجات، ص۲۳۲.
  42. ↑ «عَنْ ابْنِ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ‏ إِنَ‏ مِنَّا لَمَنْ‏ يُنْكَتُ‏ فِي‏ أُذُنِهِ‏ وَ إِنَ‏ مِنَّا لَمَنْ يُؤْتَى فِي مَنَامِهِ وَ إِنَّ مِنَّا لَمَنْ يَسْمَعُ الصَّوْتَ مِثْلَ صَوْتِ السِّلْسِلَةِ يَقَعُ عَلَى الطَّسْتِ وَ إِنَّ مِنَّا لَمَنْ يَأْتِيهِ صُورَةٌ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ»؛ صفار قمی، بصائر الدرجات، ص۲۳۲.
  43. ↑ « عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ سَعْدٍ الْخَثْعَمِيِ‏ أَنَّهُ كَانَ مَعَ الْمُفَضَّلِ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فَقَالَ لَهُ الْمُفَضَّلُ جُعِلْتُ فِدَاكَ يَفْرِضُ اللَّهُ طَاعَةَ عَبْدٍ عَلَى‏ الْعِبَادِ ثُمَ‏ يَحْجُبُ‏ عَنْهُ‏ خَبَرَ السَّمَاءِ قَالَ لَا اللَّهُ أَكْرَمُ وَ أَرْأَفُ بِالْعِبَادِ مِنْ أَنْ يَفْرِضْ عَلَيْهِ طَاعَةَ عَبْدٍ يَحْجُبُ عَنْهُ خَبَرَ السَّمَاءِ صَبَاحاً وَ مَسَاءً»؛ صفار قمی، بصائر الدرجات، ص۱۲۴.
  44. ↑ « أَمَّا النَّقْرُ فِي‏ الْأَسْمَاعِ‏ فَأَمْرُ الْمَلَكِ‏»؛ شیخ کلینی، الکافی، ج۱، ص ۲۶۴، ح ۳.
  45. ↑ « قُلْتُ الْإِمَامُ مَا مَنْزِلَتُهُ قَالَ يَسْمَعُ‏ الصَّوْتَ‏ وَ لَا يَرَى‏ وَ لَا يُعَايِنُ‏ الْمَلَك‏‏»؛ شیخ کلینی، الکافی، ج۱، ص ۱۷۶، ح ۱.
  46. ↑ « عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: لَمَّا قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)... إِذْ أَتَاهُمْ‏ آتٍ‏ لَا يَرَوْنَهُ‏ وَ يَسْمَعُونَ‏ كَلَامَهُ فَقَالَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ إِنَّ فِي اللَّهِ عَزَاءً مِنْ كُلِّ مُصِيبَةٍ وَ نَجَاةً مِنْ كُلِّ هَلَكَةٍ وَ دَرَكاً لِمَا فَات‏... فَسَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (ع) مِمَّنْ‏ أَتَاهُمُ التَّعْزِيَةُ فَقَالَ مِنَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى‏‏‏»؛ الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏۱، ص ۴۴۵، ح۱۹؛ از مضمون روایت روشن است که او یکی از فرشتگان الهی بوده است.
  47. ↑ «عَنِ الْحَارِثِ النَّصْرِيِّ، قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع): الَّذِي يُسْأَلُ عَنْهُ الْإِمَامُ، وَ لَيْسَ عِنْدَهُ فِيهِ شَيْ‏ءٌ، مِنْ‏ أَيْنَ‏ يَعْلَمُهُ‏ قَالَ: يُنْكَتُ فِي الْقَلْبِ نَكْتاً، أَوْ يُنْقَرُ فِي الْأُذُنِ نَقْراً‏‏‏»؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص ۴۰۸.
  48. ↑ «وَ قِيلَ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع): إِذَا سُئِلْتَ كَيْفَ تُجِيبُ قَالَ: إِلْهَامٌ وَ سَمَاعٌ، وَ رُبَّمَا كَانَا جَمِيعا»؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص ۴۰۸.
  49. ↑ «وَ أَعْطَانِي‏ الْوَحْيَ‏، وَ أَعْطَاهُ‏ الْإِلْهَام‏‏‏‏»؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص ۴۰۸.
  50. ↑ «سَمِعْتُ الرِّضَا (ع) يَقُولُ: الْأَئِمَّةُ عُلَمَاءُ حُلَمَاءُ صَادِقُونَ‏ مُفَهَّمُونَ‏ مُحَدَّثُونَ‏‏‏‏‏»؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص ۴۰۸.
