حکمت غیبت صغری قبل از غیبت کبری چه بوده است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پانویس2}} +{{پانویس}})) |
جز (جایگزینی متن - 'غایب' به 'غایب') |
||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
[[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]] | [[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::*«[[غیبت صغری]] از سال ۲۶۰ ه (سال [[شهادت]] [[امام عسکری|امام یازدهم]]) تا سال ۳۲۹ ه (سال درگذشت آخرین [[نائب خاص]] [[امام مهدی|امام]]) حدود ۶۹ سال بود. در [[غیبت صغری]] [[نوّاب خاص]] آن [[حضرت]] با ایشان در تماس بودند و [[شیعه|شیعیان]] می‌توانستند مسائل و مشکلات خویش را به عرض [[امام مهدی|امام]] برسانند و توسط آنان پاسخ دریافت دارند، و حتی گاهی به [[دیدار]] [[امام مهدی|امام]] نائل می‌شدند و از این‌رو می‌توان گفت [[امام مهدی|امام]] در این مدّت، هم | ::::::*«[[غیبت صغری]] از سال ۲۶۰ ه (سال [[شهادت]] [[امام عسکری|امام یازدهم]]) تا سال ۳۲۹ ه (سال درگذشت آخرین [[نائب خاص]] [[امام مهدی|امام]]) حدود ۶۹ سال بود. در [[غیبت صغری]] [[نوّاب خاص]] آن [[حضرت]] با ایشان در تماس بودند و [[شیعه|شیعیان]] می‌توانستند مسائل و مشکلات خویش را به عرض [[امام مهدی|امام]] برسانند و توسط آنان پاسخ دریافت دارند، و حتی گاهی به [[دیدار]] [[امام مهدی|امام]] نائل می‌شدند و از این‌رو می‌توان گفت [[امام مهدی|امام]] در این مدّت، هم غایب بود هم نبود. این دوره را می‌توان دوره [[آماده‌سازی]] [[شیعه|شیعیان]] برای [[غیبت کبری]] دانست که طی آن، ارتباط [[شیعه|شیعیان]] با [[امام مهدی|امام]] حتّی در همین حدّ نیز قطع شد و [[مسلمانان]] موظّف شدند در امور خود به نائبان عام آن [[حضرت]]، یعنی فقهای واجد شرایط آن زمان [[رجوع]] کنند. | ||
::::::اگر [[غیبت کبری]] یکباره و ناگهان رخ می‌داد، ممکن بود موجب [[انحراف]] افکار گردد و اذهان آماده پذیرش آن نباشند. امّا گذشته از زمینه‌سازی‌های مدبرّانه [[امامان]] پیشین، در طول [[غیبت صغری]]، به تدریج ذهن‌ها آماده شد و بعد، مرحله [[غیبت کبری]] آغاز گردید. | ::::::اگر [[غیبت کبری]] یکباره و ناگهان رخ می‌داد، ممکن بود موجب [[انحراف]] افکار گردد و اذهان آماده پذیرش آن نباشند. امّا گذشته از زمینه‌سازی‌های مدبرّانه [[امامان]] پیشین، در طول [[غیبت صغری]]، به تدریج ذهن‌ها آماده شد و بعد، مرحله [[غیبت کبری]] آغاز گردید. | ||
::::::همچنین امکان ارتباط نائبان خاص با [[امام مهدی|امام]] در دوران [[غیبت صغری]] و نیز شرفیابی برخی از [[شیعه|شیعیان]] به محضر آن [[حضرت]] در این دوره، مسأله ولادت و حیات آن [[حضرت]] را بیشتر تثبیت کرد<ref>سید صدر الدین صدر، المهدى، بیروت، دار الزهراء، ۱۳۹۸ ه.ق، ص ۱۸۳؛ پیشواى دوازدهم امام زمان، نشریه مؤسسه در راه حق، ص ۳۸.