اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌البلاغه ج۶ (کتاب)

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌البلاغه، ج ۶
از مجموعهاندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌ البلاغه
زبانفارسی
نویسندهاحمد بهشتی
موضوعسیره، سیره تربیتی، تربیت، سیره سیاسی، سیاست، امام علی، نهج البلاغه
مذهبشیعه
ناشرانتشارات بوستان کتاب
وابسته بهدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۹۰ ش
تعداد صفحه۷۳۶
شابک۹۷۸۹۶۴۰۹۰۹۱۸۸
شماره ملیم‌۸۱-۱۷۴۴۹‬‬

این کتاب، جلد ششم از مجموعهٔ نه‌جلدی اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌ البلاغه است و با زبان فارسی به تبیین اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌البلاغه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر احمد بهشتی و ناشر آن انتشارات بوستان کتاب وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم است.

دربارهٔ کتاب

اندیشه سیاسی - تربیتی علوی در نامه‌ ۵۳ نهج‏‌البلاغه، به تفصیل بررسی شده است.

فهرست کتاب

  • مقدمه

نامه ۵۳: منشور سیاسی امام علی (ع)

  1. آداب ملوک
  2. اساس سیاست
  3. تحفه سلیمانی
  4. زمامدار و ملت
  5. سیاست علوی
  6. شرح عهدنامه امیرالمؤمنین (ع)
  7. شرح عهدنامه امیرالمؤمنین (ع)
  8. شرح عهدنامه امیرالمؤمنین (ع)
  9. شرح عهدنامه امیرالمؤمنین (ع)
  10. شرح عهدنامه امیرالمؤمنین (ع)
  11. شرح فاضل بدایع نگار
  12. فرمان مبارک
  13. نصایح ملوک
  14. کتابی کوچک
  15. قانون الکبر در شرح عهدنامه امام برای مالک اشتر
  16. همراه امام علی در عهدنامه
  • اسناد و مدارک عهدنامه
  • سیمای درخشان مالک
  • مصر را بشناسیم

طولانی‌ترین و زیباترین نامه

  1. چرا طولانی‌ترین؟
  2. چرا زیباترین؟

خلاصه و چکیده فرمان

  • فرمانی جاویدان
  • چهار برنامه حیاتی
  1. جمع‌آوری مالیات
  2. جهاد با دشمنان
  3. اصلاحات
  4. عمران و آبادی

خودسازی و تجلیه

  1. تقوا
  2. ایثار در راه فرمان برداری
  3. پیروی از فرمان خدا در کتاب آسمانی
    1. قرآن و سعادت و شقاوت
  4. یاری خدا به دل و زبان

خودسازی و تخلیه

  • ادامه و استمرار خودسازی
  • رام کردن نفس از جمحات و وسوسه‌ها
  • معرفی نفس

درس عبرت

  1. محبوب‌ترین ذخیره‌ها
  2. مهار کردن هوای نفس
  3. بخل ورزیدن از حرام

اخلاق ویژه حکومتی

  1. در معرض خطا و لغزش
  2. در معرض علت‌ها و ناراحتی‌ها
  3. تخلفاتی از روی عمد و خطا

فرمانروایی در پرتو عفو و گذشت

  1. فرمان دهی مالک
  2. فرمان دهی امام علی (ع)
  3. فرمان دهی خدا
  1. پشیمانی در مقابل عفو، ممنوع!
  2. شادی در برابر کیفر، ممنوع!
  3. عجله ممنوع

آثار شوم خود بزرگ بینی

  1. فساد قلب
  2. سستی در دین
  3. دگرگونی نعمت و قدرت
  1. فرودآورنده از توسن سرکشی
  2. بازدارنده از شدت و حدت
  3. بازگرداننده عقل

سرانجامی بدفرجام

انصاف و رستگاری

محبوب‌ترین کارها

  • سه ویژگی برای کارها
  1. میانه روی بیشترین
  2. همگانی‌ترین
  3. جامع‌ترین
  1. گران بارترین
  2. کم فایده ترین
  3. ناراضی ترین
  4. پر اصرار ترین
  5. کم سپاس ترین
  6. عذر ناپذیرترین
  7. ناشکیباترین
  • اوصاف توده پرجذابیت
  1. پایه دین
  2. ستون جمعیت مسلمین
  3. پشتوانه قلع و قمع دشمنان
  • یک توصیه ماندگار

لزوم عیب پوشی و وجوب طرد عیب جویان

همدلی زمامدار با مردم

  1. گشودن گره کینه‌ها
  2. پاره کردن رشته انتقام جویی
  3. تغافل از امور نهان
  4. شتاب نکردن در تصدیق

پرهیز از مشاوران ناباب

  1. وجوه افتراق
    1. بخل
    2. ترس
    3. حرص
  2. وجه اشتراک

بدترین و نیکوترین وزیران

  • کدامین همکار؟!
  • بدترین وزیر
  • محرمان نامحرم
  • برترین وزیر
  • ویژگی‌های بی‌همال
  1. هزینه کم
  2. یاری بیشتر
  3. مهربانی بیشتر
  4. دوستی آنها با دیگران کمتر
  • نتیجه