  51. ↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع)، قَالَ: كَانَ عَلِيٌّ (ع) مُحَدَّثاً، وَ كَانَ سَلْمَانُ مُحَدَّثاً. قَالَ: قُلْتُ‏: فَمَا آيَةُ الْمُحَدَّثِ‏ قَالَ‏: يَأْتِيهِ‏ مَلَكٌ فَيَنْكُتُ فِي قَلْبِهِ كَيْتَ وَ كَيْتَ»؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص ۴۰۷.
  52. ↑ « قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) مِنَّا مَنْ‏ يُنْكَتُ‏ فِي‏ قَلْبِهِ‏ وَ مِنَّا مَنْ يُقْذَفُ فِي قَلْبِهِ وَ مِنَّا مَنْ يُخَاطَبُ وَ قَالَ(ع) إِنَّ مِنَّا لَمَنْ يُعَايِنُ مُعَايَنَةً وَ إِنَّ مِنَّا لَمَنْ يُنْقَرُ فِي قَلْبِهِ كَيْتَ كَيْتَ وَ إِنَّ مِنَّا لَمَنْ يَسْمَعُ كَمَا يَقَعُ السِّلْسِلَةُ فِي الطَّشْتِ قَالَ قُلْتُ وَ الَّذِي يُعَايِنُونَ مَا هُوَ قَالَ خَلْقٌ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ»؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص ۴۰۸.
  53. ↑ و أنهم بشر محدثون‏. ابوالفتح کراجکی، کنز الفوائد، ج۱،ص:۲۴۵.
  54. ↑ و أقول بجواز هذا من جهة العقل و أنه لیس بممتنع فی الصدیقین من الشیعة المعصومین من الضلال و قد جاءت بصحته و کونه للأئمة و من سمیت من شیعتهم الصالحین الأبرار الأخیار واضحة الحجة و البرهان و هو مذهب فقهاء الإمامیة و أصحاب الآثار منهم و قد أباه بنو نوبخت و جماعة من أهل الإمامة لا معرفة لهم بالأخبار و لم یمعنوا النظر و لا سلکوا طریق الصواب؛ مفید، أوائل المقالات، ص ۶۹ و ۷۰.
  55. ↑ ایحاء القاء معنی است به‌طور مخفی و نیز بمعنی الهام و اشاره است؛ قاموس، ج۷،ص:۱۹۰.
  56. ↑ و إنما منعت من نزول الوحی علیهم و الإیحاء بالأشیاء إلیهم للإجماع علی المنع من ذلک و الاتفاق علی أنه من یزعم أن أحدا بعد نبینا(ص) یوحی إلیه فقد أخطأ و کفر و لحصول العلم بذلک من دین النبی (ص) کما أن العقل لم یمنع من بعثة نبی بعد نبینا(ص) و نسخ شرعه کما نسخ ما قبله من شرائع الأنبیاء و إنما منع ذلک الإجماع و العلم بأنه خلاف دین النبی(ص) من جهة الیقین؛ مفید، أوائل المقالات، ص۶۸.
  57. ↑ بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص ۷۴، ۷۶
  58. ↑ علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص۶۴-۶۸.
  59. ↑ «تو می‌شنوی آنچه را من می‌شنوم، و می‌بینی آنچه را من می‌بینم، جز این که تو پیامبر نیستی».
  60. ↑ «"خداوند از راه الهام مرا از آنچه در لوح محفوظ است، آگاه ساخته است».
  61. ↑ بررسی علم اولیای الهی، ص۱۱۴.
  62. ↑ شیخ مفید جلد ۲، ص ۱۸۶؛ کلینی ج ۱ ص ۳۱۸ و ۳۹۸؛ شیخ مفید ص ۲۳۸؛ مجلسی ج ۲۶ ص ۱۸۶.
  63. ↑ حقيقت تحديث و رابطه آن با نبوت، فصلنامه آینه معرفت، شماره ۳۷، زمستان ۱۳۹۲، ص ۱۵۳.
  64. ↑ مفید، الاختصاص، ص۲۸۶.
  65. ↑ مفید، الاختصاص، ص۲۸۶.
  66. ↑ بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، پاییز ۱۳۸۹ (شماره ۴۵) ص ۳۰۵.