</ref>. چون [[غایب شدن]] [[امام]] و [[رهبر]] جمعیت، آن هم زمانی طولانی امری است بس [[غریب]] و غیر مأنوس و [[باور]] کردن آن برای [[مردم]] دشوار، از این جهت، [[پیامبر خاتم|پیغمبر]] {{صل}} و [[ائمه اطهار]] {{ع}} تصمیم گرفتند که، کم‌کم [[مردم]] را با این موضوع آشنا سازند و افکار را برای پذیرش آن آماده نمایند. | ::::::همچنین امکان ارتباط نائبان خاص با [[امام مهدی|امام]] در دوران [[غیبت صغری]] و نیز شرفیابی برخی از [[شیعه|شیعیان]] به محضر آن [[حضرت]] در این دوره، مسأله ولادت و حیات آن [[حضرت]] را بیشتر تثبیت کرد<ref>سید صدر الدین صدر، المهدى، بیروت، دار الزهراء، ۱۳۹۸ ه.ق، ص ۱۸۳؛ پیشواى دوازدهم امام زمان، نشریه مؤسسه در راه حق، ص ۳۸.</ref>. چون [[غایب شدن]] [[امام]] و [[رهبر]] جمعیت، آن هم زمانی طولانی امری است بس [[غریب]] و غیر مأنوس و [[باور]] کردن آن برای [[مردم]] دشوار، از این جهت، [[پیامبر خاتم|پیغمبر]] {{صل}} و [[ائمه اطهار]] {{ع}} تصمیم گرفتند که، کم‌کم [[مردم]] را با این موضوع آشنا سازند و افکار را برای پذیرش آن آماده نمایند. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«در [[مشیت]] [[الهی]] از ابتدا چنین مقدر بوده که آن [[حضرت]] پس از رسیدن به [[امامت]]، می‌بایست بی‌درنگ از دید عمومی پنهان شود و در ظاهر از آنچه در [[جامعه]] رخ می‌دهد، فاصله بگیرد؛ هرچند در واقع او از نزدیک همه وقایع را احساس و [[ادراک]] می‌کند. باید توجّه داشت که اگر آن [[حضرت]]، یکباره رخ در نقاب [[غیبت]] کامل می‌برد ضربه سهمگینی به پایگاه‌های مردمی و طرفداران [[امامت]] وارد می‌شد؛ زیرا [[مردم]] پیش از آن سالها با [[امام]] خود ارتباطی تنگاتنگ داشتند، در مشکلات و نیازهای خود به ایشان [[رجوع]] می‌کردند، و اگر ناگهان [[امام]] پنهان می‌شد و [[مردم]] احساس می‌کردند که دیگر دسترسی به [[رهبر]] [[فکری]] و معنوی خود ندارند، ممکن بود مشکلاتی جدّی برای [[جامعه]] پدید آید. بنابراین لازم بود که برای "[[غیبت تامه]]" [[زمینه‌سازی]] شود تا [[مردم]] به تدریج با آن خو بگیرند و خود را براساس آن بسازند. با [[غیبت صغرا]] در واقع این [[زمینه سازی]] صورت گرفت، در این زمان [[امام مهدی]]{{ع}} از دیده‌ها پنهان بود؛ ولی ایشان از راه [[نمایندگان]]، [[وکیلان]] و [[یاران]] مورد [[وثوق]] با [[شیعیان]] خود ارتباط داشتند<ref> ر. ک: رهبری بر فراز قرون، ص ۱۰۱.</ref>. رفته رفته با پدید آمدن [[آمادگی]] پس از گذشت مدت شصت و نه سال- به [[دستور]] خداوند- آن [[حضرت]] در پرده [[پنهان زیستی]] تمام و کامل قرار گرفتند»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۸۴ - ۸۷.</ref>. | ::::::«در [[مشیت]] [[الهی]] از ابتدا چنین مقدر بوده که آن [[حضرت]] پس از رسیدن به [[امامت]]، می‌بایست بی‌درنگ از دید عمومی پنهان شود و در ظاهر از آنچه در [[جامعه]] رخ می‌دهد، فاصله بگیرد؛ هرچند در واقع او از نزدیک همه وقایع را احساس و [[ادراک]] می‌کند. باید توجّه داشت که اگر آن [[حضرت]]، یکباره رخ در نقاب [[غیبت]] کامل می‌برد ضربه سهمگینی به پایگاه‌های مردمی و طرفداران [[امامت]] وارد می‌شد؛ زیرا [[مردم]] پیش از آن سالها با [[امام]] خود ارتباطی تنگاتنگ داشتند، در مشکلات و نیازهای خود به ایشان [[رجوع]] می‌کردند، و اگر ناگهان [[امام]] پنهان می‌شد و [[مردم]] احساس می‌کردند که دیگر دسترسی به [[رهبر]] [[فکری]] و معنوی خود ندارند، ممکن بود مشکلاتی جدّی برای [[جامعه]] پدید آید. بنابراین لازم بود که برای "[[غیبت تامه]]" [[زمینه‌سازی]] شود تا [[مردم]] به تدریج با آن خو بگیرند و خود را براساس آن بسازند. با [[غیبت صغرا]] در واقع این [[زمینه سازی]] صورت گرفت، در این زمان [[امام مهدی]]{{ع}} از دیده‌ها پنهان بود؛ ولی ایشان از راه [[نمایندگان]]، [[وکیلان]] و [[یاران]] مورد [[وثوق]] با [[شیعیان]] خود ارتباط داشتند<ref> ر. ک: رهبری بر فراز قرون، ص ۱۰۱.</ref>. رفته رفته با پدید آمدن [[آمادگی]] پس از گذشت مدت شصت و نه سال- به [[دستور]] خداوند- آن [[حضرت]] در پرده [[پنهان زیستی]] تمام و کامل قرار گرفتند»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۸۴ - ۸۷.</ref>. | ||
::::::[[غیبت صغری]]، مرحله نخست [[امامت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بوده است. از ابتدا چنین مقدر بوده است که آن حضرت پس از رسیدن به [[امامت]]، بایستی بی‌درنگ از دید عمومی پنهان شود و در ظاهر، از آنچه در [[جامعه]] رخ می‌دهد، فاصله بگیرد؛ هر چند در واقع او از نزدیک، همه وقایع را احساس و [[ادراک]] می‌کند. باید توجه داشت که اگر آن [[غیبت]]، یک باره رخ می‌نمود ضربه سنگینی به پایگاه‌های مردمی و طرفداران [[امامت]] وارد می‌شد؛ زیرا [[مردم]]، پیش از آن با [[امام]] خود ارتباط داشتند، در مشکلات به او [[رجوع]] می‌کردند؛ اگر [[امام]] ناگهانی | ::::::[[غیبت صغری]]، مرحله نخست [[امامت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بوده است. از ابتدا چنین مقدر بوده است که آن حضرت پس از رسیدن به [[امامت]]، بایستی بی‌درنگ از دید عمومی پنهان شود و در ظاهر، از آنچه در [[جامعه]] رخ می‌دهد، فاصله بگیرد؛ هر چند در واقع او از نزدیک، همه وقایع را احساس و [[ادراک]] می‌کند. باید توجه داشت که اگر آن [[غیبت]]، یک باره رخ می‌نمود ضربه سنگینی به پایگاه‌های مردمی و طرفداران [[امامت]] وارد می‌شد؛ زیرا [[مردم]]، پیش از آن با [[امام]] خود ارتباط داشتند، در مشکلات به او [[رجوع]] می‌کردند؛ اگر [[امام]] ناگهانی غایب می‌شد و [[مردم]] احساس می‌کردند دیگر به [[رهبر]] فکری و معنوی خود دسترسی ندارند، ممکن بود همه چیز از دست برود و آن جمع به [[تفرقه]] دچار شوند. بنابراین لازم بود برای "[[غیبت تامه]]" زمینه‌سازی شود، تا [[مردم]] به تدریج با آن، خود بگیرند و خود را بر اساس آن بسازند. با [[غیبت صغری]] در واقع این زمینه‌سازی صورت گرفت. | ||
