آیه اجتباء

این مدخل زیرشاخهٔ بحث آیات امامت امام علی است. آیه اجتباء از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آیه اجتباء در کلام اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

متن آیه: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِن قَبْلُ وَفِي هَذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ﴾.

مقدمه

خداوند در آیات قبل به مؤمنین دستور می‌دهد که نماز و عبادات و سایر امور خیر را کما هو حقه انجام دهند؛ که این تنها راه فلاح است. بدیهی است که چنین راه خطیری نیازمند الگو است و برای همین در آیه بعد خداوند به معرفی انسان‌های برگزیده خود می‌پردازد و آنها را با یک سری مشخصات به همگان معرفی می‌نماید؛ به این ترتیب که اولا آنها حق جهاد با شیطان درون و بیرون و تزکیه نفس را ادا می‌کنند و در نتیجه در وجود آنان ذره‌ای زمینه برای اغوای شیطان وجود ندارد؛ ثانیا آنان برگزیدگان الهی هستند که سلامت و اسلام آنان مؤید به تأیید الهی است. لازمه نیل به چنین مقامی؛ رسیدن به مرتبه اشراف بر نفوس انسان‌ها و آگاهی از عوالم ملکوت است که وصف بارز همه انبیا و هادیان الهی می‌باشد.

می‌توان صورت منطقی برهان را به شکل زیر بیان کرد:

امام؛ صاحب عالی‌ترین مقام اسلام و شهادت بر امت: اولاً، مقام اسلام کامل، حق جهاد و شهادت برامت، با اجتباء خداوند است. ﴿وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ... هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَفِي هَذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ﴾.

ثانیاً، مجتبای الهی، منحصراً امام معصوم است (بنابر روایات وارده).

نتیجه آنکه: مقام اسلام کامل، حق جهاد و شهادت بر امت، منحصر در امام معصوم است.

امام؛ معصوم به عصمت الهی و عالم به علوم ربانی و آگاه به اسرارعوالم ملکوت: برای اثبات این بخش، با استفاده از آیه اجتباء می‌گوییم: شاهد بر امت (در آیه اجتباء) شخصیت برگزیده الهی و در مقام تسلیم کامل در درگاه الهی واز عباد مخلَص است.

مجتبای الهی و عبد مخلَص پروردگار، معصوم به عصمت الهی و آگاه به اسرار عوالم ملکوت است.

نتیجه آنکه: شاهد بر امت، معصوم به عصمت الهی و آگاه به اسرار عوالم ملکوت است.

عکس مستوی قضیه نتیجه به دست آمده را کبرای قیاس دیگری قرار داده و می‌گوییم: معصوم به عصمت الهی و آگاه به اسرار عوالم ملکوت است شاهد بر امت (امت وسط) در آیه شهادت است. مراد از امت وسط در آیه اجتباء، منحصراً امام است.

نتیجه را عکس مستوی نموده و نتیجه می‌گیریم: امام، معصوم به عصمت الهی و آگاه به اسرارعوالم غیب است.

پرسش‌های وابسته

• آیه اجتباء چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ (پرسش)

منابع

1. محمد تقی فیاض‌بخش، فرید محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