  67. ↑ « إِلْهَامٌ‏ أَوْ إِسْمَاعٌ‏ وَ رُبَّمَا كَانَا جَمِيعاً»؛ بحار الانوار، ج۲۶، ص ۱۸.
  68. ↑ « أَمَّا الْغَابِرُ فَمَا تَقَدَّمَ‏ مِنْ‏ عِلْمِنَا وَ أَمَّا الْمَزْبُورُ فَمَا يَأْتِينَا وَ أَمَّا النَّكْتُ فِي الْقُلُوبِ فَإِلْهَامٌ وَ أَمَّا النَّقْرُ فِي الْأَسْمَاعِ فَأَمْرُ الْمَلَكِ»؛ بحار الانوار، ج۲۶، ص ۶۰.
  69. ↑ الغابر: الباقی، و الغابر: الماضی و هو من الأضداد؛ لسان العرب: ج۳، ص۵.
  70. ↑ امامت، ص ۱۲۵.
  71. ↑ کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۲۹۰.
  72. ↑ کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۲۹۰.
  73. ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۸، ص۲۸.
  74. ↑ کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۹۳.
  75. ↑ کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۴۶.
  76. ↑ مدنی شیرازی، ریاض السالکین فی شرح الصحیفه السجادیه، ص۱۱۱.
  77. ↑ کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۷۲-۳۷۵؛ صفار، بصائر الدرجات، ج۱، ص۴۸۵ -۴۹۲.
  78. ↑ کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۵۰-۳۷۲؛ صفار، بصائر الدرجات، ج۱، ص۷۷۸.
  79. ↑ رابطه الهام و تحدیث در علم امامان شیعه، ص۵۷
  80. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۱۸۰.
  81. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۴.
  82. ↑ امینی، علامه، الغدیر، ج ۵، ص ۴۸۰.
  83. ↑ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۱۷۶.
  84. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲، ص ۲۲۲.
  85. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۲۶ ص ۴.
  86. ↑ سوره واقعه، آیه: ۱۰ و ۱۱.
  87. ↑ کلینی، اصول الکافی، ج ۱، ص ۲۷۱.
  88. ↑ کلینی، اصول الکافی، ج ۱، ص ۲۷۱.
  89. ↑ کلینی، اصول کافی، ج ۱، ص ۲۴۰.
  90. ↑ عسکری امام‌خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم.
  91. ↑ کلینی، الکافی، ج۸، ص۲۲۱؛ بحارالانوار، ج۱۸، ص۱۰۹؛ ابن‌ هشام، السيرة‌ النبويه، ج۴، ص۱۶۶؛ ابن‌ کثیر، اسماعیل، السيرة‌ النبويه، ج۴، ص۱۶؛ ابن‌ اثیر، عزالدین، اسد الغابه، ج۲، ص۱۴۶.
  92. ↑ نهج‌ البلاغه، خطبه۲۳۵، ص۲۶۶.
  93. ↑ نهج‌ البلاغه، خطبه ۲۲۲، ص۲۵۵.
  94. ↑ " إِنَّكَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَى مَا أَرَى إِلَّا أَنَّكَ لَسْتَ بِنَبِي‏‏‏ "؛ نهج‌ البلاغه، خطبه ۱۹۲، ص۲۲۳- ۲۲۲.
  95. ↑ ابن عياش، محمد، تفسیر العیاشی، ج۲، ص۳۶۵؛ بحارالانوار، ج۱۲، ص۱۸۰ و ج۲۶، ص۷۳.
  96. ↑ " أَلْهَمَنِي‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَّ عِلْمَ مَا فِيه‏‏‏‏ "؛ بحارالانوار، ج۲۶، ص۴.
  97. ↑ برای نمونه، ر.ک: صفار قمی، محمد، بصائر الدرجات، ص۱۳۹؛ بحارالانوار، ج۲۶، ص۶۶- ۸۵.
  98. ↑ بحارالانوار، ج۲۶، ص۷۹.
  99. ↑ شیخ مفید، محمد، الاختصاص، ص۳۲۹.
  100. ↑ برخی از روایات، روح را موجودی دانسته‌اند که برتر از جبرئیل و میکائیل است. ر.ک: کلینی، الكافی، ج۱، ص۲۷۴- ۲۷۳.
  101. ↑ بحارالانوار، ج۲۶، ص۵.
  102. ↑ علم غیب امام، ص۳۴۶.