::::::این زمان، [[امام مهدی]]{{ع}} از دیده‌ها پنهان بود؛ ولی از راه نمایندگان، [[وکیلان]] و [[یاران]] مورد وثوق با [[شیعیان]] خود ارتباط داشتند<ref> سید محمد باقر صدر، رهبری بر فراز قرون، ص ۱۰۱</ref>. ولی رفته رفته با پدید آمدن [[آمادگی]]، پس از گذشت مدت ۶۹ سال- به [[دستور خداوند]] سبحانه و تعالی- آن حضرت در پرده [[پنهان‌زیستی]] تمام و کامل قرار گرفت<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۳۲۵ - ۳۲۷.</ref>. | ::::::این زمان، [[امام مهدی]]{{ع}} از دیده‌ها پنهان بود؛ ولی از راه نمایندگان، [[وکیلان]] و [[یاران]] مورد وثوق با [[شیعیان]] خود ارتباط داشتند<ref> سید محمد باقر صدر، رهبری بر فراز قرون، ص ۱۰۱</ref>. ولی رفته رفته با پدید آمدن [[آمادگی]]، پس از گذشت مدت ۶۹ سال- به [[دستور خداوند]] سبحانه و تعالی- آن حضرت در پرده [[پنهان‌زیستی]] تمام و کامل قرار گرفت<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۳۲۵ - ۳۲۷.</ref>. | ||
::::::در [[روایات]] فراوانی از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[ائمه]]{{عم}}، [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} دارای دو بخش کوتاه مدت "[[غیبت صغرا]]" و درازمدت "[[غیبت کبرا]]" دانسته شده است. *[[امام صادق]]{{ع}} در این باره فرمود: "همانا برای [[قائم]] دو [[غیبت]] است که در یکی از آن دو به خانواده‌اش برمی‌گردد و در دیگری معلوم نیست کجاست؛ هر سال در مناسک [[حج]] حاضر می‌گردد و [[مردم]] را می‌بیند در حالی که [[مردم]] او را نمی‌بینند"<ref>{{عربی|" إِنَ لِلْقَائِمِ غَيْبَتَيْنِ يَرْجِعُ فِي إِحْدَاهُمَا وَ فِي الْأُخْرَى لَا يُدْرَى أَيْنَ هُوَ يَشْهَدُ الْمَوَاسِمَ يَرَى النَّاسَ وَ لَا يَرَوْنَه "}}؛ نعمانی رحمه اللّه، الغیبة، ص ۱۷۵، ح ۱۵.</ref>. افزون بر دوگونه بودن، در برخی [[روایات]] به کوتاه بودن یکی و بلند بودن دیگری نیز اشاره شده است. همان [[حضرت]] در سخنی دیگر فرمود: "برای [[قائم]] دو [[غیبت]] است: یکی از آنها کوتاه مدت و دیگری درا زمدت...". <ref>{{عربی|" لِلْقَائِمِ غَيْبَتَانِ إِحْدَاهُمَا قَصِيرَةٌ وَ الْأُخْرَى طَوِيلَة "}}؛ شیخ کلینی رحمه اللّه، کافی، ج ۱، ص ۳۴۰.</ref> اما "[[غیبت صغرا]]"؛ اگرچه این تعبیر در [[روایات معصومین]]{{عم}} به این صورت نیامده است، امّا رفته رفته به خاطر کوتاه بودن دوران نخست [[غیبت]]، به این عنوان مشهور شده است. البته بهتر بود به جای "[[غیبت صغرا]]" از آن به "[[غیبت]] ناقصه" تعبیر می‌شد. چرا که با پایان یافتن این [[دوران غیبت]] تامّه آغاز شده است. و مهمترین تفاوت این دوره در تام بودن و ناقص بودن آن دو است. وگرنه با توجه به [[پیوستگی]] هردو [[غیبت]] به یکدیگر تفکیک آن دو به کوتاه و بلند، معنای قابل قبولی نخواهد داشت. امّا براساس دیدگاه مشهور، [[غیبت صغرا]] در اصطلاح [[مهدویت]] عبارت است از [[پنهان‌زیستی]] کوتاه مدت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} با ویژگی‌های خاصّ، پس از [[شهادت]] [[امام عسکری]]{{ع}} تا آغاز "[[غیبت کبرا]]". | ::::::در [[روایات]] فراوانی از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[ائمه]]{{عم}}، [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} دارای دو بخش کوتاه مدت "[[غیبت صغرا]]" و درازمدت "[[غیبت کبرا]]" دانسته شده است. *[[امام