برگزیده‌ترین وزیران

  • دو ویژگی مهم برای اطرافیان
  1. برخورداری از صراحت لهجه
  2. عدم مساعدت در کارهای ناپسند
  • کدامین پیوند
  1. ورع
  2. صدق
  • زمامدار بر مسند آدم پروری
  • خطر مدیحه پردازی

جایگاه نیکوکار و بدکار

حسن ظن متقابل

  • راهی هموار به سوی کسب محبوبیت
  • سه رهنمود کارساز
  1. احسان به مردم
  2. تخفیف هزینه‌ها
  3. ترک اکراه
  • توصیه‌ای سرنوشت‌ساز
  • فایده حسن ظن متقابل
  • بهترین راه فراهم شدن حسن ظن
  • بدترین راه

سه دستور کارساز

  1. پاسداری سنت‌های پسندیده
  2. نکوهش شکستن سنت‌های صالحه
  3. گفت و گوی با علما و حکما

طبقات اجتماعی

  1. نیروهای مسلح
  2. منشیان عام و ویژه
  3. قضات عدل
  4. کارگزاران انصاف و مدارا
  5. اهل جزیه و خراج
  6. تاجران و صنعت‌گران
  7. حاجتمندان و مستمندان

جایگاه طبقات و هم بستگی آنها

  1. دژ مستحکم ملت
  2. زینت زمامداران
  3. عزت دین
  4. راه‌های امن
  5. استواری و پایداری ملت
  1. تقویت بنیه دفاعی
  2. تکیه گاه رزمندگان
  3. رفع نیازمندی
  • جایگاه والای قضاوت و کارگزاران و منشیان
  1. تحکیم قراردها و معاملات
  2. فراهم ساختن منافع مردم
  3. جلب اعتماد مردم
  • جایگاه والای بازرگانان و صنعت‌گران
  1. فراهم کردن وسایل زندگی
  2. رونق بازارها
  3. خدمات صنعتی و تولیدی
  1. اهتمام و تلاش فراوان
  2. طلب یاری از خدا
  3. آمادگی کامل
  4. صبر و شکیبایی

رابطه زمامدار و نیروهای مسلح

  1. اخلاص و حسن نیت
  2. پاکدامنی و پاکدلی
  3. علم و بردباری
    1. کندی در غضب
    2. عذرپذیری
    3. مهرورزی نسبت به ضعیفان
    4. ناسازگاری با زورمندان
    5. مقاومت در برابر سخت‌گیری و فشار
    6. پرهیز از عقب نشینی و ضعف
  1. امتیازات شخصیتی
  2. امتیازات خانوادگی
  3. حسن سابقه
  4. دلاوری و قهرمانی
  5. بخشندگی و بلند همتی
  1. خیر خواهی
  2. حسن ظن
  1. جایگاه خدمات کوچک
  2. جایگاه خدمات بزرگ
  1. کمک بیشترین به سربازان
  2. بخشندگی از کیسه کرم
  1. آمادگی کامل رزمی
  2. محبت متقابل
  • برترینچشم روشنی زمامداران
  1. برقراری عدالت عمومی
  2. برخورداری از محبت همگانی
  • نشانه‌های محبت همگانی
  1. سلامت و پاکی دل
  2. زمامدار را از خود دانستن
  3. سبک بودن بار حکومت دوران زمامداری
  • بازگشت به مسایل فرماندهان
  1. برآوردن آرزوها
  2. ستایش مداوم
  • دو فایده مهم
  • حسن ختام
  1. ارزشیابی دقیق تلاش‌ها
  2. تلاش هرکسی به حساب خودش
  3. ناچیز نشمردن تلاش افراد
  4. دخالت ندادن عناوین
  5. بازگردان کارها به خدا و پیمابر

رابطه زمامدار و قضاوت

  • لزوم گزینش برترین‌ها
  1. قاضی نستوه
  2. قاضی حلیم و بردبار
  3. قاضی لغزش‌گریز
  4. قاضیحق گرای
  5. قاضی طمع گریز
  6. قاضی کاوشگر و محقق
  7. قاضی محتاط
  8. قاضی حجت گرای
  9. قاضی خستگی ناپذیر
  10. قاضی شکیبا
  11. قاضی قاطع
  12. قاضی مقاوم در برابر ستایش‌ها
  13. قاضی انحراف ناپذیر در برابر چرب‌زبانی‌ها
  1. بررسی قضاوت‌ها
  2. تأمین حوایج قضات
  3. تکریم قضات