  103. ↑ علم، به سه وجه به ما می‌رسد: گذشته، آینده و حادث. امّا علم گذشته، علمی است که تفسیر شده و علم آینده، علم مزبور و مکتوب است و امّا علم حادث، چیزی است که در قلب انداخته و در گوش خوانده می‌شود. و بهترین علم ما همین است و پیامبری بعد از پیامبر ما وجود ندارد.
  104. ↑ افتادن در قلب
  105. ↑ خواندن در گوش
  106. ↑ به امام صادق(ع) عرض کردم: من از عبد اللّه بن حسن سؤال کردم. او گمان می‌کند امام، در بین شما اهل بیت(ع) نیست. فرمود: قسم به خدا ای پسر نجاشی! به درستی که از ماست آن که علم به قلب او انداخته می‌شود و به گوش او خوانده می‌شود و ملائکه با او مصافحه می‌کنند.
  107. ↑ غابر، علمی است که از سابق بوده و مزبور، علمی است که در آینده به ما می‌رسد و افتادن در قلب، الهام است و کوبیدن در گوش، از سوی ملک است.
  108. ↑ آفاق علم امام در الکافی.
  109. ↑ رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا؛ ص ۵۸ - ۶۰.
  110. ↑ «از فرزندان من دوازده تن پیشوای اصیل و نیک نژاد و محدث و مفهّم است و آخرین آنها کسی است که به حق قیام کرده‌ و زمین را پر از عدالت کند چنان که از ستم پر شده باشد».
  111. ↑ محمد صادق عظیمی، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص۱۷۶.
  112. ↑ علم ائمه از نظر عقل و نقل،ص۷۰
  113. ↑ "انّه یسمع الصوت و لا یَری الشخص".
  114. ↑ "سَئَلتُ ابا عبدالله عن الرسول و النبی و المحدّث؟ قال: الرسول الّذی تاتیهما الملائکة و تبلغه [فی نسخة: تاتیه الملائکة و یعانیهم و تبلّغه] عن الله تبارک و تعالی، و النبی الذی یری فی منامه فما رأی فهو کما رأی و المحدث الذی یسمع کلام الملائکة و ینقر فی اذنه و ینکث فی قلبه".
  115. ↑ "خلقٌ مِن خَلق الله عزوجل اعظم من جبرئیل و میکائیل، کان مع رسول الله(ص) یخبره و سدده وَ هو مع الئمة مِن بعده".
  116. ↑ "قال: سئلتُه [ع] عن علم الامام بما فی اقطار الارض و هو فی بیته مرخًّی علیه ستره فقال: مفضّل، انّ الله تبارک و تعالی جعل فی النبی خمسة ارواح: روح الحیاة فیه دبَّ و دَرَجَ، و روح القوّه فیه نهض و جاهد، و روح الشهوة ... و روح القدس فیه حمل النبوّة فاذا قبض النبی – ص – افتقل روح القدس فصّار الی الامام، و روح القدس لا ینام و لا یغفل و لا یلهو و لا یزهو و ...".
  117. ↑ کنکاشی در کیفیت و سرچشمه‌های علم امام.
  118. ↑ این نوع وحی که کامل‌ترین نوع ارتباط بین خداوند و انسان است، اختصاص به انبیاء الهی دارد و می‌توان از آن به وحی تشریعی تعبیر کرد. با ختم نبوت راه اینگونه وحی نیز بسته شد؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۳۵.
  119. ↑ فرشتگان بر آنان که گفتند: پروردگار ما خداوند است سپس پایداری کردند، فرود می‌آیند که نهراسید و اندوهناک نباشید و شما را به بهشتی که وعده می‌دادند مژده باد!؛ سوره فصلت، آیه: ۳۰.
  120. ↑ بصائر الدرجات، ص ٩٠، ح ١.
  121. ↑ بصائر الدرجات، ص ۲۲۰، ح ١.
  122. ↑ بصائر الدرجات، ص ۳۱۹، ح ١.
  123. ↑ بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۵۰-۵۲.
  124. ↑ «أصل الوحی الإشارة السریعة»راغب اصفهانی، مفردات راغب، ص ۸۵۸.
  125. ↑ «وَحَی یَحیِ وَحیاً، کَتَبَ یَکتُبُ کَتباً»؛ ابو عبدالرحمن الخلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج ۳، ص ۳۲۰.