صادق]]{{ع}} در این باره فرمود: "همانا برای [[قائم]] دو [[غیبت]] است که در یکی از آن دو به خانواده‌اش برمی‌گردد و در دیگری معلوم نیست کجاست؛ هر سال در مناسک [[حج]] حاضر می‌گردد و [[مردم]] را می‌بیند در حالی که [[مردم]] او را نمی‌بینند"<ref>{{عربی|" إِنَ لِلْقَائِمِ غَيْبَتَيْنِ يَرْجِعُ فِي إِحْدَاهُمَا وَ فِي الْأُخْرَى لَا يُدْرَى أَيْنَ هُوَ يَشْهَدُ الْمَوَاسِمَ يَرَى النَّاسَ وَ لَا يَرَوْنَه "}}؛ نعمانی رحمه اللّه، الغیبة، ص ۱۷۵، ح ۱۵.</ref>. افزون بر دوگونه بودن، در برخی [[روایات]] به کوتاه بودن یکی و بلند بودن دیگری نیز اشاره شده است. همان [[حضرت]] در سخنی دیگر فرمود: "برای [[قائم]] دو [[غیبت]] است: یکی از آنها کوتاه مدت و دیگری درا زمدت...". <ref>{{عربی|" لِلْقَائِمِ غَيْبَتَانِ إِحْدَاهُمَا قَصِيرَةٌ وَ الْأُخْرَى طَوِيلَة "}}؛ شیخ کلینی رحمه اللّه، کافی، ج ۱، ص ۳۴۰.</ref> اما "[[غیبت صغرا]]"؛ اگرچه این تعبیر در [[روایات معصومین]]{{عم}} به این صورت نیامده است، امّا رفته رفته به خاطر کوتاه بودن دوران نخست [[غیبت]]، به این عنوان مشهور شده است. البته بهتر بود به جای "[[غیبت صغرا]]" از آن به "[[غیبت]] ناقصه" تعبیر می‌شد. چرا که با پایان یافتن این [[دوران غیبت]] تامّه آغاز شده است. و مهمترین تفاوت این دوره در تام بودن و ناقص بودن آن دو است. وگرنه با توجه به [[پیوستگی]] هردو [[غیبت]] به یکدیگر تفکیک آن دو به کوتاه و بلند، معنای قابل قبولی نخواهد داشت. امّا براساس دیدگاه مشهور، [[غیبت صغرا]] در اصطلاح [[مهدویت]] عبارت است از [[پنهان‌زیستی]] کوتاه مدت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} با ویژگی‌های خاصّ، پس از [[شهادت]] [[امام عسکری]]{{ع}} تا آغاز "[[غیبت کبرا]]". | ||
نسخهٔ ۴ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۵۸
| حکمت غیبت صغری قبل از غیبت کبری چه بوده است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت صغری |
| مدخل اصلی | فلسفه غیبت صغری |
حکمت غیبت صغری قبل از غیبت کبری چه بوده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- آیا قبل از غیبت کبری غیبت صغری ضروری بوده است؟
- چرا از همان ابتدا غیبت کامل یا غیبت کبرا صورت نگرفت؟
- چرا امام مهدی دارای دو غیبت هستند اگر از اول یک غیبت بود چه می‌شد؟
- غیبت صغری اصلا چه فایده‌ای داشت؟
- علت و سبب پیدایش غیبت صغری امام مهدی چیست؟
پاسخ نخست
- آیت الله ابراهیم امینی، در کتاب «دادگستر جهان» در این‌باره گفته است:
- «غائب شدن امام و رهبر جمعیت، آنهم زمانی طولانی امریست بس غریب و غیرمأنوس و باور کردنش برای مردم دشوار است از این جهت، پیغمبر و ائمه اطهار (ع) تصمیم گرفتند که: کم‌کم مردم را با این موضوع آشنا سازند و افکار را برای پذیرش آن آماده نمایند لذا گاه بیگاه از غیبتش خبر داده گرفتاری‌های مردم آن عصر و انکار و سرزنش منکرین و ثواب ثبات قدم و انتظار فرج را گوشزد می‌نمودند. گاهی هم با رفتارشان عملا شبیه غیبت را فراهم می‌ساختند.