رابطه زمامدار و کارگزاران

  1. تجربه
  2. حیا
  3. صلاحیت خانوادگی
  4. سابقه درخشان
  • چهار امتیاز برجسته
  1. برترین اخلاق
  2. برترین آبرو
  3. کم طمع‌ترین
  4. آینده نگرترین
  • پس از گزینش
  1. توسعه و اسباغ روزی
    1. خودسازی
    2. بی نیازی از خیانت
    3. اتمام حجت
  2. رسیدگی و بازرسی
  • چرا بازرسی پنهانی؟
  • مراقبت اطرافیان
  • اثبات خیانت
  • هر که بامش بیش، برفش بیشتر!
  1. مجازات بدنی
  2. باز پس گرفتن اموال
  3. خاکساری و مذلت
  4. معرفی به مردم
  5. بدنامی و رسوایی

رابطه زمامدار و دهندگان مالیات

  1. سنگینی مالیات
  2. آفت
  3. خشک شدن منابع آب
  4. خشک‌سالی
  5. ویرانی زمین
  6. فرو کشیدن آب‌ها
  1. بهترین اندوخته‌ها
  2. ستایش نیکو
  3. خشنودی و رضای وجدان
  4. اعتماد به توانایی مردم
  5. تکیه بر عدالت و مدارا
  1. ثروت اندوزی
  2. بدگمانی
  3. نگرفتن درس عبرت

رابطه زمامدار و منشیان

  • موقعیت و جایگاه نویسندگان
  • مرحله نخست: اوصاف برگزیدان
  1. بهترین‌ها
  2. نویسندگان نامه‌های محرمانه
  3. نویسندگی به دور از سهل انگاری
  4. دقت و درایت در تنظیم قراردها
  5. توانایی در گشودن گره‌ها
  6. خودشناسی و خودآگاهی
  1. سوابق درخشان
  2. بهترین خدمت‌گزار مردم
  3. امانت‌دار‌ترین مردم

رابطه زمامدار و بازرگانان و صنعت گران

  1. وظیفه شخص زمامدار
  2. توصیه زمامدار به دیگران
  3. اهمیت کار بازرگانان
    1. سرمایه‌های منافع
    2. اسباب آسایش و آرامش
    3. وارد کنندگان کالاهای مورد نیاز
  4. نیروهای بی‌خطر خدوم
  1. بررسی امور بازرگانان
  2. نقاط ضعف بازرگانان
    1. سخت‌گیری بی‌جا
    2. بخش زشت و مفرط
    3. احتکار
    4. زیاره‌روی در معاملات
  3. سرایت زیان به مردم و عیب زمامداران
  4. مبارزه جدی با احتکار
  5. لزوم سهل و آسان بودن معامله
    1. موازین عدالت
    2. پرهیز از اجحاف
  6. کیفر محتکر

رابطه زمامدار و مستمندان

  • ده فرمان در مورد طبقه فروردین
  • ترسیم چهره غم آلود طبقه فروردین
  1. مساکین
  2. محتاجین
  3. اهل بوسی
  4. اهل زمنی

بار عام

وظایف شخصی زمامدار

  1. رسیدگی به امور کارگزاران
  2. برآوردن حاجات مردم
  3. برنامه‌ریزی
  4. بهترین اوقات برای خدا
  5. دین خالص، در پرتو انجام فرایض
  6. بخشی از شبانه روز، ویژه عبادت
  7. مراعات اشخاص ناتوان و گرفتار

مردم گریزی یا مردم‌گرایی

  1. تنگ خویی
  2. ناآگاهی و بی‌خبری
  3. پنهان ماندن پوشیده‌ها
    1. کوچک‌نمایی امور بزرگ
    2. بزرگ‌نمایی امور کوچک
    3. زشت‌نمایی نیکو
    4. نیکونمایی زشت
    5. آمیخته شدن حق به باطل
  • رسیم دقیق چهره یک زمامدار
  • مجری یا مانع حق

دربارهٔ پدیدآورنده

احمد بهشتی
آیت‌الله دکتر احمد بهشتی (متولد ۱۳۱۴ش، اسلام‌آباد)، تحصیلات حوزوی را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد علی موحد، میرزا علی اکبر ارسنجانی، ابوالحسن حدایق و بهاءالدین محلاتی به اتمام رساند. ریاست دانشگاه قم‏، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری و نمایندگی دوره‌ها‏ى اول و دوم مجلس شوراى اسلامى از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌ البلاغه»، «تقویت مبانی فکری و اعتقادی»، «اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌البلاغه»، «امامت در اندیشه اهل نظر با مروری بر روایات»، «جلوه‌هایی از شخصیت امام حسین در مبارزه با تحریف»، «استمرار نبوت با امامت»، «حرکت»، «حرکت جوهری»، «نفوذ تاریخی و منزلت علمی حضرت فاطمه»، «امام علی حق و تکلیف» برخی از این آثار است[۱]

کتاب‌های وابسته

پانویس

  1. ↑ پایگاه اندیشوران حوزه
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=اندیشه_سیاسی_تربیتی_علوی_در_نامه‌های_نهج‌البلاغه_ج۶_(کتاب)&oldid=1242717»