  126. ↑ سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، ج۷، ص ۱۸۹ الی ۱۹۲.
  127. ↑ شیخ مفید، تصحیحُ اعتقادات الإمامیه، ص۱۲۰. و شیخ عباس قمی، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، ج۲، ص۶۳۸.
  128. ↑ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۰، «کتاب القرآن» ص ۱۶؛ سید عبدالحسین طیّب، کلم الطیب در تقرر عقاید اسلام، ص ۱۴۳ الی ۱۴۶؛ جمعی از نویسندگان، دائرة المعارف تشیع، ج ۱۸، ص ۲۸۹.
  129. ↑ و هیچ بشری نسزد که خداوند با او سخن گوید مگر با وحی یا از فراسوی پرده‌ای یا فرستاده‌ای فرستد که به اذن او آنچه می‌خواهد وحی کند؛ بی‌گمان او فرازمندی فرزانه است؛ سوره شوری، آیه: ۵۱.
  130. ↑ اقبال لاهوری، احیاء فکر دینی در اسلام، ترجمۀ احمد آرام، ص ۱۴۴، ۱۴۵ و ۱۶۸.
  131. ↑ مرتضی مطهری، مقدمه‌ای بر جهان بینی اسلامی، ج ۳ "وحی و نبوت"، ص ۵۳.
  132. ↑ مفردات راغب، مادۀ لَهَم، ص۷۴۸.
  133. ↑ جمعی از نویسندگان، دایرة المعارف تشیع، ج ۲، ص ۳۲۲. نیز، سید جلال‌الدین آشتیانی، شرح مقدمۀ قیصری در تصوف اسلامی، ج ۱، ص۳۸۳.
  134. ↑ و شیطان‌ها بی‌گمان در یاران خویش می‌دمند که با شما چالش ورزند؛ سوره انعام، آیه: ۱۶۱.
  135. ↑ علم لدنی در قرآن و حدیث؛ ص ۴۰.
  136. ↑ صدرالمتألهین، ایقاظ النائمین، ص۴۷۷ و ۴۷۸.
  137. ↑ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۱۵.
  138. ↑ صدرالمتألهین ایقاظ النائمین، ص۲۳۷ و ۲۳۸.
  139. ↑ عقل کل همان صادر اول است
  140. ↑ صدرالمتألهین، ایقاظ النائمین، ص۷۲۲ و ۷۲۳.
  141. ↑ سوره شوری، آیه: ۵۱.
  142. ↑ صدرالمتألهین، ایقاظ النائمین، ۲۳۸-۲۴۰.
  143. ↑ علم امام در آینه حکمت متعالیه، ص ۶۰.
  144. ↑ وبگاه بیان معرفت
  145. ↑ این از خبرهای غیب است که ما به تو وحی می‌کنیم؛ تو و قومت پیش از این آنها را نمی‌دانستید پس شکیبا باش که سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره هود، آیه: ۴۹.
  146. ↑ و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند؛ سوره انبیاء، آیه: ۷۳.
  147. ↑ پایگاه تخصصی مرسلون
  148. ↑ کسی که فرشتگان با او سخن می‌گویند
  149. ↑ «أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ (ع) یَقُولُ: الْأَئِمَّةُ عُلَمَاءُ صَادِقُونَ مُفَهَّمُونَ مُحَدَّثُونَ».الکلینی الرازی، أبو جعفر محمد بن یعقوب بن إسحاق، الأصول من الکافی، ج ۱، ص ۲۷۱.
  150. ↑ «الحدیث الثالث:‏ صحیح. "مفهمون" من جهة النبی (ص) فهمهم القرآن و تفسیره و تأویله و غیر ذلک من العلوم و المعارف‏ "محدثون" من الملک». محمد باقر بن محمد تقی مجلسی، ، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‏ ۳، ص ۱۶۴.
  151. ↑ و در روایت صحیحه یعقوب بن یزید، از محمد ابن اسماعیل ابن بزیع روایت نموده است که گفت: شنیدم ابا الحسن(ع) می‌فرماید: امامان معصوم(ع) عالمان، راستگویان و افرادی هستند که آموزش داده شده‌اند و افرادی هستند که با آنها سخن گفته می‌شود "به آنها الهام می‌شود"؛ الشیخ جلال الصغیر، الولایة التکوینیة، الحق الطبیعی للمعصوم (ع)، ص ۲۶۱، بر اساس نرم افزار مکتبة اهل البیت (ع).