- مسعودی در اثبات الوصیة نوشته است: امام هادی (ع) با مردم کم معاشرت میکرد و جز با خواص اصحاب با کسی تماس نمی‌گرفت. وقتی امام حسن عسکری به جایش نشست در اکثر اوقات از پشت پرده با مردم سخن می‌گفت تا شیعیان برای پذیرش غیبت امام دوازدهم مهیا و مانوس گردند[۱].
- اگر بعد از رحلت امام حسن عسکری (ع) غیبت کامل شروع می‌شد شاید وجود مقدس امام زمان مورد غفلت واقع شده کم‌کم فراموش می‌گشت. از این جهت، ابتدا غیبت صغری شروع شد تا شیعیان در آن ایام، به وسیله نواب با امام خود تماس گرفته علائم و کراماتی را مشاهده نمایند و ایمانشان کامل گردد. اما هنگامی که افکار مساعد گشت و آمادگی بیشتری پیدا شد غیبت کبری شروع گردید»[۲].
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. آیت الله حکیم؛ |
|---|
|
| ۲. آیت الله فضلی؛ |
|---|
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ |
|---|
|
| ۴. حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛ |
|---|
|
| ۵. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
| ۶. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛ |
|---|
|
| ۷. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛ |
|---|
|
- غیبت صغرا به چه معناست؟ و چرا از همان ابتدا غیبت کامل صورت نگرفت؟ (پرسش)
- علت و سبب پیدایش غیبت صغری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- نقش و تأثیر غیبت صغری در غیبت کبری چیست؟ (پرسش)
- مبدأ غیبت صغری از چه زمانی به حساب می‌آید؟ (پرسش)
- ویژگی‌های دوران غیبت صغری چیست؟ (پرسش)
- حکمت غیبت صغری قبل از غیبت کبری چه بوده است؟ (پرسش)
- امتیاز عصر غیبت صغری بر غیبت کبری چیست؟ (پرسش)
- آیا دولت عباسی پیگیر اخبار امام مهدی بودند؟ (پرسش)
- امام مهدی برای اثبات وجود خود در عصر غیبت صغری چه تدابیری اندیشید؟ (پرسش)
- آیا قبل از غیبت کبری غیبت صغری ضروری بوده است؟ (پرسش)
- مسئولیت امام مهدی در غیبت صغرا چیست؟ (پرسش)
- برخی از مورخان غیبت صغرا و کبرا نواب اربعه و داستان جعفر کذاب را دیدگاه متکلمین شیعه و شاگردانشان میدانند؟ (پرسش)
- پایان غیبت صغرا چه زمانی است؟ (پرسش)
- ماجرای تلاش نافرجام برای دستگیری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- اولین کسی که به دروغ ادعای نیابت خاص امام مهدی کرد چه کسی بود؟ (پرسش)
- خلفای دوران غیبت صغری چه کسانی بودند؟ (پرسش)
- خلفای عباسی در دوران غیبت صغری چه اقدام‌هایی انجام دادند؟ (پرسش)
- آخرین خلیفه عصر غیبت صغری چه کسی بود؟ (پرسش)
- سالی که آخرین نائب خاص امام مهدی وفات یافت چه نام دارد؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان نیابت نواب خاص امام مهدی را اثبات کرد؟ (پرسش)
جستارهای وابسته
- آغاز غیبت صغری
- ویژگی‌های عصر غیبت صغری
- فلسفه غیبت صغری
- وظایف امام مهدی در عصر غیبت صغری
- آخرین خلیفه عصر غیبت صغری
- اقدام‌های خلفای عباسی در عصر غیبت صغری
- پیگیری اخبار امام مهدی توسط حکومت عباسی
- تدابیر امام مهدی برای اثبات امامت
- تعداد خلفای عصر غیبت صغری
- پایان غیبت صغری
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ اثبات الوصیة، ص ۲۰۶.