  152. ↑ «ثم إنا بینا أن الأئمة (ع) لیسوا بأنبیاء مرسلین، بل إن القول بنبوة واحد منهم کفر بلا إشکال، و إنما هم علماء صادقون محدثون ملهمون، وبهذا نطقت الأخبار الثابتة، کصحیحة محمد بن إسماعیل، قال: سمعت أبا الحسن (ع) یقول: الأئمة علماء صادقون مفهمون محدثون». الشیخ علی آل محسن، کشف الحقائق، ص ۱۵۳.
  153. ↑ «مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ قَالَ: سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنِ الْجَفْرِ فَقَالَ: هُوَ جِلْدُ ثَوْرٍ مَمْلُوءٌ عِلْماً. قَالَ لَهُ فَالْجَامِعَةُ؟. قَالَ: تِلْکَ صَحِیفَةٌ طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فِی عَرْضِ الْأَدِیمِ مِثْلُ فَخِذِ الْفَالِجِ‏ فِیهَا کُلُّ مَا یَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَیْهِ وَ لَیْسَ مِنْ قَضِیَّةٍ إِلَّا وَ هِیَ فِیهَا حَتَّی أَرْشُ الْخَدْشِ قَالَ فَمُصْحَفُ فَاطِمَةَ (س). قَالَ: فَسَکَتَ طَوِیلًا ثُمَّ قَالَ إِنَّکُمْ لَتَبْحَثُونَعَمَّا تُرِیدُونَ وَ عَمَّا لَا تُرِیدُونَ إِنَّ فَاطِمَةَ مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً وَ کَانَ دَخَلَهَا حُزْنٌ‏ شَدِیدٌ عَلَی أَبِیهَا وَ کَانَ جَبْرَئِیلُ (ع) یَأْتِیهَا فَیُحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلَی أَبِیهَا وَ یُطَیِّبُ نَفْسَهَا وَ یُخْبِرُهَا عَنْ أَبِیهَا وَ مَکَانِهِ وَ یُخْبِرُهَا بِمَا یَکُونُ بَعْدَهَا فِی ذُرِّیَّتِهَا وَ کَانَ عَلِیٌّ (ع) یَکْتُبُ ذَلِکَ فَهَذَا مُصْحَفُ فَاطِمَةَ (س)». محمد بن یعقوب کلینی، الکافی (طبعة الإسلامیة)، ج ‏۱، ص ۲۴۱.
  154. ↑ محمد باقر بن محمد تقی مجلسی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‏ ۳، ص ۵۹.
  155. ↑ «وکانت فاطمة (س) فی بطن أمها محدثة، وکانت تنزل علیها الملائکة بعد وفاة الرسول (ص)و یشهد بذلک الروایات المتعددة، منها صحیحة أبی عبیدة عن أبی عبد الله (ع) قال: إن فاطمة (س) مکثت بعد رسول الله (ص)خمسة وسبعین یوما ، وکان دخلها حزن شدید علی أبیها وکان یأتیها جبرئیل (ع) فیحسن عزاءها علی أبیها و یطیب نفسها و یخبرها عن أبیها و مکانه، ویخبرها بما یکون بعدها فی ذریتها و کان علی (ع) یکتب ذلک».المیرزا جواد التبریزی، صراط النجاة، ج ۳، ص ۴۴۰.
  156. ↑ «مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَجَّالِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُبَیْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ: أَرْسَلَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع) إِلَی زُرَارَةَ أَنْ یُعْلِمَ الْحَکَمَ بْنَ عُتَیْبَةَ أَنَّ أَوْصِیَاءَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ (ع) مُحَدَّثُونَ». الشیخ الکلینی، الکافی، ج ۱، ص ۲۷۰.
  157. ↑ قول ایشان(ع) که فرمود: اینها مُحدَّث هستند یعنی به آنها الهام می‌شود؛ السید بدر الدین بن أحمد الحسینی العاملی، الحاشیة علی أصول الکافی، ص ۱۶۶.
  158. ↑ «وأنا صاحب اللوح المحفوظ ألهمنی الله عز وجل علم ما فیه». محمد باقر المجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج ۲۶، ص ۴.»
  159. ↑ اثبات علم غیب امامان از قرآن کریم
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=رابطه_وحی_یا_الهام_با_علم_معصوم_چیست؟_(پرسش)&oldid=625966»