- ↑ امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۱۴۵.
- ↑ شهید سید محمد صدر تحقیقی تحلیلی، مستند و گرانسنگ با استناد به منابع تاریخ اسلامی در رابطه با این دوران از تاریخ اسلام انجام داده است که برای آگاهی بیشتر از آن می‌توان به کتاب تاریخ الغیبة الصغری نوشته ایشان مراجعه کرد.
- ↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ص ۱۷۸.
- ↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ص ۱۸۹.
- ↑ ر.ک: محمدامین زین الدین، موضوع مصلح منتظر در احادیث ادیان مختلف.
- ↑ محمدتقی حکیم، ص ۱۷۷.
- ↑ اسماعیل صدر، ص ۱۵۰.
- ↑ همان.
- ↑ نجم الدین شریف عسکری، علی والوصیة، ص ۱۹۶.
- ↑ صدرالدین صدر، ص ۲۳۲.
- ↑ اسماعیل صدر، ص ۱۵۰، برای اطلاع بیشتر از روایان این حدیث از بزرگان حفاظ اهل سنت ر. ک.
- ↑ لطف‌الله صافی، منتخب الأثر فی الامام الثانی عشر؛ ص ۳۵۹ - ۳۶۰.
- ↑ لطف‌الله صافی، منتخب الأثر فی الامام الثانی عشر؛ ص ۲۹۱.
- ↑ سیدالأمین؛ ص ۳۳۶.
- ↑ سیدالأمین؛ ص ۳۱۶.
- ↑ فضلی، عبدالهادی، در انتظار مهدی موعود، ص 20-23.
- ↑ سید صدر الدین صدر، المهدى، بیروت، دار الزهراء، ۱۳۹۸ ه.ق، ص ۱۸۳؛ پیشواى دوازدهم امام زمان، نشریه مؤسسه در راه حق، ص ۳۸.
- ↑ مسعودى، اثبات الوصیه، ص ۲۰۶؛ ابراهیم امینى، دادگستر جهان، ص ۲۲۵ و ۲۲۶، انتشارات دار الفکر، قم، ۱۳۵۲ ه.ش.
- ↑ ابراهیم امینى، همان، ص ۲۲۶.
- ↑ دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۱۸۵-۱۸۷.
- ↑ اثبات الوصیة، ص ۲۰۶.
- ↑ دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۱۸۸، ۱۸۹.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیه، ص ۲۰۶.
- ↑ طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص۸۸.
- ↑ ر. ک: رهبری بر فراز قرون، ص ۱۰۱.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۸۴ - ۸۷.
- ↑ سید محمد باقر صدر، رهبری بر فراز قرون، ص ۱۰۱
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۲۵ - ۳۲۷.
- ↑ " إِنَ لِلْقَائِمِ غَيْبَتَيْنِ يَرْجِعُ فِي إِحْدَاهُمَا وَ فِي الْأُخْرَى لَا يُدْرَى أَيْنَ هُوَ يَشْهَدُ الْمَوَاسِمَ يَرَى النَّاسَ وَ لَا يَرَوْنَه "؛ نعمانی رحمه اللّه، الغیبة، ص ۱۷۵، ح ۱۵.
- ↑ " لِلْقَائِمِ غَيْبَتَانِ إِحْدَاهُمَا قَصِيرَةٌ وَ الْأُخْرَى طَوِيلَة "؛ شیخ کلینی رحمه اللّه، کافی، ج ۱، ص ۳۴۰.
- ↑ شیخ مفید، ارشاد، ج ۲، ص ۳۴۰.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۵۹، شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۴۱، نعمانی، الغیبة، ص ۱۴۹.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۸۴ - ۸۷.
- ↑ شیخ کلینی، کافی، ج ۲، ص ۱۴۱.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۶۲.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۱۴۷.
- ↑ یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۸۲.
- ↑ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۳۲۷.